SPIS TREŚCI TABLE OF CONTENTS List Przewodniczącego Rady Nadzorczej i Prezesa Zarządu...4 A Letter from the Chairman of the Supervisory Board and the President of the Management Board Władze... Governing Bodies... 8 Otoczenie makroekonomiczne... 14 Macroeconomic environment Działalność Banku w 2008 roku... 19 Bank s activities in 2008 Współpraca z bankami spółdzielczymi...40 Cooperation with cooperative Banks Współpraca z bankami zagranicznymi...50 Cooperation with foreign banks Perspektywy rozwoju i plany na przyszłość... 52 Development prospects and plans for the future Sytuacja finansowa Banku...54 Bank s financial standing Sytuacja finansowa zrzeszonych banków spółdzielczych...80 Financial standing of associated cooperative banks Kontakty...89 List of contacts Placówki Banku BPS...90 BPS Bank outlets Banki spółdzielcze... 94 Cooperative banks Lista korespondentów Banku Polskiej Spółdzielczości... 108 List of correspondents of BPS Bank 3
RAPORT ROCZNY 2008 ANNUAL REPORT List Przewodniczącego Rady Nadzorczej i Prezesa Zarządu A Letter from the Chairman of the Supervisory Board and the President of the Management Board Romuald Piotruk Przewodniczący Rady Nadzorczej Chairman of the Supervisory Board Mirosław Potulski Prezes Zarządu President of the Management Board Szanowni Akcjonariusze Zprzyjemnością oddajemy w Państwa ręce raport Banku Polskiej Spółdzielczości za 2008 rok. Rok ten, mimo wyraźnych symptomów globalnego kryzysu gospodarczego, dla Banku BPS był najlepszym w jego siedmioletnim okresie działalności, o czym świadczy poziom osiągniętych wyników finansowych. Dobrą sytuację ekonomiczno-finansową Banku BPS potwierdzają również wyniki uzyskane w ciągu czterech miesięcy bieżącego roku, które na tle sektora bankowego i w okresie spowolnienia gospodarczego prezentują się bardzo korzystnie. W trudnych warunkach gospodarczych 2008 roku wypracowany przez Bank zysk brutto wyniósł 67,5 mln zł. Był on o ponad 22% wyższy od wyniku uzyskanego w 2007 roku, podczas gdy w całym sektorze bankowym przyrost ten wyniósł niespełna 3%. Potwierdzeniem dobrych wyników finansowych są przyznane Bankowi liczne nagrody i wyróżnienia, jak również miejsca zajmowane w rankingach. Naszą największą dumą może być fakt, iż Bank znalazł się na 13. miejscu wśród firm, które najbardziej awansowały na liście pięciuset w rankingu publikowanym przez Rzeczpospolitą. Poprawiliśmy swoją pozycję w stosunku do 2007 roku o 106 miejsc! Miniony rok był ostatnim, w którym Bank realizował założenia przyjęte w programie postępowania naprawczego. Dzięki skutecznej realizacji wyznaczonych celów oraz osiąganiu znacznie wyższych niż zakładano wyników Komisja Nadzoru Finansowego wyraziła zgodę na wcześniejsze zakończenie (z dniem 30.06.2008 roku) programu naprawczego. W 2008 roku podjęto szereg działań mających wpływ na doskonalenie współpracy ze zrzeszonymi bankami spółdzielczymi, jakość i sprawność zarządzania Bankiem oraz poprawę jego sytuacji ekonomiczno-finansowej. Do działań tych można zaliczyć m.in.: emisję dłużnych papierów wartościowych Banku BPS, zwiększających fundusze własne, modernizację, przekształcenia i restrukturyzację placówek bankowych, rozwój systemów informatycznych poprawiających bezpieczeństwo i efektywność funkcjonowania Banku, utworzenie spółek zależnych Banku, tj. Centrum Finansowego oraz Domu Maklerskiego. Działania te mają przede wszystkim na celu zapewnienie zrównoważonego rozwoju Banku i Zrzeszenia, szczególnie w dobie kryzysu na rynkach finansowych. W 2008 roku Bank BPS wypełniał wszystkie normy bezpiecznego działania zarówno dzięki odpowiednim kapitałom, jak i właściwie zdywersyfikowanej działalności. Na koniec grudnia 2008 roku współczynnik wypłacalności dla Banku ukształtował się na poziomie 11,43%. Bank, dzięki wzorowej współpracy ze swoimi strategicznymi Klientami bankami spółdzielczymi, należał także do instytucji finansowych charakteryzujących się wysoką, bo wynoszącą ok. 7,5 mld nadpłynnością. Bankowość spółdzielcza w Polsce oparta jest na polskim rozproszonym kapitale, a właściwie na wkładach spółdzielców,
WPROWADZENIE INTRODUCTION czyli właścicieli, będących jednocześnie Klientami banków. W konsekwencji Bank BPS jest przede wszystkim własnością zrzeszonych banków spółdzielczych. Przykładowo w strukturze akcjonariatu Banku BPS banki spółdzielcze stanowią 86,33%, a większość z pozostałych akcji również należy do polskich podmiotów. Innymi słowy, bankowość spółdzielcza w Polsce nie ma nic wspólnego pod względem właścicielskim, jak również biznesowym z zagranicznymi rynkami finansowymi. Bank BPS i cała bankowość spółdzielcza prowadzą działalność przede wszystkim w oparciu o środki depozytariuszy, nie korzystając z finansowania na rynku międzybankowym, ani nie inwestując nadwyżek w ryzykowne instrumenty pochodne. Bank BPS angażuje większość nadwyżek środków zebranych od depozytariuszy w bezpieczne i charakteryzujące się wysoką rentownością polskie skarbowe