LKR 4101-024-01/2014 P/14/013 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

LKR 4101-024-01/2014 P/14/013 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę Kontrolerzy Jednostka kontrolowana P/14/013 Nadzór organów podatkowych i organów kontroli skarbowej nad prawidłowością rozliczeń z budżetem państwa podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego. Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Krakowie 1. Bernard Różański, starszy inspektor kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr 92128 z 2 września 2014 r. 2. Wojciech Dudek, specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr 92127 z 2 września 2014 r. 3. Mariusz Gorczyca, główny specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr 92126 z 2 września 2014 r (dowód: akta kontroli str. 1-6) Urząd Kontroli Skarbowej w Krakowie, ul. Łokietka 20, 30-016 Kraków (dalej: Urząd lub UKS). Kierownik jednostki kontrolowanej Mariusz Piątkowski, Dyrektor Urzędu. II. Ocena kontrolowanej działalności (dowód: akta kontroli str. 7) Ocena ogólna Opis stanu faktycznego Najwyższa Izba Kontroli ocenia 1, że w kontrolowanym okresie (2012 r. I półrocze 2014 r.) UKS podejmował działania w celu zapewnienia nadzoru nad rozliczeniem z budżetem państwa podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego. NIK zwraca jednak uwagę na ograniczoną skalę działań w tym zakresie. Zjawisko transferu dochodów było przedmiotem co siódmej kontroli w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (dalej: CIT), a Urząd koncentrował się na zwalczaniu w podatku od towarów i usług. Urząd poprawnie prowadził zarówno postępowania kontrolne, zapewniając odpowiednią jakość wydawanych rozstrzygnięć, jaki i postępowania karne skarbowe. III. Opis ustalonego stanu faktycznego 1. Typowanie podmiotów do postępowania kontrolnego W UKS prowadzono kontrole podatkowe na podstawie półrocznych planów kontroli oraz kontrole doraźne. Do końca stycznia 2013 r. Urząd nie posiadał pisemnych zasad planowania i typowania podmiotów do kontroli. Wicedyrektor UKS wyjaśnił, że sposób tworzenia planów kontroli nie różnił się znacząco od sposobu określonego w zarządzeniu nr 3 Dyrektora UKS z 1 lutego 2013 r. i przy tworzeniu planów kontroli uwzględniano zadania, wytyczne, wnioski zewnętrzne i wewnętrzne, chociaż nie było wtedy formalnych założeń do planu kontroli. Zgodnie z obowiązującym od 1 lutego 2013 r. zarządzeniem nr 3 Dyrektora Urzędu sformalizowano procedurę typowania podmiotów do kontroli i ustalania planu kontroli. W myśl zarządzenia zadanie to powierzono przede wszystkim komórce analiz i programowania UKS. Ustalono, że typowanie kontroli planowych dokonywane jest w oparciu o założenia do planu kontroli, zawierające m.in. zasadnicze obszary ryzyka 2 1 Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych, negatywna. Jeżeli sformułowanie oceny ogólnej według proponowanej skali byłoby nadmiernie utrudnione, albo taka ocena nie dawałaby prawdziwego obrazu funkcjonowania kontrolowanej jednostki w zakresie objętym kontrolą, stosuje się ocenę opisową, bądź uzupełnia ocenę ogólną o dodatkowe objaśnienie. 2 [, Na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2014 r. poz. 782 ze zm.), art. 293 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz art. 34 ust. 1 i 5 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2011 r. Nr 41, poz. 214 ze zm.) NIK wyłącza jawność informacji w zakresie treści przypisu, tj. obszarów ryzyka przy typowaniu podmiotów do kontroli.] 2

