PRZEGL Nr 2 EPIDEMIOL 2006; 60:331 338 Ocena wydolnoœci czynnoœciowej 331 Jacek J. Pruszyñski 1, Alicja Cicha-Miko³ajczyk 2, Anita Gêbska-Kuczerowska 3 OCENA WYDOLNOŒCI CZYNNOŒCIOWEJ I SPRAWNOŒCI MOTORYCZNEJ OSÓB PRZYJMOWANYCH DO PIELÊGNIARSKIEGO DOMU OPIEKI W POLSCE Oœrodek Kszta³cenia Lekarzy Rodzinnych CMKP 1 Kierownik Zak³adu: Ewa Czerwiñska Zak³ad Informatyki CMKP 2 Kierownik Zak³adu: W³odzimierz Borkowski Zak³ad Promocji Zdrowia i Szkolenia Podyplomowego 3, Pañstwowy Zak³ad Higieny Kierownik Zak³adu: Miros³aw J. Wysocki Celem badania by³a ocena stanu wydolnoœci czynnoœciowej i sprawnoœci motorycznej 122 osób przyjêtych do pielêgniarskiego domu opieki w latach 1997-2004. Zastosowano dwie skale oceny Podstawowych Czynnoœci ycia Codziennego (ADL) oraz Z³o onych Czynnoœci ycia Codziennego (IADL). Sprawnoœæ i samodzielnoœæ czynnoœci lokomocyjnych badano za pomoc¹ Skróconej Skali Ryzyka Upadków (Skala Tinettiego). W przeprowadzonym badaniu wiêkszoœæ przyjmowanych pensjonariuszy cechowa³ g³êboki stopieñ upoœledzenia zarówno wydolnoœci czynnoœciowej jak i sprawnoœci motorycznej. Dotyczy³o to zw³aszcza osób przyjêtych bezpoœrednio ze szpitala. S³owa kluczowe: osoby starsze, pielêgniarski dom opieki, wydolnoœæ czynnoœciowa, sprawnoœæ motoryczna Key words: elderly, nursing home, functional ability, motor ability WSTÊP W krajach rozwiniêtych stale wzrasta odsetek osób w wieku podesz³ym. Z badañ przeprowadzonych w USA wynika, e liczba 65-latków powinna siê zwiêkszyæ o 50% w okresie 2000-2010 i o 52% w okresie 2010-2020. Analizy zak³adaj¹ równie, e oko³o 44% osób, które w 2000 roku skoñczy³y 65 lat skorzysta z pobytu w domu opieki w jakimœ okresie swojego dalszego ycia, a 40% z nich spêdzi tam równie ostatni rok swojego ycia (1). Równie w Polsce obserwowany jest narastaj¹cy udzia³ procentowy osób w podesz³ym wieku, co sprawia, e coraz wiêcej osób wymaga i bêdzie wymagaæ sta³ej opieki, jak¹ miêdzy innymi zapewniaj¹ zak³ady opiekuñcze. Realizacja tego zadania wymaga w³a-

J J Pruszyñski, A Cicha-Miko³ajczyk, A Gêbska-Kuczerowska 332 Nr 2 œciwego oszacowania stanu wydolnoœci czynnoœciowej oraz sprawnoœci motorycznej starzej¹cej siê populacji, co pozwoli przewidzieæ, przed jakim wyzwaniem stan¹ zarówno agencje opiekuñcze, jak równie system opieki zdrowotnej i socjalnej w najbli szym okresie. CELE Celem badania by³a ocena stanu wydolnoœci czynnoœciowej i sprawnoœci lokomocyjnej pensjonariuszy pielêgniarskiego domu opieki oraz analiza struktury