Projekty hybrydowe Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) jest obecnie jednym z najczęściej poruszanych zagadnień w kontekście analizowania możliwości dokonywania inwestycji przez podmioty publiczne. Stanowi ono formę współpracy pomiędzy organami publicznymi a sektorem prywatnym, która coraz bardziej się rozwija i stawać się będzie coraz bardziej popularna. Istota projektów PPP Na całym świecie realizacja inwestycji w formule PPP jest od wielu lat uznawana za niezwykle korzystną. Dzięki podejmowanym wspólnym przedsięwzięciom możliwe jest zwiększenie efektywności usług publicznych poprzez podział ryzyka i wykorzystanie doświadczenia sektora prywatnego. W Polsce brakowało jednak odpowiednich aktów prawnych, które umożliwiłyby współpracę jednostek sektora rządowego i samorządowego z prywatnymi przedsiębiorcami. Zmieniło się to na przełomie 2008 i 2009 r., kiedy zostały przyjęte dwie ustawy: o partnerstwie publiczno-prywatnym z 19 grudnia 2008 r. oraz o koncesji na roboty budowlane lub usługi z 9 stycznia 2009 r. Ułatwiły one formułowanie i realizację projektów z wykorzystaniem PPP. Partnerstwo publiczno-prywatne jest alternatywą dla finansowania zadań publicznych wyłącznie ze środków rządowych i samorządowych. Formuła ta jest wykorzystywana szczególnie wtedy, kiedy połączenie elementów publicznych i komercyjnych realizowanego przedsięwzięcia przynosi dodatkową wartość i jest zarówno opłacalne z punktu widzenia biznesowego, jak i korzystne dla interesu publicznego. Współpraca między partnerem publicznym i prywatnym oznacza nie tylko zlecanie przez instytucje publiczne zadań prywatnym wykonawcom, lecz także wspólne działania obu partnerów na rzecz realizacji przedsięwzięcia oparte na podziale zadań, ryzyka i zysków z projektu. Elementami odróżniającymi przedsięwzięcia realizowane w formule PPP od projektów finansowanych ze środków publicznych są m.in.: długoterminowość umowa zawierana między podmiotem publicznym a partnerem prywatnym ma charakter wieloletni, często liczony w dziesiątkach lat, podział zadań z uwagi na to, że przedmiotem PPP są przedsięwzięcia wieloaspektowe, np. budowa autostrady lub centrum sportowego, partner prywatny jest zaangażowany w kilka etapów realizacji inwestycji, np. projektowanie, budowę, finansowanie, eksploatację etc. podział zysków właścicielem infrastruktury powstałej w wyniku realizacji wspólnego
przedsięwzięcia przez cały okres obowiązywania umowy pozostaje podmiot publiczny albo własność zostaje przeniesiona na partnera publicznego po zakończeniu umowy. Partner prywatny natomiast osiąga zyski z realizowanego projektu PPP np. w formie płatności albo od partnera publicznego, albo od osób i podmiotów użytkujących powstałą infrastrukturę, podział ryzyka poza przychodami z projektu PPP także ryzyko pojawiające się na etapie przygotowania, realizacji czy korzystania z rezultatów wspólnego przedsięwzięcia jest dzielone między partnera publicznego i prywatnego. Umowa pomiędzy partnerami wskazuje, które rodzaje ryzyka bierze na siebie strona prywatna, a które publiczna. Fundusze europejskie w projektach PPP Szeroki zakres przedsięwzięć realizowanych w formule PPP powoduje, że wymagają one znacznych nakładów finansowych. Środki są zapewniane zarówno przez partnera prywatnego, jak i publicznego. Zazwyczaj projekty te są także finansowane kredytem bankowym. Jako źródło wsparcia mogą być wykorzystane również fundusze europejskie, np. w postaci dotacji lub pożyczki. Przedsięwzięcia realizowane z ich pomocą określa się jako projekty hybrydowe. W takim modelu fundusze europejskie stanowią uzupełnienie finansowania prywatnego. Formuła projektów hybrydowych może się stać popularna w krajach, które bardzo intensywnie korzystają z unijnego dofinansowania, np. w Polsce, w Hiszpanii, we Włoszech. Projekty łączące model PPP z funduszami UE podlegają jednocześnie regułom PPP oraz regułom dotyczącym funduszy europejskich. Z jednej strony takie przedsięwzięcia są przygotowywane i realizowane zgodnie z Ustawą o PPP lub Ustawą o koncesji na roboty