Poradnik Małego Anatoma. Kolokwium I

Poradnik Małego Anatoma Kolokwium I 1. Podstawy neuroanatomii budowa nerwu rdzeniowego; 2. Kończyna górna ograniczenia, unerwienie i splot ramienny. 3. Kończyna dolna ograniczenia, unerwienie i splot lędźwiowo-krzyżowy. Copyright by Peer Support Team Gdańsk Gdańsk 2012

1.Układ Nerwowy Dzielimy go na: - Ośrodkowy ( Mózg i Rdzeń Kręgowy) - Obwodowy ( Nerwy Czaszkowe i Nerwy Rdzeniowe) - Autonomiczny ( Współczulny i Przywspółczulny) Nerwy rdzeniowe (31 par) to nerwy obwodowe wychodzące z rdzenia kręgowego. Zbudowane są na zasadzie drzewa. Mamy 1) Korzenie (przedni = brzuszny i tylny = grzbietowy) 2) Pień 3) Gałęzie( przednie, tylne, łączące, oponowe) 1. Korzenie są czyste a więc: Korzeń przedni jest TYLKO ruchowy. Korzeń tylny TYLKO czuciowy. 2. W pniu nerwu rdzeniowego dochodzi do wymieszania włókien ruchowych z czuciowymi. 3. Gałęzie zawierają włókna wymieszane, a więc zarówno czuciowe, jak i ruchowe. Nie mylić korzeni przedniego- ruchowego i tylnego-czuciowego Z gałęziami zarówno przednia = brzuszna jak i tylna tudzież grzbietową. Rodzaje gałęzi nerwu rdzeniowego. 1.Przednie. 2.Tylne. 3, Oponowe. 4, Łączące ( biała i szara). Objaśnienie językiem bardzo potocznym (lepiej tak nie tłumaczyć, ale pozwala zrozumieć parę rzeczy tak na chłopski rozum.). 2

1. Gałęzie przednie ( najczęściej występujące) - to nic innego jak nerwy, które widzimy na zwłokach np. Medianus, Ulnaris itp. Unerwiają Ruchowo: Prawie wszystkie mięśnie ciała. Czuciowo: Skórę kończyn i brzucha 2. Gałęzie tylne ( nie widzimy ich na zwłokach) ale są Unerwiają Ruchowo: 1 wielki mięsień ERECTOR SPINAE (a więc wszystkie impulsy ruchowe do niego idą gałęziami tylnymi.) Czuciowo: Unerwiają skórę szyi pleców oraz górnych i środkowych pośladków. 3. Gałęzie oponowe wracają powrotem unerwiając opony. 4. Gałęzie łączące Szare ( wszędzie) Białe (C8-L2) Związane z układem autonomicznym Dodatkowo w nerwie rdzeniowym znajdują się włókna autonomiczne. Włókna współczulne na C8-L2: Korzeniem przednim dostają się do pnia nerwu rdzeniowego. Stąd gałęzią łączącą BIAŁĄ!! dochodzą do zwojów pnia współczulnego, tu synapsa. Następnie włókna wracają gałęzią łączącą SZARĄ z powrotem do pnia nerwu rdzeniowego a następnie do gałęzi przedniej i tylnej. A więc gałęzie przednie i tylne poza włóknami ruchowymi, czuciowymi zawierają również włókna autonomiczne aby unerwić naczynia krwionośne i gruczoły potowe. 3

2. KOŃCZYNA GÓRNA - OGRANICZENIA I. Otwór czworoboczny (foramen quadrilaterum) 1. Granice bok k. ramienna. przyśrodek gł. długa m. trójgłowego ramienia. góra obły mniejszy. dół obły większy. 2. Zawartość n. pachowy. t. ż. okalająca ramię tylna, nacz. chłonne II. Otwór trójboczny (foramen trilaterum) 1. Granice bok gł. długa m. trójgłowego ramienia góra m. obły mniejszy dół obły większy 2. Zawartość t. okalająca łopatkę III. Wcięcie łopatki Otwór od góry ograniczony więzadłem poprzecznym górnym łopatki. Nad więzadłem tętnica nadłopatkowa. Pod więzadłem nerw nadłopatkowy. 4