demograficznej badanej populacji (wiek, p³eæ) jak równie œrodowiska, w którym przebywali badani bezpoœrednio przed przyjêciem do domu opieki. MATERIA I METODY Do oceny sprawnoœci i samodzielnoœci osób przebywaj¹cych w prywatnych domach opieki zastosowano zestaw testów oceny geriatrycznej. Do analizy wydolnoœci czynnoœciowej u yto Skali Podstawowych Czynnoœci ycia Codziennego (ADL) oraz Skali Z³o- onych Czynnoœci Dnia Codziennego (IADL). Skala ADL ocenia czynnoœci, które s¹ niezbêdne, aby osoby badane mog³y funkcjonowaæ bez korzystania ze sta³ej pomocy innych osób tj. jedzenie, ubieranie siê, zdolnoœæ do utrzymania higieny osobistej, poruszania siê i zaspokajania potrzeb fizjologicznych. W badaniach korzystano zarówno ze skali pe³nej (od 0 do 6 punktów), jak równie ze skali uproszczonej, która pozwala³a na podzia³ pacjentów na 3 grupy: norma (5-6 punktów), umiarkowana niesprawnoœæ (3-4 punkty) oraz ciê ka niesprawnoœæ (od 0 do 2 punktów). Zastosowano równie skalê IADL oceniaj¹c¹ zdolnoœæ do wykonywania czynnoœci, które warunkuj¹ zdolnoœæ do samodzielnego funkcjonowania we w³asnym domu, mieszkaniu czy te innym miejscu pobytu. Do tych czynnoœci nale ¹: wykonywanie prac domowych (sprz¹tanie, gotowanie, pranie, bie ¹ce naprawy), robienie zakupów, umiejêtnoœæ gospodarowania pieniêdzmi i korzystania z telefonu. Oceniano równie sprawnoœæ i samodzielnoœæ wykonywania czynnoœci lokomocyjnych (badanych za pomoc¹ Skróconej Skali Ryzyka Upadków- Skala Tinettiego). Badania w³asne przeprowadzono w latach 1997-2004 wœród osób, które zosta³y przyjête do jednego z Pielêgniarskich Domów Opieki w Warszawie. W badanej grupie by³o 122 pensjonariuszy w wieku od 63 do 98 lat. Rozk³ad zmiennej wieku nie by³ rozk³adem normalnym, wartoœæ mediany wynosi³a Me = 84,5 roku. Ze wzglêdu na rozk³ad badanych zmiennych w analizie statystycznej pos³u ono siê testami nieparametrycznymi. Do oceny wystêpowania ró nic pomiêdzy dwiema grupami pensjonariuszy wykorzystano test Manna-Whitney a, a ró nic pomiêdzy wiêksz¹ liczb¹ grup test Kruskala-Wallisa. Jako poziom istotnoœci przyjêto poziom prawdopodobieñstwa p<0,05. WYNIKI Osoby przyjête do domu opieki by³y w granicach wieku od 63 do 98 lat, przy czym 25% spoœród przyjêtych pensjonariuszy mia³o poni ej 77 lat, a 75% pensjonariuszy stanowi³o grupê poni ej 90 lat. Stwierdzono, e rozk³ad zmiennej wieku by³ rozk³adem lewostronnie skoœnym (normalnoœæ rozk³adu badano testem Shapiro-Wilka, p<0,0011) z median¹ Me = 84,5 roku.

