Załącznik 3 do Sprawozdania o rynku pracy MPIPS-01, sporządzony za I półrocze 2011 r. przez Powiatowy Urząd Pracy we Wrocławiu

MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE M. WROCŁAWIU W I PÓŁROCZU 2011 ROKU WSTĘP Głównym celem niniejszego raportu jest identyfikacja zawodów deficytowych, zrównoważonych i nadwyżkowych oraz określenie skali i intensywności deficytu/nadwyżki siły roboczej w powiecie m. Wrocławiu w I półroczu 2011 r., na podstawie analizy rozmiarów i struktury zawodowej rejestrowanych przez Powiatowy Urząd Pracy bezrobotnych i ofert pracy. Analizę przeprowadzono w trzech przekrojach zawodowych: wielkich i elementarnych grup zawodowych oraz zawodów i specjalności, wyróżnionych w klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy. Podstawowym źródłem informacji były dane liczbowe dotyczące stanu i napływu bezrobotnych oraz ofert pracy, rejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy we Wrocławiu w I półroczu 2011 r. 1 W treści raportu zawarte są następujące części: 1. Analiza bezrobocia według zawodów (grup zawodów), 2. Analiza ofert pracy według zawodów (grup zawodów), 3. Analiza zawodów (grup zawodów) deficytowych i nadwyżkowych, 4. Podsumowanie i wnioski, 5. Aneks statystyczny do monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie m. Wrocławiu za I półrocze 2011 roku. Do identyfikacji zawodów deficytowych, zrównoważonych i nadwyżkowych posłużył ogólny wskaźnik intensywności nadwyżki/deficytu zasobów pracy (obliczony jako stosunek liczebności ofert pracy do liczebności bezrobotnych) oraz dwa wskaźniki porządkujące zbiory zawodów deficytowych i nadwyżkowych: wskaźnik wyrażający liczbę bezrobotnych nowo zarejestrowanych w I półroczu 2011 r., przypadającą na 1 ofertę pracy zgłoszoną w tym półroczu (dla zawodów nadwyżkowych), wskaźnik wyrażający liczbę ofert pracy zgłoszonych w I półroczu 2011 r., przypadającą na 1 bezrobotnego nowo zarejestrowanego w tym półroczu (dla zawodów deficytowych). Na podstawie analizy danych statystycznych wyodrębniono sześć zbiorów elementarnych grup zawodowych (zawodów): 1 Załącznik 3 do Sprawozdania o rynku pracy MPIPS-01, sporządzony za I półrocze 2011 r. przez Powiatowy Urząd Pracy we Wrocławiu 1

grupy zawodowe nadwyżkowe z przewagą liczby nowo zarejestrowanych bezrobotnych nad liczbą zgłoszonych ofert pracy, grupy zawodowe nadwyżkowe z nowo zarejestrowanymi bezrobotnymi i zerową liczbą zgłoszonych ofert pracy, grupy zawodowe deficytowe z przewagą liczby zgłoszonych ofert pracy nad liczbą nowo zarejestrowanych bezrobotnych, grupy zawodowe deficytowe ze zgłoszonymi ofertami pracy i zerową liczbą nowo zarejestrowanych bezrobotnych, grupy zawodowe zrównoważone ze wskaźnikiem intensywności nadwyżki/deficytu w przedziale 0,9-1,1), grupy zawodowe z zerową liczbą nowo zarejestrowanych bezrobotnych i zgłoszonych ofert pracy. Wyniki niniejszego badania porównano z wynikami podobnego badania za I półrocze 2010 r., ale tylko w odniesieniu do ogólnej liczby bezrobotnych i ofert pracy oraz do układu wielkich grup zawodowych. Dane liczbowe w układzie niższych grup zawodowych i zawodów dla tych okresów są bowiem nieporównywalne z powodu istotnych zmian wprowadzonych w II półroczu 2010 roku w Klasyfikacji zawodów i specjalności. 1. ANALIZA BEZROBOCIA WEDŁUG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) 1.1. Ogólne dane o liczbie i strukturze bezrobotnych W powiecie m. Wrocławiu w I półroczu 2011 r. do rejestrów Powiatowego Urzędu Pracy napłynęło 12653 bezrobotnych (tabela 1). W porównaniu do I półrocza 2010 r. napływ ten był mniejszy o 3890 osób, czyli o 23,5%. Nastąpiło zatem odwrócenie wzrostowej tendencji napływu z dwu poprzednich okresów półrocznych (w I półroczu 2009 r. napływ wzrósł o 4584 osoby, czyli o 50,4%, zaś w I półroczu 2010 r. był większy o 2857 osób, tj. o 20,9%). Spadek napływu do bezrobocia w I półroczu 2011 r. dotyczył zarówno bezrobotnych z zawodem jak i bez zawodu, ale tempo spadku było wyższe wśród bezrobotnych bez zawodu (o 19,3% w grupie z zawodem oraz o 44,9% w grupie bez zawodu). Wielkość napływu bezrobotnych z zawodem w I połowie 2011 r. wyniosła 11147 osób i była niższa o 2664 osoby w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego, a bezrobotnych bez zawodu 1506 i była niższa o 1226 osób. W efekcie zmieniły się proporcje napływu obydwu 2

grup bezrobotnych w porównaniu do I kwartału roku poprzedniego na korzyść osób z zawodem (88,1% i 11,9% wobec 83,5% i 16,5% w okresie poprzednim). Wśród nowo zarejestrowanych bezrobotnych 9,3% stanowili absolwenci (w I półroczu 2010 r. 12,8%, a w I półroczu 2009 r. 8,9%). Napływ bezrobotnych absolwentów w I półroczu 2011 r., podobnie jak ogółu bezrobotnych, cechowała tendencja spadkowa w porównaniu do analogicznego półrocza roku poprzedniego, ale tempo spadku było tutaj znacznie większe (spadek o 44,3%). W napływie bezrobotnych absolwentów 10,4% stanowiły osoby bez zawodu. W porównaniu z I połową 2010 r. nastąpił spadek odsetka prawie o 2/3, gdy w I półroczu 2010 r. był prawie dwukrotny wzrost odsetka bezrobotnych absolwentów bez przygotowania zawodowego (z 9,5% do 17,5%), a w I półroczu 2009 r. nastąpił ponad dwukrotny spadek udziału tej grupy (z 21,0% do 9,5%) w całkowitym napływie absolwentów. W minionych półroczach zmieniła się zatem struktura napływu absolwentów (w kierunku osób bez kwalifikacji zawodowych i odwrotnie). Tabela 1. Bezrobotni w powiecie m. Wrocławiu w I półroczu 2011 r. Kategoria bezrobotnych Stan na koniec I półrocza 2011 r. Napływ w I półroczu 2011 r. ogółem absolwenci ogółem absolwenci liczba bezrobotnych Bezrobotni z zawodem 14475 457 11147 1057 Bezrobotni bez zawodu 2275 54 1506 123 Wszyscy bezrobotni 16750 511 12653 1180 udział w ogólnej liczbie bezrobotnych (w %) Bezrobotni z zawodem 86,4 89,4 88,1 89,6 Bezrobotni bez zawodu 13,6 10,6 11,9 10,4 Wszyscy bezrobotni 100,0 100,0 100,0 100,0 Ogólna liczba zarejestrowanych bezrobotnych na tym obszarze według stanu na koniec czerwca 2011 r. wynosiła 16750 osób. Zasób bezrobotnych w badanym momencie był mniejszy o 1291 osób (tj. o 7,2,0%) w porównaniu ze stanem sprzed roku. Zatem podobnie jak w przypadku napływu bezrobotnych nastąpiło odwrócenie wzrostowej tendencji zmian ich zasobu z dwu półroczy (I półrocza 2009 r. oraz I półrocza 2010 r.) na tendencję spadkową. Jednak tempo spadku zasobu było znacznie mniejsze od tempa spadku napływu (7,2% wobec 23,5%). Pod względem udziału w ogólnych rozmiarach bezrobocia bezrobotnych posiadających zawód (86,4%) i bezrobotnych bez zawodu (13,6%), struktura zasobu bezrobotnych na koniec czerwca 2011 r. była zbliżona zarówno do struktury napływu 3

