Ocena stanu sanitarnego nadzorowanych przez PSSE w Tychach placówek nauczania i wychowania za 2014r. W 2014r. pracownicy sekcji Higieny Dzieci i Młodzieży przeprowadzili 472 kontrole bieżącego stanu sanitarno-higienicznego w ramach realizacji zadań PIS w zakresie przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne. Nadzorem objętych zostało 359 obiektów zlokalizowanych na terenie 3 powiatów i 1 miasta grodzkiego. Bieżący nadzór nad placówkami oświatowo-wychowawczymi prowadzony był ze zwróceniem szczególnej uwagi na sposób zapewnienia w nich zarówno bezpieczeństwa jak i higieny dla dzieci i młodzieży szkolnej. wykres nr 1 Placówki objęte nadzorem w 2014r. 160 142 140 120 Liczba obiektów 100 80 60 40 22 62 30 43 28 24 20 0 1 1 4 Rodzaje placówek 1 żłobki szkoły podstawowe LO szkoły policealne szkoły wyższe placówki wychowania pozaszkolnego -inne przedszkola gimnazja ponadgimnazjalne szkoły zawodowe zespoły szkół placówki opiekuńcz-wychowawcze wsparcia dziennego Ocena stanu sanitarno-technicznego placówek. Prowadzone na bieżąco remonty wpływają na poprawę stanu sanitarno-technicznego zakładów nauczania i wychowania. W 2014r. zakończono kompleksowe remonty w 4 obiektach: Przedszkole Nr 1 Tychy ul. Myśliwska 102, Przedszkole Nr 8 Mikołów ul. Waryńskiego 28a, Oddziały Przedszkolne przy Szkole Podstawowej Nr 8 Mikołów ul. Mokierska 27, Świetlica Socjoterapeutyczna Imielin ul. Hallera 37a. W Szkole Podstawowej Nr 9 w Orzeszu ul. Kobiórska 1 rozbudowano bazę sportową oddając do użytku nową salę gimnastyczną oraz szatnię dla dziewcząt i chłopców z węzłem sanitarnym, WC dla niepełnosprawnych. W Gimnazjum w Imieline ul. Sapety 8 oddano do użytku halę sportową z pełnym zapleczem wraz z łącznikiem komunikacyjnym. W Szkole Podstawowej Nr 17 Tychy ul. Begonii 5 wykonano generalny remont zaplecza bloku sportowego zaś w Szkole Podstawowej Nr 6 Tychy ul. Katowicka 102 oddano nowe boisko sportowe ze sztuczną nawierzchnią. 1
W związku z prowadzonymi pracami remontowymi warunki w placówkach oświatowowychowawczych ulegają systematycznej poprawie. Są jednak placówki, w których istnieje konieczność np. odnowienia ścian i sufitów, doprowadzenia do należytego stanu technicznego podłóg, stolarki okiennej i drzwiowej, pomieszczeń sanitarnych, boisk szkolnych czy ogrodzenia. Wyżej wymienione usterki występują w 12 obiektach tj. w 6 przedszkolach, 5 szkołach podstawowych i 1 zespole szkół, co stanowi 3% wszystkich nadzorowanych placówek. Kontrole, które wykazywały nieprawidłowości kończyły się wszczęciem postępowania administracyjnego lub wydaniem zaleceń pokontrolnych. W 2014r. wydano 9 decyzji administracyjnych (w 2013r. 10) oraz 23 decyzje zmieniające (w 2013r. 27). Wystosowano 19 wystąpień pokontrolnych do organów prowadzących. Nadzór nad substancjami i preparatami chemicznymi. W 2014r. w 32 placówkach prowadzono nadzór na substancjami i preparatami chemicznymi. We wszystkich kontrolowanych szkołach substancje chemiczne i ich mieszaniny posiadały wymagane karty charakterystyk oraz aktualny spis. Były prawidłowo oznakowane i przechowywane. Infrastruktura do prowadzenia zajęć sportowych. Sprawowano nadzór nad warunkami do prowadzenia zajęć wychowania fizycznego w szkołach: 94 placówki posiadają szkolny zespół sportowy, w skład którego wchodzą: sale gimnastyczne, przebieralnie, natryskownie, ustępy, magazynki sprzętu sportowego oraz boiska sportowe, 12 szkół posiada tylko