Ocena wydolnoœci czynnoœciowej Nr 2 333 Przyjêcie klasyfikacji na 4 grupy wiekowe z podzia³em co 10 lat (60-69, 70-79, 80-89 oraz 90-99) wykaza³o, e przewa aj¹ca wiêkszoœæ pensjonariuszy (powy ej 90%) mia³a lat 70 lub powy ej, a 27,9% pensjonariuszy rozpoczyna³o pobyt w domu opieki w wieku lat 90 lub powy ej (osoby w okresie zaawansowanej staroœci). Analiza struktury p³ci pensjonariuszy domu opieki wykaza³a, e grupa ta sk³ada³a siê w 68% z kobiet i w 32% z mê czyzn. Oceniaj¹c strukturê wieku kobiet (Me=84,0 lata) i mê czyzn (Me=86,0 lat) nie stwierdzono statystycznie istotnych ró nic pomiêdzy tymi grupami. Natomiast analizuj¹c miejsce, z którego pacjenci przybywali do domu opieki stwierdzono, e 61,5% pensjonariuszy bezpoœrednio przed przyjêciem do domu opieki przebywa³o we w³asnym œrodowisku, a 38,5% trafi³o tam bezpoœrednio po pobycie w szpitalu. Wykonana bezpoœrednio po przyjêciu do domu opieki ocena sprawnoœci w czynnoœciach ycia codziennego (ADL) wykaza³a, e 77,0% pensjonariuszy znajdowa³o siê w stanie ciê kiej niesprawnoœci, 19,7% kwalifikowa³o siê do grupy umiarkowanej niesprawnoœci, a tylko 3,3% nie wykazywa³o niesprawnoœci. Zaledwie 1,6% pensjonariuszy uzyska³o 5 albo 6 punktów w punktacji skali ADL; zaœ przewa aj¹c¹ wiêkszoœæ 34,5% stanowili pensjonariusze, którzy uzyskali 2 punkty, a zatem byli w stanie ciê kiej niesprawnoœci. Jedynie 13,9% pensjonariuszy uzyska³o 4 lub wiêcej punktów, i 22,9% pensjonariuszy uzyska³o 3 lub wiêcej punktów. W zakresie szczegó³owych analiz wykazano, e samodzielnie jad³o 74,6%, przemieszcza³o siê (rozumiej¹c to jako samodzielne przemieszczanie siê z ³ó ka na fotel) 54,1%, korzysta³o z toalety 15,5%, ubiera³o siê 4,1% i k¹pa³o siê 1,6% badanych pensjonariuszy. Zdolnoœæ do kontrolowania zwieraczy (trzymanie moczu/ stolca) wykaza³o 23,8% badanych osób. Ocena stopnia zale noœci pacjentów przeprowadzona za pomoc¹ Testu Z³o onych Czynnoœci ycia Codziennego (IADL) wykaza³a, e w stanie pe³nej zale noœci, ocenianej jako wynik 9 punktów, znajdowa³o siê 36,9% osób przyjêtych do domu opieki. Nikt z ocenianej grupy osób nie wykaza³ pe³nej niezale noœci w ocenie IADL, natomiast 63,1% pensjonariuszy domu opieki by³o w stanie umiarkowanej zale noœci (od 10 do 26 punktów uzyskanych w teœcie IADL). Oszacowanie ryzyka upadków wykonane za pomoc¹ Skróconej Skali Tinettiego wykaza³o, e 58,2% ocenianych osób znajdowa³o siê w grupie du ego ryzyka upadków, 19,7% osób w grupie œredniego ryzyka, natomiast 22,1% osób w grupie ma³ego ryzyka upadków. Analizowano równie wp³yw czynników demograficznych, takich jak wiek, p³eæ oraz miejsce, w którym pensjonariusze przebywali bezpoœrednio przed przyjêciem do domu opieki na stan ich wydolnoœci czynnoœciowej i sprawnoœci ruchowej. Po zastosowaniu podzia³u grupy badanych na m³odszych i starszych seniorów (63 do lat 74, 75 do 99 lat) analiza poszczególnych czynnoœci ADL nie wykaza³a statystycznie istotnych ró nic przy porównaniu zdolnoœci do jedzenia, przemieszczania siê z ³ó ka na fotel, ubierania siê oraz mycia. Statystycznie istotn¹ ró nicê (p= 0,0083) w tych grupach wiekowych wykazano w ocenie zdolnoœci do kontrolowania zwieraczy. W m³odszej grupie wiekowej 45,46% pensjonariuszy by³o w stanie kontrolowaæ zwieracze, natomiast w grupie starszej zdolnoœæ tê wykazywa³o zaledwie 19% pensjonariuszy. W celu oceny sprawnoœci lokomocyjnej, ze wzglêdu na ma³¹ liczebnoœæ pensjonariuszy w grupie ma³ego i œredniego ryzyka upadków, po³¹czono te osoby w jedn¹ grupê. Nie stwierdzono ró nic oceniaj¹cych wielkoœæ ryzyka upadków, co wskazuje na podobny sto-

