5 p a k i e t e d u k a c y j n y C z ł o w i e k Ś r o d o w i s k o G o s p o d a r k a z a s a d y z r ó w n o w a ż o n e g o r o z w o j u +8657020,05 +8657020,05 Dom energooszczędny czyli ochrona środowiska i racjonalne gospodarowanie w życiu codziennym gimnazjum PRZEDMIOT WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE
p a k i e t e d u k a c y j n y c z ł o w i e k Ś r o d o w i s k o G o s p o d a r k a z a s a d y z r ó w n o w a ż o n e g o r o z w o j u UWAGI O REALIZACJI Na lekcji zostaną zrealizowane wymagania ogólne i szczegółowe zawarte w podstawie programowej przedmiotu WOS w gimnazjum przy wykorzystaniu metod stwarzających uczniom możliwość aktywnego udziału w lekcji. Bliskie uczniom treści dotyczące budżetu domowego zintegrowane są z problematyką ochrony środowiska, szczególnie klimatu poprzez racjonalne gospodarowanie energią w domu. W fazie wprowadzającej, przy omawianiu typowych dla WOS-u zagadnień tj. rodzajów wydatków w gospodarstwie domowym, należy zwrócić uwagę na duży udział wydatków na energię w budżecie domowym. Istotnym momentem fazy realizacyjnej będzie udzielenie odpowiedzi na pytanie w jaki sposób zużycie energii wpływa na stan środowiska naturalnego. Uczniowie powinni nabyć świadomość, że wysokie zużycie energii pochodzącej ze źródeł nieodnawialnych przyczynia się do zwiększenia emisji gazów cieplarnianych do atmosfery podczas jej produkcji oraz do wyczerpywania zasobów nieodnawialanych. Konsekwencją wzrostu ilości gazów cieplarnianych w atmosferze jest wzrost temperatury na Ziemi i globalne ocieplenie. Skutki oczekiwanych zmian klimatu w Europie to: zmniejszenie dostępności zasobów wodnych, spadek produktywności gleb, pustynnienie, zmniejszenie różnorodności biologicznej, wzrost ryzyka występowania pożarów lasów w Europie Południowej, zanik lub redukcja lodowców alpejskich, zanik chłodnych zim, wzrost ilości upalnych lat, nasilenie występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych np. trąb powietrznych, upałów, intensywnych opadów prowadzących do powodzi zagrażających życiu i zdrowiu ludności. Do omówienia tego zagadnienia można wykorzystać dostępne filmy lub symulacje np. na stronach internetowych. W celu uświadomienia uczniom, że racjonalne gospodarowanie energią przynosi korzyści dla budżetu domowego i środowiska, zaplanowano rozmowę nauczającą i ćwiczenia praktyczne pokazujące uczniom sposoby oszczędzania energii na co dzień. Ponadto uczniowie zdobędą umiejętność obliczania rocznego zużycia energii w domu i wydatków na energię. W pracy domowej uczniowie mają szansę wykorzystać wiedzę i umiejętności zdobyte na lekcji, dokonując obliczenia rzeczywistego zużycia energii we własnym gospodarstwie domowym i zaplanować działania je ograniczające. Pomysł na zrealizowanie danego tematu metodą projektu edukacyjnego Wykonajcie projekt pt. Czy nasza szkoła jest energooszczędna?. W tym celu przeprowadźcie audyt energetyczny, w którym dokonacie oceny standardu energetycznego budynku, oświetlenia budynku, jakości energetycznej urządzeń pobierających energię. Wynik audytu, w którym podacie sposoby na zmniejszenie wydatków szkoły na energię cieplną i elektryczną, poprzez zastosowanie rozwiązań przyjaznych środowisku, przedstawcie dyrekcji szkoły. 2 +8657020,05
