LOKALNY PLAN REWITALIZACJI DRAWSKA POMORSKIEGO NA LATA 20072013 WARSZAWA, LISTOPAD 2006
SPIS TREŚCI I. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI W MIEŚCIE...4 1. Krótka charakterystyka gmny masta...4 Hstra masta... 9 Walry przyrdncze... 10 Warunk kulture...11 Cmentarz jenny Drasku Pmrskm... 11 2. Zagspdarane przestrzenne... 11 Grance stref chrny knseratrskej...11 Uarunkana chrny śrdska sfera eklgczna...12 Własnść gruntó budynkó... 12 Infrastruktura lkalna... 13 3.Gspdarka... 19 Dmnujące sektry gspdarce mejskej... 20 Pdstae branże gspdark frmy na terene masta... 21 Na terene Draska Pmrskeg dmnuje sektr pryatny, który stan aż 92,82% szystkch pdmtó gspdarczych. Sytuację tę należy cenać pzytyne, gdyż najblższych dzesęclecach rzój gspdark będą napędzać sektry nczesnych technlg. Przeaga sektra pryatneg znacza ększe nestycje skutkujące rzjem dzałalnśc nnacyjnej umacnanem sę pzycj gspdarczej Draska Pmrskeg na tle nnych mast... 22 Zatrudnene pszczególnych sektrach... 23 Najęcej, b aż 48,9% gółu zatrudnnych był dzale usług nerynkych. Drugm dzałem pd zględem lczby zatrudnnych był sektr usług rynkych, którym pracał 27,3 % zatrudnnych meśce. Ogółem prae 76% zatrudnnych pracuje sektrze usług, c plasuje mast Drask Pmrske grne mast, których struktura gspdark zatrudnena dzercedla średne artśc dla krajó Wspólnty Eurpejskej kł 73%... 23 W celu lepszeg zbrazana pyższych zależnśc przedstan je frme ykresu nr 2.... 23 W statnch pęcu latach trend zatrudnena sektrze publcznym p spadku 2001 rku ma tendencje zrstą, natmast sektrze pryatnym lczba pracujących spadła rku 2000 2002, a becne pl zrasta, c przedstaa pnższy ykres... 24 Ne jest t krzystne zjask, gdyż zatrudnen sektrze publcznym t pracujący takch dzałach jak admnstracja, edukacja, chrna zdra, bezpeczeńst publczne. Dzały te ne staną sę ngdy kłem zamachym draskej gspdark.... 25 Turystyka... 25 Identyfkacja prblemó... 26 4.Sfera spłeczna...26 Struktura demgrafczna spłeczne trendy... 26 Określene grup spłecznych ymagających sparca ramach prgramu retalzacj... 31 Bezrbtn... 31 Grupy zagrżne ykluczenem spłecznym Drasku Pmrskm... 33 Szklnct, służba zdra, bezpeczeńst, pmc spłeczna... 34 Szklnct... 34 Służba zdra... 35 Pmc spłeczna... 35 Struktura rganzacj pzarządych... 35 Bezpeczeńst... 36 Identyfkacja prblemó... 36 5.Tabela z pdstaym danym statystycznym dtyczącym yżej ymennych sektró... 37 5.Analza ptencjału masta Drask Pmrske (analza SWOT)... 39 Mcne strny... 39 Słabe strny... 40 Szanse rzje... 40 Zagrżena rzje... 40 II. NAWIĄZANIE DO STRATEGICZNYCH DOKUMENTÓW DOTYCZĄCYCH ROZWOJU PRZESTRZENNOSPOŁECZNOGOSPODARCZEGO MIASTA I REGIONU...42 III. ZAŁOŻENIA PLANU REWITALIZACJI...49 1. Zasęg terytralny retalzaneg bszaru...49 2. Planane zadana raz ch uzasadnene...53 3. Krytera realzacj... 54 4. Oczekane skaźnk sągnęć... 54 IV PLANOWANE DZIAŁANIA W LATACH 20072015 W OBSZARZE REWITALIZOWANYM... 56 V. HARMONOGRAM REALIZACJI PROJEKTÓW... 75 2
Naza prjektu/dzałana... 75 2007... 75 2008... 75 2009... 75 2010... 75 2011... 75 2012... 75 2013... 75 Przebuda magazynu slneg utrzene nm muzeum regnalneg... 75 Przebuda ul. Klńskeg raz z przebudą placu parkngeg...75 Renacja kamenc przy Placu Knstytucj (kamence nr 15, 6, 7, 12, 13, 14)... 75 Renacja kamenc przy ul. Skrskeg (kamence nr 6, 8, 10, 12, 14, 17, 19, 20, 21, 22, 23, 25, 27, 29, 31, 32, 33, 34)75 Renacja kamenc przy ul. Ratuszej (kamence nr 3, 5, 7, 9, 11)... 75 VI. PLAN FINANSOWY... 76 VI. SYSTEM WDRAŻANIA PROJEKTÓW... 81 VII. SPOSOBY MONITOROWOWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ... 83 3
I. CHARAKTERYSTYKA OBECNEJ SYTUACJI W MIEŚCIE 1. Krótka charakterystyka gmny masta Drask Pmrske admnstracyjne chdz skład jeództa zachdnpmrskeg ze stlcą Szczecne. Gmna zajmuje bszar 344,5 km2 znajduje sę śrdkej częśc jeództa. Jest t gmna mejsk ejska płżna pece draskm. Sąsaduje z następującym gmnam: d schdu Złcenec, d półncy Ostrce, Brzeźn, Łbez, d zachdu Węgrzyn, Ińsk raz z gmną Kalsz Pmrsk d płudna. Gmna sm zasęgem bejmuje 32 mejscśc ( tym 31 s) skupnych 12 słectach. Jedynym mastem na terene gmny jest Mast Drask Pmrske. Mapa nr 1: Gmny patu draskeg Gegrafczne bszar gmny Drask Pmrske chdz skład Pjezerza Draskeg, które jest częścą składą Pjezerza Pmrskeg. Według regnalzacj gegrafcznej, półncna, śrdka schdna część gmny leży na bszarze mezregnu Pjezerza Draskeg. Wchdz n skład makrregnu Pjezerza Zachdnpmrskeg. Płudna część maaneg terenu leży natmast mezregne Rónna Draska, składająceg sę na makrregn Pjezerze Płudnpmrske. Gmna Drask Pmrske jest jednym z ększych atrakcyjnejszych terenó turystycznych na Pjezerzu Draskm. Oprócz turystyk dmnuje także prdukcja przemysła rlna. Na terene gmny ystępuje bardz zróżncana rzeźba terenu ukształtana przez zldacene zane bałtyckm. Półncna część charakteryzuje sę bardz pfałdanym terenem jest kreślana jak Wysczyzna Mrena, która ne pada 4
pnżej 150 m n.p.m. Część płudna stan natmast Rónnę Sandrą. O atrakcyjnśc turystycznej gmny staną róneż lczne zalesne tereny raz 22 jezra raz rzeka Draa. Gmna Drask Pmrske 34% prśnęta jest lasam, które staną neątplą atrakcję ne tylk dla turystó, ale róneż dla myślych. Perzchna masta Drask Pmrske t 32 km2. W 2004 rku Drask Pmrske zameszkał 11942 sób, a gęstść zaludnena meśce kształtała sę na pzme 373,18 sób/km2. Drask Pmrske dzęk dść dbrze rznętej sec drgej (drga kraja nr 20, drg jeódzke, pate gmnne) psada dgdne płączena z resztą jeództa kraju. Odległść d Szczecna, Kszalna Pły jest jednaka yns 100 km. D przejśca granczneg Kłbaske raz d bazy prmej Śnujścu dległść yns 120 km. 5
Mapa nr 2: Mast Drask Pmrske Hstra masta Dzeje Pmrza Zachdneg są bardz burzle. Zeme te zstały łączne d pstająceg państa plskeg przez Meszka I, natmast późnejszych kresach zeme te stały sę łasnścą margrabó brandenburskch jak bszary tz. Nej March. Drask Pmrske lkację mejską trzymał 08.03.1297 r. z rąk Ottna IV Knrada I. W rku 1400 Knrad vn Jungngen kupł Zemę Draską ze Złceńcem raz Zemę Wałecką z Czaplnkem d 1402 r. tereny te stały sę łasnścą Zaknu Krzyżackeg. Zema Draska aż d XVII. pmyślne rzjała sę gspdarcz. Mast tczne był murem brnnym basztam, zaś Draa przepłyająca przez mast zaslała dę mejske fsy. D masta dstać sę mżna był przez trzy bramy. Okł 1620 r. pżar znszczył część masta, zaś klka lat późnej ynku zarazy lczba meszkańcó zmnejszyła sę płę. P perszej jne śatej Drasku, płżnym na peryferach państa nemeckeg nastąpł regres gspdarczy, który przełamany zstał dper latach 30. W czase drugej jny śatej Zema Draska była mejscem alk, z których najażnejszą był przełamane Wału Pmrskeg. Ostateczne Drask yzlne zstał 04.03.1945 r. przez żłnerzy 11 Pułku Pechty 4 DP. m. J. Klńskeg. Walry przyrdncze Obszar Patu Draskeg należy d jedneg z pęknejszych mejsc Plsk. Rzeźba terenu zstała ukształtana przez ldec kł 1012 tyś. lat temu. Pzstałścam p ldcu są ały mreny człej półncnej śrdkej częśc ze znesenam 6