bezrobotnych w I półroczu 2011 r.(88,1% i 11,9%), jak i do struktury zasobu bezrobotnych na koniec czerwca 2010 r. (83,2% i 16,8%). Udział absolwentów w ogólnych zasobach bezrobocia na koniec czerwca 2011 r. ukształtował się na poziomie 3,0% i był o 0,6 punktu procentowego niższy w porównaniu do stanu sprzed roku, a zbliżony do poziomu sprzed dwu lat, gdy wynosił 2,8%. Podobnie jak w przypadku ogółu bezrobotnych tempo spadku zasobu bezrobotnych absolwentów na koniec czerwca 2011 r. było znacznie niższe od tempa spadku napływu absolwentów w I półroczu 2011 r. Struktura zasobu bezrobotnych absolwentów w podziale na osoby z kwalifikacjami zawodowymi i bez tych kwalifikacji na koniec I półrocza 2011 r. była identyczna w porównaniu do struktury napływu bezrobotnych absolwentów w tym półroczu. Oznacza to wyraźna zmianę w porównaniu do I półrocza 2010 r., gdy w strukturze zasobu bezrobotnych absolwentów znacznie mniej niż w napływie było osób bez kwalifikacji zawodowych (11,6% wobec 17,5%). 1.2. Struktura bezrobotnych według wielkich grup zawodowych W strukturze napływu ogółu bezrobotnych według wielkich grup zawodowych w I półroczu 2011 r., odmiennie niż w I półroczu roku poprzedniego, dominowały cztery grupy: specjaliści (z udziałem 23,8%), robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (20%), pracownicy usług osobistych i sprzedawcy (18,3%) oraz technicy i inny średni personel (15,6%). W I półroczu 2010 r., podobnie jak w I półroczu 2009 r., były to trzy grupy: specjaliści (z udziałem 27,5%), robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (19,4%) oraz technicy i inny średni personel (19,0%). Zawód kwalifikowany do wyróżnionych czterech wielkich grup zawodowych reprezentowało ponad ¾ (77,7%) wszystkich nowo zarejestrowanych w tym okresie bezrobotnych (tab.2). Natomiast w I półroczu 2010 r. udział trzech głównych grup wielkich wynosił prawie dwie trzecie (65,9%) wszystkich nowo zarejestrowanych w tym okresie bezrobotnych. W analizowanej strukturze napływu bezrobotnych można wskazać jeszcze trzy znaczące grupy zawodowe z udziałami w przedziale: 4,9% - 9,1%. Były to: grupa 9 pracowników przy pracach prostych (9,1%), grupa 4 pracowników biurowych (7,1%) oraz grupa 8 operatorów i monterów maszyn i urządzeń (4,9%). Grupy te skupiły łącznie 21,1% całego napływu bezrobotnych. Wszystkie wyróżnione wyżej wielkie grupy zawodowe (2, 3, 4, 5, 7, 8 i 9) stanowiły 98,8% nowo zarejestrowanych bezrobotnych w I półroczu 2011 r., a pozostałe grupy wielkie (1 i 6) miały udziały poniżej 1% (0,9% i 0,5%). 4

Kod grupy Tabela 2. Struktura bezrobotnych według wielkich grup zawodowych w powiecie m. Wrocławiu w I półroczu 2011 r. Bezrobotni według stanu na koniec I półrocza 2011 r. Nazwa grupy zawodów Napływ do bezrobocia w I półroczu 2011r. ogółem absolwenci ogółem absolwenci liczba bezrobotnych 0 SIŁY ZBROJNE 0 0 1 0 PRZEDSTAWICIELE WŁADZ 1 PUBLICZNYCH, WYŻSI URZĘDNICY I KIEROWNICY 154 1 95 2 2 SPECJALIŚCI 3045 326 2648 700 TECHNICY I INNY ŚREDNI 3 PERSONEL 2602 38 1735 104 4 PRACOWNICY BIUROWI 980 24 786 47 5 PRACOWNICY USŁUG OSOBISTYCH I SPRZEDAWCY 2520 35 2035 126 6 ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY 79 1 58 2 7 ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY 3050 15 2225 40 8 OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ 715 2 549 8 9 PRACOWNICY PRZY PRACACH PROSTYCH 1330 15 1015 28 Ogółem 14475 457 11147 1057 udział w ogólnej liczbie bezrobotnych w % 0 SIŁY ZBROJNE 0,0 0,0 0,0 0,0 1 PRZEDSTAWICIELE WŁADZ PUBLICZNYCH, WYŻSI URZĘDNICY I KIEROWNICY 1,1 0,2 0,9 0,2 2 SPECJALIŚCI 21,0 71,3 23,8 66,2 3 TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL 18,0 8,3 15,6 9,8 4 PRACOWNICY BIUROWI 6,8 5,3 7,1 4,4 5 PRACOWNICY USŁUG OSOBISTYCH I SPRZEDAWCY 17,4 7,7 18,3 11,9 6 ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY 0,5 0,2 0,5 0,2 7 ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY 21,1 3,3 20,0 3,8 8 OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ 4,9 0,4 4,9 0,8 9 PRACOWNICY PRZY PRACACH PROSTYCH 9,2 3,3 9,1 2,6 Ogółem 100,0 100,0 100,0 100,0 Struktura napływu bezrobotnych w układzie wielkich grup zawodowych w I półroczu 2011 r. wykazywała pewne zmiany w porównaniu do stanu tej struktury w roku poprzednim. Zmniejszył się udział bezrobotnych specjalistów (z 27,5% do 23,8%) oraz techników i innego personelu średniego (z 19% do 15,6%) a wzrósł odsetek pracowników usług i sprzedawców (z 12,5% do 18,3%). W efekcie zmniejszyła się nadwyżka bezrobotnych w zawodach nierobotniczych nad liczebnością bezrobotnych w zawodach robotniczych. Do zawodów robotniczych zaliczamy zawody należące do czterech grup wielkich: 6, 7, 8 i 9, a do 5

