Układ krwionośny 1.Wymień 3 podstawowe funkcje jakie spełnia układ krwionośny... 2.Uzupełnij schemat budowy krwi 3.Zaznacz opis osocza krwi. A. Jest to opalizujący płyn zawierający wodę, białka i białe ciałka krwi. B. Jest to płyn zawierający wodę i enzymy trawienne wytwarzane w trzustce. C. Jest to Ŝółtawy płyn, zawierający około 90% wody, białka (np. fibrynogen, ciała odpornościowe), węglowodany, tłuszcze, witaminy, hormony i jony. D. Jest to płyn zawierający wodę i czerwone ciałka krwi. 4.Na rysunkach przedstawiono schematycznie budowę układu krwionośnego róŝnych grup kręgowców. Zaznacz rysunek układu krwionośnego człowieka. u
5.PoniŜej przedstawiono wartości wybranych parametrów krwi oraz wynik analizy krwi pewnego męŝczyzny. Przeanalizuj dane, zapisz swoją obserwację i zaproponuj przybliŝoną diagnozę. Wybrane parametry krwi WBC białe ciałka krwi (leukocyty) RBC czerwone ciałka krwi (erytrocyty) Wartości Przyczyny i skutki zaburzeń prawidłowe męŝczyźn kobiety wartości wyŝsze wartości niŝsze i fizjologiczne, np. ciąŝa, niektóre choroby 4,0 11,0 tys./mm 3 wzmoŝony wysiłek zakaźne, zwłaszcza fizyczny, stres; wirusowe, np. patologicznie, np. stan grypa, ospa zapalny narządów, uszkodzenie tkanek, zakaŝenia, zatrucia 4,0 5,5 3,5 5,0 mln/mm 3 mln/mm 3 rzadko spotykane, spowodowane np. nowotworem anemia, utrata krwi, choroby nerek, niedobór witaminy B 12 PLT płytki krwi (trombocyty) OB (odczyn Biernackiego) choroby szpiku; we krwi 150 400 tys./mm 3 mogą się tworzyć zakrzepy prowadzące do zatorów lub zawałów 2 6 mm/h 3 10 mm/h stany zapalne, zawał mięśnia sercowego, nowotwory miesiączka, choroby krwi; zmniejszona krzepliwość krwi choroby alergiczne Wynik analizy krwi męŝczyzny WB 12,0 tys./mm 3 RBC C 4,8 mln/mm 3 PLT 190 tys./mm 3 OB 1 6 mm/h Obserwacja:...... PrzybliŜona diagnoza:...... 6.Znajomość grup krwi umoŝliwia jej bezpieczne przetaczanie w sytuacji duŝej utraty. W tabeli poniŝej znakiem + oznaczono moŝliwość przetoczenia krwi w zaleŝności od grupy krwi dawcy i biorcy. Przeanalizuj tabelę i uzupełnij tekst. Biorca krwi Dawca krwi A B AB 0 A + + B + + AB + + + + 0 + Człowiekowi z grupą krwi A moŝna przetoczyć krew grupy... i..., ale najbezpieczniej będzie, jeśli przetoczy mu się krew grupy... Uniwersalnymi dawcami są osoby mające krew grupy...
7.PoniŜej opisano kierunek przepływu krwi w jednym z krwiobiegów. Uzupełnij zdanie zamieszczone pod opisem. prawa komora serca pień płucny tętnice płucne naczynia włosowate płuc Ŝyły płucne lewy przedsionek serca Opis dotyczy...obiegu krwi. 8.Na podstawie rysunku i własnej wiedzy zapisz 2 cechy budowy róŝniące między tętnicami a Ŝyłami. Zapisz róŝnice w postaci tabeli. 9.Krwinki czerwone wytwarzane są przez a) Szpik kostny Ŝółty c) szpik kostny czerwony b) szpik kostny kręgów d) komórki wątroby
10.Oceń prawdziwość poniŝszych zdań, wpisując P (prawda) lub F (fałsz) w odpowiedniej rubryce. 1. Aorta to główna tętnica ciała. 2. Tętnice to naczynia krwionośne wychodzące z 3. przedsionków. Krew doprowadzana jest do serca Ŝyłami. 4. śyłami płynie tylko krew zawierająca dwutlenek węgla. 5. Tętnicami moŝe płynąć krew bogata w tlen oraz krew zawierająca dwutlenek węgla. 6. Krew z płuc zbierana jest Ŝyłą wrotną. 11.Połącz typ naczyń krwionośnych z jego opisem. 1. naczynia włosowate A. Ich ściany mają cienką warstwę mięśniową oraz zastawki zapobiegające cofaniu się krwi. 2. Ŝyły B. Krew płynie w nich pod bardzo duŝym ciśnieniem, mają elastyczne ściany z grubą warstwą mięśniową. 3. tętnice C. Najdrobniejsze naczynia krwionośne, których ściany zbudowane są z jednej warstwy komórek. 12.Na rysunkach przedstawiono składniki krwi. Zakreśl kółkiem ten, który przedstawia erytrocyty. Określ 2 cechy wykazujące związek ich budowy z pełnioną funkcją. Cechy budowy... 13. Krew człowieka składa się z osocza i elementów morfotycznych, które moŝna podzielić na trzy podstawowe rodzaje: krwinki czerwone, krwinki białe i płytki krwi. a) podaj nazwę rodzaju krwinek, do których zaliczysz limfocyty...... b) Określ role limfocytów w organizmie człowieka...