dchdzącym d 223 m n.p.m., lczne jary, głazy narzute, jezra rynne, pagórk, czka dne, trfska bagna. Najyższe znesena t: Czarnke, Wla Góra, Kukóka, Sktna Góra, Spczyna Góra, Sarnk Lsca. Charakteryzuje sę n dużą lczbą jezr płącznych ze sbą rącym rzekam. Występują tu lczne lasy a brak ucążleg przemysłu nadaje tym terenm eklgczny charakter. Występują tu dsknałe arunk d upraana żeglarsta, kajakarsta, ślarsta, turystyk jeźdzeckej, krajznaczej raz agrturystyk. Na terene Patu Draskeg sptkać mżna ele rzadkch gatunkó zerząt ptacta. Znajduje sę tu róneż jedna z ppularnejszych tras kajakych, jest t szlak m. Ks. Kardynała Karla Wjtyły. Jeg trasa ma długść 186 km, tym przez teren Patu Draskeg 80 km. Przepłya na tym dcnku przez cztery gmny: Czaplnek, Złcenec, Drask Pmrske Kalsz Pmrsk, jak róneż przez tereny Draskeg Parku Krajbrazeg. Atrakcyjnść terenu pdnszą także zgórza mrene dchdzące d yskśc 219 m n.p.m. Pnad 100 000ha zajmuje Puszcza Draska gdze sptkać mżna 450 letne dęby 300 letne buk. W lasach stępuje róneż ele rśln bjętych chrną gatunką. Najększym jednak bgactem terenu są dy. Na Pjezerzu Draskm znajduje sę pnad 250 jezr, które zajmują 5% perzchn terenu. D najększych należą Drask, Welme, Lube, Secn, Ple. Wartśc przyrdncze kulture terenu bjęte są chrną ramach Draskeg Parku Krajbrazeg Draeńskeg Parku Nardeg. Drask Park Nardy pstał na terene gmn Barce, Czaplnek, Ostrce, Płczyn Zdrój, Brne Suln Złcenec. Sm zasęgem bejmuje n bszar perzchn 41 430 ha tulny 22 212 ha. Pnad 10% jeg perzchn zajmują jezra. Pnadt na terene Patu Draskeg pstał 11 rezerató przyrdy 3 bszary chrnneg krajbrazu: Pjezerze Draske, Jezra szczecnecke Oklce Kalsza Pmrskeg. Najększą rzeką jest Draa. Łączy na m.n. jezra Prsn, Żerdn, Drask, Krsn, Lube, Dube, trząc jeden z najcekaszych turystycznych szlakó dnych. Warunk kulture W Drasku Pmrskm ne tylk aspekt przyrdnczy służy rzj turystyk. D dedzana tych strn zachęcają także lczne zabytk raz bgata hstra teg mejsca. D mejsc zabytkych należą tu: Kścół p.. Zmartychstana Pańskeg późngtyck z pczątku XV eku. Magazyn slny ybudany XIX eku jak skład sl. W latach 30tych meścł sę tam muzeum Kścół p.. ś. Pała Apstłanermańsk, znesny 1928 rku Dane mury mejske ybudane XIV eku. D czasó dzsejszych zachały sę e fragmentach przy ul. Cmentarnej k. 10 m długśc raz przy dzedzńcu Szkły Pdstaej dł. k. 15 metró. Cmentarz jenny przedstaający 200 nagrbkó kształce krzyża Grunaldu. Pchanych jest tu 3449 żłnerzy I Arm Wjska Plskeg, którzy plegl pdczas peracj pmrskej lutym marcu 1945 rku. Cmentarz kmunalny załżny 1850 rku Cmentarz żydsk przy ul. Łąkej będący pzstałścą p gmne żydskej 7
Cmentarz jenny Drasku Pmrskm yspecjalzane frmy pryatne lub przez zakłady przemysłe e łasnym zakrese. Od lpca 2003 r. na terene masta rzpczęt drażane systemu selektynej zbórk surcó tórnych. Zberane są take surce jak: makulatura, szkł raz trzya sztuczne. Zbórka tych dpadó dbya sę systeme pjemnkym, a rganzacją systemu zajmuje sę Zakład Usług Kmunalnych Drasku Pmrskm. W zakrese zaneczyszczeń d atmsfery należy zauażyć, ż stnejące zakłady przemysłe Drasku Pmrskm ne emtują szkdlych gazó an pyłó. 2. Zagspdarane przestrzenne Własnść gruntó budynkó Uarunkana rzju przestrzenneg masta Drask Pmrske uzględnają naturalne tendencje rzje lkalne tradycje, artśc predyspzycje śrdska przyrdnczeg, a także czynnk spłeczne gspdarcze. Grance stref chrny knseratrskej Obszar centralnej częśc masta tczny jest strefą chrny knseratrskej. Wększść zabudy z bszaru bjęteg strefą chrny knseratrskej pchdz z XIX pczątku XX. W tym rejne zlkalzana jest sedzba ładz masta gmny ększść usług. Uarunkana chrny śrdska sfera eklgczna Gspdarką dpadam kmunalnym meśce zajmuje sę Zakład Usług Kmunalnych Drasku Pmrskm. W Melenku Draskm, ddalnym 3 km d Draska Pmrskeg, uruchmn najększe najncześnejsze pece składsk dpadó kmunalnych raz dpadó z jednstek jskych. Właśccelem składska jest Gmna Drask Pmrske. Ilść dpadó depnanych na składsku stan kł 4.000 tn/rk. Pdstae parametry składska dpadó: perzchna bektu: 4,2 ha, perzchna ykrzystana: 1,4 ha pjemnść całkta: 33.000 tn pjemnść ykrzystana: 8.000 tn stpeń ykrzystana składska: 24% Na składsku pradz sę srtane surcó tórnych, system zbórk dpadó nebezpecznych raz prblemych. Odpady przemysłe są zberane yżne przez Wśród grup rejestrych, ładających gruntam grancach admnstracyjnych masta Drask Pmrske, dmnują łasnśc: Skarbu Państa, gmny zązkó mędzygmnnych, spółek praa handleg sób fzycznych. Zajmują ne k. 98,4 % szystkch gruntó mejskch. Udzał prcenty /. grup rejestrych przedstaa sę następując: 49% staną grunty Skarb Państa ( tym: Zasbó Własnśc Rlnej SP, Państeg Gspdarsta Leśneg Lasó Państych), 26% staną grunty gmn zązkó mędzygmnnych, 21,8% grunty sób fzycznych, 1,6% t grunty spółek praa handleg. Zdecydana przeaga łasnśc gruntó Skarbu Państa na terene masta ynka z faktu, ż jeg grancach znajdują sę znaczne bszar grunty chdzące skład Zasbu Własnśc Rlnej SP. W strukturze użytkana tych gruntó pnad 91% staną użytk rlne. Zalede 6% gruntó Skarbu Państa staną grunty przekazane użytkane eczyste tym prae 45% t tereny użytkanu eczystym państych sób pranych. Wśród grup rejestrych, ładających neruchmścam grancach admnstracyjnych masta Drask Pmrske, dmnuje łasnść kmunalna 57,16%. Zabuda meszkana jednrdznna zlkalzana jest peryferyjnych częścach masta. W półncnej częśc masta, sąsedzte cmentarza, zlkalzan neelke spółczesne sedle zabudy meszkanej elrdznnej. 8