salę gimnastyczną/salę rekreacyjno-zastępczą/boisko sportowe; w 24 placówkach funkcjonują sale gimnastyczne/rekreacyjno-zastępcze z boiskami; w 7 szkołach brak jest infrastruktury do prowadzenia zajęć sportowych. Mimo posiadania własnej infrastruktury 101 szkół prowadzi zajęcia z wychowania fizycznego poza placówką (hala sportowa, sala gimnastyczna, basen, siłownia, lodowisko). W 2014r. w Szkole Podstawowej Nr 9 w Orzeszu ul. Kobiórska 1 rozbudowano bazę sportową oddając do użytku nową salę gimnastyczną oraz szatnię dla dziewcząt i chłopców z węzłem sanitarnym, WC dla niepełnosprawnych. W Gimnazjum w Imieline ul. Sapety 8 oddano do użytku halę sportową z pełnym zapleczem wraz z łącznikiem komunikacyjnym. W Szkole Podstawowej Nr 17 Tychy ul. Begonii 5 wykonano generalny remont zaplecza bloku sportowego zaś w Szkole Podstawowej Nr 6 Tychy ul. Katowicka 102 oddano nowe boisko sportowe ze sztuczną nawierzchnią. Podobnie jak w latach ubiegłych w dalszym ciągu niewielki procent uczniów korzysta z natrysków po lekcjach z wychowania fizycznego. W 32 placówkach natryski są nieczynne lub nie używane. wykres nr 2 Warunki do prowadzenia zajęć WF w szkołach wszystkich typów 2014r. 26% 5% 69% Szkolny Zespół Sportowy Pozostałe Brak infrastruktury wf 2
W ramach realizacji samorządowego programu Radosna szkoła oraz inicjatyw lokalnych na terenie działania PPIS Tychy w 2014r. powstało 9 nowych placów zabaw. Ocena dostosowania mebli szkolnych i przedszkolnych do wzrostu dzieci. W 2014r. dokonano oceny dostosowania mebli przedszkolnych i szkolnych do wzrostu dzieci/uczniów. Skontrolowano pod tym względem: - 3 przedszkola (11 oddziałów), w którym zmierzono 202 dzieci w tym 55 dzieci siedziało nieprawidłowo (7 oddziałów), co stanowi 27%. - 8 szkół podstawowych (45 oddziałów), w których zmierzono 750 uczniów w tym 294 siedziało nieprawidłowo ( 30 oddziałów), co stanowi 39% (w 2013r. 50%). - 2 zespoły szkół (9 oddziałów), w których zmierzono 145 dzieci i uczniów w tym 45 siedziało nieprawidłowo (7 oddziałów), co stanowi 31%. Odnotowano niewielką poprawę w stosunku do lat poprzednich. Z roku na rok zwiększa się świadomość nauczycieli dotycząca zapewnienia właściwego stanowiska pracy ucznia. O wynikach oceny dostosowania mebli edukacyjnych do zasad ergonomii poinformowano poszczególne organy administracji samorządowej polecając podjęcie stosownych działań mających na celu poprawę istniejącego stanu. Higieniczna ocena tygodniowych rozkładów zajęć. W 2014r. dokonano higienicznej oceny rozkładów zajęć, skontrolowano: - 26 szkół podstawowych (235 oddziałów) w tym nieprawidłowości stwierdzono w 6 szkołach ( 32 oddziałach), co stanowi 14% (w 2013r. 27%) - 12 gimnazjów (118 oddziałów) w tym nieprawidłowości stwierdzono w 1 szkołach (2 oddziałach), co stanowi 1.7% (w 2013r. 21%) - 13 zespołów szkół (100 oddziałów) w tym nieprawidłowości stwierdzono w 4 zespołach (29 oddziałów), co stanowi 29%. Nieprawidłowości dotyczyły równomiernego rozłożenia zajęć dydaktycznych w poszczególnych dniach tygodnia: - zajęcia nie rozpoczynają się o stałej porze, przy czym różnica pomiędzy dniami tygodnia wynosi 2 godziny i więcej; - różnica liczby godzin lekcyjnych pomiędzy kolejnymi dniami tygodnia wynosi 2 godziny i więcej. W stosunku do roku ubiegłego odnotowaną znaczną poprawę. Stwierdzone nieprawidłowości spowodowane były: niewystarczającą infrastrukturą budowlana oraz dużą ilością nauczycieli pracujących