Szczegółowy opis sesji warsztatowych podczas Kongresu Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego

Szczegółowy opis sesji warsztatowych podczas Kongresu Poradnictwa Prawnego i Obywatelskiego Sesja I wtorek, 3 lutego 2015 r., godz. 11.00 13.00... 2 Standardy poradnictwa prawnego FUPP, Warsztat I... 2 Współpraca Biur Porad Obywatelskich z samorządem lokalnym ZBPO, Warsztat II... 3 Finansowanie poradnictwa prawnego i obywatelskiego. Stan obecny, perspektywy na przyszłość: udział państwa i samorządów terytorialnych ISP, Warsztat III... 4 Czego możemy się dowiedzieć z poradnictwa i jak z tej wiedzy skorzystać w politykach publicznych na poziomie lokalnym, regionalnym i centralnym? INPRIS, Warsztat IV... 5 Sesja II wtorek, 3 lutego 2015 r., godz. 14.00 16.00... 7 Działalność prawników pro bono a koncepcje rozwiązań systemowych dotyczących nieodpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego FUPP, Warsztat V... 7 Poradnictwo prawne i obywatelskie jako instrument polityki społecznej państwa i samorządów regionalnych ISP, Warsztat VI... 8 Poradnictwo obywatelskie jako mechanizm rozwoju społeczeństwa obywatelskiego ZBPO, Warsztat VII... 9 Jak zapewnić wysoką jakość i efektywność poradnictwa? INPRIS, Warsztat VIII... 10

Sesja I wtorek, 3 lutego 2015 r., godz. 11.00 13.00 Standardy poradnictwa prawnego FUPP, Warsztat I Dr Barbara Namysłowska-Gabrysiak, Uniwersytet Warszawski Dr Izabela Kraśnicka, FUPP, Uniwersytet w Białymstoku Podczas warsztatu moderatorzy wprowadzają do tematu, a uczestnicy pracują w grupach i zastanawiają się nad zaproponowanymi przez prowadzących i innych uczestników zagadnieniami. W ramach warsztatu wyróżniono następujące elementy: - określenie celów/potrzeb/funkcji opracowywania standardów w poradnictwie prawnym i obywatelskim, w sposób pozwalający na analizę wszystkich zalet i wad takiego systemu (20-minutowa prezentacja); - pracę w grupach nad opracowaniem listy standardów oraz ich wad i zalet, a także prezentację wyników (40 minut); - przedstawienie listy standardów wypracowanych w poradnictwie prawnym i obywatelskim w odniesieniu do opracowanej przez uczestników listy, z zaznaczeniem kwestii dotyczącej wprowadzania nowoczesnych technologii jako standardu poradnictwa prawnego i obywatelskiego (prezentacja + aktywność grupy). Warsztat ma na celu z jednej strony pokazanie uczestnikom i uczestniczkom znaczenia standardów w systemie poradnictwa, katalogu wypracowanych w poradnictwie prawnym i obywatelskim standardów, a z drugiej odwołanie się do wiedzy i doświadczeń uczestników i uczestniczek oraz zachęcenie grupy do krytycznej analizy obecnej sytuacji w poradnictwie prawnym i obywatelskim. Celem warsztatu jest również zainspirowanie podmiotów prowadzących poradnictwo prawne i obywatelskie do refleksji nad metodami świadczenia poradnictwa oraz stosowanych standardów. Ponadto warsztat będzie służył analizie tego, na ile stosowane przez dany podmiot standardy spełniają swoje funkcje w dążeniu do zapewnienia poradnictwa o jak najwyższej jakości. Ćwiczenie to może być także pomocne dla osób odpowiedzialnych za prowadzenie danego podmiotu zajmującego się poradnictwem jako inspiracja do weryfikacji wiedzy dotyczącej standardów oraz metod wykorzystywanych przez osoby udzielające poradnictwa prawnego i obywatelskiego w danym podmiocie. Izabela Kraśnicka członek zarządu Fundacji Uniwersyteckich Poradni Prawnych od 2002 r., doktor nauk prawnych, wykładowca na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Białymstoku, autor i redaktor publikacji z zakresu metodologii nauczania prawa, ze szczególnym uwzględnieniem klinicznej metody nauczania prawa. 2