papiery wartościowe. Najlepiej o tym świadczy struktura zaangażowania Banku BPS, który wg stanu na 30 września br. ma w swoim portfelu 83,0% papierów emitowanych przez Skarb Państwa, a nasze lokaty w bankach zagranicznych nie przekraczają 1%. Bank BPS oraz zrzeszone banki spółdzielcze często krytykowane za nadmiernie ostrożny sposób zarządzania, jak widać, wykazały się dużą dozą odpowiedzialności i jako priorytet w swoim działaniu przyjęły bezpieczeństwo swoich Klientów. Ściśle przestrzegane były wymagane limity i rekomendacje w zakresie zarządzania płynnością Banku BPS i Zrzeszenia. Bank BPS nie angażował się w kredytowanie w walutach wymienialnych, a w sposób bardzo rygorystyczny badał zdolność kredytową oraz formy zabezpieczeń naszych Klientów. Ubiegły rok przyniósł nam wiele powodów do dumy, o czym świadczą rekordowe w dotychczasowej historii Banku wyniki finansowe. Nie należy jednak zapominać, że rok 2009 zapowiada się jako rok trudny. Na sytuację Banku wpływ będą mieć zarówno czynniki zewnętrzne, w tym przede wszystkim dynamicznie zmieniające się warunki makroekonomiczne, jak też przedsięwzięcia rozwojowe związane z koniecznością wdrożenia kosztownych projektów informatycznych. Najważniejszym wyzwaniem dla Banku BPS w 2009 roku jest dalsze zwiększanie poziomu funduszy własnych, które pozwolą na kontynuację rozwoju biznesowego oraz technologicznego zarówno Banku, jak i całego Zrzeszenia. Realizacja tego celu przyczyni się także do umocnienia pozycji Banku na rynku usług finansowych. Po trudnym okresie restrukturyzacji możemy skoncentrować się na doskonaleniu produktów i usług oferowanych naszym Klientom, zwiększeniu rozpoznawalności marki, Bank BPS i Grupa BPS, jak również na innych działaniach, które przyczynią się do wzrostu satysfakcji naszych Akcjonariuszy ze współpracy z Bankiem Zrzeszającym. W 2008 roku nie zapomnieliśmy także o przestrzeganiu zasad ładu korporacyjnego, którego fundamentem są takie wartości, jak: uczciwość, otwartość, szacunek i zdrowy rozsądek. Wartości te oraz zgodne z dobrymi praktykami zachowania korporacyjne stanowią o właściwym wizerunku i silnej marce naszego Banku i całego sektora bankowości spółdzielczej. W 2009 roku będziemy działać w bardzo trudnym otoczeniu. Polska gospodarka będzie się rozwijać w dużo wolniejszym niż w poprzednich latach tempie, co przełoży się na niższy wzrost zapotrzebowania na wiele podstawowych usług bankowych oraz na obniżenie zdolności kredytowej Klientów. Złożona sytuacja na rynku będzie wymagać od nas dużej dyscypliny w kierowaniu Bankiem, w tym w takich obszarach, jak: zarządzanie ryzykiem, kapitałem oraz kosztami. W warunkach ograniczonych możliwości wzrostu musimy przede wszystkim skupić się na działaniach optymalizujących koszty. Jesteśmy głęboko przekonani, że determinacja w realizacji przyjętego planu działań pomoże nam pokonać trudny okres i stać się firmą jeszcze silniejszą, skoncentrowaną na realizacji długoterminowych celów oraz bardziej efektywną. Chcielibyśmy na zakończenie wyrazić uznanie w pier wszej kolejności dla naszych Akcjonariuszy, a jednocześnie strategicznych Klientów banków spółdzielczych, ich reprezentantów Rady Zrzeszenia, wreszcie pracowników, bez których wiedzy, umiejętności i zaangażowania nie byłaby możliwa skuteczna realizacja strategii rozwoju Banku BPS. Szczególne słowa podziękowania kierujemy do ustępującej Rady Nadzorczej za wzorową współpracę. Jej dbałość o interesy naszej Spółki znajdująca m.in. swój wyraz w dużym zaangażowaniu w sprawy Banku i w sprawowaniu uważnego nadzoru nad skutecznym zarządzaniem służy dobrze bezpieczeństwu i stabilności rozwoju Banku BPS. Przewodniczący Rady Nadzorczej Prezes Zarządu Romuald Piotruk Mirosław Potulski 4 5
RAPORT ROCZNY 2008 ANNUAL REPORT Dear Shareholders, It is with pleasure that we deliver into your hands the report for Bank Pol skiej Spółdzielczości for 2008. Despite the clear symptoms of the global economic crisis, this year was for BPS Bank the best of its seven-year period of operation, as the financial results achieved testify. The good economic and financial position of BPS Bank is confirmed too by the results obtained over the first four months of the current year, with these results, against the backdrop of the banking sector and in a period of economic slowdown, appearing highly favourable. In the challenging economic conditions of 2008 the Bank posted a gross profit amounting to PLN 67.5 m. This was over 22% higher than the result obtained for 2007, with growth for the entire banking sector measuring less than 3%. Further confirmation of the good financial results are the numerous prizes and commendations the Bank was awarded and the positions occupied in rankings. The greatest pride may be taken in the fact that the Bank was to be found in 13th place among firms having risen most on the list of 500 in the ranking published by the Rzeczpospolita daily. We improved on our position of 2007 by 106 