IV. Dół pachowy (fossa axilaris) ograniczony skórą 1. Granice przód fałd pachowy przedni brzeg dolny m. piersiowego większego <TYLKO>!! tył fałd pachowy tylny brzeg dolny m. najszerszego grzbietu i m. obłego większego bok linia między tymi fałdami na pow. przyśrodkowej ramienia przyśrodek analogiczna linia na pow. bocznej klaty 1. Ściany V. Jama pachowa (cavum axillare) przód m. piersiowy większy i MNIEJSZY tył m. najszerszy grzbietu, ogły większy, podłopatkowy bok k. ramienna przyśrodek m. zębaty przedni 2. Zawartość Splot ramienny t. pachowa i towarzyszące żyły, itp. 1. Granice góra linia łącząca kłykcie k. ramiennej przyśrodek m. nawrotny obły bok m. ramienno-promieniowy dno m. ramienny VI. Dół łokciowy (fossa cubiti) 2. Zawartość od przyśrodka: (n. łokciowy OMIJA dół łokciowy) - n. pośrodkowy, - n. promieniowy dzieli się na gałąź powierzchowną i głęboką - t. ramienna - ścięgno m. dwugłowego ramienia, 5

VII. Dołek promieniowy (fovea radialis) tabakierka anatomiczna. 1. Granice od strony łokciowej <bardziej na grzbiecie dłoni> - ścięgno m. prostownika długiego kciuka od promieniowej ścięgno m. prostownika krótkiego kciuka <od strony tabakierki>, ściegno m. odwodziciela długiego kciuka górna troczek prostowników ręki dno k. łódeczkowata, k. czworoboczna większa 2. Zawartość t. promieniowa 1. Granica VIII. Kanał nadgarstka canalis carpi bok (strona promieniowa) wyniosłość promieniowa nadgarstka: k. łódeczkowata i k. czworoboczna większa strona łokciowa wyniosłość łokciowa nadgarstka: k. grochowata i haczyk k. haczykowatej przykryty troczkiem zginaczy ręki 2. Zawartość 4x ścięgno zginacza powierzchownego palców. 4x ścięgno zginacza głębokiego palców. ścięgno zginacza długiego kciuka. n. pośrodkowy. Ściegna zginaczy nadgarstka NIE SĄ jego zawartością!!! m. supraspinatus S ( nadgrzebieniowy). IX. Mankiet rotatorów (SITS) m. infraspinatus m. teres minor m. subscapularis I ( podgrzebieniowy). T ( obły mniejszy). S ( podłopatkowy). 6