Barbara Namysłowska-Gabrysiak adiunkt w Katedrze Prawa Karnego Porównawczego, Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, koordynatorka Kliniki Prawa UW w sekcji prawa karnego i przeciwdziałania dyskryminacji ze względu na płeć oraz w sekcji sądownictwa międzynarodowego; ekspertka FUPP w Grupie Roboczej opracowującej założenia systemu poradnictwa prawnego i obywatelskiego, autorka i redaktorka wielu publikacji z zakresu metodologii nauczania w klinikach prawa oraz poradnictwa prawnego i obywatelskiego. Współpraca Biur Porad Obywatelskich z samorządem lokalnym ZBPO, Warsztat II Anna Kurp, członek zarządu Stowarzyszenia Civis Sum Rafał Jaworski, członek zarządu Stowarzyszenia Civis Sum oraz wiceprezes Związku Biur Porad Obywatelskich Celem warsztatu jest zaprezentowanie możliwości, obszarów oraz narzędzi współpracy organizacji poradniczych z samorządem lokalnym. Bezpłatne poradnictwo nie jest priorytetem samorządów lokalnych. Dlatego organizacje poradnicze muszą włożyć wiele wysiłku i pracy, zanim zdobędą uznanie ze strony lokalnych samorządowców. Żeby tak się stało, konieczne jest zainteresowanie samorządowców usługami poradniczymi wśród obywateli. Najczęściej współpraca z samorządem lokalnym polega na otrzymaniu lokalu oraz realizacji dofinansowanych zadań publicznych. Jest jednak znacznie więcej możliwości współpracy. Należy pamiętać, że organizacje udzielające porad są swego rodzaju papierkiem lakmusowym lokalnych potrzeb oraz problemów. Obywatele przychodzą do doradców i dzielą się z nimi swoimi problemami. Dlatego organizacje poradnicze oprócz funkcji typowo poradniczej (podejście indywidualne do jednej osoby/rodziny) mogą i powinny realizować inne działania (podejście do problemów grupowych), takie jak np. wpływanie na zmianę procedur, przepisów lokalnych nadmiernie uciążliwych dla obywateli, prowadzenie konsultacji społecznych prawa miejscowego oraz realizowanie kampanii społecznych. Siłą tych działań jest ich oparcie na rzeczywistych lokalnych potrzebach. Podczas warsztatu zostaną zaprezentowane przykłady takich działań podejmowanych przez Biura Porad Obywatelskich, które mogą być wykorzystane przez inne organizacje poradnicze. Anna Kurp związana z Biurem Porad Obywatelskich w Zielonej Górze od 2006 r., początkowo jako wolontariuszka udzielająca porad obywatelskich, a obecnie jako członek zarządu Stowarzyszenia Civis Sum i organizator prac całego BPO. 3

Rafał Jaworski związany z Biurem Porad Obywatelskich w Zielonej Górze od 2005 r., początkowo jako wolontariusz udzielający porad obywatelskich, a obecnie jako członek zarządu Stowarzyszenia Civis Sum i organizator prac całego BPO. Od 3 lat jest wiceprezesem Związku Biur Porad Obywatelskich. Od 2008 r. pracuje w jednostce samorządu terytorialnego, gdzie zajmuje się pozyskiwaniem funduszy unijnych i jednocześnie przewodniczy organizacji związkowej. Finansowanie poradnictwa prawnego i obywatelskiego. Stan obecny, perspektywy na przyszłość: udział państwa i samorządów terytorialnych ISP, Warsztat III Tomasz Schimanek, Instytut Spraw Publicznych Marcin Waszak, Fundacja im. Stefana Batorego Poradnictwo prawne i obywatelskie było dotychczas finansowane z różnych źródeł, zarówno prywatnych, jak i publicznych. Te publiczne najczęściej przeznaczone były na inne