Dom energooszczędny czyli ochrona środowiska i racjonalne gospodarowanie w życiu codziennym Scenariusz i materiały uzupełniające do przedmiotu wiedza o społeczeństwie w gimnazjum Odniesienie zakresu treści scenariusza do podstawy programowej: Zakres treści scenariusza Cele kształcenia wymagania ogólne Treści nauczania wymagania szczegółowe 1. Rodzaje wydatków w gospodarstwie domowym i ich udział w budżecie domowym (w tym wydatki na energię). 2. Rodzaje energii wykorzystywanej w domu. 3. Wpływ produkcji i wykorzystania energii na środowisko. 4. Racjonalne i nieracjonalne gospodarowanie energią w domu: a. analiza rynku żarówek, b. wybór i użytkowanie sprzętu AGD i RTV, c. gospodarowanie energią cieplną, d. budownictwo energooszczędne. II. Rozpoznawanie i rozwiązywanie problemów. Uczeń rozpoznaje problemy najbliższego otoczenia i szuka ich rozwiązań. VI. Rozumienie zasad gospodarki rynkowej. Uczeń rozumie procesy gospodarcze oraz zasady racjonalnego gospodarowania w życiu codziennym. 25. Gospodarka rynkowa. Uczeń: 2) podaje przykłady racjonalnego i nieracjonalnego gospodarowania; stosuje zasady racjonalnego gospodarowania w odniesieniu do własnych zasobów (np. czasu, pieniędzy), 4) analizuje rynek wybranego produktu. 26. Gospodarstwo domowe. Uczeń: 1) wymienia główne dochody i wydatki gospodarstwa domowego. +8657020,05 3
p a k i e t e d u k a c y j n y c z ł o w i e k Ś r o d o w i s k o G o s p o d a r k a z a s a d y z r ó w n o w a ż o n e g o r o z w o j u 4!!! Czas zajęć: 45 min Cel główny: Uświadomienie zależności między gospodarowaniem energią w domu, stanem budżetu domowego i ochroną środowiska przyrodniczego, w tym klimatu. Cele operacyjne: Wiadomości Uczeń: wymienia rodzaje wydatków w gospodarstwie domowym, podaje rodzaje energii wykorzystywanej w domu, wskazuje cechy budynku o wysokim standardzie energetycznym, podaje możliwości zmniejszenia wydatków na energię w budżecie domowym. Umiejętności Uczeń: szacuje udział poszczególnych rodzajów wydatków w budżecie domowym, w tym wydatków na energię, dostrzega wpływ gospodarowania energią na klimat, charakteryzuje różne rodzaje oświetlenia pod kątem jego wpływu na budżet domowy i stan środowiska przyrodniczego, uzasadnia potrzebę zakupu urządzeń AGD i sprzętu elektronicznego o wysokiej klasie energetycznej pod kątem zasobów budżetu domowego i wpływu na środowisko, rozróżnia zachowania racjonalne i nieracjonalne w gospodarowaniu energią, charakteryzuje różne rodzaje oświetlenia pod kątem jego wpływu na budżet domowy i stan środowiska przyrodniczego, doskonali umiejętność współpracy w zespole, prezentowania i uzasadniania własnych opinii. Postawy Uczeń: ma świadomość znaczenia racjonalnego gospodarowania energią z poziomu konsument/konsumentka na rozwój zrównoważony, wyraża gotowość do podejmowania zrównoważonych działań na rzecz ochrony klimatu poprzez racjonalne gospodarowanie energią w domu. Metody pracy wg klasyfikacji Szloska ze zmianami: pogadanka, burza mózgów, ćwiczenie przedmiotowe, elementy wykładu lub metoda eksponująca film, rozmowa nauczająca, metody ewaluacji Formy pracy: grupowa, zbiorowa, indywidualna Środki dydaktyczne: karty pracy, karta ewaluacji lekcji, film, foliogram/slajd, rzutnik pisma/komputer