places! The past year was the last in which the Bank executed the assumptions adopted in the reorganisation programme. Owing to our having performed the set objectives efficiently and exceeded the projected results, the Polish Financial Supervision Authority consented to early termination (on 30.06.08) of the reorganisation process. In 2008 the Bank took a number of measures affecting development of cooperation with the associated cooperative banks, the quality and efficiency of its management and the improvement of its economic and financial standing. These measures included: issue of Bank BPS S.A. debt securities, increasing equity funds; modernisation, transformation and restructuring of outlets; development of IT systems raising the security and efficiency of Bank operations; formation of Bank subsidiaries, namely Financial Centre and Brokerage House. These activities were aimed above all at ensuring the stable development of the Bank and Association, particularly at a time of crisis on the financial markets. In 2008 BPS Bank met all norms for secure operation due both to its appropriate capital and properly diversified activities. At the end of December 2008 the Bank solvency ratio stood at the level of 11.43%. Owing to the exemplary collaboration with its strategic customers, the cooperative banks, the Bank was also among those financial institutions characterised by a high surplus liquidity, this amounting to c. 7.5 bn. Cooperative banking in Poland is based on dispersed Polish capital, specifically on the deposits of the members of the cooperatives, that is, the owners, these being simultaneously bank customers. As a consequence, BPS Bank is above all the property of the associated cooperative banks. To illustrate this, cooperative banks comprise 86.33% of the BPS Bank shareholder structure, the majority of the remaining shares also belonging to Polish entities. In other words, cooperative banking in Poland has nothing in common in either proprietary and business terms with foreign financial markets. BPS Bank, as in the case of all cooperative banking, conducts operations primarily on the basis of the resources of depositories, with use neither of financing on the interbank market, nor of investment of surpluses in risky derivatives instruments. BPS Bank invests the majority of the surpluses obtained from depositories in secure Polish Treasury securities characterised by high profitability. This is best shown in the investment structure at BPS Bank, with 83.0% of the portfolio as at 30 September of this year comprising securities issued by the State Treasury, with our deposits at foreign banks not exceeding 1%. BPS Bank and the associated cooperative banks are often criticised for an excessively cautious approach to management; it may be seen that they have demonstrated a large measure of responsibility, with the security of customers taken as a priority. Required limits and recommendations were observed precisely in the management
WPROWADZENIE INTRODUCTION of liquidity at BPS Bank and the Association. The Bank was not involved in credit provision in convertible currencies and examined creditworthiness and forms of customer protection in a highly rigorous manner. Last year brought us much to be proud of, as may be seen in our record financial results, unsurpassed in the history of the Bank. It should not be forgotten, however, that 2009 promises to be a challenging year. The position of the Bank will be affected by external factors, above all the rapidly changing macroeconomic conditions, as well as developmental undertakings linked with the need to implement costly IT projects. The most significant challenge for BPS Bank in 2009 is a further increase in the level of equity funds, this to allow us to continue the business and technological development of both the Bank and the entire Association. The achievement of this objective will lead also to a strengthening of the position of the Bank on the financial services market. Following the difficult restructuring period we will be able to concentrate on developing the products and services offered to our customers and on enhancing awareness of the Cooperative Bank, BPS Bank and BPS Group, as well as on other activities resulting in the increased satisfaction of our Shareholders as regards collaboration with the Bank Association. In 2008 observing the principles of corporate order was also not forgotten, their foundation such values as honesty, openness, respect and common sense. These values as well as corporate behaviours in line with good practice are what form the characteristic image and strong brand possessed by our Bank and the entire cooperative banking sector. In 2009 we will operate in a highly challenging environment. The Polish economy will grow at a far slower pace than in preceding years, which will translate into lower growth in demand for basic banking services and a reduction in customer