Infrastruktura lkalna brębe masta yns 26,9 km. Stacja zlkalzana jest przy ul. Łąkej e schdnej częśc masta. Mast zdcągane jest 93%. Pracujące na terene masta Drask Pmrske kmunalne ujęca dy mgą pberać zgdne z pzlenem dn pranym łączne 3 000 m3 dy na dbę. Wdcąg Wda dla ptrzeb masta dstarczana jest z mejskej stacj dcągej, partej 4 studne. W cągu technlgcznym uzdatnana dy Stacja Uzdatnana Wdy ypsażna jest dżelazacze. Długść sec dcągej Tabela 1: Seć dcąga J. m. 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Wdcąg długść czynnej sec rzdzelczej km 14,9 16,6 17,6 20,1 20,5 25 26,9 płączena pradzące d budynkó meszkalnych zbreg zameszkana szt 519 541 533 567 605 609 623 da dstarczna gspdarstm dmym dam3 485, 4 498, 3 493, 9 414,4 398,8 376,5 362,1 ludnść krzystająca z sec dcągej sba 10 621 10 567 10 618 10 743 Źródł: Bank Danych Regnalnych Kanalzacja Mast Drask Pmrske psada gratacyjną seć kanalzacj santarnej neelkej częśc cśneną raz gólnspłaną. Tabela 2: Seć kanalzacyjna mechancznblgcznchemczna średnej ydajnśc Q = 2 200m3/d. Oczyszczne ścek dpradzane są d rzek Dray. Blans ścekó z masta gmny Drask Pmrske 2002 rku ynósł Qśrd = 3110m3/d. W prze deszczej d czyszczaln dpłyają ścek gólnspłane, natmast J. m. 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 km 17,6 21,3 27,5 27,9 28,6 34,4 39 dam3 513,2 484,8 444,5 445,4 432,7 415,8 417,3 sba 9 295 9 247 9 456 9 911 Kanalzacja długść czynnej sec kanalzacyjnej ścek dpradzne ludnść krzystająca z sec kanalzacyjnej Źródł: Bank Danych Regnalnych Czynna seć kanalzacyjna ma długść 39 km. Mast skanalzane jest 86%, a seć kanalzacyjna yknana jest z kamnk, betnu, żela, PE raz PCV. Stan technczny sec kanalzacyjnej uznaje sę za dbry, jednak stneje knecznść rzbudy sec kanalzacyjnej santarnej. Oczyszczalna ścekó Na terene Draska Pmrskeg znajduje sę zbra czyszczalna ścekó, ddana d eksplatacj 1994 r. Jest t czyszczalna celu yrónana spłyu, nadmar ścekó gólnspłanych grmadzny jest zbrnku retencyjnym. Osad ddnny ustablzany jest kmpstany na terene czyszczaln d późnejszeg ykrzystana przyrdnczeg lub yżny na ysypsk. Energetyka Zapatrzene energę elektryczną gspdarst dmych masta Drask Pmrske jest pszechne. Energę elektryczną na ptrzeby masta dstarcza stacja elektrenergetyczna bsługana przez Zakład 9
Energetyczny Kszaln S.A. Rejn Energetyczny Drask Pmrske. Zaslane energę elektryczną bszaru masta dbya sę lnam napetrzn kablym, których długść na terene masta yns: 25.600m dla ln napetrznych raz 134.500m dla ln kablych. Stan technczny urządzeń kreśln jak dbry, jednak sama seć ymaga rzbudy. Seć cepłncza Drask Pmrske psada łasny zakład cepłnczy Zakład Energetyk Ceplnej Spółka z.., która zapatruje meszkańcó cepł. ZEC dyspnuje 7 ktłnam rejnym ypsażnym seć ceplną raz 4 cepłnam lkalnym. Ktłne te pkryają k. 24% zaptrzebana na energę ceplną (grzeane meszkań, sklepó bur). Seć gaza Meszkańcy masta krzystają z sec gazej ybudanej przez Zakład Gaznczy Kszalne Urząd Masta Gmny Drask Pmrske, dstarczającej gaz GZ50 (d nedana GZ35). Baza Rzdzeln Gazu meśc sę Drasku Pmrskm przy ul. Złceneckej. D sec przyłączn dtychczas głóne dbrcó nstytucjnalnych, budnct meszkane zrganzane raz ndydualne gspdarsta dme. Seć gaza średneg cśnena ma łączną długść 5,9 km. Seć nskeg cśnena bejmuje 438 km. Lczba dbrcó yns pnad 3200 tym kmunalnych k. 3100. Część meszkańcó gmny zapatruje sę gaz butly. Tabela 3: Seć rzdzelcza krzystający z nej meszkańcy. J. m. 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Krzystający z nstalacj mastach % gółu ludnśc mast dcąg % 92,6 92,7 92,7 93,3 kanalzacja % 81 81,1 82,6 86,1 gaz % 90,4 78,6 75,9 76,2 Seć rzdzelcza na 100 km2 seć dcąga km 125,4 92,2 112,4 121 seć kanalzacyjna km 165 128,6 154,7 175,4 seć gaza km 36,1 165 172,2 173,6 Źródł: Bank Danych Regnalnych Drg W brębe Draska Pmrskeg znajdują sę zarón drg gmnne pate, jeódzke raz drga kraja. Mapa nr 3 na klejnej strne przedstaa kategre dróg ch lkalzację na plane masta. 10
Mapa nr 3: Kategre dróg Drasku Pmrskm Jak mżna zauażyć na pyższej mape, przez Drask Przebega jedna drga kraja, 4 drg jeódzke raz drg gmnne pate: drga kraja nr 20: Stargard Szczecńsk Szczecnek, przebega zdłuż ulc Stargrdzkej, Gdyńskej, Truńskej, 11 Pułku Pechty, Płsudskeg raz Złceneckej. Drga ta łączy mast z nnym ażnym szlakam kmunkacyjnym drgą krają nr 3 11, raz pśredn z drgą krają nr 10. Zarządcą drg jest Generalna Dyrekcja Dróg Publcznych Oddzał Półncn Zachdn Szczecne, Rejn Dróg Krajych Szczecnku. drg jeódzke: drga nr 148: Łbez Drask Pmrske drga nr 162: Zarańsk Śdn drga nr 173: Drask Pmrske Płczyn Zdrój drga nr 175: Drask Pmrske Kalsz Pmrsk Zarządcą dróg jeódzkch jest Zachdnpmrsk Zarząd Dróg Wjeódzkch Kszalne Rejn Dróg Wjeódzkch Drask Pmrske. drg pate Ich łączna długść na terene gmny yns k. 57,47 km, przy czym 51,6 km staną drg naerzchn btumcznej, a 5,86 km t drg grunte naerzchn ulepsznej. Drgam patym zarządza Zarząd Dróg Patych Drasku Pmrskm. drg gmnne W brębe masta przebegają drg gmnne łącznej długśc 21 km. Drg gmnne dużym stpnu psadają naerzchne grunte (neutardzne). Pd zględem stanu technczneg drga kraja ne spełna nrmatynych ymagań techncznych (klasy techncznej) ze zględu na przekrój całej drg, nśnść stan naerzchn jezdn. Drg jeódzke część dróg patych także ne dpadają nrmm techncznym zakrese przekrju drg. W złym stane techncznym jest róneż część dróg patych gmnnych. Brak jest bdncy kalającej mast. Pnższa mapa brazuje stan technczny dróg meśce. 11
Mapa nr 4: Stan technczny dróg Drasku Pmrskm Łącznść Teren gmny Drask Pmrske, tym masta, jak całeg patu draskeg bsługany jest przez Telekmunkację Plską S.A. zakrese sec telefncznej, telefaksej sec transmsj danych. Mejsca placóka telekmunkacyjna dyspnuje centralą telefnczną 5000 numeró. Centrala zstała przyłączna d nzrealzanej ln śatłdej, umżlającej śadczene peratr nczesnych, cyfrych usług. Na terene gmny funkcjnuje także seć telekmunkacyjna MON Plskch Sec Energetycznych. Cały bszar masta znajduje sę też zasęgu trzech peratró telefn kmórkej, tj. Orange, Plus GSM Era GSM. Identyfkacja prblemó Pdstae prblemy dtyczące stanu nfrastruktury, stanu śrdska, stanu łasnśc gruntó budynkó: tz. dzke ysypska śmec; brak terenó dla rzju zrganzaneg tym deelperskeg budncta czynszeg ; brak dstatecznej lczby meszkań; zły stan technczny lkal kmunalnych; bszar hstryczny masta ymaga realryzacj mdernzacj zabudy; seć energetyczna ymaga rzbudy. Ptrzeby nestycyjne zązane z dpradzanem czyszczanem ścekó Rzój nfrastruktury techncznej pełnym zakrese dla masta, tym rzbuda systemu kanalzacj santarnej. Ptrzeby zązane z secą dróg Uspranene systemu kmunkacj drgej (realzacja bdncy), rzązane prblemu parkana garażana pjazdó; 12