w kilku szkołach uzupełniając etat. Dyrektorzy złożyli pisemne wyjaśnienia dotyczące podjętych działań mających na celu poprawę istniejącego stanu. Akcję ważenia tornistrów/plecaków uczniów szkół podstawowych. W 2014r. pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej w Tychach w ramach badań problemowych przeprowadzili akcję ważenia tornistrów/plecaków uczniów szkół podstawowych. Akcja miała na celu oszacowanie skali istniejącego problemu dotyczącego zbyt ciężkich tornistrów i ustalenie rzeczywistego obciążenia uczniów szkół podstawowych. Zgodnie z zaleceniami Głównego Inspektora Sanitarnego waga tornistra nie powinna przekraczać 10 % masy ciała ucznia. Nadmierna waga tornistra może powodować nasilenie bólów pleców, ma wpływ na zmniejszenie pojemności płuc, może sprzyjać nieprawidłowej statyce ciała i w efekcie skrzywieniom kręgosłupa. Do analizy przyjęto proporcję wagi tornistra do masy noszącego go ucznia. Badanie przeprowadzono na grupie 296 uczniów szkół podstawowych. 3
Analiza przeprowadzonych badań wykazała przekroczenie dopuszczalnej wagi tornistra we wszystkich zbadanych klasach. Dożywianie dzieci i młodzieży. Prowadzono ocenę dożywiania dzieci i młodzieży szkolnej z uwzględnieniem dożywiania sponsorowanego (wykres nr 3). Na terenie działania PPIS w Tychach 122 szkół prowadzi dożywianie w formie posiłków dwudaniowych lub jednodaniowych, z których korzystało 15309 uczniów (w 2013r. 14356) Z posiłków dofinansowanych skorzystało 2627 uczniów, zaś w 2013r. 2465, Natomiast mleko lub herbatę prowadziło 91 szkół, z których korzystało 21384 uczniów ( w 2013r. herbatę lub mleko prowadziło 87 szkół, z których korzystało 21026 uczniów). 7 szkół przygotowuje II śniadania dla 348 uczniów. W większości szkół podstawowych (kl. I-III) prowadzona jest akcja Owoce i warzywa w szkole. Niestety cieszy się ona coraz mniejszym zainteresowaniem z uwagi na brak możliwości przechowywania dostarczanych przez producentów owoców i warzyw. Dyrektorzy oraz rodzice zgłaszali przypadki dostarczania nieświeżych produktów. wykres nr 3 Dożywianie dzieci i młodzieży w latach 2013-2014 40000 35000 36796 37589 30000 25000 21770 21384 20000 15000 14356 14702 10000 5000 0 2465 0 607 2013 2014 2627 Liczba dzieci ogółem Liczba dzieci korzystających z obiadów jednodaniowych Liczba dzieci korzystających z napoju Liczba dzieci korzystających z pełnych obiadów liczba dzieci korzystających z posiłków sponsorowanych Ocena profilaktycznej działalności szkolnej służby zdrowia. W roku sprawozdawczym dokonano oceny warunków realizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami w szkołach. Z informacji uzyskanych od dyrektorów szkół wynika, że liczba godzin pracy pielęgniarki/higienistki szkolnej na przestrzeni tygodnia jest niewystarczająca w stosunku do potrzeb. Organizacja wypoczynku letniego i zimowego. W 2014r. wypoczynek zimowy dla dzieci i młodzieży zorganizowany został w 10 placówkach, zaś wypoczynek letni w 52. Przeważał wypoczynek w miejscu zamieszkania, którego celem było zapewnienie opieki i rekreacji dzieciom pozostającym w mieście. 4