Plan toku lekcji Tok lekcji Zadania szczegółowe Czas w min Metody i formy pracy Środki dydaktyczne Uwagi (np. nr załącznika z materiałem wspomagającym realizację) Wprowadzenie 1. Czynności organizacyjne. 2. Nauczyciel wspólnie z uczniami ustala i zapisuje na tablicy rodzaje wydatków w gospodarstwie domowym i szacuje ich procentowy udział w budżecie rodzinnym. 3. Następnie dokonuje weryfikacji odpowiedzi uczniów posługując się danymi statystycznymi dla przeciętnego gospodarstwa domowego. Podkreśla duży udział w budżecie wydatków na użytkowanie mieszkania i nośniki energii. 4. Nauczyciel przeprowadza krótką dyskusję zadając pytanie: Jakie rodzaje energii są wykorzystywane w domu i jakie są jej źródła (rodzaje: energia elektryczna i cieplna; źródła: konwencjonalne i odnawialne). Na jej podsumowanie podaje główny cel lekcji. 5. Uczniowie zapisują temat lekcji. 1 3 3 Pogadanka. Praca zbiorowa. Burza mózgów. Praca zbiorowa. Materiały dla nauczyciela: Załącznik 1: Struktura wydatków w gospodarstwie domowym. Realizacja 6. Nauczyciel omawia wpływ produkcji i wykorzystania energii na środowisko ze szczególnym uwzględnieniem zmian klimatu i ich skutków. 7. W celu uświadomienia uczniom, że racjonalne gospodarowanie energią przynosi korzyści dla budżetu domowego, społeczeństwa i środowiska uczniowie rozwiązują z pomocą nauczyciela zadanie 1 w karcie pracy dotyczące analizy rynku żarówek. Nauczyciel pyta uczniów, która żarówka jest najbardziej przyjazna dla klimatu i budżetu domowego uwzględniając zasadę racjonalnego gospodarowania. 8. Nauczyciel przeprowadza rozmowę nauczającą w celu omówienia kolejnych sposobów racjonalnego gospodarowania energią podczas której uczniowie wykonują zadanie 2 w karcie pracy. Zadanie dotyczy racjonalnego wykorzystania sprzętu AGD, RTV, urządzeń niskiego poboru i ciepła. Nauczyciel dodaje, że koszty za energię w domu można także obniżyć stosując odpowiednie rozwiązania budowlane 3 5 10 Element wykładu /metoda eksponująca film. Ćwiczenie przedmiotowe. Praca zbiorowa. Rozmowa nauczająca. Praca zbiorowa. Ćwiczenie praktyczne. Praca indywidualna. Slajd/foliogram pt. Wpływ człowieka na zmiany klimatu i jego skutki lub dostępny nauczycielowi film o zmianach klimatu. Karta pracy nr 1. Karta pracy nr 2, zadanie 1, 2, 3. Materiały dla nauczyciela: Załącznik 2 Dodatkowe informacje zamieszczono w uwagach o realizacji. Materiały dla ucznia: Załącznik 2. Materiały dla nauczyciela: Załącznik 4 Odpowiedzi do karty pracy nr 2. 5
p a k i e t e d u k a c y j n y c z ł o w i e k Ś r o d o w i s k o G o s p o d a r k a z a s a d y z r ó w n o w a ż o n e g o r o z w o j u Plan toku lekcji Tok lekcji realizacja podsumowanie Zakończenie i ewaluacja Zadania szczegółowe przy budownictwie jedno i wielorodzinnym takie jak szczelne okna o niskim współczynniku przenikania ciepła, dobre ocieplenie dachu, dobre ocieplenie stropu, szczelne drzwi, dobra izolacja fundamentów, likwidacja mostków cieplnych, właściwa wentylacja. 