Ptrzeba mdernzacj dróg ze zględu na ch zły stan technczny nedstsane d nrmatynych ymagań techncznych nektórych z nch. 3. Gspdarka Zróżncane pzmu rzju pszczególnych bszaró masta Drask Pmrske jest mastem patym. stan centrum usługadmnstracyjne dla bszaru całeg patu draskeg. Pełn róneż zadana śrdka gspdarczeg kulturalneg. Z faktem, ż mast pełn skazane pyżej funkcje, ąże sę usytuane nm sedzb urzędó admnstracj publcznej, zarón państej jak samrządej, placóek naukśatych raz tych zązanych z sektrem gspdarczym. Pnadt meśce mają sją sedzbę jednstk rganzacyjnprane pełnące bardz ażną funkcję zapenena bezpeczeństa meszkańcm Draska Pmrskeg. Ze sferą kulturalną zązane jest natmast funkcjnane Draskeg Dmu Kultury raz kna Draa. Ośrdek Kultury pradz sekcje zespły artystyczne raz sprauje mecenat nad kulturą meśce gmne. Najażnejszym dzałam gspdark dla masta są: usług, turystyka, przemysł neucążly dla śrdska (drzeny, przetórst rlne), rlnct, budnct. Funkcje usługe meśce są dużej częśc zązane z bsługą jska, gdyż płudną część gmny zajmuje jeden z najększych Eurpe plgnó jskych, który d 1996 r. ykrzystyany jest d ćczeń jsk NATO. Głóne se przestrzenne układu urbanstyczneg masta trzą ul. Płsudskeg, Sybrakó Skrskeg. Głóne przestrzene publczne trzy ydzelny przestrzenne rynek tczny zartą hstryczną zabudą. Centralna część, której meśc sę sedzba ładz masta, tczna jest strefą chrny knseratrskej, gdze ększść zabudy z teg bszaru pchdz z XIX pczątku XX. Zabuda meszkana jednrdznna zlkalzana jest peryferyjnych częścach masta. Rejn hstryczny ymaga realryzacj mdernzacj zabudy, tak aby przyrócć mu reprezentacyjny charakter. W centralnej częśc masta ne zlkalzan ększych zakładó przemysłych, a zabuda stnejących zakładó, częśc zachdnej płudnej masta, psada alry hstryczne. W półncnej częśc masta zlkalzane jest spółczesne sedle zabudy meszkanej elrdznnej z lat 80. Dmnujące sektry gspdarce mejskej Stan gspdark Gmny Drask Pmrske charakteryzuje sę dużym udzałem gólnej lczbe funkcjnujących frm pdmtó handlych (k. 40%) usługych (k. 30%). Mał jest przedsębrst z branży przemysłej budncta. Rzój przedsębrczśc gmne przejaa raczej nską dynamkę, głóne ze zględu na: brak kaptału, brak lkalnych zenętrznych nestró strategcznych, yską stpę bezrbca, yską stpę ubósta meszkańcó, brak tradycj zakrese przedsębrczśc raz nsk stpeń edukacj eknmcznej meszkańcó. Lczba pdmtó gspdarczych perujących na terene masta gmny Drask Pmrske na knec rku 2002 ynsła 1635, c stan kł 30,5% szystkch pdmtó gspdarczych dzałających na terene patu draskeg. Dzałalnść aż 83,8% (1371 szt.) pdmtó była skupna na terene masta Drask Pmrske. W rku 2005 gólna lczba pdmtó gspdarczych zarejestranych rejestrze regn ynsła 1490. Najększy udzał gólnej lczbe pdmtó dzałających na terene masta Draska Pmrskeg mają frmy z sektra zajmująceg sę handlem napraam (36,03%). Udzał przedsębrst tym sektrze na terene patu yns 34,35%. Przedsębrsta z teg sektra są rażle na zmany knunkturalne, c przekłada sę na nestablnść pd zględem zatrudnena. Należy jednak zauażyć, że mm dużych fluktuacj zarón przychdach jak zatrudnenu, branża ta rzja sę najdynamcznej ne tylk meśce, lecz także na terene całeg kraju. Teg rdzaju dzałalnść ne ymaga dużych nakładó nestycyjnych raz charakteryzuje sę dść dużą elastycznścą, jeśl chdz dpasane d ppytu. W celu lepszeg zbrazana różnc, dane dtyczące struktury pdmtó gspdarczych edług ybranych sekcj PKD gmne przedstan na Wykrese 1 na następnej strne. 13
Wykres nr 1: Pdmty gspdark nardej g sekcj stan na knec 2005 rku Pdmty gspdark nardej g. sekcj 35,00% 30,00% 20,00% 15,00% pr a l t H H 0,81% ele de an B ud na nc t ys sp n g ch r t, O bs łu sp an Tr O ze m pr t ór s et rz P R l n ct, ł e c t l eś n ct ł e 0,00% 3,09% 8,99% 6,78% 1,88% ga 5,00% d r es y ar er ta ka uc r u h ra m na cj ag m zd e ś az r c y n a f r.. m,n p ek au a ka sp ł ec zn a 10,00% 4,56% 20,07% 33,15% 25,00% Źródł: Bank Danych Regnalnych W strukturze pdmtó dczny jest zększny udzał przedsębrst z sektra handlu napra raz nauk bsług neruchmśc frm. Udzał teg statneg sektra jest ększy na terene masta nż na terene patu k. 2,5 pkt. prcenteg. Według danych z Urzędu Masta Gmny Drask Pmrske becne funkcjnuje tam 845 pdmtó. Najęcej, b aż 308 pdmtó pradz dzałalnść handlą, a usług nemateralne pradz 279 pdmtó. Od lat 90tych XX. mżna zauażyć gałtny rzój handlu usług Drasku Pmrskm. Od tamteg czasu ększść stnejących placóek handlych zstał spryatyzanych, a prócz teg pstał ele nych sklepó hurtn (becne dzała 37 hurtn). Mżna sterdzć, że seć handla usługa jest dbrze rznęta pełnym zakrese dpada ptrzebm meszkańcó masta gmny. Pdstae branże gspdark frmy na terene masta D nedana na terene Masta Gmny Drask Pmrske głóną gałęzą przemysłu był przemysł rlnspżyczy. D dużych zakładó funkcjnujących na terene gmny należały Zakłady Przemysłu Zemnaczaneg raz Mleczarna, które uległy rerganzacj. D pdmtó gspdarczych, które yróżnają sę elkścą sjej dzałalnśc mżemy zalczyć następujące frmy: Elementy Małej Archtektury Styl Bet Sp. J. Meblken Sp. z.. Draske Przedsębrst Rbót Drgych Sp. A. Zakłady Przemysłu Drzeneg P.U.H. Fach Przedsębrst Budlane Rman Orłsk Najażnejsze lkalzacje zakładó pracy na terene masta, zatrudnających pyżej 50 sób, przedstaa pnższa mapa. 14
Mapa nr 5: Najażnejsze zakłady pracy Drasku Pmrskm Na terene Draska Pmrskeg dmnuje sektr pryatny, który stan aż 92,82% szystkch pdmtó gspdarczych. Sytuację tę należy cenać pzytyne, gdyż najblższych dzesęclecach rzój gspdark będą napędzać sektry nczesnych technlg. Przeaga sektra pryatneg znacza ększe nestycje skutkujące rzjem dzałalnśc nnacyjnej umacnanem sę pzycj gspdarczej Draska Pmrskeg na tle nnych mast. 15
Tabela 4: Pdmty gspdark nardej J. m. 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Jednstk zarejestrane gółem jed.gsp gółem. 1 190 1 295 1 269 1 371 1 393 1 394 sektr jed.gsp publczny. 43 48 48 70 71 71 sektr jed.gsp pryatny. 1 147 1 247 1 221 1 301 1 322 1 323 2005 1 490 107 1 383 Źródł: Bank Danych Regnalnych Zatrudnene pszczególnych sektrach Najęcej, b aż 48,9% gółu zatrudnnych był dzale usług nerynkych. Drugm dzałem pd zględem lczby zatrudnnych był sektr usług rynkych, którym pracał 27,3 % zatrudnnych meśce. Ogółem prae 76% zatrudnnych pracuje sektrze usług, c plasuje mast Drask Pmrske grne mast, których struktura gspdark zatrudnena dzercedla średne artśc dla krajó Wspólnty Eurpejskej kł 73%. W celu lepszeg zbrazana pyższych zależnśc przedstan je frme ykresu nr 2. Wykres nr 2: Pracujący gspdarce nardej Pracujący g. sektró rku 2003 27,30% 22,09% 48,93% 1,67% sektr rlnczy sektr usług y usług rynk e sektr przemysł y sektr usług y usług nerynk e Źródł: Bank Danych Regnalnych Na terene masta Drask Pmrske 2003 rku zatrudnnych był gółem 2085 sób. Kbety stanły 55,3% zatrudnnych. W 2003 rku lczba zatrudnnych ynsła 2150 (realny zrst zatrudnena lczbach bezzględnych 65 sób), z czeg kbety stanły 56,3%. Na 65 npstałych mejsc pracy, 57 mejsc bjęły kbety. 68% zatrudnnych meszkańcó masta pracał sektrze publcznym. Trendy zmany zatrudnena statnch pęcu latach pszczególnych sektrach brazuje ykres nr 3 na następnej strne. Od 2001, którym nastąpł spadek zatrudnena rsła lczba pracujących sektrze usług nerynkych. Lczba pracujących sektrze usług rynkych d 2000 rku róneż stpn rśne, natmast sektrze przemysłym p spadku 2001 rku utrzymuje sę na zblżnym pzme. Trend zastępana mejsc pracy przemyśle mejscam pracy sektrze usług jest charakterystycznych dla nczesnych pstndustralnych gspdarek z penścą będze sę utrzymyać przez najblższych klka lat. 16