Przygotowany został specjalny program zajęć na którego składały się m.in. wycieczki po okolicy, wyjścia do kina, na basen. W okresie letnim zorganizowany został również 1 obóz międzynarodowy, na którym wypoczywała młodzież z Niemiec, Węgier i Polski oraz 2 obozy żeglarskie pod namiotami. Na stronie internetowej PSSE w Tychach zamieszczono informację oraz zaproszenie dla organizatorów nieodpłatnego wypoczynki dla dzieci i młodzieży w miejscu zamieszkania do udziału w konkursie pod nazwą: Wakacje: bezpiecznie, zdrowo i zabawnie. Współpracując z Sekcją Oświaty Zdrowotnej rozpowszechniano materiały oświatowozdrowotne w placówkach wypoczynku. Podsumowując, w czasie wakacji letnich i ferii zimowych wypoczynek dla dzieci i młodzieży przebiegał sprawnie, nie odnotowano nieprawidłowości i zaniedbań sanitarnych. Ocena w zakresie przestrzegania zakazu palenia tytoniu. W trakcie prowadzonych kontroli sanitarnych pracownicy sekcji HDiM zbierali informacje dla Sekcji OZ dotyczące przestrzegania zakazu palenia tytoniu w zakładach nauczania i wychowania, z których sporządzane były miesięczne zestawienia. We wszystkich placówkach obowiązuje całkowity zakaz palenia tytoniu. Warunki do utrzymania higieny osobistej. W roku sprawozdawczym zwiększyła się liczba szkół w których poprawiły się warunki do utrzymania higieny poprzez remonty sanitariatów dla uczniów. Brak bieżącej ciepłej wody odnotowano w 5 placówkach (2 szkoły podstawowe, 1 gimnazjum, 1 zespół szkół, 1 placówka pracy pozaszkolnej) z kolei w 8 niezachowane są standardy dostępności do urządzeń sanitarnych (6 przedszkoli oraz 2 szkoły podstawowe). Dokonano oceny warunków sanitarno-higienicznych w szkołach na podstawie ankiet przeprowadzonych wśród uczniów. Badaniem objęto 1 Szkołę Podstawową oraz 1 Gimnazjum. W wyniku dokonanej analizy ankiet stwierdzono że jakość organizowanych przez szkołę podstawowych środków higieny osobistej dla uczniów jest zadawalająca. W dalszym ciągu napływają informacje od rodziców oraz opiekunów dotyczące występowania wszawicy wśród dzieci i młodzieży. Wyżej wymieniony problem prawdopodobnie pogłębia się z uwagi na brak systematycznej kontroli czystości głów w placówkach. Podsumowanie i wnioski: 1. Warunki pobytu dzieci i młodzieży w placówkach oświatowo-wychowawczych ulegają systematycznej poprawie dzięki prowadzonym pracom remontowym. Istnieją jednak jeszcze placówki, w których należy poprawić stan techniczny posiadanej infrastruktury. Kontrole, które wykazywały nieprawidłowości kończyły się wszczęciem postępowania administracyjnego lub wydaniem zaleceń pokontrolnych. 2. Z roku na rok obserwuje sią znaczną poprawę warunków do utrzymania higieny osobistej wśród dzieci i młodzieży w zakresie dostępności do środków czystości w sanitariatach. 3. Wszystkie nadzorowane placówki zapewniają uczniom możliwość pozostawienia części podręczników i przyborów szkolnych w pomieszczeniach szkoły lub placówki. 4. W 2014r. w ramach realizacji samorządowego programu Radosna szkoła i inicjatyw lokalnych na terenie działania PPIS Tychy powstało 9 nowych placów zabaw. 5
5. W dalszym ciągu napływają informacje od rodziców (zgłoszono 10 anonimowych interwencji) dotyczące występowania wszawicy wśród dzieci i młodzieży. Problem ten prawdopodobnie pogłębia się z uwagi na brak systematycznej kontroli czystości głów w placówkach oraz braku świadomości rodziców i opiekunów prawnych. 6. Przeprowadzona akcja ważenia tornistrów/plecaków uczniów wykazała przekroczenie dopuszczalnej wagi tornistra we wszystkich zbadanych klasach. W związku z powyższym istnieje potrzeba podjęcia działań edukacyjnych zwiększających świadomość wśród nauczycieli, uczniów oraz rodziców i opiekunów prawnych. Opracowano: Sekcja Higieny Dzieci i Młodzieży PSSE w Tychach 6