i główne kryteria typowania podmiotów 3, oraz że typowanie odbywa się m.in. z uwzględnieniem zadań, priorytetów i obszarów ryzyka określonych przez Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej 4 (dalej: GIKS), obszarów ryzyka ujawnionych w toku przeprowadzonych wcześniej kontroli i postępowań przygotowawczych, wniosków zgłoszonych przez inne komórki organizacyjne Urzędu. Stwierdzono, że do analiz i typowania wykorzystywane mają być w szczególności wszelkie dostępne informacje gromadzone i przetwarzane w wewnętrznych i zewnętrznych bazach danych z wykorzystaniem narzędzi informatycznych oraz informacje i dokumenty zgromadzone m.in. w aktach podatkowych i rejestrach. W myśl zarządzenia, w przypadku rekomendowania objęcia podmiotu kontrolą należy sporządzić Wniosek o podjęcie kontroli podlegający akceptacji wicedyrektora UKS. (dowód: akta kontroli str. 59, 70-87, 91-92, 103-104, 120-121, 124-128) Przy planowaniu i typowaniu podmiotów do kontroli, wykorzystywano w Urzędzie informacje pozyskiwane z hurtowni i baz danych (np. WHTAX), wnioski komórek Urzędu, wywiadu skarbowego oraz otrzymane ze źródeł zewnętrznych (np. od innych organów, osób fizycznych). Do analiz wykorzystywano oprogramowanie informatyczne dostępne w UKS. Kierownik Oddziału Planowania i Analiz podał, że w okresie objętym kontrolą NIK typowano podmioty w szczególności w obszarze [...] 5 (dowód: akta kontroli str. 120-121, 124-168) Według danych Urzędu kontrole w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (ogółem 161 w kontrolowanym okresie) prowadzono głównie na wniosek komórek Urzędu, tj. komórki analiz i planowania, komórek merytorycznych (99 kontroli), wywiadu skarbowego (21) lub innych organów prokuratur, urzędów skarbowych, innych urzędów kontroli skarbowej (łącznie 39). (dowód: akta kontroli str. 173) W badanym okresie Urząd nie wnioskował o wszczęcie kontroli wielostronnej z udziałem innych państw w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, ani nie uczestniczył w takich kontrolach organizowanych przez inne państwa. Natomiast UKS korzystał z pomocy zagranicznej w trzech sprawach. Wystąpiono z wnioskami: o informacje do administracji Singapuru, o przeprowadzenie kontroli przez administrację podatkową Francji w zakresie transakcji z kontrolowanym podmiotem oraz o przesłuchanie świadka przez organy podatkowe Irlandii. W dwóch pierwszych sprawach uzyskano żądane informacje i dokumenty 6, natomiast w trzeciej sprawie, skierowanej w czerwcu 2013 r. do administracji podatkowej Irlandii, mimo ponaglenia z listopada 2013 r., Urząd nie otrzymał odpowiedzi. (dowód: akta kontroli str. 122-128, 304-305) Ustalone Uwagi dotyczące badanej działalności W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono. NIK zwraca uwagę na niewielką liczbę typowań do kontroli w zakresie podatku CIT podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego, w tym uwzgledniających zagadnienia dotyczące cen transferowych. Zaznaczyć należy, że w uregulowaniach wewnętrznych UKS obowiązujących od 2013 r. jako obszar ryzyka wskazano m.in. ceny transferowe, a jednym z kryteriów typowania podmiotów do kontroli było powiązanie z innymi podmiotami, w tym zagranicznymi. Tymczasem w kontrolowanym okresie UKS przeprowadzi w zakresie 3 [, Na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2014 r. poz. 782 ze zm.), art. 293 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz art. 34 ust. 1 i 5 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2011 r. Nr 41, poz. 214 ze zm.) NIK wyłącza jawność informacji w zakresie treści przypisu, tj. kryteria typowania podmiotów do kontroli.] 