Przedmiotowy system oceniania z biologii Kryteria oceniania z biologii zgodnie z WSO Zespołu Szkół w Augustowie 1.Ustala się następujące wymagania i kryteria na poszczególne stopnie: a) celujący Na ocenę celującą uczeń powinien: -opanować w 100% treści i wiadomości objęte programem nauczania biologii -samodzielnie zaplanować oraz przeprowadzić eksperymenty laboratoryjne i terenowe -śledzić na bieżąco i znać najnowsze osiągnięcia z dziedziny biologii nauk matematycznoprzyrodniczych oraz prezentować własną opinię na ich temat -korzystać z wiedzy geograficznej, fizycznej, chemicznej oraz informatycznej w celu pełnego wyjaśnienia procesów biochemicznych i fizjologicznych -wykorzystując środki informatyczne celowo gromadzić, przetwarzać i prezentować wiadomości -stosować wiadomości i umiejętności w sytuacjach nietypowych b) bardzo dobry Na ocenę bardzo dobrą uczeń powinien: -samodzielnie planować i prowadzić różne obserwacje oraz eksperymenty, w zależności od rozwiązywanej problematyki analizować wyniki i oceniać ich wiarygodność -ilustrować na schematach oraz wykresach wyniki obliczeń i analiz -korzystać z najnowszych i aktualnych źródeł informacji popularnonaukowej -praktycznie wykorzystywać przewodniki i proste klucze do oznaczania grzybów, roślin i zwierząt -wyjaśnić fizyczne i chemiczne aspekty zjawisk oraz procesów biologicznych -udowodnić, że struktura organizmu człowieka pozwala na jego sprawne funkcjonowanie -omówić budowę chemiczną związków organicznych i analizować ich przemiany w organizmach -wykorzystując schematy opisać przemiany białek, węglowodanów i tłuszczów w organizmach -znać naturalne metody regulacji poczęć -podać przykłady wpływu środków chemicznych, w tym konserwantów na jakość produkowanej żywności -przedstawić schematy wybranych funkcji organizmów, np. fotosyntezy, oddychania oraz tworzenia moczu ostatecznego -zaplanować np. długotrwały trening fizyczny stosownie do wieku oraz kontrolować jego wpływ na wydajność pracy układu krwionośnego i oddechowego -porównać oraz wskazać podobieństwa i różnice w sposobie odżywiania się różnych organizmów -omówić związane ze środowiskiem życia zmiany układów bezkręgowców i kręgowców -omówić na konkretnych przykładach I i II prawo Mendla -wyjaśnić rozdział chromosomów w czasie podziałów komórkowych
-omówić budowę jądra komórkowego, kwasów DNA i RNA oraz biosyntezę białek -omówić choroby genetyczne człowieka i podać ich przyczyny -podać historię odkryć biologicznych -dostrzegać związek ph gleby ze zdolnością wiązania metali ciężkich przez rośliny -omówić warunki tworzenia upraw i gospodarstw ekologicznych c) dobry Na ocenę dobrą uczeń powinien: -sprawnie prowadzić różne obserwacje mikroskopowe komórek i tkanek oraz dokumentować wyniki -dostrzegać i omawiać związek budowy tkanek z funkcjami -porównywać budowę komórek i wskazywać różnicę w pełnieniu funkcji metabolicznych -prowadzić różne obserwacje mikroskopowe -rozróżniać i nazywać pospolite gatunki roślin i zwierząt -z samodzielnej pracy sporządzać notatki słowne i graficzne -porównywać, klasyfikować organizmy wg stopnia organizacji ciała -wskazywać cechy adaptacyjne roślin i zwierząt do życia w różnych środowiskach -szkicować schematy budowy układów wewnętrznych oraz istniejące zależności między nimi -napisać pełną reakcję fotosyntezy i oddychania oraz wskazać warunki i organelle komórkowe, w których te reakcje zachodzą -omówić rozwój płodowy człowieka oraz rolę błon płodowych -omówić cykl miesiączkowy, wyróżnić jego fazy -wskazać