Wykres nr 3: Pracujący meśce Drask Pmrske latach 1999 2003 pszczególnych sektrach Pracujący meśce Drask Pmrske gspdarce nardej g sektró latach 19992003 sektr rlnczy 1600 1400 1200 sektr przemysły 1000 800 sektr usług rynkych 600 400 200 sektr usług nerynkych 0 1999 2000 2001 2002 2003 Źródł: Bank Danych Regnalnych GUS W statnch pęcu latach trend zatrudnena sektrze publcznym p spadku 2001 rku ma tendencje zrstą, natmast sektrze pryatnym lczba pracujących spadła rku 2000 2002, a becne pl zrasta, c przedstaa pnższy ykres. Wykres nr 4: Pracujący meśce Drask Pmrske latach 1999 2003 sektrze publcznym pryatnym Pracujący gspdarce nardej meśce Drask Pmrske g sektó 2003 rku 2500 2000 1916 1602 1500 1000 1461 1373 1471 sektr publczny sektr pryatny 846 647 500 683 624 679 0 1999 2000 2001 2002 2003 Źródł: Bank Danych Regnalnych GUS Ne jest t krzystne zjask, gdyż zatrudnen sektrze publcznym t pracujący takch dzałach jak admnstracja, edukacja, chrna zdra, bezpeczeńst publczne. Dzały te ne staną sę ngdy kłem zamachym draskej gspdark. 17
Turystyka Z uag na t, że Gmna Drask Pmrske psada naturalne alry przyrdnczkrajbraze, które starzają mżlśc d rganzacj ypczynku, turystyka jest bardz ażnym elementem gspdark gmny. Czyste, neskażne śrdsk, ukształtane terenu, rzek, jezra raz duże bszary leśne płyają znaczący spsób na atrakcyjnść turystyczną gmny. O atrakcyjnśc turystycznej decyduje także nfrastruktura turystyczna, a szczególnśc baza nclega, gastrnma, bekty rekreacyjne. O le alry przyrdncze krajbraze są grmnym atutem gmny, t ypsażene gmny bekty turystyczne, czy zagspdarane terenu jest neystarczające tej dzedzne pzstaje duż d zrbena. Mejscścą najększym natężenu ruchu turystyczneg jest Drask Pmrske. Zązane jest t z dbrym płączenem kmunkacyjnym masta z nnym mejscścam, dbrze rznętym handlem usługam nemateralnym raz nfrmacją turystyczną. Z punktu dzena ptencjału turystyczneg gmny dużeg ppytu na jej fertę turystycznrekreacyjną, należy uznać, że ferta bazy nclegej meśce jest stancz neystarczająca. Pnadt jej stan technczny standard pzstaa ele d życzena. Wększść bektó jest nednestanych neprzystsanych d dzałalnśc całrcznej. W Drasku Pmrskm szczególne dczualny jest brak htel dpedn yskm standardze (becne znajduje sę tu jeden htel 3 gazdky), z zapleczem gastrnmcznym, bazą dnyblgcznej rekreacyjną, funkcjnującym jak bekt całrczny. Perspektyy rzje masta turystyce, dzęk atrakcyjnej lkalzacj, są bardz duże. Na terene masta gmny jest ele lnych Wykres nr 5: Przyrst naturalny meśce Drask terenó nestycyjnych z przeznaczenem na usług turystyczne, gdze mżna lkalzać htele, śrdk ypczynke, pensjnaty raz szelke nne bekty rekreacyjne. Identyfkacja prblemó Baza nclega gastrnmczna gmny masta jest stsunk skrmna jak na ptencjalne mżlśc regnu. W meśce tczenu masta zbyt mał jest całrcznych bektó nfrastruktury turystycznej rekreacyjnej. Hstryczne centrum masta ymaga nakładó nestycyjnych, które pdnsą jeg atrakcyjnść turystyczną. Zbyt słaby rzój przemysłu Nezbyt duża perzchna terenó przeznacznych pd nestycje Nepełne ykrzystane ptencjału turystyczneg masta Brak kmpleksej ferty turystycznej Nekrzystna struktura zatrudnena Przeaga sektra publczneg Mała przedsębrczść meszkańcó 4. Sfera spłeczna Struktura demgrafczna spłeczne trendy W 2005 lczba meszkańcó masta Drask Pmrske ynsła 11 512 sby. Współczynnk femnzacj kreślający le kbet przypada na 100 mężczyzn na terene masta ynsł 107, czyl 3,5 punktu ęcej d średnej krajej. Trendy przyrstu naturalneg meśce zstały przedstane na ykrese 5 na klejnej strne Pmrske latach 1999 2003 Przyrst naturalny latach 19992005 25 20 15 10 5 0 5 10 15 20 21 20 0 0 4 15 19 1999 2000 2001 2002 2003 Przyrst naturalny 2004 2005 Źródł: Bank Danych Regnalnych GUS 18
W 2003 rku przyrst naturalny gmne był zery. W rku 2002 dntan gałtne załamane przyrstu naturalneg, któreg pzm samym meśce był ujemny (19). Pdbna sytuacja ystępała na terene gmny. Natmast pece d 1999 rku bserany jest stpny spadek przyrstu naturalneg zakńczny 2003 rku gałtnym spadkem ( 82 sby). Dla sameg masta Draska Pmrskeg gmny rk 2003 był rkem prtu d trendu zrsteg, któreg utrzymane będze uarunkane rzjem lkalnej gspdark spadkem pzmu bezrbca. Obecne zauażalny jest systematyczny spadek przyrstu naturalneg. Przyczyną tej sytuacj jest utrzymujący sę ujemny przyrst naturalny a także yske ujemne sald mgracj meszkańcó Draska Pmrskeg. Malejąca lczba ludnśc mże meć negatyny pły na rzój masta. Wąże sę t bem z malejącym ppytem na dbra usług ytarzane na terene masta. Spadek lczby ludnśc znacza także malejący pstęp różnych dzedznach życa, szczególnśc gspdarce kulturze. Wdczna malejąca tendencja przyrstu naturalneg spdana jest róneż słabenem tendencj d trzena rdzn. Craz pszechnejszy staje sę mdel rdzny 2+1. Skutkać mże t starzenem sę spłeczeństa raz pstanem regresynej struktury systematycznym bnżanem tempa rzju demgrafczneg. Negatyne, yżej ymenne, zjaska spłeczne pgłębane są także ujemnym saldem mgracj, c brazuje pnższy ykres. Wykres 6: Mgracje na terene Draska Pmrskeg Mgracje na terene Draska Pmrskeg 200 148 150 50 96 151 122 103 146 79 120 153 100 126 108 147 106 105 28 3 0 48 43 50 43 21 50 1999 2000 2001 zameldana 2002 ymeldana 2003 2004 2005 sald mgracj Sald mgracj jest ujemne. Spdane jest przepłyu sób, zlkdał barery ybrze t zarón malejącym napłyem ludnśc d mejsca zameszkana pdjęca pracy. Dalsze Draska Pmrskeg, jak zększną lczbą utrzymyane sę yskeg ujemneg salda ymeldań. Przyczyn takej sytuacj należy mgracj płączenu z nskm przyrstem upatryać zmanach na rynku pracy. naturalnym jest zdecydane nekrzystny dla Nadmerny dpły ludnśc jest zjaskem rynku pracy, dlateg też kneczne staje sę bardz nekrzystnym dla masta, pduje zmacnane zerunku Draska Pmrskeg brak sły rbczej a także, zmnejszene ppytu jak masta atrakcyjneg zarón pd na usług dbra ytarzane na terene masta. zględem pracy, jak zameszkana, a także Pdó dla których ludnść decyduje sę pdnszene atrakcyjnśc masta dla jeg puścć mast jest ele, m.n. jest t brak becnych przyszłych meszkańcó. Mgracje pracy, mżlśc dalszeg kształcena lub pgłębane są róneż faktem, ż śród rzju zadeg. Sytuacja ta jest także meszkańcó Draska Pmrskeg dmnuje knsekencją przystąpena Plsk d UE. grupa sób eku prdukcyjnym. Otarce granc dał mżlść sbdneg Wykres 7: Struktura demgrafczna masta Drask Pmrske 2005 rku 19