4 [, Na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2014 r. poz. 782 ze zm.), art. 293 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz art. 34 ust. 1 i 5 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2011 r. Nr 41, poz. 214 ze zm.) NIK wyłącza jawność informacji w zakresie treści przypisu, tj. priorytetów i obszarów kontroli określonych przez GIKS.] 5 Na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2014 r. poz. 782 ze zm.), art. 293 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) oraz art. 34 ust. 1 i 5 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2011 r. Nr 41, poz. 214 ze zm.) NIK wyłącza jawność informacji w zakresie typowania podmiotów do kontroli. 6 Sprawy nie dotyczyły podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego, a otrzymane informacje nie wpłynęły na treść rozstrzygnięć organu kontroli skarbowej. 3

Ocena cząstkowa Opis stanu faktycznego podatku CIT 17 kontroli w podmiotach z udziałem kapitału zagranicznego, w tym w sześciu przypadkach uwzględniono problematykę cen transferowych. W procesie planowania kontroli i typowania podmiotów wykorzystywano narzędzia informatyczne oraz dostępne źródła zewnętrzne i wewnętrzne. Uregulowano też procedurę planowania i typowania podmiotów do kontroli. 2. Postępowania kontrolne i jakość wydawanych rozstrzygnięć Według danych Urzędu, w latach 2012-2013 i w I półroczu 2014 r. zakończono łącznie 161 kontroli w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych 7, w tym 17 kontroli (10,6%) w podmiotach z udziałem kapitału zagranicznego, z czego w 11 sprawach stwierdzono. Ponadto do 30 czerwca 2014 r. nie zakończono 34 kontroli CIT, w tym siedmiu w podmiotach z udziałem kapitału zagranicznego. Zagadnienie prawidłowości stosowania cen transferowych były badane w 22 (ze 161) postępowaniach, w tym w sześciu dotyczących podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego. Prawidłowość stosowania innych form optymalizacji podatkowej sprawdzono w sześciu kontrolach, z tego w jednej przeprowadzonej w podmiocie z udziałem kapitału zagranicznego. Zasadność wykazywania strat zbadano w 21 kontrolach, z tego w dwóch przeprowadzonych w podmiotach z udziałem kapitału zagranicznego. (dowód: akta kontroli str. 190-192, 197) W latach 2012-2014 (I półrocze) Urząd przeprowadził jedną kontrolę CIT dużej sieci handlowej 8 i jedną kontrolę przedsiębiorcy prowadzącego działalność w specjalnej strefie ekonomicznej (nie posiadających udziału kapitału zagranicznego), zakończone w 2013 r. Natomiast UKS nie prowadził kontroli podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego, które otrzymały zwolnienie z poboru podatku dochodowego na podstawie ustawy z dnia 14 czerwca 1991 r. o spółkach z udziałem zagranicznym 9 (Urząd nie brał udziału w kontroli koordynowanej w tym zakresie), ani kontroli banków (dwie kontrole banków bez udziału kapitału zagranicznego zakończono w 2011 r. bez stwierdzenia ) 10. (dowód: akta kontroli str. 170, 190-191) Skuteczność przeprowadzonych kontroli podatku dochodowego od osób prawnych 11 wynosiła w 2012 r. 62% i wzrosła do 64% w 2013 r., a następnie zmniejszyła się do 60% w I połowie 2014 r. W grupie podatników z udziałem kapitału zagranicznego skuteczność kontroli wynosiła 67% w 2012 r., 33% w 2013 r. i 75% w I połowie 2014 r. Łączne efekty ustaleń będące wynikiem wydanych decyzji dotyczących podatku CIT i złożonych korekt pokontrolnych wyniosły 43.161,8 tys. zł, z czego 6.381,2 tys. zł, tj. 14,8% stanowiły ustalenia dotyczące podatników z udziałem kapitału zagranicznego. (dowód: akta kontroli