14.Zaznacz opis płytek krwi. A. Są to jądrzaste komórki o róŝnej wielkości; powstają głównie w węzłach chłonnych i śledzionie, a takŝe w szpiku kostnym; pełnią funkcję obronną i odpornościową. B. Są to fragmenty komórek szpikowych; ich funkcją jest przenoszenie dwutlenku węgla. C. Są to bezjądrowe komórki o mikroskopijnej wielkości; powstają w szpiku kostnym czerwonym; ich funkcją jest przenoszenie tlenu. D. Są to fragmenty komórek szpikowych; odpowiadają za krzepnięcie krwi. 15.W tabeli zestawiono porównawczo dane dotyczące ciśnienia krwi i prędkości przepływu w trzech roŝnych rodzajach naczyń krwionośnych Ustal, które z naczyń (A,B,C) jest tętnicą. Odpowiedź uzasadnij. Rodzaj naczynia krwionośnego A B C Ciśnienie [mm Hg] 100-40 30-12 10-5 Prędkość [cm/s] 40-10 Mniej niŝ 0,1 0,3-5 16.Podaj 2 przyczyny zawału serca 17.Po stronie lewej serca znajduje się krew zawierająca: a) CO 2 c) O 2 b) CO 2 i O 2 d) Cl 2 18.Z wymienionych niŝej elementów ułóŝ drogę (wstawiając numerki od 1 do7) jaką przebywa CO 2 z komórek ciała do pęcherzyków płucnych...śyły...włosowate naczynia płuc...pęcherzyki płucne...prawa komora...włosowate naczynia obwodowe...tętnice płucne...prawy przedsionek Ŝyła
19.Na rysunku przedstawiono fragment mięśnia szkieletowego wraz z naczyniami krwionośnymi. Określ czy naturalne skurcze mięśni utrudniają czy ułatwiają przepływ krwi w tych naczyniach... 20.Cykl pracy serca to a) skurcze przedsionków i komór b) skurcz i rozkurcz przedsionków a następnie skurcz i rozkurcz komór c) skurcz i rozkurcz komór d) skurcz i rozkurcz przedsionków 21.Zaznacz rysunek przedstawiający prawidłowy elektrokardiogram człowieka. 22. Zaznacz znakiem x wyraŝenia, które określają przyczyny chorób układu krąŝenia. 1. Palenie papierosów. 2. Regularne kontrole stanu zdrowia, a zwłaszcza ciśnienia krwi. 3. Unikanie miejsc zadymionych dymem papierosowym. 4. Mała aktywność fizyczna. 5. Dieta niskotłuszczowa. 6. Długotrwały stres.
23.Na wykresie przedstawiono zmiany ciśnienia krwi tego samego pacjenta. Ciśnienie mierzono zawsze o tej samej porze w kolejnych dniach. Norma ciśnienia u człowieka wynosi 120/80 mmhg. Oceń czy wyniki pacjenta są prawidłowe czy wskazują na chorobę? Odpowiedź uzasadniaj. 24.Zaznacz literą K stwierdzenia, które dotyczą układu krwionośnego, a literą L te, które dotyczą układu limfatycznego. 1. Rozprowadza hormony wytwarzane w gruczołach dokrewnych. 2. W węzłach powstają niektóre białe ciałka krwi. 3. Gromadzi i zwraca płyn tkankowy do krwi. 4. Rozprowadza substancje odŝywcze po całym organizmie. 5. Neutralizuje ciała obce dla organizmu. 6. Przenosi dwutlenek węgla z komórek do płuc. 25. Uzupełnij schemat