Struktura demgrafczna Draska Pmrskeg 2005 rku 65,98% 20,48% 13,53% ek przedprdukcyjny ek prdukcyjny ek pprdukcyjny Źródł: Baza danych Regnalnych, GUS Odsetek sób eku przedprdukcyjnym meśce jest nższy prónanu ze średną gmnną patą, natmast jest zblżny d średnej jeódzkej. Jedncześne dsetek sób eku prdukcyjnym jest yższy nż pece, natmast zblżny d średnej jeódzkej. Wysk dsetek sób eku prdukcyjnym mże stanć ększe zagrżene bezrbcem tej kategr ekej. Udzał sób eku przedprdukcyjnym meśce ne dbega znacząc d średnej krajej jeódzkej, zązku z czym ne będze trzyć dla gmny ększych nż średne bcążeń zązanych z nakładam na śatę raz przyszłśc z ększą pdażą sób na lkalnym rynku pracy. Sytuacja samej gmne pece draskm jest już jednak dmenna trzeba pdkreślć, że ysk udzał sób eku przedprdukcyjnym ( 2.5 punktu prcenteg yższy d średnej jeódzkej) ąże sę ze zększnym nakładam na szklnct edukację ymaga zdynamzana rzju gspdarczeg regnu draskeg, celem trzena nych mejsc pracy, które chłną stnejącą nadyżkę. Trzy t ddatke yzana przed mastem Drask Pmrske jak patym śrdkem rzju. Z kle mnejszy dsetek sób eku pprdukcyjnym t mnejsza lczba sób, które psadają stałe dchdy pstac rent emerytur (częst stanących jedyne źródł dchdu gspdarsta dmeg) regularne przeznaczanych na knsumpcję dóbr usług, także tych ytarzanych na terene masta Drask Pmrske. Ujemny skaźnk przyrstu naturalneg, ruchu mgracyjneg a także przeażająca śród meszkańcó grupa sób eku prdukcyjnym, która nebaem zasl grupę sób eku pprdukcyjnym, są zjaskam nekrzystnym dla rzju masta. Sytuacja ta skutkuje bem nym ymaram ptrzeb pchdnych eku. Istneje bem zagrżene że z pdu ujemneg przyrstu naturalneg zmnejszać sę będze zaptrzebane na usług śaty pdstaej. Osągająca ek djrzałśc młdzeż, chdząca grupę meszkańcó eku prdukcyjnym ymagać będze z kle przyspeszena rzju gspdarczeg. W szczególnśc dtyczyć t będze trzena nych mejsc pracy, których brak pdać będze dpły z masta najartścszych zasbó ludzkch a także narastane zjask patlgcznych. Pnższy ykres przedstaa strukturę ykształcena meszkańcó gmny Drask Pmrske. Wykres 8. Struktura ykształcena meszkańcó. 20
Struktura ykształcena meszkańcó gmny Dra sk Pmrske eku 13 lat p yżej 2002 rku. 24% 10% 22% 36% 7% 1% Wyższe Plcealne Średne Zasadncze za d e Pdsta e ukńczne Pdsta e ne ukńczne bez ykształcena Źródł: Rcznk statystyczny jeództa zachdnpmrskeg 2003 Wśród meszkańcó masta dmnują sby z ykształcenem pdstaym ukńcznym (36%) zasadnczym zadym (24%) razem 60% meszkańcó masta. Znaczącą grupę staną sby z ykształcenem plcealnym (22%). Odsetek sób z ykształcenem średnm yns 10%, a z yższym k. 7%. Taka struktura ykształcena jest charakterystyczna dla całeg patu, gdze sby z ykształcenem pdstaym zasadnczym staną aż 60,5% sób eku pyżej 13 lat. Następną lczną grupę staną sby z ykształcenem plcealnym (19,1%). Określene grup spłecznych ymagających sparca ramach prgramu retalzacj Bezrbtn Gmna Drask Pmrske dtknęta jest bardz yskm bezrbcem. W paźdzernku 2004 rku skaźnk bezrbca ynósł 20%, natmast rku 2006 zmalał d 16,3%. Meszkańcy masta staną 62% gółu bezrbtnych gmne. Lcznejszą grupa śród zarejestranych bezrbtnych są kbety (kł 60%), c skazuje na ch grszą pzycję na rynku pracy. Tak ysk skaźnk bezrbca jest knsekencją przede szystkm: przyspeszena prcesó restrukturyzacyjnych gspdark zązanych ze zlnenem gspdarczym lat 20012003; regresu gspdarczeg sektrze rlnczym nnych gałęzach gspdark; chdząceg na rynek yżu demgrafczneg. Klejnym prblemem spłecznym dtyczącym ne tylk masta, ale także całej gmny Drask Pmrske jest ystępane długtrałeg bezrbca, które przyjmuje pstać chrnczną pduje najększe straty spłeczne, gdyż bejmuje grupę ludz ne mających szans na znalezene pracy. Jak ynka z pnższeg ykresu, długtrałe bezrbce stan dść dtkly prblem zarón na terene gmny, jak patu. Z pnższych danych ynka, że kł 50% gółu bezrbtnych t sby pzstające bez pracy d c najmnej 12 mesęcy. 21
Wykres nr 9: Bezrbtn g czasu pzstaana bez pracy rku 2004 Bezrbtn g. czasu pzstaana bez pracy pece draskm. 1644 1474 1267 3033 1050 415 d 1 mesąca 13 mesące 36 mesęcy 612 mesęcy 1224 mesęcy p yżej 24 mesęcy Źródł: WUP Szczecne Pnższy ykres brazuje strukturę bezrbtnych zależnśc d eku, przy czym nepkjącym zjaskem jest ysk udzał (prae jedna czarta) ludz młdych gólnej lczbe bezrbtnych. Okł 50,5% sób bezrbtnych t sby eku d 35 lat. Duży dsetek sób długtrale bezrbtnych jest dla masta zjaskem nekrzystnym, gdyż marę przedłużająceg sę kresu bezrbca craz trudnej jest rócć na rynek pracy. Wynka t z faktu, ż długtrała nebecnść na rynku pracy pduje dezaktualzację psadanych kalfkacj. Wykres nr 10: Bezrbtn g eku rku 2004. Bezrbtn g. eku na terene patu draskeg. 22,94% 26,57% 25,63% 21,45% 1824 lata 2534 lata 5559 lata 6064 lata 0,37% 3,04% 3544 lata 4554 lata Źródł: WUP Szczecne 22