creditworthiness. The complex market situation will require of us great discipline in the administration of the Bank, in such areas as risk, capital and cost management. In circumstances limiting opportunities for growth we must concentrate primarily on optimisation of costs. We are deeply convinced that determined execution of the plan of action adopted will assist us in overcoming this difficult period and becoming a firm still stronger, still more focused on the achievement of longterm goals and still more efficient. We would like to conclude by expressing recognition first of all for our Shareholders, simultaneously strategic customers the cooperative banks along with their representatives the Banking Association Board and our employees, without whose knowledge, ability and involvement the efficient realisation of the development strategy of BPS Bank would not be possible. Particular words of gratitude we direct to the outgoing Supervisory Board for exemplary collaboration. Its concern for the interests of our company finding its expression in, amongst much else, a great engagement in the affairs of the Bank and the conduct of careful supervision aimed at ensuring effective management well serves the secure and stable development of BPS Bank. Chairman of the Supervisory Board President of the Management Board Romuald Piotruk Mirosław Potulski 6 7
WŁADZE GOVERNING BODIES
1. Akcjonariat Na koniec 2008 roku kapitał zakładowy Banku BPS składał się ze 133 246 777 akcji o wartości nominalnej 1 zł każda. W porównaniu ze stanem na dzień 31.12.2007 roku kapitał zakładowy Banku nie uległ zmianie. W strukturze akcjonariatu Banku BPS dominują banki spółdzielcze, będąc właścicielami łącznie 85,5% akcji, w tym banki zrzeszone 81,0%. W 2008 roku dokonano 20 transakcji z udziałem akcji Banku BPS w liczbie 2 183 510 sztuk. 1. Shareholders At the end of 2008 the share capital of BPS Bank was divided among 133,246,777 shares, each with a nominal value of PLN 1. In the year from 31 December 2007 there were no changes in the Bank s share capital. Cooperative banks comprise the majority of the shareholders of BPS Bank, holding a total of 85.5% of shares, with 81.0% held by associated banks. In 2008 20 transactions were performed, involving 2,183,510 shares in BPS Bank. Zarząd Banku BPS. Od lewej: Krzysztof Jagielski, Piotr Pokropek, Mirosław Potulski, Aniela Szafran, Aleksander Trojanowicz
RAPORT ROCZNY 2008 ANNUAL REPORT Kapitał zakładowy Banku BPS na 31.12.2008 r. BPS Bank share capital as at 31.12.2008 SERIA / Series LICZBA AKCJI (SZT.) / No. of shares KWOTA (ZŁ) / Value (PLN) A 2 000 000 2 000 000 B 12 000 000 12 000 000 C 4 000 000 4 000 000 D 2 000 000 2 000 000 E 1 865 000 1 865 000 F 1 517 700 1 517 700 H 74 864 077 74 864 077 I 35 000 000 35 000 000 Razem / Total 133 246 777 133 246 777 Struktura akcjonariatu Banku BPS na 31.12.2008 r. BPS Bank shareholders as at 31.12.2008 NAZWA / Name LICZBA AKCJI (SZT.) / No. of shares UDZIAŁ W KAPITALE ZAKŁADOWYM / Percentage of share capital Banki spółdzielcze: / Cooperative banks: banki spółdzielcze zrzeszone / associated cooperative banks banki spółdzielcze niezrzeszone / non-associated cooperative banks bank spółdzielczy współpracujący / cooperating banks 113 931 238 85,50% 107 877 204 80,96% 3 135 644 2,35% 2 918 390 2,19% Inne banki polskie / Other Polish banks 4 612 478 3,46% Banki zagraniczne / Foreign banks 4 528 969 3,40% Ministerstwo Skarbu Państwa / The Ministry of the Treasury Pozostali akcjonariusze: / Other shareholders 2 104 560 1,58% 8 069 532 6,06% osoby fizyczne / natural persons 1 287 214 0,97% pozostali / others 6 782 318 5,09%
WŁADZE GOVERNING BODIES 2. Rada Nadzorcza / Supervisory Board Skład Rady Nadzorczej Banku BPS 31.12.2008 r. The composition of the Supervisory Board of BPS Bank as at 31.12.2008 Romuald Piotruk Przewodniczący Rady Nadzorczej Chairman of the Supervisory Board Józef Błażej Czysz Wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej Vice-Chairman of the Supervisory Board Andrzej Tadeusz Kocój Sekretarz Rady Nadzorczej Secretary of the Supervisory Board Członkowie Rady Nadzorczej Members of the Supervisory Board Józef Cieszyński Jan Czesak Aleksander Andrzej Dachowski Roman Hrynkiewicz Krzysztof Kajko Wojciech Kulak Witold Marcin Morawski Józef Jan Myrczek Hanna Barbara Ruszczyńska Zygmunt Sitek Zmiany w składzie Rady Nadzorczej: 4 lutego 2008 roku Krystyna Skowrońska złożyła rezygnację z pełnienia funkcji Przewodniczącej i Członka Rady Nadzorczej ze skutkiem od dnia 5 lutego 2008 roku; 21 lutego 2008 roku Rada Nadzorcza wybrała Romualda Piotruka na Przewodniczącego Rady Nadzorczej; 6 czerwca 2008 roku Wiesław Poleszak złożył rezygnację z pełnienia obowiązków Członka Rady Nadzorczej Banku BPS; 26 czerwca 2008 roku Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy uzupełniło skład Rady Nadzorczej i powołało Romana Hrynkiewicza, Krzysztofa Kajkę i Józefa Cieszyńskiego na Członków Rady Nadzorczej Banku BPS. Changes in the composition of the Supervisory Board: on 4 February 2008 Ms Krystyna Skowrońska resigned from her post as Chairwoman and Member of the Supervisory Board, effective as of 5 February 2008; on 21 February 2008 the Supervisory Board elected Mr Romuald Piotruk as Chairman of the Supervisory Board; on 6 June 2008 Mr Wiesław Poleszak resigned from his post as Member of the Supervisory Board of BPS Bank; on 26 June 2008 the General Meeting of Shareholders supplemented the composition of the Supervisory Board by electing Mr Roman Hrynkiewicz, Mr Krzysztof Kajka and Mr Józef Cieszyński as Members of the Supervisory Board of BPS Bank. 10 11