nierobotniczych zawody z grup: 1, 2, 3 i 4. Natomiast grupa 5 ma charakter mieszany, gdyż zawiera zawody o charakterze robotniczym i nierobotniczym. Dlatego pomijamy ją w analizie dwutorowego podziału na zawody robotnicze i nierobotnicze. W napływie bezrobotnych w I półroczu 2010 r. odsetek bezrobotnych w zawodach nierobotniczych wynosił 54,1% a w I półroczu 2011 r. zmniejszył się do 47,4%, zaś prawie nie zmienił się odsetek bezrobotnych w zawodach robotniczych (odpowiednio 33,5% i 34,5%). W porównaniu do lat 2007 i 2008 nadwyżka zawodów nierobotniczych nad robotniczymi wyraźnie zmniejszyła, gdyż w strukturze napływu bezrobotnych udział zawodów nierobotniczych w latach 2007 i 2008 wynosił odpowiednio: 57,4% i 58,1%, zaś robotniczych 30,8% i 30,1%. Wyraźne odmienne cechy miała w I półroczu 2011 r. struktura napływu bezrobotnych absolwentów (tab.2). W strukturze tej zwraca uwagę dominująca pod względem udziału (w wysokości 66,2%) wielka grupa 2 - specjalistów. Odsetek specjalistów wśród napływających do rejestrowanego bezrobocia absolwentów zmniejszył się w porównaniu do roku poprzedniego o 7,2 punktu proc., a więc znacznie bardziej niż w roku poprzednim (w I półroczu 2010 r. obniżył się o 4,5 punktu proc.). Oznacza to kontynuację pozytywnej tendencji zmian dla tej grupy zawodowej w przeciwieństwie do tendencji wzrostowej w latach 2008 2009 (I półroczu 2009 r. wzrost o 2,2 punktu proc. w porównaniu z analogicznym półroczem 2008 r., a w I półroczu 2008 r. o 4,7 punktów proc. w porównaniu z analogicznym półroczem 2007 r.). Drugie miejsce pod względem udziału w badanej strukturze bezrobotnych absolwentów zajęła wielka grupa 5 pracowników usług i sprzedawców z udziałem wynoszącym 11,9%. W porównaniu do poprzedniego roku jej udział zwiększył się prawie dwukrotnie (z 6,3%). Na trzecim miejscu znalazła się grupa 3 techników i innego średniego personelu, z udziałem w wysokości 9,8% (w I półroczu 2010 r. 12,9%). Odsetek tej grupy zmniejszał się w dwu kolejnych latach 2008 i 2009 a w I półroczu 2010 r. nieznacznie wzrósł. Wyróżnione wyżej trzy grupy wielkie objęły łącznie 87,9% wszystkich napływających absolwentów, czyli mniej niż w I półroczu 2010 r. (92,6%). Udziały pozostałych wielkich grup zawodowych w strumieniu napływających absolwentów były (podobnie jak w latach poprzednich) znacznie mniejsze i mieściły się w przedziale od 0% w przypadku grupy 1 przedstawicieli władz publicznych, wyższych urzędników i kierowników do 4,4% w przypadku grupy 4 pracowników biurowych. Odsetek tych bezrobotnych w I półroczu 2011 r. wynosił bowiem 80,6%, gdy w roku poprzednim 89%. Wzrósł natomiast udział dla zawodów robotniczych z 4,5% do 7,4% oraz grupy mieszanej (5 pracowników usług osobistych i sprzedawców) z 6,3% do 11,9%. 6

W porównaniu do struktury ogólnego napływu do bezrobocia, w strukturze napływu absolwentów uwagę zwraca przede wszystkim ponad 2,5-krotnie większy udział grupy 2 specjalistów. Udziały pozostałych wielkich grup zawodów w analizowanym porównaniu osiągnęły poziom: ponad 6-krotnie mniejszy udział grupy 8 operatorów maszyn i urządzeń, ponad 5-krotnie mniejszy udział grupy 7 robotników przemysłowych i rzemieślników, 3,5-krotnie mniejszy udział grupy 9 pracowników przy pracach prostych, ponad 1,5-krotnie mniejszy udział grupy 4 pracowników biurowych; ponad 1,5-krotnie mniejszy udział grupy 3 techników i innego średniego personelu, ponad 1,5-krotnie mniejszy grupy 5 pracowników usług osobistych i sprzedawców. Wśród nowo zarejestrowanych absolwentów w I półroczu 2011 r. zdecydowaną większość (80,6%) stanowiły osoby reprezentujące zawody nierobotnicze a jedynie 7,4% zawody robotnicze. Pozostali rejestrujący się absolwenci (11,9%) reprezentowali mieszaną pod tym względem grupę 5 pracowników usług osobistych i sprzedawców. W podziale na zawody nierobotnicze i robotnicze w porównaniu do roku poprzedniego nieco zmniejszyła się wysoka nadwyżka napływu bezrobotnych absolwentów w zawodach nierobotniczych. Odsetek tych bezrobotnych w I półroczu 2011 r. wynosił bowiem 80,6%, gdy w roku poprzednim 89%. Wzrósł natomiast udział dla zawodów robotniczych z 4,5% do 7,4% oraz grupy mieszanej (5 pracowników usług osobistych i sprzedawców) z 6,3% do 11,9%. Asymetria pomiędzy udziałami zawodów nierobotniczych i robotniczych w napływie bezrobotnych absolwentów nieco zmniejszyła się w porównaniu do stabilnej w latach poprzednich. W latach 2007 2009 udział zawodów nierobotniczych wyniósł odpowiednio: 89,0%, 89,8% i 90,6% zaś robotniczych 4,9%, 4,8% i 4,5%. Struktura zasobu bezrobotnych w układzie wielkich grup zawodowych według stanu na koniec I półrocza 2011 r. ukształtowała się pod wpływem relacji napływu do zasobu i odpływu z zasobu bezrobotnych w tym półroczu oraz stanu bezrobocia na koniec poprzedniego roku. Za główne elementy w tej strukturze należy uznać cztery grupy: grupę 7 - robotników przemysłowych i rzemieślników (21,1%), grupę 2 specjalistów (21,0%), grupę 3 techników i innego średniego personelu (18,0%) grupę 5 - pracowników usług osobistych i sprzedawców (17,4%). 7

Łączny udział powyższych grup w ogólnych zasobach bezrobotnych wyniósł na koniec I półrocza 2011 r. 77,5%. Zarówno skład jak i łączny udział tej struktury był zbliżony do struktury napływu w I półroczu 2011 r. (77,7%). Natomiast w porównaniu do struktury zasobu bezrobotnych na koniec I półrocza roku poprzedniego zwiększyła się zarówno liczba grup głównych ( o grupę 5) jak i łączny ich udział (z 62,8%). W analizowanej strukturze zasobu bezrobotnych w końcu czerwca 2011 r. można wskazać jeszcze (podobnie jak w strukturze napływu za I półrocze 2011 r.) trzy znaczące grupy zawodowe z udziałami w przedziale: 4,9% - 9,2%. Były to: grupa 9 pracowników przy pracach prostych (9,2%), grupa 4 pracowników biurowych (6,8%) oraz grupa 8 operatorów i monterów maszyn i urządzeń (4,9%). Grupy te skupiły łącznie 20,9% całego stanu bezrobotnych na koniec I półrocza 2011 r. Wszystkie wyróżnione wyżej wielkie grupy zawodowe (2, 3, 4, 5, 7, 8 i 9), stanowiły 98,4% zasobu bezrobotnych na koniec czerwca 2011 r., a pozostałe grupy wielkie (1 i 6) miały bardzo niskie udziały (łącznie 1,6%). Układ wielkich grup zawodowych reprezentowanych w strukturze zasobu bezrobotnych na koniec I połowy 2010 r. był zatem podobny do struktury napływu do bezrobocia w tym półroczu. Większe różnice dotyczyły jedynie grupy specjalistów (mniejszy odsetek w zasobie niż napływie, odpowiednio: 21,0% i 23,8%) oraz grupy techników i innego średniego personelu (18% i 15,6%), znacznie mniejsze robotników przemysłowych i rzemieślników (21,1% i 20%) oraz pracowników usług osobistych i sprzedawców (17,4% i 18,3%) a minimalne grup pozostałych. Można zatem stwierdzić duże zbliżenie obydwu struktur (zasobu i napływu) w I półroczu 2011 r. W porównaniu do struktury zasobu bezrobotnych na koniec I półrocza 2010 r. w bieżącym półroczu wystąpiły niewielkie, ale różnokierunkowe (wzrostowe i spadkowe) zmiany strukturalne. Wyraźnie wzrósł jedynie odsetek pracowników usług osobistych i sprzedawców (z 12,4% do 17,4%), natomiast nieznacznie zmniejszył się kilku grup: specjalistów, techników i innego średniego personelu, operatorów i monterów maszyn i urządzeń oraz pracowników przy pracach prostych. W strukturze zasobu ogółu bezrobotnych ukształtowanej na koniec czerwca 2011 r., 46,9% stanowili bezrobotni reprezentujący zawody nierobotnicze (grupy: 1, 2, 3 i 4). Udział osób w zawodach robotniczych (grupy: 6, 7, 8 i 9) wynosił 35,7%, a 17,4% reprezentowało mieszaną grupę 5 pracowników usług osobistych i sprzedawców. W podziale na zawody robotnicze i nierobotnicze struktura napływu bezrobotnych w I połowie 2011 r. była zatem bardzo podobna do struktury zasobu bezrobotnych na koniec tego półrocza. 8

W porównaniu do roku poprzedniego nie zmieniły się proporcje między zawodami robotniczymi i nierobotniczymi w strukturze zasobu bezrobotnych (38% i 49,6% w I półroczu 2010 r. oraz 35,7% i 46,9% w I półroczu 2011 r.). Na podstawie retrospekcji od 2007 r. można stwierdzić, że w I półroczu 2010 r. zatrzymała się kilkuletnia tendencja wzrostowa udziału zawodów nierobotniczych, a w I półroczu 2011 r. rozpoczęła się spadkowa (w stanach na koniec I półrocza kolejnych lat: 2007, 2008, 2009, 2010 i 2011 udział ten wynosił bowiem: 44,8%; 48,6%, 50,1%, 49,6% i 46,9%). Zmniejszały się natomiast udziały bezrobotnych w zawodach robotniczych osiągając następujące wielkości: 42,7%; 39,6%, 39,2%, 38% i 35,7%. W ostatnim roku zaznaczył się wyraźny wzrost odsetka bezrobotnych z grupy mieszanej (pracowników usług osobistych i sprzedawców). Struktura zasobu bezrobotnych absolwentów w I półroczu 2011 r. według wielkich grup zawodowych różniła się od struktury napływu w tym okresie głównie w przypadku dwu grup wielkich: specjalistów więcej w zasobie niż w napływie (71,3% i 66,2%) oraz pracowników usług osobistych i sprzedawców więcej w napływie niż w zasobie (11,9% i 7,7%). W porównaniu do I półrocza roku poprzedniego te różnice zwiększyły się. Dotyczyło to także podziału na zawody robotnicze i nierobotnicze. Większy odsetek bezrobotnych absolwentów w zawodach nierobotniczych cechował w I półroczu 2011 r. stan na koniec tego okresu niż nowo zarejestrowanych w tym okresie (85,1% i 80,6%). 1.3. Struktura bezrobotnych według elementarnych grup zawodowych W powiecie m. Wrocławiu w I połowie 2011 r. napływ do bezrobocia dotyczył 338, czyli większości elementarnych grup zawodowych, tj. 76,1% ogółu tych grup wyróżnionych w klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy 2. W przypadku bezrobotnych absolwentów napływ do bezrobocia był bardziej skoncentrowany, gdyż dotyczył tylko 153 elementarnych grup zawodowych, tj. 34,5% wszystkich ujętych we wskazanej klasyfikacji zawodów. Zestawienie wszystkich elementarnych grup zawodowych, które wystąpiły w napływie bezrobotnych w I połowie 2011 r. (wraz z wielkością tego napływu) w kolejności wynikającej z klasyfikacji zawodów i specjalności prezentuje załącznik 1. Z kolei ranking tych grup ze względu na wielkość ich udziału w napływie bezrobotnych w powiecie wrocławskim w badanym okresie prezentuje zestawienie w załączniku 2. 2 W klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy obowiązującej od II półrocza 2010 r. liczba elementarnych grup zawodowych wzrosła do 444. W poprzedniej Klasyfikacji wynosiła 392 grupy elementarne. 9

W charakterystyce napływu do bezrobocia w przekroju elementarnych grup zawodów uwaga została zwrócona przede wszystkim na grupy zawodowe najliczniej reprezentowane przez bezrobotnych. Szczegółowej analizie poddano tylko te elementarne grupy zawodów, których udział w strukturze napływu bezrobotnych był wyższy niż 1%. W napływie ogółu bezrobotnych warunek ten spełniło 27 grup a w napływie bezrobotnych absolwentów 28 grup elementarnych. Utworzyły one swoiste rankingi najliczniej reprezentowanych elementarnych grup zawodowych wśród rejestrujących się w I półroczu 2011 r. bezrobotnych ogółem i bezrobotnych absolwentów (tab.3). W przypadku napływu ogółu bezrobotnych wyróżnione grupy objęły 48,84% wszystkich nowo zarejestrowanych osób bez pracy, zaś w przypadku napływu bezrobotnych absolwentów 62,74% całości napływu w tym zbiorze. Tabela 3. Ranking najliczniej reprezentowanych elementarnych grup zawodów w napływie bezrobotnych w powiecie m. Wrocławiu w I półroczu 2011 r. Bezrobotni ogółem Bezrobotni absolwenci Udział w Udział w Kod Nazwa grupy napływie ogółu Kod Nazwa grupy napływie ogółu Lp. grupy elementarnej bezrobotnych grupy elementarnej absolwentów w % w % Sprzedawcy sklepowi Specjaliści do spraw 1 5223 9,362422 7,10 (ekspedienci) administracji i rozwoju 2 9112 3 3314 Pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne Średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych 2,755223 Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) 5,11 2,552631 Ekonomiści 3,60 4 4321 Magazynierzy i 2,452283 Fizjoterapeuci 3,22 5 7222 Ślusarze i 2,432351 Wizytatorzy i specjaliści metod nauczania 3,12 6 3115 Technicy mechanicy 2,362421 Specjaliści do spraw zarządzania i organizacji 2,74 7 2422 Specjaliści do spraw administracji i rozwoju 2,082643 Filolodzy i tłumacze 2,74 8 2631 Ekonomiści 1,832143 Inżynierowie inżynierii środowiska 2,46 9 4110 Pracownicy obsługi biurowej 1,592161 Architekci 2,27 10 7231 Lekarze weterynarii bez Mechanicy pojazdów 1,472251 specjalizacji lub w trakcie samochodowych specjalizacji 2,27 11 7412 Elektromechanicy i elektromonterzy 1,462131 Biolodzy i 2,18 12 5120 Kucharze 1,452633 Filozofowie, historycy i politolodzy 2,18 13 5153 Gospodarze budynków 1,442634 Psycholodzy i 2,08 14 7531 Krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i 1,322113 Chemicy 1,89 15 2431 Specjaliści do spraw reklamy i marketingu 1,282619 Specjaliści z dziedziny prawa gdzie indziej 16 7223 Ustawiacze i operatorzy 1,262149 Inżynierowie i gdzie 1,80 1,89 10

obrabiarek do metali i indziej 17 7512 Piekarze, cukiernicy i Specjaliści do spraw ochrony 1,222133 środowiska 1,70 18 9313 Robotnicy pomocniczy w Specjaliści do spraw reklamy i 1,142431 budownictwie ogólnym marketingu 1,61 Specjaliści ochrony zdrowia 19 3112 Technicy budownictwa 1,122289 gdzie indziej 1,42 Nauczyciele gimnazjów i szkół 20 2633 Filozofowie, historycy i ponadgimnazjalnych (z 1,052330 politolodzy wyjątkiem nauczycieli 1,42 kształcenia zawodowego) 21 5230 Kasjerzy i sprzedawcy biletów 1,052413 Analitycy finansowi 1,42 22 7112 Murarze i 1,055141 Fryzjerzy 1,42 23 7233 Mechanicy maszyn i urządzeń rolniczych i 1,045120 Kucharze 1,32 przemysłowych 24 2643 Filolodzy i tłumacze 1,032132 Specjaliści w zakresie rolnictwa, leśnictwa i 1,23 Robotnicy przy pracach 25 9329 prostych w przemyśle Pracownicy administracyjni i 1,033343 gdzie indziej sekretarze biura zarządu 1,23 26 5413 Pracownicy ochrony osób Inżynierowie do spraw 1,022141 i mienia przemysłu i produkcji 1,14 27 2351 Wizytatorzy i specjaliści metod nauczania 1,012642 Dziennikarze 1,14 28 2142 Inżynierowie budownictwa 1,04 Z prezentowanych w tabeli 3 danych wynika, że na obszarze powiatu m. Wrocławia w badanym półroczu, podobnie jak w półroczu poprzednim, najwyższym udziałem w całkowitym napływie bezrobocia, wynoszącym powyżej 5,0%, charakteryzowała się jedna grupa elementarna: 5221 - sprzedawcy sklepowi ( 9,36%). Udział pozostałych grup elementarnych w analizowanym rankingu był niższy i w I półroczu 2011 r. mieścił się w przedziale od 1,01% w przypadku grupy 2351 (wizytatorów i specjalistów metod nauczania) do 2,75% w przypadku grupy 9112 (pomocy i sprzątaczek biurowych, hotelowych i pokrewnych). Należy zauważyć, że w zbiorze wyróżnionych 27 elementarnych grup zawodowych, dominujących w ogólnym napływie do bezrobocia, podobnie jak w I półroczu 2009 i 2010 r., reprezentowana była większość wielkich grupy zawodowych (poza grupą 1, 6 i 8). Najwięcej było jednak tych, które zalicza się do trzech wielkich grup: do grupy 7 robotników przemysłowych i rzemieślników (8 grup), 2 specjalistów (6 grup) oraz grupy 5 pracowników usług osobistych i sprzedawców (5 grup). 11

Do wielkiej grupy 7 robotników przemysłowych i rzemieślników należało osiem następujących grup elementarnych (w nawiasach podano odsetek całości napływu do bezrobocia): 1) 7222 ślusarze i (2,43%), 2) 7231 mechanicy pojazdów samochodowych (1,47%), 3) 7412 elektromechanicy i elektromonterzy (1,46%), 4) 7531 krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i (1,32%), 5) 7223 - ustawiacze i operatorzy obrabiarek skrawających do metali i (1,26%), 6) 7512 piekarze, cukiernicy i (1,22%), 7) 7112 murarze i (1,05), 8) 7233 mechanicy maszyn i urządzeń rolniczych i przemysłowych (1,04). Wymienione grupy elementarne objęły łącznie 11,25% całości napływu do bezrobocia. W ramach wielkiej grupy zawodowej 2 specjalistów było to sześć następujących grup elementarnych: 1) 2422 - specjaliści do spraw administracji i rozwoju (2,08%), 2) 2631 ekonomiści (1,83%), 3) 2431 specjaliści do spraw reklamy i marketingu (1,28%), 4) 2633 filozofowie, historycy i politolodzy ( 1,05%), 5) 2643 filolodzy i tłumacze (1,03%), 6) 2351 wizytatorzy i specjaliści metod nauczania (1,01%). Zawody te reprezentowało łącznie 8,28% całości napływu bezrobotnych. Z kolei w ramach wielkiej grupy zawodowej grupy 5 pracowników usług osobistych i sprzedawców było to pięć następujących, najliczniej reprezentowanych zawodów elementarnych: 1) 5221 - sprzedawcy sklepowi ( 9,36%), 2) 5120 - kucharze (1,45%), 3) 5153 gospodarze budynków (1,44%), 4) 5230 kasjerzy i sprzedawcy biletów (1,05%), 5) 5413 pracownicy ochrony mienia i osób (1,02%). Wymienione grupy elementarne objęły łącznie 14,32% całości napływu do bezrobocia. Grupę wielką 3 techników i innego średniego personelu reprezentowały tutaj trzy grupy elementarne: 3314 średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych 12

(2,55%), 3115 technicy mechanicy (2,36%) oraz 3112 technicy budownictwa (1,12%). Również trzy grupy elementarne należały do grupy wielkiej 9 pracowników przy pracach prostych: 9112 pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne (2,75%), 9313 robotnicy pomocniczy w budownictwie ogólnym (1,14%) oraz 9329 robotnicy przy pracach prostych w przemyśle gdzie indziej (1,03%). Tylko dwie grupy elementarne pochodziły z grupy wielkiej 4 pracowników biurowych: 4321 magazynierzy i (2,45%) i 4110 pracownicy obsługi biurowej (1,59%). Wśród najliczniej reprezentowanych elementarnych grup zawodowych w napływie bezrobotnych (z udziałem powyżej 1%) w I półroczu 2011 r. wyrównana była grup zawodów o charakterze robotniczym i nierobotniczym (po 11 grup) a blisko połowa należała do grupy mieszanej (pracowników usług osobistych i sprzedawców). W poprzednich latach znacznie mniej było grup zawodów robotniczych niż nierobotniczych. Struktura napływu bezrobotnych absolwentów w układzie elementarnych grup zawodowych zasadniczo różniła się od wyżej analizowanej struktury dla ogółu bezrobotnych (tab.3). Zdecydowana większość spośród najliczniejszych 28 grup elementarnych (o udziale powyżej 1%) reprezentowała bowiem zawody nierobotnicze, należące do wielkiej grupy 2 specjalistów (24 grupy elementarne). Tylko po dwie grupy elementarne należały do grupy 3 - techników i innego średniego personelu oraz wielkiej grupy 5 pracowników usług osobistych i sprzedawców. Wśród specjalistów najliczniejsze były następujące grupy elementarne (w nawiasach podano udział w napływie absolwentów): 1) 2422 - specjaliści do spraw administracji i rozwoju (7,10%), 2) 2631 - ekonomiści (3,60%), 3) 2283 fizjoterapeuci (3,22%), 4) 2351 wizytatorzy i specjaliści metod nauczania (3,12%). 5) 2419 - specjaliści do spraw zarządzania i organizacji (2,74%), 6) 2643 - filolodzy i tłumacze (2,74%), 7) 2143 - inżynierowie inżynierii środowiska (2,51%), 8) 2161 architekci (2,27%), 9) 2251 lekarze weterynarii bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji (2,27%), 10) 2131 biolodzy i (2,18%), 11) 2633 filozofowie, historycy i politolodzy (2,18%), 12) 2634 psycholodzy i (2,08%), 13) 2113 chemicy (1,89%), 13

14) 2619 specjaliści z dziedziny prawa gdzie indziej (1,89%), 15) 2149 inżynierowie i gdzie indziej (1,80%), 16) 2133 specjaliści do spraw ochrony środowiska (1,70%), 17) 2431 specjaliści do spraw reklamy i marketingu (1,70%), 18) 2289 - specjaliści ochrony zdrowia gdzie indziej (4,29%), 19) 2330 - nauczyciele gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych (z wyjątkiem nauczycieli kształcenia zawodowego) - (1,03%), 20) 2413 analitycy finansowi (1,42%), 21) 2132 specjaliści w zakresie rolnictwa, leśnictwa i (1,23%), 22) 2141 inżynierowie do spraw przemysłu i produkcji (1,14%), 23) 2642 dziennikarze (1,14%), 24) 2142 inżynierowie budownictwa (1,04%). Wymienione grupy objęły łącznie 53,66% całości napływu bezrobotnych absolwentów z kwalifikacjami zawodowymi. Porównując te dane z danymi dla analogicznych okresów dwu lat poprzednich (2009 i 2010) można zauważyć tendencję do obniżania się odsetka reprezentantów wielkiej grupy specjalistów wśród rejestrujących się absolwentów (w 2009 r. aż 71,71% a w 2010 r. 66,41%). W analizowanym rankingu najliczniej reprezentowanych grup elementarnych w napływie absolwentów znalazły się także trzy grupy elementarne reprezentujące wielką grupę grupy 5 pracowników usług osobistych i sprzedawców (5223 sprzedawcy sklepowi 5,11%, 5141 fryzjerzy 1,42% oraz 5120 kucharze 1,32%), a także jedna grupa elementarna należąca do wielkiej grupy 3 techników i innego średniego personelu (3343 pracownicy administracyjni i sekretarze biura zarządu - 1,23%). Objęły one łącznie 9,08% całości napływających do bezrobocia absolwentów z kwalifikacjami zawodowymi. 2. ANALIZA OFERT PRACY WEDŁUG ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) 2.1. Struktura ofert pracy według wielkich grup zawodowych W powiecie m. Wrocławiu w I połowie 2011 r. zgłoszono do Powiatowego Urzędu Pracy łącznie 5626 ofert pracy (tab.4), czyli ponad dwukrotnie więcej niż w analogicznym okresie roku poprzedniego (2682 oferty w I półroczu 2010 r.). W I półroczu 2011 r. została zatem odwrócona spadkowa tendencja popytu na pracę, zapoczątkowana w I półroczu 2008 r. Tempo spadku liczby zgłoszonych ofert pracy w I półroczu 2008 r. było jeszcze stosunkowo 14

niskie (o 18,1% w porównaniu do napływu w I półroczu 2007 r.) W I półroczu 2009 r. liczba zgłoszonych ofert pracy zmniejszyła się o już połowę (z 9024 do 4546) a w I półroczu 2010 r. o 41% (z 4546 do 2682). Napływ ofert pracy w bieżącym półroczu był tylko ponad dwukrotnie niższy od napływu bezrobotnych w tym okresie, gdy w I półroczu 2010 r aż sześciokrotnie niższy od napływu bezrobotnych w tym okresie, w I półroczu 2009 r. był niższy tylko trzykrotnie, a w I półroczu 2008 r. o 78. Poprawa sytuacji na rynku pracy m. Wrocławia w I półroczu 2011 r. wyraziła się w obniżeniu nadwyżki podaży nad popytem na pracę (liczby nowo zarejestrowanych bezrobotnych przypadających na 1 zgłoszoną ofertę pracy). W I półroczu 2010 r. na 1 ofertę pracy przypadało 6,2 bezrobotnych 3 a w 2011 r. tylko 2,2 bezrobotnych. Relacja popytu i podaży pracy nie osiągnęła jeszcze poziomu równowagi z I półrocza 2008 r. (w 2008 r. przypadało 1,01 osób spośród nowo zarejestrowanych w tym okresie bezrobotnych), ale bardzo się do tego stanu zbliżyła. Zatrzymane zostało zatem systematyczne pogarszanie się sytuacji na rynku pracy m. Wrocławia po stronie popytowej. W I półroczu 2007 r. napływ ofert pracy był bowiem wyższy od napływu bezrobotnych i na 1 bezrobotnego przypadało 1,15 ofert pracy. W analogicznym okresie 2008 r. proporcje te zasadniczo nie uległy zmianie, ale w kolejnych latach stopniowo wzrastała nadwyżka podaży nad popytem na pracę (w I półroczu w 2009 r. do 3,0, a w 2010 r. do 6,2 bezrobotnych na 1 ofertę pracy). W strukturze napływu ofert pracy według wielkich grup zawodowych w I półroczu 2011 r. wyróżniały się dwie grupy wielkie: grupa 5 pracowników usług osobistych i sprzedawców (23,0%) oraz grupa 9 pracowników przy pracach prostych (20,3%) Łączny udział tych dwu grup wielkich zajmował ponad połowę (43,3%) wszystkich ofert pracy zgłoszonych w I półroczu 2011 r. W porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego oznacza to wyraźne obniżenie udziału grupy 8 operatorów i monterów maszyn i urządzeń (z 18,8% do 11,2%) na rzecz grupy 5 pracowników usług osobistych i sprzedawców (23,0%), przy stabilizacji udziału grupy 9 pracowników przy pracach prostych. Tabela 4. Struktura napływu ofert pracy według wielkich grup zawodowych 3 Wskaźnik określający relację popytu i podaży pracy obliczony na podstawie napływu bezrobotnych i ofert pracy jest zaniżony, gdyż nie uwzględnia różnicy między zasobami bezrobotnych i ofert pracy na koniec okresu poprzedniego. Zasoby bezrobotnych są zawsze większe od zasobów ofert pracy. 15

w powiecie m. Wrocławiu w I półroczu 2011 r. Oferty według stanu na Napływ ofert pracy koniec I półrocza 2011 r. w I półroczu 2011r. Udział w Udział w Nazwa grupy zawodów Liczba Liczba ogólnej napływie ofert ofert pracy liczbie ofert ogółu ofert pracy pracy w % pracy w % 0 SIŁY ZBROJNE 0 0,0 0 0,0 Kod grupy 1 PRZEDSTAWICIELE WŁADZ PUBLICZNYCH, WYŻSI URZĘDNICY I KIEROWNICY 21 1,1 66 1,2 2 SPECJALIŚCI 116 5,8 366 6,5 3 TECHNICY I INNY ŚREDNI PERSONEL 414 20,8 782 13,9 4 PRACOWNICY BIUROWI 81 4,1 450 8,0 5 PRACOWNICY USŁUG OSOBISTYCH I SPRZEDAWCY 403 20,2 1292 23,0 6 ROLNICY, OGRODNICY, LEŚNICY I RYBACY 1 0,1 26 0,5 7 ROBOTNICY PRZEMYSŁOWI I RZEMIEŚLNICY 282 14,1 874 15,5 8 OPERATORZY I MONTERZY MASZYN I URZĄDZEŃ 362 18,2 628 11,2 9 PRACOWNICY PRZY PRACACH PROSTYCH 313 15,7 1142 20,3 Ogółem 1993 100,0 5626 100,0 W analizowanej strukturze ponad 10-procentowym udziałem (w przedziale od 11,2% do 15,5%) wyróżniały się trzy następujące grupy: 1) grupa 7 robotników przemysłowych i rzemieślników (15,5%), 2) grupa 3 techników i innego średniego personelu (13,9%), 3) grupa 8 operatorów i monterów maszyn i urządzeń (11,2%). Łączny udział trzech powyższych grup w całym strumieniu napływu ofert pracy w analizowanym okresie wynosił 40,6%, zaś z uwzględnieniem dwu najliczniejszych grup wielkich 83,9%. Wśród pozostałych czterech grup (1, 2 4 i 6) najliczniejsza była grupa 2 specjalistów (6,5%) a najmniejsze grupy: 1 - przedstawicieli władz publicznych, wyższych urzędników i kierowników (1,2%) oraz 6 rolników, ogrodników, leśników i rybaków (0,5%). Napływ ofert pracy w układzie wielkich grup zawodowych w I półroczu 2011 r. wykazywał pewne zmiany w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. W porównaniu do przeciętnego wzrostu liczby zgłoszonych ofert pracy w tym okresie (o 109,8% względem zgłoszonych w I półroczu 2010 r.) większe wzrosty dotyczyły: dwu grup wielkich zaliczanych do zawodów nierobotniczych: grupy 1 - przedstawicieli władz publicznych, wyższych urzędników i kierowników (wzrost o 144,4%) oraz grupy 3 techników i innego 16

średniego personelu (wzrost o 120,3%), dwu grup wielkich zaliczanych do zawodów robotniczych: grupy 6 rolników, ogrodników, leśników i rybaków (wzrost o 160%) oraz grupy 7 robotników przemysłowych i rzemieślników (wzrost o 130,6%), a najbardziej grupy mieszanej: 5 pracowników usług osobistych i sprzedawców (wzrost o 398,8%). Natomiast mniejszy od średniej wzrost popytu wystąpił w dwu grupach zawodów robotniczych: grupie 8 operatorów i monterów maszyn i urządzeń (wzrost o 24,4%) i grupie 9 pracowników przy pracach prostych (wzrost o 99,6%) oraz w jednej grupie zawodów nierobotniczych: grupie 2 specjalistów (wzrost o 45,2%). W efekcie wyraźnie zmniejszyły się udziały w strukturze zgłoszonych ofert pracy w grupach: 2 z 9,4% do 6,5%, 4 z 12% do 8% oraz 8 z 18,8% do 11,2%, a wyraźnie wzrósł tylko w grupie 5 z 9,7% do 23%. Minimalne zmiany dotyczyły pozostałych grup wielkich. W podziale na grupy zawodów robotniczych (grupy od 1 do 4) i nierobotniczych (grupy od 6 do 9) w I półroczu 2011 r. nastąpiło zmniejszenie udziałów obydwu tych grup na korzyść dużego wzrostu udziału grupy mieszanej (5). Odpowiednie odsetki wynosiły bowiem 47,5% i 29,6%, gdy w I półroczu 2010 r. były następujące: 54,6% i 35,6%. Natomiast zasadniczo nie zmieniły się proporcje liczby ofert w zawodach robotniczych i nierobotniczych, czyli względna nadwyżka tych pierwszych nad drugimi. W I półroczu 2008 r. ta nadwyżka była jeszcze większa (57,3% wobec 32,5%), a minimalna w analogicznym okresie roku 2009 (47,2% i 41,6%). Zmiany strukturalne można tłumaczyć zróżnicowaną reakcją poszczególnych dziedzin działalności gospodarczej na zjawiska kryzysowe. W pierwszej fazie spowolnienia gospodarczego (2009 r.) regres w większym stopniu dotknął działalność produkcyjną niż usługową, a więc stanowiska robotnicze niż nierobotnicze. Natomiast w I półroczu 2010 r. nastąpiło poszerzenie negatywnych skutków kryzysu światowego na działalność usługową, w której występuje większa koncentracja zawodów nierobotniczych. W I półroczu 2011 r. zaś zmiany popytu na pracę w porównywalnym stopniu dotyczyły obydwu grup stanowisk. Wzrost ogólnego popytu na pracę w I połowie 2011 r. przejawiał się również we wzroście zasobu ofert pracy wg stanu na koniec tego półrocza w porównaniu do zasobu sprzed roku (tab.4). Skala tego wzrostu była większa niż napływu ofert, gdyż indeks dynamiki wynosił 227% wobec 209,8% (w liczbach bezwzględnych z 878 do 1993). Wzrost zasobu rozłożył się nierównomiernie w układzie wielkich grup zawodowych. Największy wzrost zasobu ofert wystąpił w grupie 5 pracowników usług osobistych i sprzedawców (o 706%), a duży w grupach: 9 - pracowników przy pracach prostych (o 277,1%), 7 robotników przemysłowych i rzemieślników (wzrost o 257%) oraz grupie 1 - przedstawicieli władz 17

publicznych, wyższych urzędników i kierowników (o 250%). W stopniu zbliżonym do średniego wzrostu dla ogółu ofert wg stanu na koniec I półrocza 2011 r. zwiększyła się ich liczba w grupie 2 specjalistów (o 123,1%) oraz grupie 3 techników i innego średniego personelu (o 163,7%), a w minimalnym w grupie 4 pracowników biurowych (o 39,6%). Jedynie w grupie operatorów i monterów maszyn i urządzeń stan ofert zmniejszył się w porównaniu do roku poprzedniego (o 7,9%). Zmiany strukturalne w I półroczu 2011 r. były zatem dwukierunkowe, zarówno w grupach zawodów robotniczych jak i nierobotniczych. Ponad 3,5-krotnie wzrósł odsetek ofert w grupie mieszanej 5 pracowników usług osobistych i sprzedawców (z 5,7% do 20,2%), ponad 1,5-krotnie w grupie 1 - przedstawicieli władz publicznych, wyższych urzędników i kierowników (z 0,7% do 1,1%), grupie 7 robotników przemysłowych i rzemieślników (z 9% do 15,7%) oraz grupie 9 - pracowników przy pracach prostych (z 9,5% do 15,7%). Zmniejszył się natomiast prawie 2,5-krotnie odsetek ofert pracy w grupie 8 operatorów i monterów maszyn i urządzeń (z 44,8% do 18,2% do) a 1,5-krotnie w grupie 4 pracowników biurowych (z 6,6% do 4,1%). W pozostałych grupach zmiany były niewielkie. W efekcie zmniejszyła się pochodząca z ostatnich lat wyraźna przewaga zawodów robotniczych nad nierobotniczymi w zasobie ofert pracy. Odsetek ofert w grupach 1, 2, 3 i 4 wyniósł bowiem 31,8% (w 2010 r. 31,1%; w 2009 r. 33,7%, a w 2008 r. 30,2%) a w grupach 6, 7, 8 i 9 osiągnął poziom 48,1% (w 2010 r. 63,3%; w 2009 r. 57,2%, a w 2008 r. 58,6%). Jeśli porównamy struktury ofert zgłoszonych w I półroczu 2011 r. ze strukturami stanu ofert na koniec tego półrocza to zauważymy pewne różnice między nimi. Największe różnice udziałów na korzyść napływu dotyczyły grupy 6 rolników, ogrodników, leśników i rybaków (0,5% wobec 0,1%) i grupy 4 pracowników biurowych (8,0% wobec 4,1%), a znacznie mniejsze pozostałych grup wielkich za wyjątkiem dwu grup, w których odsetek zasobu przewyższał odsetek napływu. Była to grupa 3 techników i innego średniego personelu (20,8% wobec 13,9%) oraz grupa 8 operatorów i monterów maszyn i urządzeń (18,2% wobec 11,2%). 2.2. Struktura ofert pracy według elementarnych grup zawodowych Zgłoszone w I półroczu 2011 r. oferty pracy dotyczyły 219 elementarnych grup zawodowych, czyli 49,3% ogólnej liczby tych grup ujętych w ustawowej klasyfikacji zawodów i specjalności. Należy zauważyć, że elementarne grupy zawodowe w napływie ofert pracy różniły się znacznie pod względem wielkości reprezentowanego popytu. Skalę tego 18

zróżnicowania w bieżącym roku wyraża przedział od 1 do 438 ofert pracy, a w wyrażeniu względnym: przedział od 0,02% do 7,79% ogółu zgłoszonych ofert pracy (w I półroczu 2010 r. przedział od 0,2% do 12,12%). Pełną listę tych grup, w ujęciu zgodnym z układem klasyfikacji, prezentuje załącznik 3. Z kolei ranking tych grup, ze względu na wielkość ich udziału w napływie ofert pracy, prezentuje załącznik 4. W porównaniu z napływem bezrobotnych, napływ ofert pracy w przekroju elementarnych grup zawodów był w I półroczu 2011 r. bardziej skoncentrowany. O ile nowo zarejestrowani bezrobotni reprezentowali zawody w 338 elementarnych grupach zawodowych to zgłoszone oferty pracy dotyczyły mniejszej o 119 liczby tych grup, bo tylko 219. Świadczy to o dużej dysproporcji między podażą a popytem na pracę. Większość elementarnych grup zawodowych w napływie ofert pracy w I półroczu 2011 r. (197 grup, czyli 89,9%) charakteryzowała się udziałem w tym napływie na poziomie niższym od 1%. Podobne były rozkłady ofert pracy w poprzednich półroczach (od 2008 r.). W charakterystyce napływu ofert pracy w przekroju elementarnych grup zawodów uwaga została zwrócona przede wszystkim na grupy zawodowe, w których zgłoszono najwięcej miejsc pracy. Analizie poddano w szczególności te elementarne grupy, których udział w strukturze napływu ofert pracy wynosił co najmniej 1%. Warunek ten spełniły 22 grup (tabela 5). Łącznie objęły one 65,91% wszystkich zgłoszonych w I półroczu 2011 r. ofert pracy, czyli niewiele mniej niż w I półroczu 2010 r. Największymi udziałami w napływie ofert pracy, na poziome powyżej 5%, charakteryzowały się cztery grupy elementarne: oznaczona kodem 5413 pracownicy ochrony osób i mienia (7,79%), 9112 - pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne (6,95%), 3412 - pracownicy pomocy społecznej i pracy socjalnej (6,08%) oraz 8332 kierowcy samochodów ciężarowych (5,83%). Ich łączny udział w ogólnym napływie ofert wynosił 26,65%. Lp. Tabela 5. Ranking najliczniej reprezentowanych elementarnych grup zawodów w napływie ofert pracy w powiecie m. Wrocławiu w I półroczu 2011 r. Kod grupy Nazwa elementarnej grupy zawodów Udział w napływie ogółu ofert w % 1 5413 Pracownicy ochrony osób i mienia 7,79 2 9112 Pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne 6,95 3 3412 Pracownicy pomocy społecznej i pracy socjalnej 6,08 4 8332 Kierowcy samochodów ciężarowych 5,83 5 5223 Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) 4,98 6 9329 Robotnicy przy pracach prostych w przemyśle gdzie indziej 4,37 7 9321 Pakowacze 3,80 19

8 5230 Kasjerzy i sprzedawcy biletów 3,45 9 3322 Przedstawiciele handlowi 3,22 10 4419 Pracownicy obsługi biura gdzie indziej 2,83 11 9629 Pracownicy przy pracach prostych gdzie indziej 2,03 12 5322 Pracownicy domowej opieki osobistej 1,78 13 7113 Robotnicy obróbki kamienia 1,42 14 5120 Kucharze 1,40 15 4321 Magazynierzy i 1,39 16 7116 Robotnicy budowy dróg i 1,39 17 8331 Kierowcy autobusów i motorniczowie tramwajów 1,30 18 9313 Robotnicy pomocniczy w budownictwie ogólnym 1,24 19 4214 Windykatorzy i 1,17 20 5153 Gospodarze budynków 1,17 21 4110 Pracownicy obsługi biurowej 1,16 22 7212 Spawacze i 1,16 Należy zauważyć, że w zbiorze wyróżnionych 22 elementarnych grup zawodowych, dominujących w napływie ofert pracy (o udziale wynoszącym co najmniej 1%) wystąpili reprezentanci zdecydowanej większości grup wielkich, za wyjątkiem grup: 1 przedstawicieli władz publicznych, wyższych urzędników i kierowników, 2 specjalistów oraz 6 rolników, ogrodników, leśników i rybaków. Najwięcej grup elementarnych reprezentowało wielką grupę 5 pracowników usług i sprzedawców (6 grup), nieco mniej grupę 9 - pracowników przy pracach prostych (5 grup), jeszcze mniej grupę 4 pracowników biurowych (4 grupy), grupę 7 robotników przemysłowych i rzemieślników (3 grupy, a najmniej grupę 3 techników i innego personelu średniego oraz grupę 8 monterów i operatorów maszyn i urządzeń (po 2 grupy). W zbiorze 22 najliczniejszych grup elementarnych wielką grupę 5 reprezentowały cztery następujące grupy o łącznym udziale w wysokości 16,08%: 1) 5413 pracownicy ochrony osób i mienia (7,79%), 2) 5223 sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) (4,98%), 3) 5230 kasjerzy i sprzedawcy biletów (3,45%), 4) 5322 pracownicy domowej opieki osobistej (1,78%), 5) 5122 kucharze (1,40%), 6) 5153 gospodarze budynków (1,17%). W ramach grupy 9 były to następujące, elementarne grupy zawodowe: 1) 9112 - pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne (6,95%), 2) 9329 robotnicy przy pracach prostych w przemyśle gdzie indziej (4,37%), 3) 9321 pakowacze (3,80%), 4) 9629 pracownicy przy pracach prostych gdzie indziej (2,03%), 20

5) 9313 robotnicy pomocniczy w budownictwie ogólnym (1,24%), Powyższe grupy łącznie objęły 18,39% wszystkich zgłoszonych ofert pracy. Grupę 4 pracowników biurowych reprezentowały cztery następujące grupy elementarne (o łącznym udziale 6,55%): 1) 4419 pracownicy obsługi biura gdzie indziej (2,83%), 2) 4321 magazynierzy i (1,39%), 3) 4214 windykatorzy i (1,17%), 4) 4110 - pracownicy obsługi biurowej (1,16%). Reprezentację grupy 7 (w zbiorze 22 grup elementarnych) stanowiły trzy grupy elementarne o łącznym udziale w wysokości 3,97%: 1) 7113 robotnicy obróbki kamienia (1,42%), 2) 7116 robotnicy budowy dróg i (1,39%), 3) 7212 - spawacze i (1,16%). Grupę 3 techników i innego średniego personelu reprezentowały dwie następujące grupy elementarne (o łącznym udziale 9,30%): 1) 3412 pracownicy pomocy społecznej i pracy socjalnej (6,08), 2) 3322 przedstawiciele handlowi (3,22%). Grupę 8 monterów i operatorów maszyn i urządzeń reprezentowały dwie następujące grupy elementarne (o łącznym udziale 7,13%): 1) 8332 kierowcy samochodów ciężarowych (5,83%), 2) 8331 kierowcy autobusów i motorniczowie tramwajów (1,30%). W zbiorze 22 najliczniejszych grup elementarnych wśród ofert pracy zgłoszonych w I półroczu 2011 r. na stanowiska robotnicze (grupy: 6, 7, 8 i 9) przypadało zatem dziesięć grup o łącznym udziale w wysokości 29,49%, a na stanowiska nierobotnicze (grupy 1, 2, 3 i 4) sześć grup o łącznym udziale w wysokości 15,85%. Na mieszaną grupę 5 składało się też sześć grup o łącznym udziale w wysokości 8,95%. 3. ANALIZA ZAWODÓW (GRUP ZAWODÓW) DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH Do identyfikacji zawodów deficytowych i nadwyżkowych, w obszarze rejestrowanych bezrobotnych i ofert pracy, wykorzystano dwa wskaźniki obrazujące relację ofert pracy i bezrobotnych: 21

wskaźnik intensywności nadwyżki, określający liczbę bezrobotnych nowo zarejestrowanych w I półroczu 2011 r., przypadającą na 1 zgłoszoną w tym okresie ofertę pracy (dla zawodów nadwyżkowych), wskaźnik intensywności deficytu, określający liczbę ofert pracy zgłoszonych w I półroczu 2011 r., przypadającą na 1 bezrobotnego nowo zarejestrowanego w tym okresie (dla zawodów deficytowych). Na podstawie analizy danych statystycznych wyodrębniono sześć zbiorów elementarnych grup zawodowych: grupy zawodowe nadwyżkowe z przewagą liczby nowo zarejestrowanych bezrobotnych nad liczbą zgłoszonych ofert pracy, grupy zawodowe nadwyżkowe z nowo zarejestrowanymi bezrobotnymi i zerową liczbą zgłoszonych ofert pracy, grupy zawodowe deficytowe z przewagą liczby zgłoszonych ofert pracy nad liczbą nowo zarejestrowanych bezrobotnych, grupy zawodowe deficytowe ze zgłoszonymi ofertami pracy i zerową liczbą nowo zarejestrowanych bezrobotnych, grupy zawodowe zrównoważone ze wskaźnikiem, określającym relację bezrobotnych i ofert pracy mieszczącym się w przedziale 0,9-1,1, grupy zawodowe zrównoważone z zerową liczbą nowo zarejestrowanych bezrobotnych i zgłoszonych ofert pracy. 3.1. Zawody deficytowe i nadwyżkowe w układzie wielkich grup zawodowych W I połowie 2011 r. pracodawcy z powiatu m. Wrocławia zgłosili 5626 ofert pracy kierowanych do pracobiorców posiadających kwalifikacje zawodowe. W tym samym okresie do rejestrów PUP napłynęło z Wrocławia 11147 bezrobotnych posiadających kwalifikacje zawodowe. W ujęciu strumieniowym wystąpiła zatem ogólna nadwyżka podaży nad popytem pracę (tab.6). Sytuację tę obrazuje wskaźnik intensywności nadwyżki wskazujący, że na 1 zgłoszoną ofertę pracy przypadało 1,98 nowo zarejestrowanych bezrobotnych z kwalifikacjami zawodowymi (lub 0,50 oferty pracy na 1 bezrobotnego). W I półroczu 2011 r. zmniejszyła się zatem powstała już w I półroczu 2009 r. nadwyżka podaży pracy nad popytem zgłoszonym do urzędu pracy. W I półroczu 2009 r. nastąpiło bowiem odwrócenie relacji podaży i popytu na pracę w ujęciu strumieniowym (relacji napływów do bezrobocia i 22