J J Pruszyñski, A Cicha-Miko³ajczyk, A Gêbska-Kuczerowska 334 Nr 2 pieñ sprawnoœci lokomocyjnej wœród m³odszych i starszych seniorów. W grupie m³odszej odsetek pensjonariuszy o du ym ryzyku upadków wynosi³ 59%, natomiast wœród starszych seniorów by³ zbli ony i wynosi³ 58%. Ocena stopnia sprawnoœci badanej testem ADL i IADL mê czyzn i kobiet nie wykaza- ³a statystycznie istotnej ró nicy pomiêdzy tymi grupami. Mo e to œwiadczyæ, e przyjmowani do domu opieki pensjonariusze obojga p³ci znajdowali siê w podobnym stanie sprawnoœci czynnoœciowej. Analiza poszczególnych czynnoœci ADL nie wykaza³a statystycznie istotnych ró nic pomiêdzy grup¹ mê czyzn i kobiet w zdolnoœci do samodzielnego korzystania z toalety, kontroli zwieraczy oraz ubierania siê i mycia. Natomiast statystycznie istotne ró nice pomiêdzy grup¹ mê czyzn a grup¹ kobiet stwierdzono w ocenie zdolnoœci do samodzielnego jedzenia (p=0,0232) oraz zdolnoœci do samodzielnego przemieszczania siê (p=0,0470). Okaza³o siê, e wœród pacjentów przyjmowanych do domu opieki odsetek kobiet zdolnych do samodzielnego jedzenia stanowi³ 80,72% versus 61,54% mê czyzn. Równie w samodzielnym przemieszczaniu siê, kobiety radzi³y sobie lepiej (60,24%) ni mê czyÿni (41,03%). Porównanie zdolnoœci lokomocyjnych w grupie kobiet i mê czyzn wykaza³o, i mê - czyÿni byli bardziej nara eni na upadki odsetek mê czyzn nale ¹cych do grupy o du ym ryzyku upadków wynosi³ 74,36% w stosunku do kobiet, dla których odsetek ten by³ równy 50,60% (p=0,013). Czynnikiem najbardziej wp³ywaj¹cym na wydolnoœæ czynnoœciow¹ i motoryczn¹ pensjonariuszy by³o œrodowisko, w którym przebywali pensjonariusze bezpoœrednio przed przybyciem do domu opieki. Do domu opieki z w³asnego domu czêœciej przyjmowane by³y kobiety 76%, podczas gdy bezpoœrednio ze szpitala przyjmowano 55,32% kobiet i 44,68% mê czyzn (p=0,017). Wykazano, e pacjenci przyjmowani ze szpitala byli w du o gorszej kondycji i sprawnoœci funkcjonalnej. Spoœród pacjentów przyjêtych bezpoœrednio ze szpitala, a 91,30% charakteryzowa³o siê ciê k¹ niesprawnoœci¹, natomiast dla pacjentów przyjêtych z domu odsetek ten wynosi³ 72,22% (p=0,012). Z grupy pensjonariuszy przyby³ych ze szpitala zdolnoœæ do samodzielnego jedzenia wykazywa³o 57,95%, samodzielnego przemieszczania siê tylko 27,66 % oraz samodzielnego korzystania z toalety 24,0%. W grupie pensjonariuszy przyby³ych z domu odsetki te by³y du o wy sze odpowiednio 85,33%, 70, 67% i 24,0 %. Oceniaj¹c poszczególne czynnoœci ADL stwierdzono istotne ró nice pomiêdzy grup¹ pacjentów przyby³ych z domu, a grup¹ pacjentów przyjêtych bezpoœrednio ze szpitala w zakresie takich czynnoœciach jak: zdolnoœæ do samodzielnego jedzenia (p=0,00058), przemieszczania siê z ³ó ka na fotel (p=0,00001) oraz korzystania z toalety (p=0,00119). Równie porównanie zdolnoœci pensjonariuszy do wykonywania czynnoœci w zakresie IADL wykaza³o statystycznie istotn¹ ró nicê (p=0,011) pomiêdzy grup¹ przyby³¹ z domu, a grup¹ przyjêt¹ bezpoœrednio ze szpitala. Wœród pacjentów przyjêtych do domu opieki bezpoœrednio po wypisie ze szpitala odsetek pensjonariuszy o du ym ryzyku upadków wynosi³ 89,36%, natomiast wœród pensjonariuszy przyjêtych z w³asnego œrodowiska wynosi³ 38,67% (p=0,0001).