Jeśl chdz bezrbce kbet meśce Drask Pmrske z uzględnenem eku, t najększą grupę (18%) staną kbety eku 2334 lat. Jak lustruje pnższy ykres, nsk pzm ykształcena meszkańcó drastyczne zększa zagrżene bezrbcem. Osby z ykształcenem zasadnczym zadym gmnazjalnym raz pnżej staną na terene gmny aż 80% bezrbtnych. W meśce Drask Pmrske grupa ta stan kł 75% gółu bezrbtnych. Pzm ykształcena sób pzstających bez pracy jest ażnym aspektem bezrbca mającym bezpśredn pły na jeg pzm. Bezrbtn mający yższe ykształcene, a tym samym kalfkacje mają mnejsze prblemy ze znalezenem pracy, tym samym skraca sę ch czas pszukana pracy. Na terene patu draskeg dczny jest nsk pzm ykształcena sób bezrbtnych. Najlcznejszą grupę staną sby z ykształcenem zasadnczym zadym, zaś klejną c d elkśc grupą są sby z ykształcenem gmnazjalnym pnżej. Wykres nr 11: Bezrbtn g pzmu ykształcena 2004 rku. Bezrbtn g. ykształcena pece draskm 38,96% 6,54% 35,80% 16,85% yższe średne gólnkształcące gmnazjalne pnżej 1,85% plcealne średne za d e zasadncze za d e Źródł: WUP Szczecne We rześnu 2004 rku bezrbtnych był 2059 sób meszkających na terene gmny, z czeg aż k. 79% sób (1643 sób) był pzbanych praa d zasłku. Długtrale bezrbtnych był 1014 sób. Grupy zagrżne ykluczenem spłecznym Drasku Pmrskm Wykluczene spłeczne znacza sytuację unemżlającą bądź utrudnającą jednstce lub grupe pełnene ról spłecznych, krzystane z dóbr publcznych nfrastruktury spłecznej, a także pdjęce pracy. Dtyczy n szczególne sób rdzn ubgch, charakteryzujących sę brakem kalfkacj lub z jakchś zględó mających utrudnny dstęp d pszechnych zasbó spłecznych, czeg przyczyną mże być nepełnspranść lub uzależnena. Na ykluczene spłeczne narażne są róneż sby, które dśadczają przejaó dyskrymnacj, bądź są faram przemcy lub szantażu, a także dzec młdzeż ze śrdsk zanedbanych, lub ychujące sę pza rdzną. Na zjask ykluczena spłeczneg narażne są róneż kbety samtne ychujące dzec, a także bezrbtn, rdzny patlgczne, sby nskch kalfkacjach, długtrale bezrbtne żyjące trudnych arunkach meszkanych. Ze zględu na barery archtektnczne, jak róneż psychczne ykluczenem spłecznym zagrżne są także sby nepełnsprane chrnczne chre, także psychczne, sby starsze samtne, a także puszczający zakłady karne mgranc. W Drasku Pmrskm grupam spłecznym ymagającym szczególneg sparca ze zględu na nebezpeczeńst ykluczena spłeczneg są: Bezrbtn, których lczba Drasku Pmrskm kształtuje sę na bardz yskm pzme. Nebezpeczeńst t ptęguje fakt nskeg ykształcena sób bezrbtnych raz dług czas pzstaana bez pracy. Nepełnspran. Mżlść ykluczena spłeczneg ąże sę z ystępanem barer utrudnających sbm nepełnspranym aktynść zadą. 23
Wynkają ne częst z nedstatecznej lczby mejsc tz. pracy chrnnej, także barer archtektncznych utrudnających m pełne uczestnct życu spłecznkulturalnym, a także zadym. Kbety. W Drasku Pmrskm duży udzał gólnej lczbe bezrbtnych staną kbety. Kbety ptrzebują sparca ramach aktyzacj zadej, ynkająceg z ększych nż u mężczyzn trudnśc ze znalezenem pracy. Młdzeż. Wykluczene spłeczne mże ynkać z faktu, ż sbm młdym craz trudnej będze znaleźć pracę regne charakteryzującym sę dużym bezrbcem. Młdym ludzm craz trudnej będze zdbyć dśadczene raz kalfkacje zade, c pgłębć mże prblemy ze znalezenem pracy. Pdać t mże mgracje młdych ludz pszukanu pracy, a tym samym mże t przyspeszyć prces starzena sę spłeczeństa Draska Pmrskeg. Na terene masta dzałają: Szptal Paty m. Matk Teresy z Kalkuty, Pgte Ratunke raz Nepublczny ZOZ "Zdre". Wszystke bekty zlkalzane są na ulcy Chrbreg. Pnadt pradznych jest 10 ndydualnych praktyk lekarskch. Szptal Paty bejmuje sym zasęgem cały pat drask. Obecne jest trakce rzbudy mdernzacj. Rzbudę szptala pradz płana d teg celu Fundacja Życe Zdre. Funkcjnane służby zdra gmne becne pdlega neustannym transfrmacjm zązanym z pradzenem przez rząd elkej refrmy służby zdra Według danych zaartych Baze Danych Regnalnych GUS 2003 rku lczba prad z zakresu pdstaej pek zdrtnej ynsła meśce Drask Pmrske 54 528, z czeg 8 243 stanły prady stmatlgczne. Na terene masta dzałają cztery aptek. Pmc spłeczna Szklnct, służba bezpeczeńst, pmc spłeczna zdra, Szklnct Na terene masta Drask Pmrske ychane przedszklne pradz jedna placóka: Przedszkle Drasku Pmrskm. Na terene masta funkcjnują róneż szkły: pdstaa, gmnazjum, 2 Zespły Szkół Pnadgmnazjalnych 1 Zespół Szkół Zadych. Są t: 1. Szkła Pdstaa m. Henryka Sucharskeg Drasku Pmrskm d któreg beżącym rku szklnym uczęszcza XXXX ucznó; 2. Gmnazjum Drasku Pmrskm, d któreg beżącym rku szklnym uczęszcza 751 ucznó; 3. Zespół Szkół Pnadgmnazjalnych Nr 1 Drasku Pmrskm, ul. Złcenecka, d któreg beżącym rku szklnym uczęszcza 317 ucznó; 4. Zespół Szkół Pnadgmnazjalnych Nr 2 Drasku Pmrskm, ul. Płczyńska, d któreg beżącym rku szklnym uczęszcza 486 ucznó; 5. Zespół Szkół Zadych Centrum Kształcena Praktyczneg Drasku Pmrskm,d któreg beżącym rku szklnym uczęszcza 410 ucznó. Służba zdra W Drasku Pmrskm dzała MejskGmnny Ośrdek Pmcy Spłecznej, realzujący zadana pmcy spłecznej. Głónym kryteram stanącym pód przyznana pmcy są: ubóst, bezrbce, długtrała chrba, nepełnspranść, alkhlzm, bezradnść spraach pekuńcz ychaczych pradzene gspdarsta dmeg. W cągu najblższych lat skala śadcznej pmcy spłecznej ne ulegne zmnejszenu, naet przy załżenu zmnejszena bezrbca ubósta. W rku 2004 d kńca mesąca rześna z pmcy skrzystał 437 rdzn. Wśród rdzn krzystających z pmcy 77,5 % stanły rdzny mające na utrzymanu dzec, pnad 40 % t rdzny eldzetne z 3gem ęcej dzec. W rku 2003 ydatk masta przeznaczne na pmc spłeczną ynsły 4 561 690 zł, z czeg 2 750 697 zł ydan na zadana zlecne, zaś 1 810 993 zł na zadana łasne. W perszym półrczu 2004 rku ydatk na pmc spłeczną ynsły 2 404 283zł, c przelczenu na jedneg meszkańca daje przyblżenu 201 zł. Pmc spłeczna jest znacznym bcążenem dla budżetu gmny, stanąc kł 20% ydatkó. Należy zaznaczyć, ż zązku ze zmaną d maja 2004 r. ustay pmcy spłecznej część zadań jest realzana referace śadczeń rdznnych, c ne lcza sę pmc spłeczną. 24
Struktura rganzacj pzarządych Naza Fundacja "Życe Zdre" Adres Ul. Chrbreg 4,78500 Drask Pmrske Plsk Czerny Krzyż, ddzał Drasku Pmrskm Pl. Knstytucj 7,78500 Drask Pmrske Kł Przyjacół Pmrza Starzyszene Mnejszśc Nemeckej Regne Drask Pmrske Ul. Bczna 1,78500 Drask Pmrske Klub Abstynenta "Przystań" Pl. Knstytucj 7,78500 Drask Pmrske Starzyszene Klub Prmcj Zdreg Stylu Życa Pmcna Dłń" Ul. B. Prusa 5/65,78500 Drask Pmrske Plsk Kmtet Pmcy Spłecznej Pl. 11g Pułku Pechty 78500 Drask Pmrske Starzyszene Na Rzecz Osób z Upśledzenem Umysłym Pl. Knstytucj 7,78500 Drask Pmrske Zązek Emerytó Rencstó Pl. Knstytucj 7,78500 Drask Pmrske Starzyszene Dabetykó Pl. Knstytucj 7,78500 Drask Pmrske Zrzeszene Pryatneg Handlu Usług Ul. Baszta 3,78500 Drask Pmrske Fundacja Rzju Pjezerza Draskeg Ul. Płsudskeg 29A, 78500 Drask Pmrske Starzyszene Lkalnych Incjaty Zem Draskej Jank,78500 Drask Pmrske Cartas Paraf p. Ś. Pała Cartas Paraf p. Zmartychstana Pańskeg Ul. Drca 5,78500 Drask Pmrske Ul. Obrńcó Westerplatte 35 78500 Drask Pmrske Bezpeczeńst Peczę nad bezpeczeństem meszkańcó masta sprauje Kmenda Pata Plcj Drasku Pmrskm. Jej zasęg dzałana pkrya sę z grancam admnstracyjnym patu draskeg. Ne yróżnn bszaró masta, których ntan by zększną przestępczść. Identyfkacja prblemó W meśce gmne Drask Pmrske c rku zększa sę lczba sób żyjących ubóste. 1. Najęcej sób bezrbtnych meśc sę przedzale ekym najększej aktynśc zadej, tj. 2534 4554. Wśród nch znaczny dsetek staną kbety. 2. C rku przybya sób krzystających z pmcy spłecznej z pdu nepełnspranśc długtrałej chrby. 3. Wzrasta lczba rdzn charakteryzujących sę bezradnścą spraach pekuńcz ychaczych pradzenu gspdarsta dmeg (z pdu bezrbca, nskch kalfkacj zadych, braku umejętnśc ychaczych). 4. Systemej pmcy ymagają rdzny z dzeckem nepełnspranym. 5. Klejnym prblemem jest nedstsane usług śaty, tym jej struktury, d ptrzeb rynku pracy. 25