str. 190-191, 202) Spośród 17 kontroli w podmiotach z udziałem kapitału zagranicznego zakończonych w latach 2012-2013 i w I półroczu 2014 r., (skutkujące zaniżeniem należnego podatku, zawyżeniem straty) stwierdzono w 11 przypadkach, z czego w siedmiu sprawach podatnicy złożyli korekty deklaracji podatkowych, a w czterech wydano decyzje wymiarowe. (dowód: akta kontroli str. 180-184, 190-191) Analizą objęto dokumentację ośmiu (spośród ww. 11) postępowań kontrolnych. W pozostałych trzech sprawach badanie dotyczyło jedynie treści decyzji z uwagi na brak dokumentacji w Urzędzie, którą przekazano do właściwych izb skarbowych wraz z odwołaniami. Analiza ośmiu postępowań wykazała, że: 7 Kontrole obejmujące CIT (161) stanowiły 11,9% łącznej liczby postępowań kontrolnych (1348) w zakresie podatków, przeprowadzonych przez UKS w latach 2012-2014 (I półrocze). Dla porównania kontrole w zakresie VAT (877) stanowiły 65,1% ogólnej liczby postępowań kontrolnych, z czego 114 kontroli dotyczyło zarówno CIT i VAT. 8 Na terenie województwa małopolskiego podatnikami CIT były cztery duże sieci handlowe. 9 Dz. U. z 1997 r. nr 26, poz. 143 ze zm. 10 Na terenie województwa małopolskiego w sektorze bankowym podatnikami CIT były 52 banki spółdzielcze. 11 Stosunek liczby kontroli, w których stwierdzono do ogólnej liczby przeprowadzonych kontroli w podatku CIT. 4

postępowania kontrolne zostały wszczęte poprzez doręczenie podatnikom odpowiednich postanowień, zgodnie z art. 13 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej 12. We wszystkich przypadkach przestrzegano zasad postępowania określonych w dziale IV ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa 13, w szczególności zapewniono podatnikom czynny udział w prowadzonych postępowaniach; nie odnotowano przypadku odmowy uwzględnienia dowodu przedstawionego przez stronę. W jednym z badanych postępowań zastosowano środek dowodowy w postaci przesłuchania świadka zachowując wymóg proceduralny zawiadamiając stronę o przesłuchaniu 7 dni przed terminem planowanej czynności, zgodnie z art. 190 Ordynacji podatkowej. Przed wydaniem decyzji wyznaczono siedmiodniowy termin do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego, zgodnie z art. 200 Ordynacji podatkowej; dwa postępowania zostały zakończone w terminie wskazanym w art. 139 ust. 1 Ordynacji podatkowej. W pozostałych sześciu przypadkach, w których postępowania trwały od 78 do 525 dni, podatnicy zostali zawiadomieni o przyczynach niezałatwienia spraw w ustawowym terminie oraz o przewidywanym terminie zakończenia postępowania, zgodnie z art. 140 1 Ordynacji podatkowej. Powodami przedłużenia postępowań były przede wszystkim konieczność zgromadzenia i przeanalizowania materiału dowodowego, potrzeba zachowania terminów proceduralnych, oczekiwanie na informacje od innych podmiotów oraz przeprowadzenie kontroli podatkowej; w trzech przypadkach 14 w toku kontroli skarbowych przeprowadzono kontrole podatkowe, których czas trwania nie przekroczył limitów określonych w art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej 15. w siedmiu sprawach podatnicy złożyli korekty zeznań podatkowych na łączną kwotę 224,9 tys. zł zgodne z ustaleniami kontroli i postępowania zakończono doręczeniem wyniku kontroli. Natomiast jedno postępowanie (nr 12131210) zakończyło się wydaniem decyzji na kwotę 25,4 tys. zł, zgodnej z ustaleniami kontrolnymi (stronie wyznaczono siedmiodniowy termin do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego, zgodnie z art. 200 Ordynacji podatkowej), od której strona nie złożyła