RAPORT ROCZNY 2008 ANNUAL REPORT 3. Zarząd Banku / Management Board Skład Zarządu Banku BPS 31.12.2008 r. The composition of the Management Board BPS Bank as at 31.12.2008 Mirosław Potulski Prezes Zarządu (od 26 kwietnia 2007 roku) President of the Management Board (since 26 April 2007) Aniela Szafran Wiceprezes Zarządu (od 1 grudnia 2003 roku) Vice-President of the Management Board (since 1 December 2003) Krzysztof Jagielski Wiceprezes Zarządu (od 18 sierpnia 2008 roku) Vice-President of the Management Board (since 8 August 2007) Zmiany w składzie Zarządu: Rada Nadzorcza 8 maja 2008 roku powołała Miro sława Potulskiego na stanowisko Prezesa Zarządu Banku na kolejną kadencję 2008 2011; 26 czerwca 2008 roku Rada Nadzorcza powierzyła Anieli Szafran, Aleksandrowi Trojanowiczowi, Krzysztofowi Radziszewskiemu oraz Piotrowi Pokropkowi pełnienie funkcji Wiceprezesów Zarzą du na okres kolejnej kadencji obejmującej lata 2008 2011; 4 lipca 2008 roku Krzysztof Radziszewski złożył rezygnację ze stanowiska Wiceprezesa Zarządu Banku BPS ze skutkiem od 31 lipca 2008 roku; Rada Nadzorcza 12 sierpnia 2008 roku wybrała Krzysztofa Jagielskiego do pełnienia od 18 sierpnia 2008 roku funkcji Wiceprezesa Zarządu Banku BPS. Changes in the composition of the Management Board: on 8 May 2008 the Supervisory Board appointed Mr Mirosław Potulski as President of the Management Board for the next term, running from 2008 to 2011; on 26 June 2008 the Supervisory Board elec ted Ms Aniela Szafran, Mr Aleksander Trojanowicz, Mr Krzysztof Radziszewski and Mr Piotr Pokropek as Vice-Presidents of the Management Board for the next term, running from 2008 to 2011; on 4 July 2008 Mr Krzysztof Radziszewski resigned from his post as the Vice-President of the Management Board of BPS Bank, effective as of 31 July 2008; on 12 August 2008 the Supervisory Board elected Mr Krzysztof Jagielski as the Vice- -President of the Management Board of BPS Bank, effective as of 18 August 2008.
WŁADZE GOVERNING BODIES Piotr Pokropek Wiceprezes Zarządu (od 4 czerwca 2007 roku) Vice-President of the Management Board (since 4 June 2007) Aleksander Trojanowicz Wiceprezes Zarządu (od 20 września 2006 roku) Vice-President of the Management Board (since 20 September 2006) 4. Rada Zrzeszenia / Affiliation Board Rada Zrzeszenia jest organem opiniodawczo-doradczym Zrzeszenia BPS. Jej zadaniem jest opiniowanie przedsięwzięć, projektów i rozwiązań dotyczących wszystkich zrzeszonych banków spółdzielczych. Affiliation Board is an advisory body of opinion of BPS Affiliation. Its duty is to evaluate enterprises, projects and solutions concerning all affiliated cooperative banks. Edward Biernacki Przewodniczący Rady Zrzeszenia Chairman of the Affiliation Board Ryszard Leszczyński Wiceprzewodniczący Rady Zrzeszenia Vice-Chairman of the Affiliation Board Kazimierz Majewski Sekretarz Rady Zrzeszenia Secretary of the Affiliation Board Członkowie Prezydium Rady Zrzeszenia PreMembers of the Affiliation Board Stanisław Dembowski Robert Pacek Zbigniew Urbankiewicz Członkowie Rady Zrzeszenia Members of the Affiliation Board Krystyna Binek-Angełowa Roman Domański Jacek Drzyzga Józef Florek Józef Froń Dariusz Jasiński Danuta Klabacha Wacław Kozłowski Wojciech Laska Zygmunt Łaguna Janusz Mazurek Ryszard Olszewski Stanisław Osiński Maciej Palej Leon Radziwoniuk Urszula Sieradzka Józef Tłuczek Teresa Wodzyńska Janina a Wolanin Mirosław Potulski 12 13
OTOCZENIE MAKROEKONOMICZNE MACROECONOMIC ENVIRONMENT Od lewej: Dariusz Kwiatek dyrektor Biura Marketingu, Aneta Pielacka dyrektor Biura PR