Ocena wydolnoœci czynnoœciowej Nr 2 335 OMÓWIENIE WYNIKÓW Wykazano, e przewa aj¹ca czêœæ pensjonariuszy (82%) przyjmowanych do domu opieki nale a³a do grupy starszych osób w wieku podesz³ym (to znaczy mia³a 75 lub wiêcej lat). Mo na s¹dziæ, e zwi¹zane jest to z wchodzeniem tych osób w okres, w którym z powodu œmierci lub te zniedo³ê nienia wspó³ma³ onka oraz usamodzielnienia ich dzieci, nie mog¹ oni liczyæ na opiekê w swoim w³asnym domu, a stan ich zdrowia nie pozwala na dalszy pobyt we w³asnym œrodowisku. Wydaje siê, i istotn¹ przyczyn¹ odk³adania decyzji o przeniesieniu siê do domu opieki, s¹ relatywnie wysokie koszty pobytu. Kszta³tuj¹ siê one na poziomie 2000 z³ za miesi¹c. Stanowi to powa ne obci¹ enie finansowe, poniewa realne przeciêtne wynagrodzenie w Polsce w 2004 roku wynosi³o 1800 z³otych (G³ówny Urz¹d Statystyczny 2004). Oznacza to, e wiêkszoœæ rent, emerytur wyp³acanych w Polsce nie wystarcza, aby pokryæ koszty pobytu w domu opieki i konieczny jest udzia³ w tych kosztach cz³onków rodziny pensjonariusza. Istnieje równie inny powód, dla którego wiêkszoœæ osób starszych, o ile tylko pozwala na to stan ich zdrowia, nie korzysta z oferty opieki instytucjonalnej. Jest nim fakt, e emerytura czy te renta osoby starszej mo e byæ znacz¹c¹ pozycj¹ w dochodach jej lub jego rodziny, a w rejonach dotkniêtych strukturalnym bezrobociem czêsto jedynym Ÿród³em, z którego czerpi¹ œrodki na utrzymanie nierzadko trzy pokolenia. Kobiety czêœciej ni mê czyÿni korzystaj¹ z pobytu w domach opieki, poniewa yj¹ d³u ej, co powoduje, e wiêksza ich liczba staje siê niesamodzielna oraz wiêcej z nich traci osoby bliskie, które mog³yby im pomóc pozostaæ we w³asnym œrodowisku (2). Istnieje hipoteza, e progres schorzeñ doprowadzaj¹cych do œmierci jest szybszy w przypadku mê czyzn ni u kobiet (3,4). Mo e to t³umaczyæ, dlaczego wiêcej kobiet ni mê czyzn przebywa w domach opieki, a czas ich pobytu jest d³u szy ni czas pobytu mê czyzn. Zjawisko to obserwuje siê zw³aszcza w grupach osób z ograniczon¹ sprawnoœci¹ funkcjonaln¹, gdzie znacznie wiêksza œmiertelnoœæ wystêpowa³a w grupie mê czyzn (5). Istotny jest równie rodzaj schorzeñ dotykaj¹cych kobiety s¹ to czêœciej ni u mê czyzn schorzenia zmniejszaj¹ce sprawnoœæ funkcjonaln¹, co miedzy innymi powoduje, e w 65 roku swego ycia dwa razy wiêcej kobiet ni mê czyzn wymaga