X. Żyły powierzchowne Żyła odłokciowa biegnie wzdłuż przyśrodkowego brzegu dołu łokciowego, a na ramieniu przebiega w bruździe przyśrodkowej mięśnia dwugłowego. W połowie wysokości ramienia uchodzi do jednej z żył ramiennych. Żyła odpromieniowa biegnie wzdłuż bocznego brzegu dołu łokciowego na ramieniu przebiega w bruździe bocznej mięśnia dwugłowego, biegnie w bruździe naramienno-piersiowej sulcus deltoideopectoralis (przedłużenie bocznej) a po wejściu do trójkąta naramienno-piersiowego uchodzi do żyły pachowej. Żyła pośrodkowa przedramienia łączy się w dole łokciowym z żyłą odłokciową i odpromieniową, a za pośrednictwem żyły pośrodkowej głębokiej z żyłą ramienną. Splot Ramienny 1. Splot ramienny tworzą gałęzie przednie nerwów rdzeniowych c5-th1 2. Unerwia ruchowo, czuciowo i autonomicznie: mięśnie kończyny górnej(gałęzie długie), mięśnie klatki i grzbietu.(g. krótkie). 3. Gałęzie przednie tworzą pęczki: - tylny (Posterior) n.pachowy i Promieniowy - boczny (lateralis) n. mięśniowo skórny. - przyśrodkowy (medialis ) n. łokciowy, skórny przyśrodkowy ram i przed. * n. pośrodkowy odchodzi od pęczka bocznego i przyśrodkowego. I. Nerw Promieniowy (radialis) - Gałąź przednia nerwu rdzeniowego C5 - Th1 pęczek tylny. (nerw długi) - Nerw PROmieniowy unerwia PROstowniki, wszystkie mięśnie na grzbiecie kończyny górnej. - Przebiega w bruździe nerwu promieniowego na kości ramiennej - W dole łokciowym dzieli się na 2 gałęzie powierzchowną i głęboką. Unerwienie ruchowe: Prostowniki ramienia i przedramienia. ( triceps brachii, oraz wszystkie exstensory). Unerwienie czuciowe: Tylna powierzchnia ramienia, przedramienia, Grzbiet dłoni, 1 i 2 palec Objaw porażenia: RĘKA OPADAJĄCA, Niedoczulica tabakierki anatomicznej. 7

2. Nerw pachowy ( axillaris). - Gałąź przednia nerwu rdzeniowego C5-C6 od pęczka tylnego - Największy z nerwów krótkich splotu ramiennego. - Owija się wokół szyjki CHIRURGICZNEJ Unerwienie ruchowe: miesień naramienny, obły mniejszy. Unerwienie czuciowe: skóra barku. Objaw porazenia: trudność w odwiedzeniu ramienia. 3. Nerw łokciowy (n. ulnaris) - Gałąź przednia nerwu rdzeniowego C8-Th1 - Odchodzi od pęczka przyśrodkowego, nerw długi. - Omija dół pachowy owija się na nadkłykciu przyśrodkowym kości ramiennej. - Daje gałęzie grzbietowe, dłoniowe, powierzchowne i głębokie. Unerwienie ruchowe: - zginacz łokciowy nadgarstka, zginacz palców część od strony łokciowej, - mięśnie kłębu palca V, - niektóre kłębu kciuka( przywodziciel, głowa głęboka zginacz krótkiego kciuka). - m. miedzykostne, III i IV glisdowate. Unerwienie czuciowe: - Skóra reki na powierzchni dłoniowej i grzbietowej wzdłuż palca IV i V Objawy porażenia: Ręka szponiasta 4. Nerw skórny przyśrodkowy ramienia. Nerw skórny przyśrodkowy przedramienia Unerwiają czuciowo przyśrodkową powierzchnie ramienia i przedramienia. 8

5. Nerw pośrodkowy - gałąź przednia nerwu rdzeniowego C5-Th1 - pochodzi od pęczka bocznego i przyśrodkowego. - biegnie z tętnicą ramienną krzyżuje ją w dole łokciowym od przodu - przechodzi przez kanał nadgarstka! Unerwienie ruchowe: - zginacze grupy przedniej przedramienia, oprócz zginacza łokciowego nadgarstka - nawrotny i czworoboczny. - zginacz długi kciuka. - mięśnie kłębu kciuka: odwodziciel krotki przeciwstawiacz. * głowa powierzchowna zginacz krótkiego. Czuciowo: Część dłoniowa i ręki bez obszaru nerwu łokciowego. Paliczek palców 2 i 3 Objaw Porażenia: Ręka błogosławiąca, póżniej Małpia 6. Nerw Skórno-Mięśniowy - gałąź przednia C5-C7, przebija mięsień kruczo ramienny - odchodzi od pęczka bocznego. - przechodzi później w nerw skórny boczny przedramienia Unerwienie ruchowe: Mięsień dwugłowy ramienia, Kruczo Ramienny, Ramienny zginacze ramienia. Unerwienie czuciowe: Skóra bocznej czesci przedramienia. Porażenie: Objawem osłabienie siły ramienia i odwracania przedramienia. Zmniejszony obwód bicepsa! 9