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego produkt krajowy brutto wzrósł w roku 2008 o 4,9%, tj. o 1,8 p.p. mniej niż w roku 2007. W pierwszej połowie ubiegłego roku utrzymywały się zapoczątkowane w 2006 roku pozytywne tendencje rozwoju gospodarczego. Miały one swoje odzwierciedlenie w poprawie sytuacji na rynku pracy, zadowalającym wzroście produkcji, sprzedaży detalicznej oraz innych wskaźnikach makroekonomicznych. Druga połowa roku, szczególnie w ostatnim kwartale, charakteryzowała się istotnym spowolnieniem tempa wzrostu gospodarczego. W I kwartale 2008 roku odnotowano wzrost PKB na poziomie 6,1%, natomiast w kolejnych kwartałach odpowiednio 6,0%, 5,0% i 3,0%. Największe wyhamowanie dynamiki zanotowano w nakładach inwestycyjnych, których tempo wzrostu z poziomu 15,7% i 14,7% w pierwszych dwóch kwartałach 2008 roku obniżyło się w następnych kwartałach odpowiednio do 3,5% i 4,4%. W IV kwartale 2008 roku wartość eksportu w stosunku do analogicznego okresu roku poprzedniego obniżyła się o 0,7%. Spowolnienie gospodarcze, szczególnie odczuwalne w IV kwartale 2008 roku, było przede wszystkim konsekwencją ujawnionego światowego kryzysu sektora finansowego. Kryzys ten, uderzając w realną sferę gospodarek USA i najbardziej rozwiniętych państw UE, pośrednio wpłynął na zmniejszenie tempa rozwoju gospodarczego Polski. Zanotowano znaczące wyhamowanie dynamiki produkcji przemysłowej, produkcji budowlano- -montażowej, sprzedaży detalicznej, zmniejszenie tempa wzrostu zatrudnienia i wynagrodzeń. Stopa bezrobocia rejestrowanego po osiągnięciu w październiku najniższego od 1991 roku poziomu 8,8% w grudniu 2008 roku wzrosła do 9,5%. Mniejsze tempo wzrostu gospodarczego oraz spadek cen paliw wpłynęły na sukcesywne obniżanie się wskaźnika inflacji liczonej rok do roku, która w grudniu 2008 roku wyniosła 3,3%. According to data provided by the Central Statistical Office in 2008, gross domestic product increased by 4.9%, that is by 1.8 p.p., less than the increase noted in 2007. In the first half of the year we saw the continuation of the positive economic trends which had emerged in 2006. This translated into an improvement in the situation on the labour market and satisfactory growth in production, retail sales and other macroeconomic indicators. In the second half of the year, and particularly in the last quarter, a significant slowdown in the economy could be observed. In the first quarter of 2008 GDP increased by 6.1%, while in the second, third and fourth it rose by 6.0%, 5.0% and 3.0% respectively. The most severe slowdown could be observed in investment, where the level of growth fell from 15.7% and 14.7% for the first two quarters of 2008 to 3.5% and 4.4% for the final two. In the fourth quarter the value of exports decreased by 0.7% as compared with the corresponding period of the preceding year. The economic downturn, which was particularly perceptible in the final quarter of 2008, was chiefly a consequence of the global crisis unfolding in the financial sector. This crisis, affecting the economies of the USA and the most developed countries of the European Union, has exerted an indirect influence on the pace of economic development in Poland. Poland has experienced a slowdown in the dynamics of industrial production, construction and assembly and retail sales, as well as deceleration in both the expansion of employment and rise of remuneration. The unemployment rate increased to 9.5%, having dropped to its lowest level since 1991 by reaching 8.8% in December 2008. The reduced pace of economic development and a fall in fuel prices resulted in a gradual drop in the year-on-year inflation rate, which in December 2008 equalled 3.3%. 14 15
RAPORT ROCZNY 2008 ANNUAL REPORT Wybrane wskaźniki koniunktury gospodarczej odstawowe stopy procentowe NBP w pierwszej połowie 2008 roku, w odpowie- na nasilające się procesy inflacyjne, zostały podniesione czterokrotnie, łącznie Pdzi o 1,0 p.p. Następnie w listopadzie i grudniu, w związku ze spowolnieniem gospodarczym i zanikającą presją inflacyjną, Rada Polityki Pieniężnej postanowiła dokonać ich redukcji odpowiednio o 0,25 p.p. i 0,75 p.p. Zmiany poziomu podstawowych stóp procentowych Banku Centralnego z powodu poważnych zawirowań na rynku finansowym nie korespondowały w pełni z wysokością stóp rynkowych. Średnioroczny koszt pieniądza mierzony stawką WIBOR 1M ukształtował się na poziomie 6,11% i w relacji do średniej stopy referencyjnej był wyższy niż w roku 2007 o 0,15 p.p. Kurs złotego do euro i dolara amerykańskiego w pierwszej połowie ubiegłego roku sukcesywnie się umacniał, osiągając pod koniec lipca poziom EUR/PLN 3,20 i USD/ PLN 2,05. W następnych miesiącach wartość polskiej waluty zaczęła się obniżać w związku z wycofywaniem się inwestorów zagranicznych z tzw. rynków wschodzących i na koniec IV kwartału 2008 roku osiągnęła wartość EUR/PLN 4,17 i USD/PLN 2,96. Mimo istotnego osłabienia naszej waluty w ostatnim kwartale 2008 roku średnioroczne kursy EUR/PLN i USD/PLN w roku ubiegłym wyniosły 3,52 i 2,41, a wartość złotego była wyższa o 0,27 zł i 0,36 zł niż w 2007 roku. Podstawowe stopy NBP Base interest rates of National Bank of Poland WYSZCZEGÓLNIENIE / Specification OD / As of 31.01.08 OD / As of 28.02.08 OD / As of 27.03.08 OD / As of 26.06.08 OD / As of 27.11.08 OD / As of 24.12.08 Stopa redyskonta weksli / Bill rediscount rate 5,50% 5,75% 6,00% 6,25% 6,00% 5,25% Stopa kredytu lombardowego / Advances rate 6,75% 7,00% 7,25% 7,50% 7,25% 6,50% Stopa depozytowa / Deposit rate 3,75% 4,00% 4,25% 4,50% 4,25% 3,50% Stopa referencyjna / Reference rate 5,25% 5,50% 5,75% 6,00% 5,75% 5,00%
