Zobacz, czy moŝesz oddać krew?

Transkrypt

1 Zobacz, czy moŝesz oddać krew? Bezwzględne przeciwwskazania do oddania krwi cięŝkie choroby układu: krąŝenia, pokarmowego, nerwowego, oddechowego, moczowego, zakaŝenie chorobami zakaźnymi (np. HIV, Ŝółtaczka, kiła), zachowania seksualne o podwyŝszonym ryzyku zaraŝenia chorobami zakaźnymi uŝywanie środków psychoaktywnych, choroby krwi, łuszczyca, cukrzyca, nowotwory złośliwe, Czasowa niezdolność do oddania krwi zabieg operacyjny, endoskopia, tatuaŝ, przekłucie uszu i innej części ciała - uniemoŝliwiają oddawanie krwi na okres 6 miesięcy od momentu ich wykonania, pobyt w zakładzie karnym oraz 6 miesięcy po jego opuszczeniu, okres miesiączkowania i 3 dni po zakończeniu, przebyte infekcje, gorączka >38oC, przyjmowanie antybiotyków - dwa tygodnie od zakończenia objawów lub leczenia, szczepienia przeciw: grypie, Ŝółtaczce - przynajmniej na 48 godzin, okres ciąŝy i 6 miesięcy po porodzie lub zakończeniu ciąŝy Przyjmowanie witamin, doustnych leków antykoncepcyjnych nie jest przeciwwskazaniem do oddania krwi. Informacja o chorobach zakaźnych dla krwiodawców O czym musisz wiedzieć przed oddaniem krwi. Twoja krew zostanie zbadana, aby stwierdzić, czy nie jesteś zakaŝony/a kiłą, HIV, wirusem Ŝółtaczki zakaźnej B lub C. Jeśli test wypadnie dodatnio, nie zostanie przetoczona. PoniewaŜ od daty zakaŝenia np. wirusami Ŝółtaczki, HIV do momentu wykrycia tych wirusów przez badania diagnostyczne moŝe upłynąć okres nawet kilku miesięcy, dawca musi wypełnić kwestionariusz, w którym zadawane są takŝe intymne pytania, które pozwalają określić, czy oddana krew będzie bezpieczna dla pacjenta. Pamiętaj o moŝliwości zaraŝenia drugiej osoby, mimo Ŝe badania diagnostyczne nie potwierdzają obecności czynników chorobotwórczych (tzw. okienko serologiczne) i nie oddawaj krwi, jeŝeli przez ryzykowne kontakty lub zachowania naraziłeś/aś się na moŝliwość zaraŝenia. Ryzyko stwarzają: 1. Wcześniej lub aktualnie stosowane narkotyki w postaci zastrzyków. 2. Kontakty seksualne z osobami stosującymi narkotyki w postaci zastrzyków. 3. Kontakty seksualne z wieloma partnerkami/partnerami. 4. Kontakty seksualne z partnerem/partnerką, których znasz od niedawna. 5. Kontakty seksualne w celu zarobkowym.

2 6. Kontakty seksualne z osobami, u których testy w kierunku AIDS, kiły lub Ŝółtaczki zakaźnej B lub C wypadły dodatnio. Zdajemy sobie sprawę, Ŝe zadając te pytania wkraczamy w Twoją sferę prywatną. Jednak niewielkie ryzyko przeniesienia zakaŝenia drogą krwi moŝna dalej zmniejszyć jedynie wtedy, gdy będąc dawcą dokładnie przemyślisz opisane tu sytuacje i skrupulatnie odpowiesz na postawione pytania. Twoje dane będą traktowane poufnie. Przy pozytywnych wynikach badań (wskazujących na infekcję) zostaniesz o tym poinformowany/a przez lekarza. Oddawanie krwi krok po kroku 1. Zarezerwuj sobie około godziny, weź dokument ze zdjęciem i PESEL'em, pozwalający na stwierdzenie toŝsamości oraz zjedz beztłuszczowy posiłek przed donacją. 2. Zgłoś się do rejestracji dawców i wypełnij kwestionariusz z pytaniami o twój stan zdrowia. 3. Zostanie pobrana od Ciebie próbka krwi na wstępne badanie (morfologia), a po kilku minutach zostaniesz wezwany do gabinetu lekarskiego, gdzie lekarz zakwalifikuje Ciebie do oddawania krwi lub jej składników, albo wyjaśni dlaczego dziś nie moŝesz oddać krwi. 4. Skorzystaj z naszej kawiarenki, w której otrzymasz napój. 5. Oddawanie krwi pełnej wybierz rękę, z której chcesz oddawać krew, usiądź wygodnie na fotelu i zanim minie 10 minut oddasz jedną jednostkę krwi (450ml.). Oddawanie składników krwi róŝni się czasem i technicznym sposobem pobierania. 6. Wypocznij jeszcze przez około minut i odbierz zwrot kosztów podróŝy oraz czekolady, które mają uzupełnić ubytek energetyczny. MoŜesz teŝ otrzymać zaświadczenie zwalniające z pracy lub szkoły (?) w dniu oddania krwi. Cały proces oddawania krwi pełnej trwa zwykle mniej niŝ jedną godzinę. Większość ludzi czuje jedynie lekkie ukłucie igłą, a samo oddawanie krwi jest bezbolesne. Dawca nie ma moŝliwości zakaŝenia się, gdyŝ okolica planowanego wkłucia jest dokładnie odkaŝana, a krew lub jej składniki pobierane są w warunkach sterylnych do jednorazowych, jałowych zestawów. Co robić w dzień oddania krwi? Aby jak najlepiej się czuć podczas oddawania krwi i później... zrób następujące rzeczy: zjedz lekki posiłek przed oddaniem krwi pij duŝo soków owocowych i wody unikaj nadmiernego fizycznego wysiłku w dniu oddania krwi Sposoby pobierania krwi

