27 Polacy na świecie. Cele lekcji

Transkrypt

1 27 Polacy na świecie Cele lekcji Wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami czasu historycznego: wiek, rok; przyporządkowuje fakty historyczne datom; dostrzega związki teraźniejszości z przeszłością. II. Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń odpowiada na proste pytania postawione do tekstu źródłowego, mapy, ilustracji; pozyskuje informacje z różnych źródeł oraz selekcjonuje je i porządkuje; stawia pytania dotyczące przyczyn i skutków analizowanych wydarzeń historycznych i współczesnych. III. Tworzenie narracji historycznej. Uczeń tworzy krótką wypowiedź o wydarzeniu historycznym, posługując się poznanymi pojęciami; przedstawia własne stanowisko i próbuje je uzasadnić. IV. Zainteresowanie problematyką społeczną. Uczeń ma nawyk dociekania w kontekście społecznym zadaje pytania dlaczego jest tak, jak jest? i czy mogłoby być inaczej? oraz próbuje odpowiedzieć na te pytania. V. Współdziałanie w sprawach publicznych. Uczeń współpracuje z innymi planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich. Wymagania szczegółowe Po zakończonych zajęciach uczeń: zna: typy emigracji; przyczyny emigracji w przeszłości i współcześnie, rozumie pojęcia: emigracja, Wielka Emigracja, Polonia; na czym polega różnica między osobami polskiego pochodzenia a Polakami za granicą; problemy, jakie napotykają za granicą osoby udające się na emigrację, potrafi: opisać historię emigracji Polaków; wymienić i wskazać na mapie miejsca największych skupisk Polaków na świecie; wskazać pozytywne i negatywne aspekty życia na emigracji. Środki dydaktyczne podręcznik (s ), zeszyt ćwiczeń (s ), karta pracy nr 27, mapa polityczna świata, opowiadanie Historia Marysi, plansza Emigracja plusy i minusy. Metody i techniki nauczania praca pod kierunkiem, praca z mapą, dyskusja. Formy zajęć praca zbiorowa, praca indywidualna. 42

2 Czas zajęć 1 godzina lekcyjna. Struktura i opis lekcji I. Wprowadzenie Podajemy temat i cele lekcji. Zapisujemy na tablicy pojęcie: emigracja. Nawiązując do lekcji o powstaniu listopadowym, prosimy o przypomnienie najważniejszych skutków tego wystąpienia zbrojnego przeciw zaborcy. Gdy padnie hasło: Wielka Emigracja, informujemy, że opuszczanie kraju przez Polaków to zjawisko, które dotyczy nie tylko przeszłości. Jest też obecne współcześnie, choć jego skala i przyczyny są dziś zupełnie inne. II. Rozwinięcie Polecamy uczniom zapoznać się z treścią podrozdziału Historia polskiej emigracji (podręcznik, s ). Informujemy, że uzyskane wiadomości zostaną wykorzystane do wykonania projektu z ćwiczenia 2 w zeszycie ćwiczeń (s ). Prosimy uczniów o ustalenie, jakie informacje powinny się znaleźć przy każdej ilustracji (zaznaczamy, że uzupełnienie ćwiczenia będzie pracą domową). Następnie, w nawiązaniu do wymienionych w podrozdziale przyczyn emigracji, prosimy o odpowiedź na pytanie 2 (podręcznik, s. 133). Wyjaśniamy pojęcie: Polonia. Na przykładzie z podręcznika (s. 133) tłumaczymy, na czym polega różnica między osobami polskiego pochodzenia a Polakami za granicą. Podajemy też szacunkową liczebność Polonii. Następnie rozdajemy uczniom karty pracy i wyjaśniamy, że ich kolejnym zadaniem będzie zaznaczenie na mapie w zadaniu A największych skupisk Polonii. Po wykonaniu zadania sprawdzamy jego poprawność, wykorzystując jako klucze odpowiedzi informacje z podręcznika (s. 133) oraz mapę ścienną. Zwracamy uwagę, że Polacy mieszkający za naszą północno-wschodnią i wschodnią granicą (Litwa, Białoruś, Ukraina) nie chcą, aby nazywano ich Polonią, i wyjaśniamy przyczynę takiego stanu rzeczy. Kolejną część lekcji poświęcamy omówieniu zjawiska emigracji Polaków we współczesnych czasach. Prosimy uczniów o przypomnienie jej charakteru, a następnie informujemy, że wyjazdy za chlebem nasiliły się po wejściu Polski do Unii Europejskiej w 2004 r. Wyjaśniamy, że umożliwiło to naszym rodakom podjęcie legalnej pracy za granicą (najpierw w większości państw Unii, a obecnie na całym jej terytorium). Z powodu utrzymującego się w Polsce wysokiego bezrobocia wyjazd okazał się dla wielu Polaków jedynym sposobem uzyskania zatrudnienia. Jednak podjęcie decyzji o opuszczeniu kraju zawsze wiąże się z różnorodnymi skutkami. Dotykają one zarówno samych wyjeżdżających, jak i ich rodzin, które pozostały w kraju. Aby uczniowie mogli poznać i zrozumieć te skutki, prosimy o wysłuchanie pierwszej części historii 12-letniej Marysi (materiał nr 1). Po odczytaniu tekstu zachęcamy uczniów, aby zastanowili się, jakie zmiany czekają ojca Marysi i jego rodzinę. Wieszamy na tablicy pierwszą tabelkę z planszy Emigracja plusy i minusy (materiał nr 2), a następnie inicjujemy dyskusję. Wnioski uczniów zapisujemy na planszy. 43