9. Nauczyciel dzieli klasę na grupy 4-, 5-osobowe, w których uczniowie dokonują hipotetycznego zużycia energii w gospodarstwie domowym w ciągu roku i obliczają jego koszty. 10. Uczniowie wykonują zadanie w karcie pracy nr 4, polegające na wypisaniu działań do trzech sposobów zmierzających do uzyskania domu energooszczędnego. 11. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonania i uświadamia uczniom, że zdobyta na lekcji wiedza pozwoli im na zaplanowanie indywidualnych działań prowadzących do oszczędności w budżecie domowym i przeciwdziałających zmianom klimatu. 12. Zadanie pracy domowej. Policz rzeczywiste zużycie energii w swoim domu wykorzystując wiedzę i umiejętności zdobyte na lekcji. Przedstaw propozycje działań ograniczających wydatki na energię w budżecie domowym. 13. Zadanie ewaluacyjne. Czas w min 12 4 2 1 1 Metody i formy pracy Ćwiczenie przedmiotowe. Praca grupowa. Ćwiczenie przedmiotowe. Środki dydaktyczne Karta pracy nr 3. Karta pracy nr 4. Karta ewaluacji lekcji. Karta autoewaluacji zajęć edukacyjnych dla nauczyciela. Uwagi (np. nr załącznika z materiałem wspomagającym realizację) Materiały dla ucznia: Załącznik 3. Materiały dla ucznia: Załącznik 4. Materiały dla nauczyciela: Załącznik 5 Odpowiedzi do karty pracy nr 4. Materiały dla ucznia: Załącznik 6. Materiały dla nauczyciela: Załącznik 6. 6
Materiały dla ucznia Załącznik 1 Karta pracy 1 Temat: Dom energooszczędny czyli ochrona środowiska i racjonalne gospodarowanie w życiu codziennym. Uzupełnij tabelkę dobierając zamieszczone poniżej pojęcia i wartości a otrzymasz charakterystykę różnych żarówek. Rodzaj żarówki Zużycie energii Barwa światła Trwałość w godz. Cena Koszt 3-letniej eksploatacji Charakterystyczne cechy tradycyjna energooszczędna LED halogenowa Zużycie energii: bardzo niskie, wysoko energochłonne, średnie. Barwa światła: zimna lub ciepła, gorzej odwzorowuje kolory, ciepła biała barwa, dobrze odwzorowująca kolory, światło różnej barwy, jasna, dobrze odwzorowująca kolory. Trwałość: 1 tys. godzin, 6-15 tys. godzin, 3 tys. godzin, 50 tys. godzin. Cena: 3 zł, 25 zł, 10 zł, 20 zł. Koszt 3-letniej eksploatacji: 27 zł, 163 zł, 64 zł, 131 zł. Cechy charakterystyczne: utrata trwałości podczas częstego włączania i wyłączania; niewielka zawartość rtęci, odporność na wstrząsy oraz włączanie i wyłączanie; nie nagrzewają się, do działania wymagają niskiego napięcia; konieczne użycie transformatora przy wysokim napięciu, mocno się nagrzewają. 7
p a k i e t e d u k a c y j n y c z ł o w i e k Ś r o d o w i s k o G o s p o d a r k a z a s a d y z r ó w n o w a ż o n e g o r o z w o j u 8 Materiały dla ucznia Załącznik 2 Karta pracy 2 Temat: Dom energooszczędny czyli ochrona środowiska i racjonalne gospodarowanie w życiu codziennym. Na podstawie dotychczasowej wiedzy i informacji uzyskanych na lekcji wykonaj poniższe polecenia. 1. Uzupełnij luki w zdaniach. Przy zakupie nowych urządzeń gospodarstwa domowego należy zwrócić uwagę nie tylko na ich cenę, ale także świadomie... ich eksploatacji. Pomocne w tym będą etykiety... Etykiety na sprzęcie gospodarstwa domowego informują nas zawsze o... energetycznej urządzenia i rocznym... W zależności od rodzaju urządzenia można z niej także odczytać pojemność, zużycie wody i poziom hałasu. Wyróżniono... klas efektywności energetycznej. Sprzęt zużywający najmniej energii oznaczono kolorem... i symbolem... Sprzęt zużywający najwięcej energii oznaczono kolorem... i symbolem... Lodówka z klasy G zużywa około 8-krotnie więcej energii niż lodówka z klasy A+++. 