zapewnienia im opieki (6). Wiêkszoœæ pensjonariuszy pielêgniarskiego domu opieki przyby³a z w³asnego œrodowiska i 40% osób, zosta³o tam przeniesionych bezpoœrednio ze szpitala. Jest to istotny element oceny stanu zdrowia pensjonariuszy, poniewa pobyt w szpitalu bezpoœrednio przed przyjêciem do domu opieki jest znacz¹cym czynnikiem obci¹ aj¹cym i wp³ywaj¹cym na czas pobytu w domu opieki. W wielu badaniach stwierdzono, e pobyt w szpitalu przed przyjêciem do domu opieki jest czynnikiem zwiêkszaj¹cym ryzyko zgonu (7,8). S¹dziæ nale y, e wynika to z ciê koœci stanu funkcjonalnego, jaki prezentuj¹ pacjenci przenoszeni bezpoœrednio po zakoñczeniu leczenia szpitalnego do domu opieki. Przypuszczalnie osoby w lepszym stanie wracaj¹ do swojego w³asnego œrodowiska, ewentualnie pod opiekê rodziny, a do domu opieki trafiaj¹ osoby w stanie, który przekracza³ mo liwoœci opieki, jak¹ mog³a zapewniæ rodzina pacjenta czy te opiekunowie socjalni. Z³y stan zdrowia, nieodpowiedni stan od ywienia oraz nieprawid³owy poziom albumin czynniki, którymi charakteryzuje siê du a czêœæ pacjentów w wieku podesz³ym, przyjêta bezpoœrednio ze szpitali do domów opieki, s¹ niezale nymi czynnikami zwi¹zanymi ze zwiêkszon¹ œmiertelnoœci¹ (9,10). To wyjaœnia fakt, e znacznie krótszy jest okres czasu pobytu w domu

J J Pruszyñski, A Cicha-Miko³ajczyk, A Gêbska-Kuczerowska 336 Nr 2 opieki pensjonariuszy przyjêtych bezpoœrednio ze szpitali. Jednak s¹ publikacje, w których nie wykazano ró nic w œmiertelnoœci wœród pacjentów przyjêtych do domu opieki ze szpitala i z w³asnego œrodowiska (11). Znany jest równie wp³yw stopnia zale noœci w czynnoœciach ADL na wzrastaj¹c¹ œmiertelnoœæ wœród osób starszych (12,13,14). Wiadomo, e odsetek osób zale nych w 2 lub wiêcej czynnoœciach ADL wœród pensjonariuszy domów opieki wynosi oko³o 70% (3,4), a wœród yj¹cych we w³asnym œrodowisku tylko oko³o 26% osób starszych (6). Z przeprowadzonych w domu opieki badañ wynika³o, e tylko bardzo ma³a grupa pensjonariuszy (4 osoby) by³a w pe³ni sprawna w podstawowych czynnoœciach ADL, co potwierdza za³o enie, i domy opieki s¹ obecnie miejscem, do którego trafiaj¹ przewa nie osoby w stanie znacznej b¹dÿ ciê kiej niewydolnoœci funkcjonalnej. Œwiadcz¹ o tym równie wyniki oceny poszczególnych czynnoœci ADL, gdzie liczba osób wykonuj¹cych dwie czynnoœci, których umiejêtnoœci