3 W dalszej części lekcji odczytujemy drugą część opowiadania (materiał nr 1) i powtarzamy procedurę. Wnioski zapisujemy w drugiej tabelce planszy. Po jej uzupełnieniu polecamy uczniom zapoznać się z podrozdziałem Życie na emigracji (podręcznik, s ) i wymienić te skutki, które powtórzyły się w czasie dyskusji. III. Podsumowanie Prosimy uczniów, aby spróbowali ocenić, czy decyzja o emigracji przynosi osobom wyjeżdżającym i ich rodzinom więcej korzyści czy strat. Następnie zadajemy pytanie C (podręcznik, s. 136). Metody kontroli Ćwiczenie 1 (zeszyt ćwiczeń, s. 109). Praca domowa Ćwiczenie 2 (zeszyt ćwiczeń, s ). Materiały dla nauczyciela Materiał nr 1 Opowiadanie Historia Marysi. Część I. Do niedawna 12-letniej Marysi świat wydawał się miejscem uporządkowanym i bezpiecznym. Wszystko się zmieniło, gdy pewnego dnia jej tata przyszedł do domu z okropną wiadomością, że właśnie stracił pracę. Ponieważ zakład, w którym pracował, był jedynym w najbliższej okolicy, szanse na znalezienie nowej pracy wydawały się znikome. Mama zajmowała się półrocznym bratem Marysi, Jasiem, i nie mogła pracować. Tata przez rok próbował coś znaleźć, ale bez powodzenia. W końcu rodzina wydała wszystkie zgromadzone oszczędności. Pewnego dnia tata zebrał całą rodzinę przy kuchennym stole i oznajmił, że jedynym wyjściem z tej sytuacji jest jego wyjazd za granicę. Marysia nie wiedziała, co o tym myśleć... Część II. Ojciec Marysi już od pół roku przebywa poza granicami kraju. Sytuacja finansowa rodziny zdecydowanie się poprawiła, ale dziewczynka bardzo tęskni za tatą. Chociaż on codziennie dzwoni i co miesiąc przesyła pieniądze, to jednak czuje się w domu wielką pustkę. Na dodatek kilka dni temu Marysia usłyszała dziwną rozmowę mamy z tatą. Wynikało z niej, że namawia on mamę, żeby spakowała najpotrzebniejsze rzeczy i razem z dziećmi przyjechała do niego. Dziewczynkę ogarnęło przerażenie. Co to będzie dla nich wszystkich oznaczało...? 44

4 Materiał nr 2 Plansza Emigracja plusy i minusy. Wersja do uzupełnienia. EMIGRACJA PLUSY I MINUSY Wyjazd ojca za granicę Ojciec Marysi Rodzina w kraju plusy minusy plusy minusy Wyjazd całej rodziny za granicę plusy minusy 45

5 Wersja uzupełniona (propozycja). EMIGRACJA PLUSY I MINUSY Wyjazd ojca za granicę Ojciec Marysi Rodzina w kraju plusy minusy plusy minusy Znajdzie pracę, której brakuje wkraju. Będzie zarabiał pieniądze. Będzie mógł udzielić wsparcia finansowego rodzinie w Polsce. Pozna nowy kraj, nowych ludzi. Nauczy się obcego języka. Będzie mógł się kontaktować z rodziną za pośrednictwem internetu i telefonu. Będzie tęsknił za rodziną i za krajem. Będzie czuł się samotny i wyobcowany. Może wykonywać pracę poniżej swoich kwalifikacji. Uzyska wsparcie finansowe. Podniesie się jej poziom życia. Będzie tęsknić za mężem i ojcem. Będzie rozbita. Istnieje możliwość rozpadu rodziny, której członkowie po długotrwałej rozłące nie będą w stanie się porozumieć. Dzieci będą miały poczucie opuszczenia, niekochania przez ojca. Dzieci mogą sprawiać kłopoty wychowawcze. Wyjazd całej rodziny za granicę plusy Rodzina się połączy. Ustabilizuje się jej sytuacja finansowa. minusy Zostanie oderwana od reszty rodziny i przyjaciół. Będzie musiała przystosować się do życia w kraju o innej kulturze i obyczajach. Dzieci mogą mieć problemy w szkole. Rodzina będzie się czuła osamotniona. 46