2. Wpisz nazwy 5 urządzeń które są najczęściej wykorzystywane w twoim domu i napisz porady jak z nich korzystać aby zmniejszyć zużycie energii. Urządzenie Porady jak najbardziej energooszczędnie korzystać z urządzenia 3. Zaproponuj działania oszczędzające energię cieplną w twoim domu:
Materiały dla ucznia Załącznik 3 Karta pracy 3 Temat: Dom energooszczędny czyli ochrona środowiska i racjonalne gospodarowanie w życiu codziennym. Oblicz hipotetyczne roczne koszty zużycia energii w gospodarstwie domowym. Nazwa urządzenia Zużycie Wat na godzinę (moc znamionowa)** Średni czas użytkowania w ciągu roku Zużycie w kwh na rok Koszty energii na rok A B C=(AxB) Cx0,56 zł* Lodówka Kuchnia z płytą grzewczą Wyciąg kuchenny 900 Zmywarka Telewizor Telefon komórkow Radio Żelazko Suszarka do włosów Odkurzacz Komputer z monitorem Żarówka tradycyjna * Średnia cena 1 kwh w 2014 roku wg http://zaklad.energetyczny.w.interia.pl/ ** Moc znamionowa jest to ilość energii pobierana przez urządzenie potrzebnej do jego prawidłowego funkcjonowania. Informacja o mocy umieszczana jest na tzw. tabliczce znamionowej na obudowie urządzenia. Wartości mocy znamionowych podane w tabeli są zbliżone do wartości rzeczywistych, uzyskane z informacji o produktach. 9
p a k i e t e d u k a c y j n y c z ł o w i e k Ś r o d o w i s k o G o s p o d a r k a z a s a d y z r ó w n o w a ż o n e g o r o z w o j u Materiały dla ucznia Załącznik 4 Karta pracy 4 Na podstawie zamieszczonego schematu budynku oraz posiadanej wiedzy zaproponujcie sposoby podniesienia jego standardu energetycznego. Strzałkami zaznaczono miejsca, na które powinniście zwrócić uwagę uzupełniając schemat. Konstrukcja budynku Budynek o wysokim standardzie energetycznym Sposoby oszczędzania energii elektrycznej Sposoby oszczędzania energii cieplnej 10
Materiały dla ucznia Załącznik 5 Praca domowa :) 1. Oblicz rzeczywiste roczne koszty zużycia energii w twoim domu. Nazwa urządzenia Zużycie Wat na godzinę (moc znamionowa) Średni czas użytkowania w ciągu roku Zużycie w kwh na rok Koszty energii na rok A B C=(AxB) Cx0,56 zł 2. Zaproponuj w jaki sposób ty i domownicy możecie zmniejszyć zużycie energii. 11
p a k i e t e d u k a c y j n y c z ł o w i e k Ś r o d o w i s k o G o s p o d a r k a z a s a d y z r ó w n o w a ż o n e g o r o z w o j u Materiały dla ucznia Załącznik 6 Karta ewaluacji lekcji! Oceń dzisiejszą lekcję i wypisz: Co najbardziej zapadło ci w pamięci Co wywołało twoje zdziwienie Co ci się najbardziej podobało Czego nie zrozumiałeś Czego jeszcze chciałbyś się dowiedzieć na omawiany temat 12
Materiały dla nauczyciela Załącznik 1 STRUKTURA WYDATKÓW W POLSKICH GOSPODARSTWACH DOMOWYCH wg badania GUS, Budżety gospodarstw domowych w 2012 r. Rodzaj wydatku Udział procentowy Żywność i napoje bezalkoholowe 25 Użytkowanie mieszkania, nośniki energii 20 Transport 10 Rekreacja i kultura 8 Pozostałe wydatki 6 Pozostałe towary i usługi 5 Zdrowie 5 Odzież i obuwie 5 Wyposażenie mieszkania 5 Łączność 4 Restauracje i hotele 3 Napoje alkoholowe i tytoń 3 Edukacja 1 Opracowano na podstawie: http://rynekpracy.pl (artykuł Koszty życia, czyli na co stać Polaków? ) 13