NERWY KRÓTKIE SPLOTU RAMIENNEGO 1. Nerw podłopatkowy m. podłopatkowy 2. Nerw piersiowo-grzbietowy (thoracodorsalis) m. najszerszy grzbietu. - Upośledzone sięganie do tylnej kieszeni spodni. 3. Nerwu piersiowe przednie przyśrodkowy i boczny m. piersiowy większy i mniejszy 4. Nerw nadłopatkowy: M. Nadgrzebieniowy, Podgrzebieniowy. 5. Nerw piersiowy długi( thoracicus longus) Mięsień zębaty przedni. - łopatka skrzydlata(scapula alata). 6. Nerw Grzbietowy Łopatki: M Równoległoboczne. - uniesienie brzegu przysrodkowego łopatki do góry. 10

3. KOŃCZYNA DOLNA I. Dół podkolanowy fossa poplitea. 1) Granice bok, góra m. dwugłowy uda. przyśrodek góra m. półbłoniasty, półścięgnisty. bok dół m. podeszwowy, głowa boczna m. brzuchatego łydki. przyśrodek dół głowa przyśrodkowa m. brzuchatego. 2) Zawartość dołu podkolanowego. od BOKU: n. strzałkowy wspólny, n. piszczelowy, ż. Podkolanowa, t. Podkolanowa Każda ze struktur znajduję się coraz głębiej (tętnica najgłębiej). Skrót: NVA ( NiVeA), nerv, vena, arteria. 3) Dno Powierzchnia podkolanowa k. udowej pow. Tylna torebki m. podkolanowy zamknięty z wierzchu podwięzią podkolanową II. Otwór nadgruszkowy część otworu kulszowego większego ponad m. gruszkowatym 1) zawartość n. pośladkowy górny i naczynia 11

III. Otwór podgruszkowy część otworu kulszowego większego pod m. gruszkowatym 1) zawartość n. pośladkowy dolny + naczynia, / n. kulszowy, / n. sromowy. t. sromowa wewnętrzna, + naczynia sromowe wewnętrzne. n. sromowy wraca do miednicy przez otwór kulszowy mniejszy, do dołu kulszowo-odbytniczego. IV. Trójkąt udowy trigonum femorale 1) Granice góra lig. inguinale jest jednocześnie podstawą. bok m. krawiecki. przyśrodek m. przywodziciel długi. 2) wierzchołek ok. 20 cm od podstawy otwór górny kanału przywodzicieli 3) zawartość od PRZYŚRODKA do BOKU. VAN v. a. n. femoralis ( udowy) dno trójkąta dół biodrowo-łonowy wypełniony m. Biodrowo-lędźwiowym i m. Grzebieniowym trójkąt mniejszy góra lig. inguinale bok m.biodrowo-lędźwiowy przyśrodek m. grzebieniowy 12

V. Dół biodrowo - łonowy fossa iliopectinea. wysłany powięzią biodrowo-łonową od przodu blaszka powierzchowna p. szerokiej. zawiera to, co przechodzi przez rozwór wspólny: od przyśrodka do boku. - nacz. i węzły chłonne, - ż. t. udowa <z ich głównymi dopływami>, - gałąź udową n. genitofemoralis (płciowo-udowy), - n. udowy i jego gałęzie. VI. Rozstęp wspólny lacuna communis Przestrzeń między więzadłem pachwinowym, a przednim brzegiem miednicy, podzielona na 2 części przez łuk biodrowo - łonowy (arcus iliopectineus). 1. Część od boku rozstęp mięśni (lacuna musculorum). Zawartość: - m. biodrowo-lędźwiowy. - n. udowy. - n. skórny boczny uda. 2. Część rozstęp naczyń (lacuna vasorum). granica boczna łuk biodrowo - lędźwiowy (arcus ilipectineus). granica przyśrodkowa - więzadło rozstępowe ( lig. lacunare). od boku: - t. udowa, ż. udowa, - gałąź biodrowa n. genitofemoralis (leży do przodu od żyły i tętnicy), - PIERŚCIEŃ udowy zwany głębokim 13