3 Pobieranie krwi metodą konwencjonalną tzn. krwi pełnej Jednorazowo pobiera się 450ml krwi pełnej, która zawiera krwinki czerwone, krwinki płytkowe, krwinki białe i osocze. Krew pobiera się z pojedynczego wkłucia do Ŝyły, do jednorazowych, jałowych pojemników z tworzywa sztucznego. Oddanie 450 ml krwi trwa ok minut. Przerwa pomiędzy kolejnymi pobraniami krwi pełnej nie moŝe być krótsza niŝ 8 tygodni. W ciągu roku męŝczyzna moŝe oddać krew pełną 6 razy a kobieta 4 razy. Pobieranie preparatów metodą aferezy Zabiegi wykonuje się przy pomocy urządzeń zwanych separatorami, które umoŝliwiają pobieranie od dawcy tylko wybranych składników krwi. W ten sposób moŝna pobierać: osocze płytki krwi krwinki czerwone (erytrocyty) krwinki białe (leukocyty) Pobieranie osocza - plazmafereza 1. Od jednego dawcy nie moŝna pobrać w okresie roku więcej niŝ 25 litrów netto (tj. bez dodatku antykoagulantu). 2. W okresie jednego tygodnia nie moŝna pobrać od jednego dawcy więcej niŝ 1,5 litra osocza netto. 3. Jednorazowo, bez uzupełniania objętości krąŝącej, od dawcy moŝna pobrać metodą plazmaferezy nie więcej niŝ 650 ml osocza netto. 4. Przerwa pomiędzy pobraniami osocza metodą plazmaferezy nie moŝe być krótsza niŝ 2 tygodnie, chyba Ŝe lekarz wyrazi zgodę na skrócenie tej przerwy. 5. Pobranie osocza metodą plazmaferezy moŝe być wykonane po przerwie wynoszącej co najmniej 8 tygodni od dnia pobrania krwi pełnej. Pobieranie płytek krwi - trombafereza jednorazowo pobiera się ml płytek zawieszonych w osoczu, zabieg trwa od 1 do 2 godzin.przerwy pomiędzy zabiegami trombaferezy nie powinny być krótsze niŝ 4 tygodnie. Zabiegi trombaferezy mogą być wykonywane nie częściej niŝ 12 razy w roku. Pobieranie krwinek czerwonych - erytroafereza jednorazowo pobiera się 600 ml krwinek czerwonych, zabieg trwa ok. 1,5 godziny Krwinki czerwone moŝna oddawać co 6 miesięcy. Pobieranie krwinek białych - leukafereza jednorazowo pobiera się 200 ml

4 zabieg trwa 2 godziny.krwinki białe moŝna oddawać tą metodą co 4 tygodnie, nie częściej niŝ 12 razy w roku. Krew i jej znaczenie biologiczne Krew jest płynną tkanką, której nie udało się niczym w pełni zastąpić. Krew składa się z komórek (krwinki czerwone, płytki krwi, krwinki białe) i części płynnej - osocza (plazma). Krwinki czerwone Ich wnętrze wypełnia hemoglobina, barwnik który nadaje krwinkom czerwony kolor i słuŝy do przenoszenia tlenu. Krwinki czerwone stanowią ok. 40% objętości całej krwi. Osobami najbardziej potrzebującymi krwinek czerwonych są chorzy, którzy utracili swoją własną krew w wyniku wypadku albo zabiegu operacyjnego. Płytki krwi Płytki krwi są najmniejszymi komórkami krwi i odpowiadają za proces krzepnięcia. Płytki krwi przetacza się chorym z zaburzeniami krzepnięcia, pacjentom z białaczką i nowotworami, w trakcie i po chemioterapii. Osocze Osocze ma zabarwienie Ŝółte, stanowi ok. 55% objętości krwi i zawiera wiele białek pełniących istotne funkcje w organizmie. Przetacza się je najczęściej chorym z duŝą utratą krwi, z zaburzeniami krzepnięcia, po oparzeniach, urazach. Oznaczenia grup krwi w układach AB0 i Rh U kaŝdej osoby na powierzchni krwinek czerwonych istnieją substancje grupowe, które decydują o przynaleŝności do określonej grupy krwi. MoŜna oznaczyć 4 podstawowe grupy krwi: grupa O - brak substancji grupowej na krwinkach, grupa A -istnieje substancja grupowa A, grupa B - istnieje substancja grupowa B, grupa AB - istnieje substancja grupowa A i B na krwinkach Oprócz substancji grupowych na krwinkach czerwonych w surowicy krwi znajdują się naturalne przeciwciała skierowane przeciwko nieobecnej substancji grupowej np. grupa O - przeciwciała anty-a i anty-b grupa A - przeciwciała anty-b grupa AB - nie posiada przeciwciał

5 Czynnik Rh Na krwinkach czerwonych oprócz substancji grupowych ABO u 85% ludzi występuje czynnik D, który określa przynaleŝność do grupy Rh dodatniej. U pozostałych 15% czynnik ten nie występuje i zalicza się ich do grupy Rh ujemnej. Rozkład procentowy grup krwi w Polsce GRUPA KRWI CZĘSTOTLIWOŚĆ CZĘSTOTLIWOŚĆ GRUPA KRWI WYSTĘPOWANIA (%) WYSTĘPOWANIA (%) A+ 32% A- 6% 0+ 31% 0-6%