współdziałanie układu krwionośnego i limfatycznego w transporcie składników pokarmowych oraz obronie organizmu -podać negatywny wpływ braku ruchu i nieprawidłowego żywienia na funkcjonowanie poszczególnych narządów i całego organizmu człowieka -dokonać analizy współdziałania narządów zmysłu, układu nerwowego i mięśniowego w tworzeniu odruchów warunkowych i bezwarunkowych oraz utrzymaniu homeostazy -przewidywać przyszłe skutki niewłaściwego stylu życia -uzasadnić wpływ zanieczyszczeń chemicznych wody, gleby i powietrza na wzrost związanych z nimi zachorowań -uzasadnić wpływ różnorodności gatunkowej i liczebności populacji na utrzymanie równowagi biologicznej w ekosystemie -omówić rolę roślin w tworzeniu atmosfery tlenowej oraz przewidzieć skutki niszczenia obszarów leśnych -wskazać różnicę pomiędzy zmiennością mutacyjną a modyfikacyjną -wymienić choroby dziedziczne -omówić sposób dziedziczenia grup krwi d) dostateczny Na ocenę dostateczną uczeń powinien: -samodzielnie uczyć się, wykorzystując podręcznik, literaturę popularnonaukową i środki multimedialne -przeprowadzać celowe obserwacje i organizować doświadczenia -wykorzystywać dane (np. liczbowe) oraz inne informacje poza i w szkole -korzystać z atlasów, leksykonów, słowników w celu wyjaśnienia pojęć biologicznych -wskazać związki biologii z innymi naukami przyrodniczymi -wskazać położenie i opisać funkcje najważniejszych organelli komórkowych
-wyjaśnić rolę narządów i ich współdziałanie w pełnieniu określonych funkcji -przeprowadzić obserwację mikroskopową komórek, oraz tkanek, identyfikować je oraz dostrzegać specyficzne cech budowy i ich związek z pełnionymi funkcjami -porównać sposób pełnienia podstawowych funkcji życiowych przez organizmy o różnej organizacji ciała -omówić na przykładzie glonów i roślin nasiennych znaczenie roślin dla prawidłowego funkcjonowania ekosystemów -wyjaśnić na czym polega samożywność i cudzożywność oraz rola fotosyntezy w funkcjonowaniu biosfery -podać sposoby realizacji strategii cudzożywności -porównać rozmnażanie płciowe i bezpłciowe, podać przykłady takich sposobów rozmnażania wśród grzybów, roślin i zwierząt -wymienić najważniejsze pierwiastki i związki chemiczne budujące ciało człowieka -podać rolę narządów zmysłów w reagowaniu na zmiany warunków otoczenia -omówić główne etapy rozwoju osobniczego człowieka oraz porównać rozwój ruchowy, aktywność życiową i dojrzałość psychiczną w kolejnych etapach życia -omówić współdziałanie układów wewnętrznych oraz podać rolę układów: nerwowego, dokrewnego dla utrzymania równowagi homeostazy -powiedzieć, na czym polega udzielenie pierwszej pomocy -wymienić różne czynniki patogenne i podać przykłady schorzeń przez nie wywołanych -wymienić cechy populacji i je scharakteryzować -kreślić łańcuchy pokarmowe i proste sieci zależności pokarmowych -podawać lokalne i ogólnoświatowe przykłady degradacji środowiska -omówić strukturę dowolnego ekosystemu wodnego lub lądowego w aspekcie krążenia materii i przepływu energii -przedstawić ogólną budowę DNA oraz wiedzieć, jak zapisana jest w nim informacja genetyczna -omówić sposób determinacji płci u człowieka -wymienić prawne formy ochrony przyrody i wskazać ich zastosowanie w najbliższym terenie e) dopuszczający Na ocenę dopuszczającą uczeń powinien: -planować i organizować własne uczenie się -wykonywać proste polecenia oraz rozwiązywać nieskomplikowane zadania obliczeniowe i praktyczne -korzystać z lupy, mikroskopu, lornetki -wykorzystywać popularnonaukowe materiały drukowane (encyklopedie, leksykony, atlasy, klucze do oznaczania) -korzystać z filmów i programów multimedialnych jako nowoczesnych wskaźników informacji -wskazywać przykłady poziomów organizacji żywej materii -rozpoznawać tkanki, narządy i układy oraz wiedzieć jakie pełnią funkcje -wskazywać na rycinach, tablicach i modelach elementy budowy komórek: prokariotycznej, bakterii i eukariotycznej, grzyba i zwierzęcej -wymieniać i pokazać na organizmach zwierzęcych i roślinnych organy, omówić ich rolę -dokonywać porównań istotnych cech budowy materii żywej oraz odróżniać ją od obiektów martwych -wymienić podstawowe funkcje życiowe organizmów i ogólnie je charakteryzować -wymienić różne sposoby odżywiania się organizmów
-charakteryzować ogólny przebieg procesów życiowych i dobierać poprawnie przykłady -wskazywać szkodliwe produkty przemiany materii i sposoby pozbywania się ich z organizmu -omówić ogólną budowę człowieka -podać funkcję narządów zmysłu i skóry człowieka -omówić budowę i wymienić zasadnicze funkcje układów organizmu człowieka, w tym dokładniej męskiego i żeńskiego układu rozrodczego -wiedzieć, jakie zmiany towarzyszą okresowi dojrzewania dziewcząt i chłopców -uzasadnić wpływ palenia papierosów i picia alkoholu na rozwój embrionalny -podać zasady przygotowania pełnowartościowych posiłków -podać nazwy układów koordynujących pracę organizmu -stosować zasady zdrowego stylu życia w rodzinie i w grupie rówieśniczej -umieć wezwać pomoc lekarską -omówić zasady higieny osobistej i uzasadniać jej rolę w podniesieniu bezpieczeństwa i komfortu życia -dostrzegać niebezpieczeństwa związane z wpływem dymu nikotynowego i zanieczyszczeń powietrza na funkcjonowanie układu oddechowego oraz powstawanie chorób nowotworowych -ocenić wpływ picia alkoholu na pracę narządów, omówić skutki społeczne tego nałogu -postępować w taki sposób, aby zachować harmonijną i prawidłową sylwetkę -definiować pojęcia: ekologia, populacja, biocenoza, ekosystem -scharakteryzować rolę organizmów roślinnych i zwierzęcych, bakterii oraz grzybów w ekosystemie -dostrzegać negatywne i pozytywne zmiany najbliższego środowiska -wyjaśnić, co oznacza humanitarne traktowanie zwierząt oraz reagować na niewłaściwe postępowanie wobec nich -postępować zgodnie z zasadami ochrony środowiska i rozumieć sens takiego działania -właściwie zachowywać się w środowisku, rezerwatach przyrodniczych i parkach narodowych -definiować pojęcia: genetyka, dziedziczenie, zmienność f) niedostateczny Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który: -nie opanował wiadomości i umiejętności objętych programem nauczania biologii, które są konieczne do dalszego etapu kształcenia -bywa często nieprzygotowany do zajęć -nie potrafi rozwiązywać zadań o elementarnym stopniu trudności i nie wykazuje chęci współpracy z nauczycielem -nie rokuje nadziei na uzupełnienie zaległości
2. Przedmiotem oceny z biologii są: 1. Odpowiedzi ustne - samodzielna, wyczerpująca temat, zaprezentowana poprawnym językiem z użyciem terminów i nazw biologicznych. 2. Niezapowiedziane krótkie kartkówki. 3. Sprawdziany wiadomości całogodzinne zapowiedziane tydzień wcześniej. 4. Testy. 5. Prezentowanie samodzielnie przygotowanych przez uczniów lub zespołowo projektów, tematów lub referatów służących do sprawdzania umiejętności korzystania z różnych źródeł wiedzy biologicznej. 6. Ćwiczenia laboratoryjne interpretacja wyników obserwacji i doświadczeń. 7. Praca w grupach. 8. Opracowanie i wykonanie pomocy dydaktycznych. 9. Aktywność na zajęciach. 10. Zadania domowe.