działania niż poradnictwo, ponieważ nie było do tej pory stałych i trwałych źródeł i mechanizmów finansowania świadczenia porad prawnych i obywatelskich ze środków publicznych. Jedynym wyjątkiem było wsparcie Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Na podstawie przeprowadzonego kompleksowego badania poradnictwa chcemy pokazać w trakcie warsztatu, kto i w jaki sposób dotychczas finansował bezpłatne porady prawne i obywatelskie. Chcemy też wspólnie zastanowić się, jak powinno to finansowanie wyglądać w przyszłości, z uwzględnieniem udziału środków budżetu państwa i samorządów terytorialnych oraz środków Unii Europejskiej. Tomasz Schimanek polityk społeczny, badacz kwestii społecznych, ewaluator projektów i programów społecznych, trener, ekspert Instytutu Spraw Publicznych i Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce, współpracujący także z innymi organizacjami pozarządowymi i instytucjami publicznymi. Jest doradcą samorządów lokalnych, organizacji pozarządowych, przedsiębiorców i funduszy lokalnych. Od dwunastu lat jest zaangażowany w działalność wspierającą rozwój bezpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego w Polsce. Autor wielu artykułów i publikacji dotyczących aktywności obywatelskiej i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, w tym poradnictwa prawnego i obywatelskiego. 4

Marcin Waszak socjolog i politolog, doktorant na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 2012-2014 koordynator merytoryczny projektu Opracowanie kompleksowych i trwałych mechanizmów wsparcia dla poradnictwa prawnego i obywatelskiego w Polsce w Instytucie Spraw Publicznych. Od 2014 r. pracuje w programie Odpowiedzialne państwo realizowanym przez Fundację im. Stefana Batorego. Czego możemy się dowiedzieć z poradnictwa i jak z tej wiedzy skorzystać w politykach publicznych na poziomie lokalnym, regionalnym i centralnym? INPRIS, Warsztat IV Grzegorz Wiaderek, INPRIS Instytut Prawa i Społeczeństwa Piotr Choroś, Urząd Miasta Lublin Dr Jan Winczorek, Uniwersytet Warszawski, INPRIS Instytut Prawa i Społeczeństwa Celem warsztatu jest odpowiedź na pytanie, jak można zbierać, analizować i opisywać dane pochodzące z poradnictwa, a także jak można zgromadzoną wiedzę wykorzystywać w politykach publicznych. Podczas warsztatu zostaną zaprezentowane i przedyskutowane metody oraz pożytki zbierania i wykorzystywania wiedzy płynącej z poradnictwa prawnego i obywatelskiego. Zastanowimy się też, czego potrzebujemy, aby efektywniej zbierać i wykorzystywać tę wiedzę, a także w jaki sposób można metody i korzyści pochodzące z gromadzenia i odpowiedniego wykorzystania danych upowszechniać. Osoby zgłaszające się po porady prawne i obywatelskie przychodzą z konkretnymi sprawami, z których wynika, z czym zgłaszający się nie radzą sobie, jakie kwestie powodują szczególne kłopoty, które przepisy nie funkcjonują w sposób oczekiwany, jakie instrumenty rynku pracy czy polityki społecznej się nie sprawdzają. Ze względu na dużą skalę udzielanych porad wiedza płynąca z poradnictwa stanowi znakomite źródło informacji o realnych problemach prawnych i problemach społecznych obywateli. Dane na temat poradnictwa powinny być zbierane i analizowane w sposób stały i systemowy. Wyniki tych analiz powinny służyć diagnozie problemów społecznych, pełnić funkcje sygnalizacyjne, dostarczać wiedzy do analiz legislacyjnych oraz do kształtowania polityk publicznych. Jest to szczególnie istotne w świetle faktu, że kluczowym wymogiem w każdej strategii, każdym programie czy wręcz pojedynczym projekcie jest przedstawienie i udokumentowanie diagnozy sytuacji problemowej. Podczas warsztatu omówimy doświadczenia zagraniczne (np. doroczne raporty sieci biur porad obywatelskich w Wielkiej Brytanii) oraz ciekawe przykłady działań podejmowanych przez niektóre polskie samorządy lokalne (np. w Gdyni i Wrocławiu). Liczymy, że zarówno doświadczenia krajowe, jak i zagraniczne w zakresie gromadzenia 5