5. Tabela z pdstaym danym statystycznym dtyczącym yżej ymennych sektró Dana (mara) Zagspdarane przestrzenne Zasęg gmny (lczba mejscśc) Masta na terene gmny (szt.) Perzchna gmny (km2) Lczba meszkańcó masta Drask Pmrske (sby) Perzchna masta Drask Pmrske (km2) Gęstść zaludnena meśce Drask Pmrske (sób/km2) Średna rczna lść dpadó depnanych na składsku (Mg/rk) Udzał łasnśc Skarbu Państa gruntach masta (%) Udzał łasnśc gmn zązkó mędzygmnnych gruntach masta (%) Udzał łasnśc spółek praa handleg gruntach masta (%) Udzał łasnśc sób fzycznych gruntach masta (%) Łączna długść sec dcągej (km) Łączna długść sec kanalzacj santarnej (mb): seć santarna seć gólnspłana seć tłczna Ilść blgczn mechancznych czyszczaln ścekó na terene masta (szt.) Średna przepustść czyszczaln ścekó (m3/d) Długść ln energetycznej lne napetrzne kable łączne (m) Drg kraje brębe masta Drask Pmrske (lść) Drg jeódzke brębe masta Drask Pmrske (lść) Drg pate brębe gmny Drask Pmrske (km) Drg gmnne brębe masta Drask Pmrske (km) Gspdarka Pdmty gspdark nardej na terene masta Drask Pmrske (szt.): Ogółem: Rlnct, łect leśnct: Przemysł: Budnct: Handel napray: Htele restauracje: Transprt, gspdarka magazyna łącznść: Obsługa neruchmśc frm, nauka: Ochrna zdra peka spłeczna: Pzstała dzałalnść usługa: Pzstałe sekcje: Lczba zatrudnnych na terene masta gmny (sby) Lczba pracujących na terene masta gspdarce nardej (sby) Ogółem: Rlnct: Przemysł: Usług rynke: Usług nerynke: Sfera spłeczna Struktura demgrafczna masta Drask Pmrske (%) Ludnść eku przedprdukcyjnym: Ludnść eku prdukcyjnym: Ludnść eku przedprdukcyjnym: Współczynnk femnzacj meśce Drask Pmrske (artść) Wskaźnk bezrbca meśce Drask Pmrske (%) Lczba bezrbtnych na terene masta gmny Drask Pmrske (sby) Ogółem: Bez praa d zasłku: Zameszkal na s: Kbety: Wartść 32 1 344,5 11942 32 373,18 4000 49 26 1,6 21,8 14,2 Rk pmaru 2003 2004 2004 2004 2004 2004 2003 2004 2004 2004 2004 2004 9500 6300 700 1 2200 160100 1 4 57,47 21 2004 2004 2004 2004 2004 2003 2003 2002 1371 33 108 118 494 41 58 221 112 72 114 2150 2003 2003 2150 36 475 587 1052 2003 22 65 13 106,5 20 2003 2004 2004 205916 43 773 451 26
Lczba bezrbtnych na terene masta gmny Drask Pmrske edług ykształcena (sby) Ogółem: Wykształcene yższe: Wykształcene średne zade plcealne: Wykształcene gólnkształcące: Wykształcene zasadncze: Wykształcene gmnazjalne: Lczba bezrbtnych na terene masta gmny Drask Pmrske edług eku (sby) Ogółem: Pnżej 24 lat: Od 25 d 34 lat: Od 35 d 44 lat: Od 45 d 54 lat: Pyżej 55 lat: Lczba szkół przedszkl na terene masta Drask Pmrske (szt.) szkły pdstae: gmnazja: szkły pnadgmnazjalne: szkły zade: Lczba zakładó pek zdrtnej na terene masta Drask Pmrske (szt.) 5. Analza ptencjału masta Drask Pmrske (analza SWOT) Analzując dane statystyczne raz szystke uarunkana zenętrzne enętrzne, których funkcjnuje Drask Pmrske mżna yróżnć następujące mcne słabe strny raz szanse rzje zagrżena dla teg masta. Mcne strny Wysk pzm bsług meszkańcó masta zakrese usług pdstaych admnstracj; Szerk achlarz pnadpdstaeg; szklncta Relatyne zameszkana; Warunk krajbraz przyrdncze; Tradycja Draska Pmrskeg jak śrdka turystyczneg raz stnejąca nfrastruktura turystyczna. dbre standardy Stsunk ysk stpeń zagspdarana majątku p byłych PGR; Płżene przy trase tranzytej cągu drg krajej; Prae pełne ypsażene nfrastrukturę technczną masta; Rezery ścekó; Rezery masta; Walry przestrzenne sadnczych; ydajnśc czyszczaln systeme cepłnczym elu 2004 2059 42 462 166 711 678 2004 2059 479 564 420 513 84 2004 1 1 2 1 1 2004 Prmcja masta gmny; Słabe strny Mgracja młdej ntelgencj; Wysk pzm bezrbca śród ludz młdych; Nsk pzm ykształcena ludnśc; Przecętna struktura standardy usług bytych. Mnmalny ruch budlany; Brak dstatecznej lczby meszkań; Zły stan technczny lkal kmunalnych; Duży udzał drbnych pdmtó gspdarce gmny; Ogólne nsk techncznej; Istnene szarej strefy; Zbyt duże uzależnene turystycznych d seznśc; Słab rznęta gastrnma, brak bazy nclegej (htelu) meśce; Brak bdncy masta; Nedstateczny elektrenergetycznej; Warunk fzjgrafczne granczające rzój przestrzenny masta. (netrałych) pzm stan kultury usług sec jednstek 27
Szanse rzje Rzój usług kultury sprtu celu zapenena atrakcyjneg prgramu dla meszkańcó masta, gmny przybyszó z zenątrz, szczególnśc dzec młdzeży; Rzój agrturystyk; Spry ptencjał gspdarczej; Rehabltacja mdernzacja zabudy meszkanej; Zapenene terenó dla rzju zrganzaneg tym deelperskeg budncta czynszeg ; Realryzacja mdernzacja zabudy rejnu hstryczneg masta; Pgłębający sę ysypsk śmec. Wykrzystane zasbó śrdska kultureg przyrdnczeg (alró krajbrazu) dla ptrzeb rekreacj, turystyk ypczynku. Dalsze pgrszene nfrastruktury techncznej, tym przede szystkm dróg, c knsekencj spduje nespełnene nrmatynych ymagań techncznych. Utrzymyane sę yskeg pzmu bezrbca (skaźnk bezrbca paźdzernku 2004 20%; Utrzymyane sę bezrbca długtrałeg (49% meszkańcó masta 2004 r. był długtrale bezrbtnych); Wysk dsetek sób eku prdukcyjnym mże stanć ększe zagrżene bezrbcem nadchdzących latach; Nezahamane patlge spłeczne, szczególnśc alkhlzm; Wzrst lczby ubóste; C rku przybya sób krzystających z pmcy spłecznej z pdu nepełnspranśc długtrałej chrby; Wzrasta lczba rdzn charakteryzujących sę bezradnścą spraach pekuńcz ychaczych pradzenu gspdarsta dmeg. nfrastruktury starej Rzój nfrastruktury techncznej pełnym zakrese dla masta, tym rzbuda systemu kanalzacj santarnej. Uspranene systemu kmunkacj drgej (realzacja bdncy), rzązane prblemu parkana garażana pjazdó; Zapenene przestrzennych pdsta rzju przedsębrczśc celu zększena knunktury gspdarczej masta; Prmcja gspdarczych alró masta dla przycągnęca nestró z zenątrz, szczególnśc ramach dzałana Starzyszena Gmn Pjezerza Draskeg; Rzój usług śaty tym dstsane jeg struktury d ptrzeb rynku pracy; Rzój usług zdra; Ogranczene patlg spłecznych Zagrżena rzje prblem sób dzkch żyjących 28