zanikaj¹ jako jedne z pierwszych samodzielne ubieranie siê i k¹piel, by³a zbyt ma³a, aby mo na by³o dokonaæ statystycznej oceny. Równie w stosunku do czynnoœci ocenianych za pomoc¹ testu IADL wykazano, e osoby bêd¹ce w stanie pe³nej i umiarkowanej zale noœci w zakresie czynnoœci IADL stanowi³y sto procent pensjonariuszy pielêgniarskiego domu opieki. Nie znaleziono w grupie badanych pensjonariuszy osób w stanie pe³nej sprawnoœci IADL tego mo na by³o oczekiwaæ bior¹c pod uwagê fakt, e test IADL jest czulszym czynnikiem dysfunkcji i zagro enia ycia ni ADL, poniewa osoby starsze najpierw trac¹ swoje zdolnoœci do samodzielnego wykonywania czynnoœci IADL, a nastêpnie ADL (15). Równie sprawnoœæ lokomocyjna badana za pomoc¹ testu ryzyka upadków ma swój znacz¹cy wp³yw na ocenê stanu zdrowia pensjonariuszy domu opieki. Zwiêkszone ryzyko upadków jest rezultatem wielu zwi¹zanych ze starzeniem siê organizmu procesów oraz czynników œrodowiskowych, behawioralnych i farmakologicznych. Nawet jeœli upadek nie spowoduje bezpoœrednich uszkodzeñ, na skutek urazu mo e wywo³aæ b¹dÿ nasiliæ niepokój, lêk i depresjê wywo³uj¹c zmianê jakoœci ycia starszych osób. Upoœledzenie sprawnoœci lokomocyjnej i zwi¹zane z tym upadki w grupie osób starszych przebywaj¹cych w domach opieki wystêpuje trzykrotnie czêœciej ni w porównywalnej wiekowo grupie osób starszych mieszkaj¹cych we w³asnych domach (16). Zaobserwowano e, upadki maj¹ wp³yw na zwiêkszenie ryzyka zgonu (17,18,19), a zgony wywo³ane przez upadki wystêpuj¹ czêœciej u osób przebywaj¹cych w warunkach domów opieki ni u osób yj¹cych we w³asnym œrodowisku (20,21,22). W naszych badaniach stwierdziliœmy, e znacz¹ca grupa pacjentów znajdowa³a siê w grupie du ego, b¹dÿ zwiêkszonego ryzyka upadków, co wskazuje na znaczenie tego problemu wœród pensjonariuszy pielêgniarskich domów opieki. WNIOSKI Organizacja i tworzenie pielêgniarskich domów opieki wymaga uwzglêdnienia potrzeb opiekuñczo-pielêgnacyjnych przyjmowanych tam osób, dotyczy to zw³aszcza pensjonariuszy przybywaj¹cych do domu opieki bezpoœrednio ze szpitala. Jednoczeœnie wydaje siê, i realne koszty wynikaj¹ce z charakteru i stopnia obci¹ eñ zdrowotnych pensjonariuszy domów pielêgniarskich oraz niewielkie mo liwoœci indywidualnego partycypowania w ich pokryciu, bêd¹ wymaga³y rozwi¹zañ systemowych opieki d³ugoterminowej.