p a k i e t e d u k a c y j n y c z ł o w i e k Ś r o d o w i s k o G o s p o d a r k a z a s a d y z r ó w n o w a ż o n e g o r o z w o j u Materiały dla nauczyciela Załącznik 2 Wpływ człowieka na zmiany klimatu i jego skutki. Klimat na Ziemi zależy od: a. ilości energii docierającej do Ziemi, b. redystrybucji energii na Ziemi (rozłożenie kontynentów, układ prądów oceanicznych, cyrkulacja atmosferyczna, rodzaj powierzchni Ziemi), c. ilości energii opuszczającej Ziemię (stężenie gazów cieplarnianych, aerozoli i ich zmiany, ilość i rodzaj chmur). Człowiek ma wpływ na: a. zmianę stężenia gazów cieplarnianych, głównie CO 2, b. rodzaj powierzchni lądowej na Ziemi, c. zmniejszenie ilości energii opuszczającej Ziemię, co powoduje wzrost średniej temperatury na powierzchni Ziemi czyli globalne ocieplenie. Działalność człowieka wpływająca na zmianę stężenia gazów cieplarnianych: a. energetyka, b. przemysł, c. transport, d. rolnictwo, e. wydobycie surowców, f. budownictwo, g. spalanie biomasy. Istnieje bardzo silna korelacja między zużyciem paliw i energii a stężeniem dwutlenku węgla w atmosferze. Aż do rewolucji przemysłowej stężenie tego gazu pozostawało w przybliżeniu na tym samym poziomie cząsteczek CO 2 na milion cząsteczek gazów atmosferycznych czyli 260-270 ppm. Rozwój przemysłu i rosnące zużycie paliw kopalnych spowodowały wzrost stężenia CO 2 w atmosferze do 382 ppm obecnie (Sz. Liszka, S. Pasierb). Źródło: http://klimada.mos.gov.pl/ www.cop19.gov.pl/zmiany-klimatu Sz. Liszka, S. Pasierb, Energetyka a zmiany klimatu, Instytut na rzecz Ekorozwoju, Warszawa, 2008 14
Materiały dla nauczyciela Załącznik 3 Odpowiedzi do karty pracy nr 1 Uzupełnij tabelkę dobierając zamieszczone poniżej pojęcia i wartości a otrzymasz charakterystykę różnych żarówek. Rodzaj żarówki Zużycie energii Barwa światła Trwałość w godz. Cena Koszt 3-letniej eksploatacji Charakterystyczne cechy tradycyjna wysoko energochłonne o ciepłej, białej barwie, dobrze odwzorowuje kolory 1 tys. 3 zł 163 zł mocno się nagrzewają energooszczędna bardzo niskie zimna lub ciepła, gorzej odwzorowuje kolory 6-15 tys. 25 zł 64 zł utrata trwałości podczas częstego włączania i wyłączania; niewielka zawartość rtęci LED bardzo niskie światło różnej barwy 50 tys. 20 zł 27 zł odporność na wstrząsy oraz włączanie i wyłączanie; nie nagrzewają się halogenowa średnie jasna, dobrze odwozorowuje kolory 3 tys. 10 zł 131 zł do działania wymagają niskiego napięcia; konieczne użycie transformatora przy wysokim napięciu Źródło: www.jakkupowac.pl/jakie-zarowki-do-domu-kupic 15