OTOCZENIE MAKROEKONOMICZNE MACROECONOMIC ENVIRONMENT Selected economic indicators The base interest rates set by the National Bank of Poland (NBP) increased four times in the first quarter of 2008 in response to inflation processes, by a total of 1.0 p.p. Next, in November and December as a result of disadvantageous developments in the market and decreasing inflation pressure, the Monetary Policy Council decided to reduce base rates by 0.25 p.p. and 0.75 p.p., respectively. The changes in the base interest rates introduced by the Central Bank as a result of the serious turbulence in the financial market did not fully correspond to those of the market rates. The annual average cost of money measured by the WIBOR 1M rate amounted to 6.11% and in relation to the average reference rate was 0.15 p.p. higher than last year. The exchange rates for the zloty against the euro and US dollar in the first half of 2008 strengthened gradually to reach the level of EUR/PLN = 3.20 and USD/PLN = 2.05 at the end of July. Over the following months the value of the Polish currency began to weaken as a result of the withdrawal of foreign investors from the so-called emerging markets and by the end of the fourth quarter of 2008 the exchange rates stood at EUR/PLN = 4.17 and USD/PLN = 2.96. Despite the significant weakening of the zloty in the last quarter of 2008, the annual average rates for EUR/PLN and USD/PLN were 3.52 and 2.41 respectively and the value of the zloty was PLN 0.27 and PLN 0.36 higher than for 2007. Wybrane wskaźniki koniunktury gospodarczej Selected economic indicators [%] 16 14 12 10 8 6 4 2 03.2007 06.2007 09.2007 12.2007 03.2008 06.2008 09.2008 12.2008 PKB kwartalnie wskaźnik inflacji rok do roku stopa bezrobocia / GPD in quarters / inflation rate year to year / unemployment rate 16 17
RAPORT ROCZNY 2008 ANNUAL REPORT The twelve months of 2008 were historic for having seen the most serious slump in the global economy for decades. The difficulties on the US mortgage market already visible in 2007 spread to other areas of the financial world. The consequences of the credit crunch were also to be seen in the Polish economy, including the banking sector, as early as the second quarter of 2008. The symptoms of the crisis were in particular a weakening of the zloty, an increase in the prices of foreign currencies, a fall in share indexes and a deterioration in the financial situation of business entities leading to the posting of lower results by the banking sector in the fourth quarter. ment in the economic and financial situation of the institution. The Bank has laid a solid foundation for future development and the acquisition of greater market share. The year 2008 was the last in which we executed the assumptions adopted in the reorganisation programme. Owing to our having performed the set objectives efficiently and exceeded the projected results, the Polish Financial Supervision Authority consented to early termination (on 30.06.08) of the reorganisation process. Deserving of especial emphasis is the excellent cooperation between the Bank and its strategic customers, namely cooperative banks. BPS Bank forms together with 350 cooperative banks the largest cooperative group in Poland. Ubiegły rok zapisał się w historii jako okres największego od dziesięcioleci załamania w gospodarce światowej. Występujące już w 2007 roku zaburzenia na rynku kredytów hipotecznych USA przeniosły się na inne obszary rynku finansowego. Skutki kryzysu zaczęły być odczuwalne w polskiej gospodarce, także w sektorze bankowym, już w drugiej połowie 2008 roku. Symptomami kryzysu były w szczególności: osłabienie wartości złotego, wzrost cen walut obcych, spadek wartości indeksów giełdowych, pogorszenie sytuacji finansowej podmiotów gospodarczych mające negatywny wpływ na wyniki sektora bankowego odnotowane w IV kwartale ubiegłego roku. Dla Banku BPS miniony rok 2008 okazał się najlepszym rokiem w historii. Wysiłek włożony w proces restrukturyzacji, zwiększenia kapitałów i unowocześ- For BPS Bank, however, 2008 proved the best year to date. The efforts invested in restructuring, raising capital and modernising the Bank brought a significant improvenienia Banku znalazł odzwierciedlenie w znaczącej poprawie sytuacji ekonomiczno-finansowej. Tym samym Bank zbudował solidne podstawy do dalszego rozwoju i zwiększania udziałów w rynku. Rok 2008 był ostatnim, w którym Bank BPS realizował założenia przyjęte w programie postępowania naprawczego. Dzięki skutecznej realizacji wyznaczonych celów oraz osiąganiu znacznie wyższych niż zakładano wyników Komisja Nadzoru Finansowego wyraziła zgodę na wcześniejsze zakończenie (z dniem 30.06.2008 roku) realizacji programu naprawczego. Na szczególne podkreślenie zasługuje dobra współ praca ze strategicznymi Klientami Banku bankami spółdzielczymi. Bank BPS wraz z 350 bankami spółdzielczymi tworzy największą grupę bankowości spółdzielczej w Polsce.