Ocena wydolnoœci czynnoœciowej Nr 2 337 JJ Pruszyñski, A Cicha-Miko³ajczyk, A Gêbska-Kuczerowska THE FUNCTIONAL ABILITY AND EFFICIENCY OF MOTOR SKILLS EVALUATION OF INDIVIDUALS ADMITTED INTO NURSING HOMES IN POLAND SUMMARY The objective of the study was to evaluate the functional ability and efficiency of motor skills of Individuals admitted into nursing homes. The study took place between the years of 1997-2004 in a group of 122 individuals. The evaluation was based on two scales: ADL and IADL. The fallrelated injury scale was used to evaluate the functionality ability and efficiency of motor skills. The Tinneti Scale of fall-related accident risk assessment was used to evaluate the functional ability and efficiency of motor skills. The study concluded that a majority of the individuals revealed a decrease in their functional ability and efficiency of motor skills. This is most relevant to individuals admitted directly from hospitals. The organization and development of new nursing home facilities must meet the needs of the individuals. The individuals admitted directly from the hospital require the best care due to their critical health status. PIŒMIENNICTWO 1. Crets DR. Determinants of use of ambulant social care by the elderly. Soc. Sci Med 1996;43: 1709-1720. 2. Breuer B, Wallenstein S, Feinberg C, i in. Assessing life expectancies of older nursing home residents. J Am Geriatr Soc 1998;46:954-961. 3. Guralnik JM, Leveille SG, Hirsch R, i in. The impact of disability in older women. J Am Med Assoc 1997;52:113-20. 4. Spillman BC, Lubitz J. The effect of longevity on spending for acute and long-term care. N Eng J Med 2000;42:1409-15. 5. Mackeprang B, Brauer E. Mortality and functional prognosis in a geriatric population. Scand J Soc Med 1977;5(2):61-5. 6. Bickel H. Lebenserwartung und Pflegebedürftigkeit in Deutschland. Gesundheitswesen 2001;63: 9-14. 7. Flacker JM, Kiely DK. Mortality related factors and 1-year survival in nursing home residents. J Am Geriatr Soc 2003;51(2):213-21. 8. Rothera IC, Jones R, Harwood R, i in. Survival in a cohort of social services placement in nursing and residential homes: factors associated with life expectancy and mortality. Public Health 2002;116(3):160-5. 9. Hui E, Wong EMC, Woo J. Assessing life expectancies of institutionalized older persons in Hong Kong. Gerontology 2004;50:165-170. 10. Ostiby T, Steenhuis R, Wolfson C, i in. Predictors of five-year mortality in older Canadians: The Canadian Study of Health and Aging. J Am Geriatr Soc 1999;47:1249-1254. 11. Raines JE, Wight J. The mortality experiences of people admitted to nursing homes. W J Public Health Med 2002;24(30:184-9. 12. Beltran B, Cuadrado C, Martin ML, i in. Activities of daily living in the Spanish elderly. Associations with mortality. J Nutr Health Aging 2001;5(4):259-60. 13. Morfitt JM. Falls in older people at home: Intrinsic versus environmental factors in causation. Public Health 1983;97:115-120. 14. Zuliani G, Romagnoni F, Soattin L, i in. Predictors of two-year mortality in older nursing home residents. Aging 2001;13(1): 3-7.

J J Pruszyñski, A Cicha-Miko³ajczyk, A Gêbska-Kuczerowska 338 Nr 2 15. Sonn U, Grinby G, Svanborg A. Activities of daily living studied longitudinally betwen 70 and 76 years of age. Disabil Rehabil 1996;18:91-100. 16. Luukinen H, Koski K, Hiltunen L, i in. Incidence rate of falls in an aged population in Northen Finland. J Clin Epidemiol 1994;47:843-850. 17. Blake C, Morfitt JM. Falls and staffing in residential home for elderly people. Public Health 1986;100:385-391. 18. Nurmi IS, Lüthje PMJ, Kataja JM. Long-term survival after falls among the elderly in institutional care. Arch Gerontol Geriatr 2004;38:1-10. 19. Spillman BC, Lubitz J. New estimates of lifetime nursing home use: have patterns of use changed? Med Care 2002;40(10):965-75. 20. Jäntti P, Pyykkö I, Laippala P. Prognosis of falls among elderly nursing home residents. Aging 1995;7:23-27. 21. Morfitt JM. Falls in older people at home: Intrinsic versus environmental factors in causation. Public Health 1983;97:115-120. 22. Rakowski W, Mor V. The association of physical activity with mortality among older adults in the longitudinal study of aging (1984-1988). J Gerontol 1992;47:M122-M129. Otrzymano: 11.01.2006 r. Adres autora: Jacek J. Pruszyñski Al. Dwudziestolatków 3 m 39, 02-157 Warszawa e-mail: jjpruszynski@wp.pl