Scenariusz lekcji biologii w gimnazjum Temat: Zakres treści: Rozmnażanie się roślin okrytonasiennych. budowa i rola kwiatów, rodzaje kwiatostanów, sposoby zapylania roślin, zapłodnienie i jego znaczenie, przystosowanie roślin do zapylenia i zapłodnienia, powstawanie owocu. Formy pracy: indywidualna, grupowa. Metody pracy: słowna, pogadanka, praca z podręcznikiem, oglądowa. Środki dydaktyczne: plansze (budowa kwiatu, rodzaje kwiatostanów), podręczniki, krzyżówka, rozsypanka, naturalne okazy roślin. Cel ogólny: Zrozumienie istoty rozmnażania się roślin okrytonasiennych. Cele szczegółowe w zakresie: a) poznawczym: uczeń: określa rolę kwiatu, nazywa elementy tworzące kwiat rośliny okrytonasiennej, wymienia podstawowe rodzaje kwiatostanów, określa różnice między wiatro i owadopylnością, zapyleniem i zapłodnieniem, wymienia elementy tworzące owoc; b) praktycznym: uczeń: na planszy oraz na okazie przedstawia budowę kwiatu z wyróżnieniem elementów okwiatu, ilustruje przykładami zróżnicowanie budowy kwiatów i kwiatostanów, wyjaśnia co to jest zapylenie i wykazuje przystosowania kwiatów do tego procesu, różnicuje kwiaty na owado- i wiatropylne (podaje przykłady), uzasadnia, że zapylenie krzyżowe jest korzystniejsze niż samozapylenie, wyjaśnia na czym polega zapłodnienie, wytwarzanie owoców i nasion; c) wychowawczym: potrafi pracować w zespole, wykorzystuje różne źródła wiedzy, analizuje i wiąże ze sobą fakty.
Tok lekcji: Faza zajęć Zagadnienia Czynności uczniów Czynności nauczyciela Faza wprowadzająca Rola korzenia, liścia i łodygipowtórzenie Faza realizacyjna Kwiat jako zbiór organów generatywnych. Budowa kwiatu roślin okrytozalążkowych. Modyfikacje budowy kwiatów. Kwiaty jedno i obupłciowe. Kwiatostany i ich rodzaje. Zapylenie i zapłodnienie. Powstawanie owocu. odczytują pracę domową, przypominają informację o organach roślinnych i ich roli, odpowiadają na pytania nauczyciela dotyczące roli kwiatu, zapisują temat lekcji w zeszytach przedmiotowych prowadzą obserwację żywych okazów oraz korzystają z planszy i ryciny w podręczniku, omawiają budowę kwiatów oraz rolę poszczególnych elementów budowy, wykonują rysunek kwiatu w zeszytach, podaje przykłady kwiatów jedno i obupłciowych, wyjaśniają pojęcie kwiatostan, wykonują rysunki typowych kwiatostanów (główka, baldach, kłos, koszyczek), pracując z podręcznikiem wyjaśniają terminy zapylenie i zapłodnienie, wyjaśniają, że do zapylenia dochodzi dzięki owadom i sile wiatru, w kolumnach ustawiają cechy roślin wiatro i owadopylnych, uzupełniają schemat przedstawiony na tablicy rozwiązują krzyżówkę sprawdza pracę domową, zadaje pytania służące powtórzeniu informacji z poprzednich lekcji, pokazuje kwitnące rośliny i prosi o wskazanie roli kwiatu w roślinie, wprowadza temat lekcji informuje, że wytworzenie kwiatów uniezależniło rozmnażanie roślin od wody, dostarcza uczniom okazy kwiatów, koordynuje poprawność wypowiedzi, kontroluje poprawność wykonywanego rysunku, wyjaśnia znaczenie terminów kwiat jedno i obupłciowy, podaje nazwy kwiatostanów, prezentuje kwiatostany na planszy, podaje nazwy roślin mających dany kwiatostan, wyjaśnia, że do wytworzenia owocu potrzebne są dwa procesy zapylenie i zapłodnienie, rozdaje rozsypankę dotyczącą przystosowań do wiatro i owadopylności, prosi o uzupełnienie schematu Faza podsumowująca Budowa i rola kwiatu. odpowiadają na pytania nauczyciela zadaje pytania podsumowujące oraz wyjaśnia pracę domową Praca domowa: 1. Wyjaśnij, dzięki czemu rośliny okrytonasienne uniezależniły rozmnażanie od obecności wody.
2. Przygotuj referat dotyczący rodzajów owoców i sposobów ich rozsiewania. (dla chętnych) Opracowała: Katarzyna Oniszczuk
Załącznik 1. Rozsypanka duże i barwne płatki korony brak kolorowych płatków korony miodniki wypełnione nektarem ziarna pyłku lekkie, gładkie mała ilość pyłku bardzo duża ilość pyłku ziarna pyłku lepkie i szorstkie lekki pyłek kwiaty są pachnące kwiaty pozbawione zapachu
Załącznik 2. Krzyżówka Rozwiąż krzyżówkę. Litery w wyróżnionych kolorem kwadratach utworzą hasło. 1. Jest częścią słupka łączącą znamię z zalążnią. 2. Przez nią z ziarna pyłku plemniki docierają do zalążka. 3. Jest częścią pręcika, w której powstają gamety męskie. 4. W tej grupie roślin nasiona są ukryte w owocu. 5. Chroni go zalążnia. 6. Przeniesienie ziarna pyłku na znamię słupka. 7. Trafia na nie pyłek. 8. Jest częścią pręcika, na której jest osadzony pylnik. Wyjaśnij, jakie znaczenie dla roślin okrytozalążkowych miało powstanie organu, którego nazwa jest rozwiązaniem krzyżówki.