DZIAŁALNOŚĆ BANKU W 2008 ROKU BANK S ACTIVITIES IN 2008 Departament Sprzedaży. Od lewej: Michał Urbaniak z-ca dyrektora, Izabela Fotyga dyrektor, Damian Michalski z-ca dyrektora Biura Wsparcia Sprzedaży 19
RAPORT ROCZNY 2008 ANNUAL REPORT Wminionym roku podjęto wiele działań mających Wwpływ na jakość i sprawność zarządzania Bankiem, poprawę jego sytuacji ekonomiczno-finansowej oraz doskonalenie współpracy ze zrzeszonymi bankami spółdzielczymi. Do działań tych można zaliczyć m.in.: emisję dłużnych papierów wartościowych (wyemitowano III transze w łącznej wysokości 66,6 mln zł); rozpoczęcie kilkuletniego procesu rozbudowy i restrukturyzacji sieci sprzedaży mającego na celu poprawę wizerunku, zdobycie nowych rynków, zwiększenie sprzedaży oraz udziałów rynkowych, zarówno w docelowych segmentach Klientów, jak i w całym rynku usług bankowych; rozwój systemów informatycznych poprawiających bezpieczeństwo i efektywność funkcjonowania Banku; utworzenie dwóch spółek zależnych: Centrum Finansowe Banku BPS Sp. z o.o. zapewniające profesjonalną obsługę w zakresie dochodzenia należności trudnych, prowadzoną przez doświadczony zespół wyspecjalizowany w obsłudze kredytów bankowych dla podmiotów Zrzeszenia i innych, Dom Maklerski Banku BPS pierwsze w Polsce przedsiębiorstwo maklerskie o rodowodzie spółdzielczym, które świadczy usługi maklerskie w sieci oddziałów Banku BPS i bankach spółdzielczych. W 2008 roku realizowano projekty informatyczne rozpoczęte w roku poprzednim, jak również wprowadzano kolejne narzędzia. W ubiegłym roku ukończona została niezwykle ważna dla Banku budowa Zapasowego Centrum Przetwarzania Danych. Kontynuowano wdrożenie systemu controllingowego, systemu zarządzania ryzykiem oraz systemu do zakładania lokat i depozytów przeznaczonego dla banków spółdzielczych. Duży nacisk położono na rozwój infrastruktury teleinformatycznej Banku, a szczególnie na elementy odpowiadające za bezpieczeństwo systemów oraz zachowanie ciągłości działania. W obszarze działalności zrzeszeniowej realizowano zadania związane z rozwojem systemów wspierających sprawozdawczość obowiązkową oraz rozliczanie kredytów preferencyjnych z dopłatami z ARiMR. Uruchomiono projekty wspierające handlowe działania Banku, jak również te dotyczące infrastruktury teleinformatycznej. Oprócz bieżącej działalności związanej z utrzymaniem infrastruktury teleinformatycznej oraz realizacją projektów intensywnie poszukiwano nowych metod i systemów, które mogłyby znaleźć zastosowanie w Banku. W obliczu wciąż rosnącej konkurencji na polu usług finansowych rozwój infrastruktury teleinformatycznej jest niezbędnym elementem strategii Banku oraz stanowi bardzo ważny czynnik pozwalający uzyskać przewagę nad innymi graczami na rynku. Bank BPS, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom Klientów reprezentujących różne sektory rynku, stale poszerzał i unowocześniał swoją ofertę. Proponowane produkty stawały się często produktami całej Grupy BPS, dzięki czemu Bank postrzegany był jako nowoczesny i silny partner biznesowy, co m.in. umożliwiało negocjację lepszych warunków z partnerami zewnętrznymi. Oferta produktowa Banku spotkała się z zainteresowaniem nie tylko Klientów, ale została dostrzeżona również przez instytucje zewnętrzne i niezależne redakcje branżowe, czego wyrazem są czołowe miejsca w rankingach Gazety Wyborczej, Gazety Prawnej, Expandera oraz Comperia.pl. Pomimo silnej konkurencji na rynku Bank BPS z każdym rokiem umacnia swoją pozycję w sektorze bankowym w Polsce.
DZIAŁALNOŚĆ BANKU W 2008 ROKU BANK S ACTIVITIES IN 2008 Last year the Bank took a number of measures which affected the quality and efficiency of its management, improving economic and financial standing and developing cooperation with the associated cooperative banks. These measures included: issue of debt securities (three tranches of a total value of PLN 66.6 m); commencement of a process to last several years involving the expansion and restructuring of the sales network, this aimed at enhancing the Bank s image, entering new markets and growing sales and market share, both within target customer segments and on the entire banking services market; development of IT systems raising the security and efficiency of Bank operations; formation of two subsidiaries: Centrum Finansowe Banku BPS Sp. z o.o. (Financial Centre of BPS Bank Ltd) providing professional bad debt recovery services rendered by an experienced team specialising in servicing banking loans for the associated entities and others, and Dom Maklerski Banku BPS (Brokerage House of BPS Bank Plc), the first brokerage firm in Poland originating at a cooperative bank, and providing brokerage services to the Bank branch network and cooperative banks. In 2008 we continued the realisation of IT projects launched in the preceding year, while also introducing new tools. Development of the Reserve Data Processing Centre was completed, an undertaking of key importance for the Bank. Continued too was deployment of systems for controlling, risk management and the opening of time and sight deposits assigned to cooperative banks. We concentrated on development of the Bank ICT infrastructure and particularly on those elements ensuring system security and business continuity. In the area of association the Bank performed tasks related to the development of systems assisting statutory reporting and the settlement of loans extended on preferential terms using subsidies of the Agency for Restructuring and Modernisation of Agriculture. We also initiated projects supporting commercial activities of the Bank and projects relating to ICT infrastructure. In addition to the ongoing activities linked with maintenance of ICT infrastructure and project execution, new methods and systems were sought for application within the Bank. Against the background of strengthening competition in the financial services sector, the development of ICT infrastructure is a vital element of Bank strategy and a key factor in providing the Bank with a competitive advantage. BPS Bank was constantly working to extend and update its product offering so as to meet the expectations of customers representing various market sectors. Products proposed were frequently later distributed throughout BPS Group. It is thus no wonder that the Bank is perceived as a modern, strong business partner, this being of benefit in enabling negotiation of more favourable terms with external partners for example. The Bank product offering not only gained recognition from customers, but also won the appreciation of external institutions and independent trade publications. This is attested to by the leading positions attained in rankings conducted by the daily newspapers Gazeta Wyborcza and Gazeta Prawna, as well as those of Expander and Comperia.pl. 20 21