i wykorzystywania wiedzy płynącej z poradnictwa staną się inspiracją dla przedstawicieli administracji publicznej i organizacji społecznych. Grzegorz Wiaderek prawnik, członek zarządu i współzałożyciel INPRIS. Wcześniej pracował w Fundacji im. Stefana Batorego. Przewodniczący Rady Społecznej przy Ministrze Sprawiedliwości ds. Wdrażania Strategii Modernizacji Przestrzeni Sprawiedliwości. Członek Obywatelskiego Forum Legislacyjnego. Współpracował z Kancelarią Prezydenta RP w ramach Forum Debaty Publicznej. Był przewodniczącym Rady Ekspertów Programu Obywatel i Prawo (Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności). Autor publikacji z zakresu prawa cywilnego, bankowego, prawa dotyczącego organizacji pozarządowych oraz problematyki dotacji z UE. Ekspert w zakresie funduszy unijnych oraz innych mechanizmów grantowych (FIO, fundusze norweskie). Piotr Choroś politolog, założyciel Stowarzyszenia Homo Faber, od 2004 r. członek zarządu tej organizacji (2006 2008 prezes). W latach 2004 2006 członek zarządu Stowarzyszenia Amnesty International, w latach 2006 2008 pracownik Ośrodka Brama Grodzka Teatr NN, gdzie koordynował prace Akademii Obywatelskiej. Trener umiejętności miękkich (prawa człowieka, gender mainstreaming, przeciwdziałanie dyskryminacji). Od 2011 r. pracuje w Urzędzie Miasta Lublin na stanowisku głównego specjalisty ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi. Jan Winczorek prawnik, socjolog, adiunkt w Katedrze Socjologii Prawa Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, absolwent Instytutu Socjologii oraz WPiA UW. Naukowo zajmuje się głównie teoretyczną socjologią prawa, socjologią instytucji prawnych i teorią prawa. Od 2006 r. jest przewodniczącym Sekcji Socjologii Prawa Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. W INPRIS pełni funkcję eksperta w projekcie: Opracowanie kompleksowych i trwałych mechanizmów wsparcia dla poradnictwa prawnego i obywatelskiego w Polsce. 6

Sesja II wtorek, 3 lutego 2015 r., godz. 14.00 16.00 Działalność prawników pro bono a koncepcje rozwiązań systemowych dotyczących nieodpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego FUPP, Warsztat V Dr Joanna Kuźmicka-Sulikowska, Uniwersytet Wrocławski Dr Magdalena Olczyk, Akademia Leona Koźmińskiego, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich Chcemy przybliżyć wartość i sens funkcjonowania prawników pro bono, porozmawiać o tym, dlaczego taką drogę obierają, po co angażują się w nieodpłatne udzielanie porad prawnych, podczas gdy czas ten mogą poświęcić na pracę w swojej kancelarii czy w innym miejscu, w którym są opłacani. Czy prawników takich jest dużo? Podczas warsztatu chciałybyśmy przedstawić zasady konkursu Prawnik Pro Bono, który działa już od 12 lat, sens deklaracji Pro Bono z 2007 r. podpisanej w TK, akcje NRA i KRPP mające na celu udzielanie porad prawnych nieodpłatnie, konkurs Kryształowe serce KRRP, Program Spraw Precedensowych w Fundacji Helsińskiej czy Centrum Pro Bono