VII. Kanał udowy canalis femoralis Od pierścienia udowego głębokiego do rozworu odpiszczelowego. Przepuklina pachwinowa ( skośna) częściej u mężczyzn!! VIII. Pierścień udowy głęboki (annulus femoralis profundus) 1) Granice bok ż. udowa przyśrodek więzadło rozstępowe przód więzadło. pachwinowe tył grzebień k. łonowej Zamknięty przegrodą udową (septum femorale) od strony brzusznej - przechodzą przez niego naczynia i węzły chłonne, Jest miejscem przepuklin <bo jest wejściem do kanału udowego> IX. Rozwór odpiszczelowy = (pierścień udowy powierzchowny). To właśnie tu v. Saphena magna wpada do v. Femoralis, wielkość ok. 3-4cm Przykryty jest powięzią sitową (fascia cribrosa), 1) Granice od boku brzeg sierpowaty powięzi szerokiej (margo falciformis fasciae latae), z Udowa?? od tyłu blaszka głeboka powięzi szerokiej powięź biodrowo-łonowa przód blaszka powierzchowna lamina superficialis fasciae latae miejsce zmniejszonego oporu (locus minoris resistantiae) miejsce występowania przepuklin. Przepuklina udowa (hernia femoralis), częściej u kobiet, tzw przepuklina prosta. 14

X. Kanał przywodzicieli (canalis adductorius). Z przestrzeni podpowięziowej trójkąta udowego do dołu podkolanowego, trójkątny przekrój Ściany 1) Granice Przyśrodek m. przywodziciel wielki. Bok głowa przyśrodkowa mięśnia czworogłowego. Przód blaszka ścięgnista (lamina vastoadductoria). a) otwór górny wierzchołek trójkąta udowego do kanału przez otwór górny wchodzą: - ż. Udowa - t. Udowa, - n. udowo-goleniowy, Tętnica leży przed żyłą, nieco bocznie i do przodu od tętnicy nerw. Nerw udowo goleniowy( saphenus) przebija przednią ścianę kanału razem z t. zstępującą kolana b) otwór dolny rozwór ścięgnisty przywodzicieli (hiatus tendineus adductorius) Znajduje się między kością udową a ścięgnem przywodziciela wielkiego. XI. Kanał zasłonowy canalis obturatorius Granice: sklepienie bruzda zasłonowa k. łonowej dno brzeg przedni bł. zasłonowej rozpięty między guzkiem zasłonowym przednim i tylnym. Zawartość n. zasłonowy nad naczyniami, t. zasłonowa,, naczynia limfatyczne 15

STOPA 1. Kanał kostki przyśrodkowej = kanał stępu Zawartość (od góry i przodu) TIB / DIG/ HAL - ścięgno m. piszczelowego tylnego TIB - ścięgno m. zginacza długiego palców DIG - ściegno m. zginacza długiego palucha HAL - tętnica piszczelowa tylna - n. piszczelowy 2. Kanał kostki bocznej Zawartość (od góry i przodu) - ścięgno m. strzałkowego krótkiego - ścięgno m. strzałkowego długiego 3. Zatoka stępu sinus tarsi wytworzona przez bruzdę k. piętowej i bruzdę k. skokowej zawartość więzadło skokowo-piętowe międzykostne lig. talocalcaneum interosseum 16