odwołania. Wymienione należności zostały w całości uregulowane z należnymi odsetkami (UKS otrzymał z urzędu skarbowego informacje o dokonanych wpłatach i o datach złożenia korekt); ustalone w toku zrealizowanych kontroli dotyczyły: zawyżenia kosztów uzyskania przychodów 16, zaniżenia przychodów 17, zawyżenia odliczenia od podatku kwoty podatku zapłaconego za granicą. W przypadku postępowania zakończonego określeniem zobowiązania podatkowego w formie decyzji, nieprawidłowość polegała na braku dokonania obliczenia, pobrania oraz wpłaty należnego zryczałtowanego podatku dochodowego od wypłaconej dywidendy na rzecz zagranicznego udziałowca firmy; w żadnej z badanych spraw kontrolujący nie ustalili przypadków nielegalnego transferu dochodów. Według przedłożonych przez Urząd danych w okresie objętym kontrolą NIK zagadnienie cen transferowych było badane w sześciu kontrolach podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego. Jednak w czterech (z tych sześciu) postępowaniach (nr 12130820, 12121042, 12110001, 12130955) nie udokumentowano badania przez kontrolerów UKS dokumentacji dotyczącej cen transakcyjnych, a jedynie włączono ją 12 Dz. U z 2011 r. nr 41, poz. 214 ze zm. 13 Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm. 14 W postępowaniach nr 12110517, 12121053 i 12130820. 15 Dz. U. z 2013 r. poz. 672 ze zm. 16 Wskutek uwzględnienia wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów (np. wydatków dotyczących: zakupu usług gastronomicznych i zakupu artykułów spożywczych; napraw gwarancyjnych, które winny obciążyć inny podmiot; używania przez pracowników samochodów służbowych do celów prywatnych, tj. kosztów paliwa, napraw, ubezpieczenia), zawyżenia odpisów amortyzacyjnych w wyniku rozpoczęcia dokonywania odpisów amortyzacyjnych dwóch środków trwałych od miesiąca, w którym zakończono ich modernizację zamiast od miesiąca następnego. 17 Wskutek niewykazania przychodów ze sprzedaży usługi inżynierskiej na rzecz podmiotu powiązanego kapitałowo, nieujęcia wartości nieodpłatnych świadczeń z tytułu otrzymanych pożyczek (spółka otrzymała od wspólników nieoprocentowane pożyczki w łącznej kwocie 384,4 tys. zł; zgodnie z art. 12 ust.1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, do przychodów zalicza się wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń), zaniżenia przychodów o dodatnie różnice kursowe (2,2 tys. zł) od zawartej transakcji. 5

do akt kontroli. W sprawach nr 12130820 i 12121042 odnotowano w protokole kontroli podatkowej i protokole z przeglądania dokumentów przedłożenie dokumentacji przez podatnika i jej załączenie do protokołu (w drugiej sprawie podano ponadto, że dokumentacja zawiera opis transakcji spółki z dwoma firmami powiązanymi osobowo lub kapitałowo oraz że dokumentacja zawiera informacje, o których mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych). (dowód: akta kontroli str. 10-13, 190-192, 206-237) Dyrektor UKS w wyjaśnieniu podał, że badanie dokumentacji dotyczącej cen transakcyjnych było tylko jednym z obszarów mających wpływ na prawidłowość zobowiązań podatkowych oraz że wymóg udokumentowania dokonywanej analizy konkretnego zagadnienia (stosowania cen transakcyjnych), w wyniku której nie stwierdzono nie wynika z obowiązujących przepisów, a umieszczenie takich zapisów w protokole badania ksiąg lub innym dokumencie zależne jest od kontrolującego. Dyrektor stwierdził, że sam fakt wezwania kontrolowanych podmiotów do okazania dokumentacji podatkowej i załączenie jej do akt sprawy wskazuje na analizę prawidłowości stosowanych cen transakcyjnych