p a k i e t e d u k a c y j n y c z ł o w i e k Ś r o d o w i s k o G o s p o d a r k a z a s a d y z r ó w n o w a ż o n e g o r o z w o j u Materiały dla nauczyciela Załącznik 4 Odpowiedzi do karty pracy nr 2 Przy zakupie nowych urządzeń gospodarstwa domowego należy zwrócić uwagę nie tylko na ich cenę, ale także świadomie oszacować koszty ich eksploatacji. Pomocne w tym będą etykiety energetyczne. Etykiety na sprzęcie gospodarstwa domowego informują nas zawsze o klasie energetycznej urządzenia i rocznym zużyciu energii. W zależności od rodzaju urządzenia można z niej także odczytać pojemność, zużycie wody i poziom hałasu. Wyróżniono siedem klas efektywności energetycznej. Sprzęt zużywający najmniej energii oznaczono kolorem zielonym i symbolem A +++. Sprzęt zużywający najwięcej energii oznaczono kolorem czerwonym i symbolem G. Lodówka z klasy G zużywa około 8-krotnie więcej energii niż lodówka z klasy A+++. Urządzenie Porady jak najbardziej energooszczędnie korzystać z urządzenia Lodówka 1. Umieść w najchłodniejszym miejscu, daleko od kuchenki i grzejnika. 2. Pamiętaj o dobrej wentylacji, ustaw lodówkę 4-5 cm od ściany. 3. Regularnie myj wnętrze lodówki i rozmrażaj ją. 4. Zadbaj o szczelność drzwi, sprawdzaj uszczelki drzwiowe. 5. Nie wstawiaj gorących potraw do lodówki. 6. Staraj się, aby drzwi lodówki były jak najkrócej otwarte. Pralka 1. Pierz przy pełnym załadunku. 2. Pierz w najniższej możliwej temperaturze (30-40 0 C). 3. Program prania wstępnego wykorzystuj, gdy ubrania są mocno zabrudzone. 4. W przypadku pralko-suszarki susz tylko pranie odwirowane. Kuchenka 1. Garnek dostosuj do wielkości pola grzejącego/palnika. elektryczna/ 2. Używaj garnków i patelni z płaskim dnem. gazowa 3. Przykrywaj garnki podczas gotowania. 4. Przy pieczeniu nie zaglądaj często do piekarnika. Odkurzacz 1. Reguluj pracę urządzenia zależnie od odkurzanej powierzchni. 2. Wymieniaj regularnie zbiornik na kurz. 3. Regularnie czyść lub wymieniaj filtr powietrza. Telewizor 1. Wyłączaj telewizor kiedy nie oglądasz. 2. Nie pozostawiaj telewizora w trybie czuwania. Komputer 1. Wyreguluj jasność monitora. 2. Wyłącz wygaszacz ekranu, który uniemożliwia przejście do trybu uśpienia. 3. Używaj monitora LCD. 4. Włączaj tryb oszczędzania energii. 5. Wyłącz komputer, gdy go nie używasz więcej niż dwie godziny lub przełącz go do trybu wstrzymania. Czajnik 1. Gotuj tyle wody ile potrzebujesz. elektryczny 2. Usuwaj kamień z grzejnika. Działania oszczędzające energie cieplną: 1. Nie przegrzewaj pomieszczeń. 2. Obniżaj temperaturę w pomieszczeniach w nocy. 3. Pomieszczenia wietrz intensywnie, ale krótko. 4. Nie zasłaniaj grzejników. 16
Materiały dla nauczyciela Załącznik 5 Odpowiedzi do karty pracy nr 4 Budynek o wysokim standardzie energetycznym Konstrukcja budynku Sposoby oszczędzania energii elektrycznej Sposoby oszczędzania energii cieplnej szczelne okna o niskim współczynniku przenikania ciepła, dobre ocieplenie dachu, dobre ocieplenie stropu, szczelne drzwi, energooszczędne żarówki, wyłączanie oświetlenia w pomieszczeniach, w których nikt nie przebywa, stosowanie sprzętu AGD i RTV zużywającego mało prądu, nieprzegrzewanie pomieszczeń, obniżanie temperatury, krótkie, intensywne wietrzenie, niezasłanianie grzejników. dobra izolacja fundamentów, ocieplone ściany zewnętrzne o niskim współczynniku przenikania ciepła, likwidacja mostków cieplnych, właściwa wentylacja. wyłączanie sprzętu elektronicznego jeżeli nikt z niego nie korzysta, niepozostawianie urządzeń w stanie czuwania, niezostawianie zasilacza tel. komórkowego w kontakcie elektrycznym. 17