FUPP. Przyjrzymy się też uwarunkowaniom funkcjonowania nieodpłatnego (dla beneficjentów) poradnictwa na przykładzie rozwiązań stosowanych w innych wybranych państwach, po czym odniesiemy te informacje do projektów rozwiązań proponowanych w Polsce. Chciałybyśmy także zadać uczestnikom pytanie, gdzie poszukiwać takich prawników. Czy przydatne w tej mierze są poradnie prawne, które mają kształtować w młodych prawnikach prospołeczne postawy? W jaki sposób to robić? W końcu zwrócimy uwagę na plusy i minusy pracy prawnika pro bono i tego działającego odpłatnie, pobierającego pieniądze za udzielane porady, zwłaszcza w kontekście projektu MS w zakresie dostępu do bezpłatnych porad prawnych. Czy istnieje nadal potrzeba funkcjonowania takich prawników, skoro projekt nie obejmuje ich swoim zakresem? Czy mogą stanowić konkurencję dla adwokatów i radców prawnych udzielających porad prawnych w ramach przewidywanego systemu? Jeżeli prawnicy pro bono mieliby nadal funkcjonować, to może niezasadne jest zamykanie projektu przed nimi? Można się jedynie domyślać, że zarzuty pod ich adresem dotyczyć mogą potencjalnego braku profesjonalizmu. Czy stawianie takiego domyślnego zarzutu jest słuszne, czy krzywdzące? Czy zarzuty takie są zasadne? Czy stworzenie kodeksu etycznego prawnika pro bono byłoby dobrym remedium? 7

Zastanowimy się, jak przedstawia się status prawnika pro bono, zwłaszcza w świetle etyki jego działania (tak w kontekście radców prawnych i adwokatów, jak i prawników bez ukończonych aplikacji, świadczących nieodpłatnie pomoc prawną). Dr Joanna Kuźmicka-Sulikowska adiunkt w Zakładzie Prawa Cywilnego i Prawa Międzynarodowego Prywatnego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, opiekun naukowy studenckiego koła naukowego Uniwersytecka Poradnia Prawna działającego przy Instytucie Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, radca prawny, autorka licznych publikacji z zakresu prawa cywilnego, w tym monografii: Zasady odpowiedzialności deliktowej w świetle nowych tendencji w ustawodawstwie polskim, Warszawa 2011; Odpowiedzialność deliktowa w prawie wybranych państw obcych, Wrocław 2011; Odpowiedzialność majątkowa funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa. Komentarz, Wrocław 2013; współautorka i redaktor zbiorów kazusów z prawa cywilnego. Dr Magdalena Olczyk adiunkt w Katedrze Prawa Cywilnego Akademii Leona Koźmińskiego, pracownik Biura Rzecznika Praw Obywatelskich w Zespole Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego, radca prawny. Autorka wielu publikacji z zakresu prawa mieszkaniowego, prawa konsumenckiego, prawa rodzinnego, prawa rzeczowego i spadkowego. Jeden z Fundatorów Fundacji Uniwersyteckich Poradni Prawnych. W latach 2007-2013 kierownik Poradni Prawnej Akademii Leona Koźmińskiego i koordynator sekcji prawa cywilnego. Poradnictwo prawne i obywatelskie jako instrument polityki społecznej państwa i samorządów regionalnych ISP, Warsztat VI Tomasz Schimanek, Instytut Spraw Publicznych Agata Winiarska, Instytut Spraw Publicznych Wyniki badania poradnictwa prawnego i obywatelskiego przeprowadzonego w 2012 r., a także doświadczenia organizacji poradniczych wskazują, że poradnictwo przynosi różnorodne korzyści nie tylko korzystającym z porad obywatelom, ale także ich rodzinom i społecznościom lokalnym. Aktywizacja indywidualna i społeczna, włączenie społeczne, edukacja obywatelska i prawna, aktywizacja zawodowa to tylko niektóre z pożytków płynących z poradnictwa. Przyczyniają się one w dużej części do realizacji celów polityki społecznej państwa i samorządów regionalnych, określonych w dokumentach strategicznych na lata 2015 2020. W trakcie warsztatu pokażemy szerzej te korzyści i zastanowimy się, co zrobić, aby 8