budowlane i usługi, z drugiej zaś obowiązują je reguły projektowania i rozliczania określone dla danego programu operacyjnego współfinansowanego z funduszy europejskich. Perspektywa finansowa 2014 2020 może być przełomem dla projektów hybrydowych, głównie za sprawą nowych regulacji. Do ogólnych zasad realizacji projektów w ramach funduszy europejskich na lata 2014 2020 włączono również przepisy mówiące o definicji, beneficjentach i przepływach finansowych w projektach PPP. Ułatwi to realizację przedsięwzięć z wykorzystaniem środków unijnych. Do tej pory powstało niewiele projektów hybrydowych. Europejskie Centrum Wiedzy o PPP (EPEC), utworzone m.in. przez Komisję Europejską, Europejski Bank Inwestycyjny i państwa członkowskie UE, zidentyfikowało jedynie 49 tego typu projektów w Europie. Co ciekawe, aż 14 z nich jest realizowanych bądź przygotowywanych w Polsce. Projekty hybrydowe w Polsce są finansowane ze środków programów regionalnych realizowanych przez urzędy marszałkowskie na poziomie województw, a także z programów wdrażanych na poziomie krajowym. Czternaście polskich projektów hybrydowych jest przygotowywanych bądź realizowanych w różnych regionach, a ich łączna wartość przekracza 3,5 mld PLN. Ponad połowa tej sumy pochodzi z
funduszy europejskich. Tabela 1. Projekty hybrydowe w Polsce w latach 2007 2013 Lp. Nazwa projektu / etap realizacji Wartość projektu (mln PLN) Wkład unijny (mln PLN) Program, z jakiego pochodzą środki UE 1. Kompleks mineralnych basenów w Solcu-Zdroju 16 7 Regionalny Program Świętokrzyskiego 2. Rewitalizacja dworca PKP oraz terenów przydworcowych w Sopocie 96 42 Regionalny Program Pomorskiego 3. Budowa wielkopolskiej sieci szerokopasmowej i zarządzanie jej infrastrukturą 407 284 Regionalny Program Wielkopolskiego 4. System gospodarki odpadami dla miasta Poznania 725 352 Program Infrastruktura i Środowisko 5. Zarządzanie Sosnowieckim Parkiem Naukowo-Technologicznym (SPNT) 39 30 Regionalny Program Śląskiego (/projekt realizowany) 6. Zarządzanie infrastrukturą sportową stoku Dębowiec w Bielsku-Białej 61 45 Regionalny Program Śląskiego 7. Sieć szerokopasmowa Polski 314 220 Program Rozwój Polski
województwo warmińsko-mazurskie 8. Likwidacja obszarów wykluczenia informacyjnego i budowa dolnośląskiej sieci szkieletowej 215 150 Regionalny Program Dolnośląskiego 9. Sieć szerokopasmowa Polski województwo świętokrzyskie 201 139 Program Rozwój Polski 10. Sieć szerokopasmowa Polski województwo podkarpackie 295 204 Program Rozwój Polski 11. Sieć szerokopasmowa Polski województwo podlaskie 252 177 Program Rozwój Polski 12. Sieć szerokopasmowa Polski województwo lubelskie 385 267 Program Rozwój Polski 13. Internet dla Mazowsza 499 347 Regionalny Program Mazowieckiego 14. Małopolska Sieć Szerokopasmowa 193 62 Regionalny Program Małopolskiego SUMA 3698 2326
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Źródło: Portal internetowy Platforma PPP: www.ppp.gov.pl Warto zaznaczyć, że jeszcze w ramach wykorzystania środków na lata 2007 2013 planowane są kolejne 4 projekty hybrydowe. Obecnie są one jednak dopiero w fazie koncepcyjnej. Platforma PPP i informacje o projektach W Ministerstwie Rozwoju Regionalnego została utworzona odrębna komórka organizacyjna Departament Wsparcia Projektów PPP która odpowiada za pomoc w realizacji projektów hybrydowych i ich promocję. Z jej inicjatywy powstał portal internetowy zajmujący się tematyką partnerstwa publicznoprywatnego: www.ppp.gov.pl. Stanowi on forum wymiany informacji, doświadczeń i najlepszych praktyk dotyczących współpracy pomiędzy podmiotami publicznymi oraz pomiędzy stroną publiczną i prywatną. Informacje na temat zasad realizacji projektów w formule partnerstwa publiczno-prywatnego można znaleźć bezpośrednio w Departamencie Wsparcia Projektów PPP (e-mail: ppp@mrr.gov.pl, tel.: 22 273 79 50) oraz w punktach informacyjnych funduszy europejskich (dane teleadresowe do wszystkich punktów: www.funduszeeuropejskie.gov.pl/punkty). Monika Machnikoska Centralny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich