Wysokosprawna kogeneracja w Polsce Tomasz Dąbrowski Departament Energetyki
[%] 2 Wysokosprawna kogeneracja w Polsce Ogólna charakterystyka sektora ciepłowniczego w Polsce Wielkość sprzedaży ciepła z sieci w krajach UE (22 kraje) Polski system ciepłowniczy jest jednym z największych w Europie. Udział energii elektrycznej wytwarzanej w wysokosprawnej kogeneracji w całkowitej krajowej produkcji energii elektrycznej Produkcja energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji w Polsce stanowi 16 17 % całkowitej krajowej produkcji energii elektrycznej 18,0 16,0 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 17,1 15,6 16,1 16,3 15,9 15,8 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Źródło: Opracowanie własne MG
3 Wysokosprawna kogeneracja w Polsce Geneza systemu wsparcia wysokosprawnej kogeneracji w Polsce System wsparcia został wprowadzony w 2007 roku i obowiązywał do końca 2012 r. przyznawane prawa majątkowe wynikające ze świadectwa pochodzenia (PES>10%) początkowo dwa rodzaje świadectw: żółte i czerwone (2007-2012) od 2010 r. nowy kolor świadectwa CHP fioletowe (2010-do dziś) łączna ilość wydanych świadectw pochodzenia na wolumen >133 TWh (2007-2012) Efekty systemu obowiązującego w latach 2007-2012: mniejsze zanieczyszczenie miast z high CHP (+), zwiększenie efektywności wykorzystywania paliw kopalnianych (+), nowe bloki gazowe i gazowo-parowe (+) brak inwestycji na poziomie zakładanym w PE do 2030 r. (-) > zbyt krótki czas obowiązania systemu, > polityka klimatyczna UE, > duża część zapotrzebowania na ciepło pokryta przez CHP (około 60 %)
4 Wysokosprawna kogeneracja w Polsce c.d. Geneza systemu wsparcia wysokosprawnej kogeneracji w Polsce Wznowiony system wsparcia na lata 2014-2018: Konieczność wznowienia systemu ze względu na wyłączenia bloków CHP (gazowe), Zasada funkcjonowania mechanizmu podobna do systemu wsparcia z lat 2007-2012 (wprowadzono drobne korekty), Zwiększone poziomy obowiązków umarzania przedstawiania i umarzania świadectw pochodzenia z wysokosprawnej kogeneracji tzw. żółtych certyfikatów (8 % w 2018). Spodziewane efekty wznowionego systemu wsparcia: Wznowienie produkcji energii elektrycznej i ciepła w jednostkach wysokosprawnej kogeneracji odstawionych w 2013 roku, Rozwój mikrokogeneracji (szpitale, hotele), Wsparcie wytwórców w okresie przystosowawczym do dyrektywy IED, Czas na konstrukcji docelowego systemu wsparcia obowiązującego w dłuższej perspektywie.
5 Wysokosprawna kogeneracja w Polsce Uwarunkowania podejmowanych działań w Departamencie Energetyki w zakresie docelowego systemu wsparcia CHP Polityka klimatyczna UE, Wytyczne KE dotyczące pomocy państwa na ochronę środowiska i energetykę w latach 2014-2020 (EEAG), Nowe podejście do pojęcia efektu zachęty (np. wniosek o wsparcie), Preferowany system aukcyjny, lecz istnieje możliwość odstępstwa, jeśli Państwo członkowskie wykaże, iż zastosowanie aukcji nie przyczyni się do osiągnięcia postawionego celu, Pomoc nie będzie uznana za dopuszczalną, jeśli te same efekty można uzyskać dzięki instrumentom, które w mniejszym stopniu wpływają negatywnie na konkurencję. Rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych (GBER), Specyfika krajowego rynku ciepła (taryfy), Bezpieczeństwo energetyczne Polski.
6 Wysokosprawna kogeneracja w Polsce Notyfikacja systemu wsparcia dla CHP Ewentualny nowy system wsparcia dla CHP po roku 2018 będzie musiał być notyfikowany i zgodny z obowiązującymi od 1 lipca dokumentem Komisji Europejskiej pt. Wytyczne w sprawie pomocy państwa na ochronę środowiska i cele związane z energią w latach 2014-2020. Jak pokazało polskie doświadczenie, proces notyfikacji przebiega bardzo powolnie. Dobrym przykładem jest notyfikacja dotychczas obowiązującego polskiego systemu wsparcia dla wytwórców CHP. Poniżej zamieszczono najważniejsze kamienie milowe notyfikacji: 11 kwietnia 2013 notyfikacja polskiego systemu wsparcia CHP, 12 czerwca 2013 r. I tura dodatkowych pytań KE, 18 września ub. r. II tura dodatkowych pytań KE, 16 grudnia ub. r. III tura dodatkowych pytań KE, marzec 2014 dodatkowe pytanie KE 16 czerwiec 2014 IV tura pytań KE wrzesień 2014 dodatkowe wyjaśnienia Polski oraz modyfikacja obowiązującego systemu pod kątem nowych wytycznych KE. Termin Decyzji Komisji Europejskiej?????
7 Wysokosprawna kogeneracja w Polsce Inne obowiązujące instrumenty prawne wspierające rozwój wysokosprawnej kogeneracji w Polsce operator systemu elektroenergetycznego, w obszarze swojego działania, jest obowiązany zapewnić wszystkim podmiotom pierwszeństwo w świadczeniu usług przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji, z zachowaniem niezawodności i bezpieczeństwa krajowego systemu elektroenergetycznego (art. 9c ust. 6 ustawy Prawo energetyczne) operator systemu elektroenergetycznego, w obszarze swojego działania, jest obowiązany do odbioru energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji w źródłach znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przyłączonych bezpośrednio do sieci tego operatora (art. 9c ust. 7 ustawy Prawo energetyczne)
8 Wysokosprawna kogeneracja w Polsce c.d. Inne obowiązujące instrumenty prawne wspierające rozwój wysokosprawnej kogeneracji w Polsce został wprowadzony obowiązek przyłączania do istniejącej sieci ciepłowniczej lub wyposażenia obiektu w indywidualne odnawialne źródło ciepła, źródło ciepła z kogeneracji lub źródło ciepła odpadowego w przypadku, gdy przewidywana szczytowa moc cieplna instalacji lub urządzeń do ogrzewania tego obiektu wynosi nie mniej niż 50 kw (art. 7b ust. 1 ustawy - Prawo energetyczne)*. *Obowiązku tego nie stosują się, jeżeli cena ciepła sieciowego równa się lub jest wyższa od średnich ceny ciepła wytworzonego w źródle niebędącym jednostką kogeneracji, biorąc pod uwagę ten sam rodzaj paliwa (art. 7b ust. 2 ustawy - Prawo energetyczne). Poza instrumentami prawnymi istnieją programy wsparcia inwestycji dotyczących budowy nowych jednostek wysokosprawnej kogeneracji. Takie programy funkcjonują w Polsce między innymi w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko i są odsługiwane przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
9 Wysokosprawna kogeneracja w Polsce Główne zamierzenia i działania Departamentu Energetyki Ministerstwa Gospodarki Kompleksowa ocena potencjału zapotrzebowania na ciepło i chłód kraju, Analiza możliwości pokrycia występującego zapotrzebowania wysokosprawną kogeneracją, Sporządzenie mapy zapotrzebowania na ciepło i chłód Polski, Zwiększenie efektywności energetycznej istniejących systemów ciepłowniczych, Nowy, docelowy system wsparcia dla CHP, który będzie stymulował powstawanie nowych źródeł, lecz nie będzie powodował nadwsparcia i nie będzie, co do zasady, powodował wypierania istniejących źródeł kogeneracyjnych, Stymulacja rozwoju zastosowania ciepła do produkcji chłodu sieciowego, Analiza możliwości odejścia od taryfowania ciepła, Oczekiwane efekty działań: Zwiększenie produkcji energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji, Zmniejszenie emisji szkodliwych substancji (pył, SO 2, No x ), Zmniejszenie emisji CO 2, Zwiększenie udziału sprzedaży ciepła z sieci, kosztem zmniejszenia indywidualnej produkcji w miastach.
10 Wysokosprawna kogeneracja w Polsce Dyrektywa 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej Zapisy artykułu 14 Promowanie efektywności ogrzewania i chłodzenia do dnia 31 grudnia 2015 r. państwa członkowskie dokonują kompleksowej oceny potencjału zastosowania wysokosprawnej kogeneracji. W Ministerstwie Gospodarki został rozstrzygnięty przetarg na realizacje kompleksowej oceny krajowego potencjału w zakresie ogrzewania i chłodzenia. Wynikiem pracy będzie między innymi: opis zapotrzebowania na ogrzewanie i chłodzenie, mapa terytorium kraju z zaznaczeniem: - miejsc występowania zapotrzebowania na ciepło i chłodzenie - istniejącej i planowanej infrastruktury ciepłowniczej i chłodniczej określenie zapotrzebowania na ogrzewanie i chłodzenie, które może być zaspokojone z wysokosprawnej kogeneracji.
Dziękuję za uwagę Pl. Trzech krzyży 3/5 00-507 Warszawa Tel. +48 22 693 50 00 Fax. +48 22 693 40 46 Email. mg@mg.gov.pl Web www.mg.gov.pl