pomiędzy podmiotami powiązanymi. (dowód: akta kontroli str. 286-288) Analiza decyzji wydanych w pozostałych trzech (z 11) sprawach wykazała, że: a) w jednej sprawie (nr 12131209) Dyrektor Izby Skarbowej w Krakowie utrzymał w mocy decyzję Dyrektora UKS z 3 lutego 2014 r. określającą spółce kwotę 122,6 tys. zł niepobranego i niewpłaconego zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych z tytułu wypłaconej szwajcarskiemu udziałowcowi w 2011 r. dywidendy. W dniu 7 października 2014 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił skargę podatnika w tej sprawie. Podatnik uregulował całą należność; b) w drugiej sprawie (nr 12120821) decyzją z 30 czerwca 2014 r. Dyrektor UKS określił spółce zobowiązanie w wysokości wyższej o 156,3 tys. zł od wykazanej w zeznaniu CIT-8 za 2008 r., z uwagi na stwierdzone w trakcie kontroli faktury dokumentujące fikcyjne transakcje. Do końca października odwołanie nie zostało rozpatrzone przez organ II instancji; c) w trzeciej sprawie (nr 12120048) decyzja Dyrektora UKS z 21 stycznia 2013 r. określająca wysokość zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych za 2008 r. w kwocie 5.847,7 tys. zł (w miejsce zadeklarowanej straty w kwocie 22.408,2 tys. zł), w wyniku odwołania została przez Dyrektora Izby Skarbowej w Krakowie uchylona decyzją z 29 maja 2013 r. Powodem uchylenia decyzji było m.in. przedłożenie przez stronę nowego dowodu i niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych sprawy. W wyniku ponownego rozpatrzenia, decyzją z 11 marca 2014 r. Dyrektor UKS w Krakowie ponownie określił wysokość zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych za 2008 r. w kwocie 5.169,7 tys. zł. W decyzji stwierdzono zawyżenie przez spółkę kosztów uzyskania przychodów o 51.083,5 tys. zł wskutek niezasadnego zaliczenia do tych kosztów obciążeń związanych z nabyciem udziałów w sp. z o.o., czym naruszono przepisy art. 9 ust. 1, art. 12 ust. 4 pkt 1, art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych 18 i spowodowano uszczuplenie należności w podatku dochodowym od osób prawnych. (dowód: akta kontroli str. 299-303) Według danych Urzędu, w latach 2011 2014 (I półrocze) pracownicy 19 UKS uczestniczyli: w trzech szkoleniach w zakresie cen transferowych i transakcji między podmiotami powiązanymi (w 2011 r. trzy osoby, w 2012 i 2013 r. po dwie osoby); w czterech szkoleniach dotyczących współpracy administracyjnej i wymiany informacji w zakresie podatków bezpośrednich (w 2011 r. 37 osób, w 2012 i 2013 r. po dwie, w I półroczu 2014 r. jedna). W powyższym okresie pracownicy UKS brali również udział w 20 innych szkoleniach dotyczących podatku dochodowego od osób prawnych 20. 18 Dz. U. z 2014 r. poz. 851 ze zm. 19 Na dzień 30 czerwca 2014 r. zatrudnionych w UKS było 412 osób. 6

(dowód: akta kontroli str. 17-19) Ustalone Uwagi dotyczące badanej działalności Ocena cząstkowa Opis stanu faktycznego Ustalone Ocena cząstkowa W działalności Urzędu w zakresie prowadzonych postępowań kontrolnych nie stwierdzono Zdaniem NIK ustalenia kontroli skarbowych dotyczące stosowania przez podatników cen transferowych są istotne dla przebiegu prowadzonych postępowań i powinny być dokumentowane, z uwzględnieniem przepisów art. 172 i art. 177 Ordynacji podatkowej. Tym bardziej, że w opracowanych w Urzędzie założeniach do planów kontroli na II półrocze 2013 r. i I półrocze 2014 r. wskazano, że ceny transferowe są jednym z odpowiednio czterech i pięciu głównych obszarów ryzyka w podatku dochodowym od osób prawnych. (dowód: akta kontroli str. 91-92, 103-104, 172) W