p a k i e t e d u k a c y j n y c z ł o w i e k Ś r o d o w i s k o G o s p o d a r k a z a s a d y z r ó w n o w a ż o n e g o r o z w o j u 18 Materiały dla nauczyciela Załącznik 6 Karta autoewaluacji zajęć edukacyjnych dla nauczyciela Temat... Klasa... Oceń dzisiejsze zajęcia w skali stopni szkolnych od 1 do 6 Ujęcie treści kształcenia było dla mnie ciekawe. 1 2 3 4 5 6 Omawiana na zajęciach problematyka była interesująca dla uczniów. 1 2 3 4 5 6 Zastosowane metody nauczania/uczenia się umożliwiły realizację celów zajęć. 1 2 3 4 5 6 Zajęcia ukazały uczniom zależności między gospodarką, społeczeństwem, środowiskiem. 1 2 3 4 5 6 Lekcja sprzyjała kształtowaniu u uczniów odpowiedzialności za środowisko w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju. 1 2 3 4 5 6 Zajęcia zorganizowano w sposób wymagający aktywności ucznia. 1 2 3 4 5 6 Uczniowie wykazali aktywność na lekcji. 1 2 3 4 5 6 Czas zajęć został wykorzystany zgodnie z planem. 1 2 3 4 5 6 Prowadząc kolejne zajęcia zmieniłabym/zmieniłbym
NOtatki +8657020,05 +8657020,05 Bibliografia: 1. K. Mindjov, Klimat i energia. Zestaw scenariuszy do edukacji klimatycznej. Publikacja wydana w ramach projektu Kioto w domu, Warszawa 2. Efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii w domu, Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A., Warszawa, 2004 3. Poradnik oszczędzamy energię w domu, Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A., Warszawa, 2008 Źródła internetowe: www.energia.wse.edu.pl ( Poradnik dobrych praktyk gospodarowania energią w gospodarstwach domowych ) http://rynekpracy.pl (artykuł Koszty życia, czyli na co stać Polaków? ) www.polskieradio.pl (artykuł Lenovo: 10 rad jak oszczędzać energię pracując z komputerem ) www.mg.gov.pl (zakładka Stara i nowa etykieta ) http://klimada.mos.gov.pl www.cop19.gov.pl/zmiany-klimatu www.jakkupowac.pl/jakie-zarowki-do-domu-kupic 19
broszury wydrukowane na papierze pochodzącym w 100% z recyklingu Korzystaj z naszych scenariuszy :) Dom energooszczędny czyli ochrona środowiska i racjonalne gospodarowanie w życiu codziennym scenariusz 2 Na drodze ku zielonej energii scenariusz 3 Człowiek przedsiębiorczy czyli współpraca ludzi z przyrodą scenariusz 4 Masz prawo do życia w czystym środowisku ludzie i organizacje pozarządowe w obronie praw człowieka scenariusz 5 Działalność człowieka w środowisku zgodnie z zasadami demokracji i zrównoważonego rozwoju scenariusz 6 Między dwoma biegunami zróżnicowanie społeczno-gospodarcze współczesnego świata scenariusz 7 Czy pracownik może być zielony? scenariusz 8 Czy zasoby środowiska są bezcenne ile kosztuje piękny krajobraz i kropla czystej wody? scenariusz 9 Marketing ekologiczny kiedy możemy mu wierzyć, czyli jak rozpoznać produkty oszczędzające środowisko? 0 Coraz lepiej nam się żyje, ale jak zmierzyć jakość życia? http://nauczyciele.mos.gov.pl Sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej +8657020,05 Copyright by Ministerstwo Środowiska, Warszawa 2014 p a k i e t e d u k a c y j n y C z ł o w i e k Ś r o d o w i s k o G o s p o d a r k a z a s a d y z r ó w n o w a ż o n e g o r o z w o j u +8657020,