poradnictwo skuteczniej niż dotychczas wykorzystać do realizacji zadań samorządów regionalnych i państwa w sferze polityki społecznej. W szczególności interesować nas będzie, jak można wkomponować poradnictwo w strategiczne działania administracji regionalnej i krajowej do roku 2020 oraz jak koordynować usługi poradnicze świadczone przez organizacje pozarządowe z innymi działaniami realizowanymi przez instytucje publiczne, służącymi na przykład aktywizacji obywatelskiej czy przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu. Tomasz Schimanek polityk społeczny, badacz kwestii społecznych, ewaluator projektów i programów społecznych, trener, ekspert Instytutu Spraw Publicznych i Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce, współpracujący także z innymi organizacjami pozarządowymi i instytucjami publicznymi. Doradca samorządów lokalnych, organizacji pozarządowych, przedsiębiorców i funduszy lokalnych. Od 12 lat zaangażowany w działalność wspierającą rozwój bezpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego w Polsce. Autor wielu artykułów i publikacji dotyczących aktywności obywatelskiej i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, w tym poradnictwa prawnego i obywatelskiego. Agata Winiarska menadżer projektów, coach i trener. Od 2002 r. stała współpracowniczka Instytutu Spraw Publicznych. Tematyką poradnictwa prawnego i obywatelskiego zajmuje się od 12 lat, m.in. w ramach Programu Obywatel i Prawo Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności. Redaktorka merytoryczna wielu publikacji na temat zwiększenia dostępu obywateli do pomocy prawnej. Poradnictwo obywatelskie jako mechanizm rozwoju społeczeństwa obywatelskiego ZBPO, Warsztat VII Anna Kuć Biuro Porad Obywatelskich Stowarzyszenia Centrum Informacji Społecznej CIS, Warszawa Małgorzata Kaźmierczak Biuro Porad Obywatelskich Stowarzyszenia Centrum Informacji Społecznej CIS, Warszawa Podczas warsztatu chciałybyśmy zapoznać uczestników z działaniami Biur Porad Obywatelskich, pokazać, jaki wpływ może mieć poradnictwo obywatelskie na społeczność lokalną. Poradnictwo indywidualne dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji z jednej strony uczy, jak stać się pełnoprawnym obywatelem korzystającym z przysługujących uprawnień, ale też obywatelem wrażliwym na społeczność lokalną. Z drugiej strony doświadczenia z poradnictwa stają się bazą do podejmowania innych 9

działań edukacyjnych i profilaktycznych. Uzyskana wiedza o problemach zgłaszających się osób pozwala na wypracowanie skutecznych programów lokalnych zmierzających do zminimalizowania problemów społecznych i poprawy jakości życia. I to właśnie wiedzą o tych programach chciałybyśmy podzielić się z uczestnikami warsztatu, którym chcemy jednocześnie zaproponować, aby zastanowili się, czy w ich środowisku można wykorzystać poradnictwo do rozwijania społeczeństwa obywatelskiego. Anna Kuć i Małgorzata Kaźmierczak doradcy Biura Porad Obywatelskich, z kilkunastoletnim doświadczeniem w pracy poradniczej na rzecz osób znajdujących się w trudnych sytuacjach życiowych. Moderatorki są trenerkami Związku Biur Porad Obywatelskich. Jako członkinie zespołu trenerskiego ZBPO współuczestniczyły w opracowywaniu