ocenie Najwyższej Izby Kontroli Urząd zgodnie z obowiązującymi procedurami prowadził postępowania kontrolne w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Ustalenia kontroli znalazły potwierdzenie w decyzjach wymiarowych i korektach deklaracji złożonych przez podatników. Zdaniem NIK na stosunkowo niewielką liczbę kontroli w zakresie podatku CIT (w tym podmiotów z udziałem kapitału zagranicznego) wpłynąć mógł większy nacisk UKS na kontrole dotyczące podatku VAT. W 2013 r. ustalenia Urzędu w zakresie VAT (400,4 mln zł) były ponad dwudziestokrotnie wyższe od ustaleń dotyczących CIT (19 mln zł). 3. Wnioskowanie o dokonanie zabezpieczenia wykonania zobowiązań podatkowych W latach 2012-2014 podczas postępowań kontrolnych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych przeprowadzonych w 11 podmiotach z udziałem kapitału zagranicznego stwierdzono zaniżenie należnego podatku. W żadnej sprawie UKS nie wnioskował o dokonanie zabezpieczenia zobowiązań podatkowych na majątku podatników, z uwagi na brak przesłanek ustawowych. W 9 sprawach spółki uregulowały należne podatki w całości (łącznie 372,9 tys. zł), wraz z należnymi odsetkami. Natomiast w dwóch sprawach 21 należności określone decyzjami z 11 marca 2014 r. i 30 czerwca 2014 r. w kwotach 5.169,7 tys. zł i 156,3 tys. zł nie zostały uregulowane, przy czym spółki złożyły odwołania do dyrektorów izb skarbowych, które do końca października 2014 r. nie zostały rozpatrzone. (dowód: akta kontroli str. 206-237, 289) Dyrektor UKS wyjaśnił, że w obydwu sprawach nie było przesłanek do zabezpieczenia zobowiązań podatkowych, wskazanych w art. 33 1 Ordynacji podatkowej, ponieważ nie stwierdzono trwałego nieuiszczania zobowiązań publicznoprawnych, obydwie spółki posiadały znaczny majątek (w tym nieruchomości) i w trakcie postępowań nie stwierdzono zbywania majątku mogącego utrudnić egzekucję zobowiązań. (dowód: akta kontroli str. 279-281) W działalności Urzędu w zakresie wnioskowania o dokonanie zabezpieczenia wykonania zobowiązań podatkowych nie stwierdzono. Brak wniosków o dokonanie zabezpieczenia wykonania zobowiązań podatkowych w analizowanych sprawach wynikał z braku przesłanek ustawowych do zastosowania tej instytucji. 20 Przykładowo w szkoleniach na temat: papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, uczestniczyły cztery osoby (w 2012 r.); aspektów prawnych i podatkowych połączeń, przejęć, podziałów, aportów i likwidacji spółek uczestniczyły trzy osoby (w 2011 r.); zwolnień w podatku dochodowym od osób prawnych uczestniczyły dwie osoby (w 2013 r.); amortyzacji podatkowej uczestniczyła jedna osoba (w 2013 r.); aktualnych linii orzecznictwa uczestniczyło w 2013 r. jedna osoba i w I półroczu 2014 r. 39 osób; rozliczania różnic kursowych dla celów podatku dochodowego z uwzględnieniem transakcji nettingowych uczestniczyło 28 osób (w 2012 r.); zasad ustalania wyniku finansowego i podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym w podmiotach stosujących wariant porównawczy rachunków zysków i strat ze zmianą stanu produktów uczestniczyło 30 osób (w 2012 r.); obrotu nieruchomościami w aspekcie m.in. podatków dochodowych uczestniczyło 37 osób (w 2013 r.); oceny kondycji finansowej przedsiębiorstw w procesie udzielania gwarancji skarbowych uczestniczyła jedna osoba (w 2012 r.); rozpoznania i kontroli przedsiębiorstwa zagranicznego w świetle Konwencji OECD uczestniczyła jedna osoba (w I półroczu 2014 r.). 21 Sprawy dotyczą postępowań kontrolnych nr 12120048 i nr 12120821. 7