I. Nerwy Obręczy Miednicznej 1. Nerw pośladkowy dolny Unerwia mięsień pośladkowy wielki (m. gluteus maximus). Jest to najsilniejszy prostownik stawu biodrowego. Uszkodzenie nerwu nie postoimy na baczność i nie wejdziemy po schodach. 2. Nerw pośladkowy górny. Unerwia m pośladkowy średni (m. gluteus medius). Jest to najsilniejszy odwodziciel stawu biodrowego oraz Unerwia również m. pośladkowy najmniejszy.( m. gluteus minimus). Uszkodzenie objaw Trendelenburga czyli opadanie miednicy na stronę ZDROWĄ! Dwa objawy Trendelenburga ( gdy uszkodzone oba nerwy) chód Kaczkowaty. 3. Nerw Sromowy Zaburzenia czucia w okolicy genitalnej, nietrzymanie moczu i kału. 4. Nerw Płciowo - Udowy Porażenie tego nerwu zniesie odruch z dźwigacza moszny. 17

II. Nerwy Kończyny Dolnej UDO Splot Lędźwiowy (Th12-L4) 1. N udowy (unerwia prostowniki kolana i zginacze stawu biodrowego). Mięsień czworogłowy uda. Uszkodzenie nerwu: Siadają nam mięśnie grupy przedniej uda. - niemożność wyprostowania nogi w stawie kolanowym i zniesienie odruchu rzepki!! - osłabione zginanie w stawie biodrowym, gdyż uszkodzony zostaje najsilniejszy odwodziciel stawu biodrowego m. biodrowo - lędźwiowy ( iliopsoas)..ale jest jeszcze parę innych mięśni wiec luzik :) Ogólnie chodzenie będzie możliwe ale o sprincie czy biegu na 100 możemy zapomnieć. 2. Nerw Zasłonowy Unerwia oba zasłaniacze wewnętrzny i zewnętrzny oraz wszystkie przywodziciele uda 2 mięśnie są unerwione na spółkę M. Adductor Magnus ( N. Kulszowy i N. Zasłonowy) M. Pectineus ( N. Zasłonowy i N. Udowy) Porażenie nerwu spowoduje niemożność przywiedzenia nogi, gdyż uszkodzone zostały przywodziciele, tudzież niemożliwe staje się zwarcie ud. 18

Splot Krzyżowy ( L4-S4) 1. N. Kulszowy największy nerw w organizmie człowieka. Samodzielnie nic nie unerwia, bo unerwiają jego komponenty N. Piszczelowy i N. Strzałkowy Wspólny. a) N. piszczelowy Prawie wszystkie mięśnie grupy tylnej uda. b) N strzałkowy wspólny Głową krótką m. dwugłowego uda (tylko 1 mięsień)! PODUDZIE I STOPA Ogólnie 3 nerwy do zapamiętania ( wszystkie ze splotu krzyżowego od n. kulszowego) i 4 porażenia dajace objawy kliniczne. 1. Nerw Piszczelowy (Grupa Tylna Podudzia - powierzchowna) Zginacze stopy - Pozwalają nam stawać na palcach. A więc porażenie tego nerwu spowoduję niemożność ustania na palcach będziemy chodzić na piętach a objaw to tak zwana Stopa hakowata. Przy porażeniu tylko grupy głębokiej tylnej, a więc flexorów np. gdy ktoś przejedzie nam nożem przypadkowo po kostce przyśrodkowej występuje objaw zwany Stopą Koślawą. 2. Nerw Strzałkowy Powierzchowny. Unerwia grupę boczną Peroneus Logus i Brevis. Porażenie nerwu - Stopa Szpotawa. 3. Nerw Strzałkowy Głęboki. Unerwia prostowniki stopy ( pozwalał zginać grzbietowo) mogliśmy więc chodzić na piętach. Porażenie nerwu Stopa Końska - chodzimy na palcach, nie staniemy na pietach. 19

4. Nerwu strzałkowy wspólny. spowoduje mix czyli Stopę Końsko-Szpotawą, objawem będzie chód KOGUCI. Nie mylic chodu Koguciego z Kaczkowatym!! 20