programu szkoleniowego z zakresu podstawowych umiejętności doradczych oraz podstawowej wiedzy merytorycznej dla doradców Biur Porad Obywatelskich. Od 1999 r. systematycznie prowadzą szkolenia i warsztaty dla różnych grup: zarówno dla osób, które chcą pracować jako doradcy, jak i dla osób borykających się z trudnościami życiowymi. Jak zapewnić wysoką jakość i efektywność poradnictwa? INPRIS, Warsztat VIII Irena Wolińska, firma WYG-PSDB, stowarzyszenie S-to-S Grzegorz Wiaderek, INPRIS Instytut Prawa i Społeczeństwa Celem warsztatu jest uzyskanie odpowiedzi na pytanie, jakie są najskuteczniejsze metody monitorowania i ewaluowania poradnictwa. Zastanowimy się, kto i w jaki sposób powinien to robić oraz jak można wykorzystywać rezultaty monitoringu i ewaluacji? Jak sprawdzić, czy środki na poradnictwo wydawane są racjonalnie? Jak badać jakość poradnictwa? Doświadczenia krajów o zaawansowanych systemach porad prawnych i obywatelskich wskazują, że jednym z kluczowych warunków efektywnego zarządzania i rozwoju systemu poradnictwa jest posiadanie wiedzy na temat jego rzeczywistego funkcjonowania. Wiedzę taką można uzyskać poprzez wykorzystanie rozwiniętych technik monitoringu, ewaluacji i badań. Dotyczy to zarówno pojedynczych projektów poradniczych, jak i systemu poradnictwa w ujęciu regionalnym czy krajowym. Podczas warsztatu przedstawimy różne metody i narzędzia właściwe dla monitorowania i ewaluowania poradnictwa prawnego i obywatelskiego. Pokażemy, jak do tej problematyki podchodzi się w innych krajach. Omówimy zalety i wady poszczególnych metod i narzędzi. Przedstawimy dotychczasowe 10

doświadczenia z monitorowania i ewaluowania poradnictwa. Spróbujemy zidentyfikować dobre praktyki warte powielenia i upowszechnienia. Zastanowimy się, jak mogą je wykorzystać pojedyncze organizacje, sieci organizacji, samorząd lokalny czy instytucje grantodawcze. Spróbujemy też znaleźć odpowiedzi na pytania, czy i w jakim zakresie zastosowanie narzędzi monitoringowych i ewaluacyjnych można uwzględnić w ramach projektowanej regulacji prawnej dotyczącej dostępu do porad prawnych. Irena Wolińska politolog, polityk społeczny. Pracowała w Instytucie Pracy i Spraw Socjalnych (1980-1993), następnie pełniła funkcję dyrektora Departamentu Programów Rynku Pracy w Krajowym Urzędzie Pracy i dyrektora Departamentu Polityki Rynku Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Od 2003 r. działa jako niezależny ekspert badacz, ewaluator, trener i konsultant. Od 2003 r. związana z obecną grupą WYG, w której kierowała wieloma projektami badawczymi i ewaluacyjnymi w obszarze wsparcia EFS. Prezes Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Rynku Pracy S-to-S. Grzegorz Wiaderek prawnik, członek zarządu i współzałożyciel INPRIS. Wcześniej pracował w Fundacji im. Stefana Batorego i Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. Przewodniczący Rady Społecznej przy Ministrze Sprawiedliwości ds. Wdrażania Strategii Modernizacji Przestrzeni Sprawiedliwości. Członek Obywatelskiego Forum Legislacyjnego. Współpracował z Kancelarią Prezydenta RP w ramach Forum Debaty Publicznej. Był przewodniczącym Rady Ekspertów Programu Obywatel i Prawo (Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności). Autor publikacji z zakresu prawa cywilnego, bankowego, prawa dotyczącego organizacji pozarządowych oraz problematyki dotacji z UE. Ekspert w zakresie funduszy unijnych oraz innych mechanizmów grantowych (FIO, fundusze norweskie). 11