Opis stanu faktycznego Ustalone Ocena cząstkowa Prawo zgłoszenia zastrzeżeń Obowiązek poinformowania NIK o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków 4. Postępowania karne skarbowe We wszystkich 11 sprawach objętych analizą informacje o zakończeniu postępowań kontrolnych zostały niezwłocznie przekazane do Oddziału Postępowań Przygotowawczych UKS. W siedmiu (z 11) przypadkach odstąpiono od wszczęcia postępowań karnych skarbowych, ponieważ zgodnie z art. 16a ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy 22 sprawcy czynów nie podlegali karze, gdyż spółki złożyły prawnie skuteczne korekty deklaracji CIT-8 wraz uzasadnieniem i uregulowały całość należności. W dwóch kolejnych przypadkach w Urzędzie niezwłocznie wszczęto postępowania przygotowawcze, z czego: jedno dochodzenie, wszczęte 12 sierpnia 2014 r. 23, postanowieniem prokuratora z 25 sierpnia 2014 r. zostało włączone do postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Okręgową w Krakowie; jedno dochodzenie, wszczęte 13 czerwca 2014 r. 24, nie zostało zakończone (postępowanie w sprawie). (dowód: akta kontroli str. 206-237, 276, 289) W pozostałych dwóch sprawach 25 postępowania przygotowawcze zostały wszczęte w dniu 4 listopada 2014 r., tj. 9 miesięcy po przekazaniu informacji wraz z kserokopiami decyzji wydanych 3 lutego 2014 r. do Oddziału Postępowań Przygotowawczych. Dyrektor UKS wyjaśnił m.in., że te sprawy nie były zagrożone przedawnieniem a w jednej z nich zostało złożone odwołanie od decyzji wymierzającej podatek, a następnie skarga do sądu administracyjnego, której rozstrzygnięcie miało istotne znaczenie dla obydwu spraw, ponieważ dotyczyły identycznego stanu faktycznego i prawnego (zryczałtowany podatek dochodowy od osób prawnych za 2011 r. od dywidend wypłaconych szwajcarskim udziałowcom). Dlatego postępowania przygotowawcze wszczęto dopiero po oddaleniu skargi przez sąd administracyjny wyrokiem z 7 października 2014 r. (dowód: akta kontroli str. 275-278) W działalności Urzędu w zakresie postępowań karnych skarbowych nie stwierdzono. Urząd podjął prawidłowe działania w zakresie postępowań przygotowawczych w sprawach o wykroczenia i przestępstwa skarbowe. Informacje o zakończonych postępowaniach kontrolnych, w których stwierdzono naruszenia przepisów prawa podatkowego, były niezwłocznie przekazywane do komórki prowadzącej postępowania przygotowawcze. W analizowanych sprawach w Urzędzie nie dopuszczono do przedawnienia karalności czynów zabronionych. IV. Pozostałe informacje i pouczenia Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla kierownika jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli. Zgodnie z art. 54 ustawy o NIK kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. Zastrzeżenia zgłasza się do dyrektora Delegatury NIK w Krakowie. Zgodnie z art. 62 ustawy o NIK proszę o poinformowanie Najwyższej Izby Kontroli, w terminie 14 dni od otrzymania wystąpienia pokontrolnego, o sposobie wykorzystania uwag oraz o podjętych działaniach lub przyczynach niepodjęcia tych działań. W przypadku wniesienia zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, termin przedstawienia informacji liczy się od dnia otrzymania uchwały o oddaleniu zastrzeżeń w całości lub zmienionego wystąpienia pokontrolnego. 22 Dz. U. z 2013 r., poz. 186 ze zm. 23 Sprawa dotyczy postępowania kontrolnego nr 12120821. 24 Sprawa dotyczy postępowania kontrolnego nr 12120048. 25 Sprawy dotyczą postępowań kontrolnych nr 12131210 i nr 12131209. 8

Kraków, dnia listopada 2014 r. Kontrolerzy: Bernard Różański starszy inspektor kp.... podpis Mariusz Gorczyca gł. specjalista kp.... podpis 9