CHARAKTERYSTYKA DIET SPECJALNYCH REALIZOWANYCH W RAMACH PRAWA OPCJI 1) Dieta lekkostrawna Obejmuje posiłki nie obciążające przewodu pokarmowego. Dieta wyklucza produkty wzdymające, zawierające dużo błonnika, przesiąknięte tłuszczem, zawierające ostre przyprawy, surowe warzywa i owoce. Tłuszcze zalecane: masło i oleje roślinne. Techniki kulinarne to: gotowanie na wodzie, na parze, duszenie bez tłuszczu. Liczba posiłków 3 (śniadanie, obiad, kolacja). Produkty i potrawy dozwolone i przeciwwskazane w diecie łatwostrawnej Nazwa produktu lub potrawy Produkty zbożowe dozwolone pieczywo jasne, razowe, pszenne, sucharki, drobne kasze: manna, krakowska, jęczmienna, ryż, makarony przeciwwskazane rogaliki francuskie, grube kasze: pęczak, gryczana, Mleko i produkty mleczne Jaja Mięso, wędliny i ryby Tłuszcze Ziemniaki mleko słodkie i zsiadłe, jogurt, kefir, biały ser ( chudy lub półtłusty),serek homogenizowany gotowane na miękko, w koszulkach, ścięte na parze w formie jajecznicy, jaj sadzonych, mięsa chude: wołowina, cielęcina, kurczaki, chuda wieprzowina w ograniczonych ilościach, ryby chude: dorsz, leszcz, mintaj, morszczuk, pstrąg, płastuga, szczupak, sandacz, wędliny chude: szynka polędwica (wieprzowe i drobiowe), chuda kiełbasa szynkowa, wieprzowa lub wołowa, masło, margaryny miękkie, słodka śmietanka, oleje roślinne: sojowy, słonecznikowy, rzepakowy, oliwa z oliwek gotowane, gotowane w postaci puree sery żółte i topione, sery pleśniowe gotowane na twardo i smażone w zwykły sposób, mięso tłuste: baranina, wieprzowina, gęsi, kaczki, wędliny tłuste pasztety, wędliny podrobowe, produkty mięsne i rybne wędzone mięsa peklowane, konserwy mięsne i rybne, ryby tłuste: węgorz, halibut śmietana, smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde frytki, wszelkiego rodzaju ziemniaki smażone, placki ziemniaczane, pyzy Nr referencyjny nadany sprawie przez Zamawiającego:.../2008 1
Warzywa marchew, kalafior, buraczki, dynia, szpinak, kabaczki, młody zielony groszek, młoda fasolka szparagowa, warzywa z wody oprószane mąką z dodatkiem masła lub margaryny, bez zasmażek, na surowo - zielona sałata, cykoria, pomidory, utarta marchew z jabłkiem, W ograniczonej ilości kapusta pekińska, kalafior, brokuł wszystkie odmiany kapusty papryka, cebula, ogórki, brukiew, rzodkiewki, warzywa z zasmażkami, konserwowane octem, Owoce Suche strączkowe Cukier i słodycze Przyprawy Zupy Potrawy mięsne i rybne owoce dojrzałe bez skórki i pestek jabłka, pomarańcze, brzoskwinie, banany, morele, truskawki, maliny i porzeczki w formie przecieru lub soku żadne cukier, miód, dżemy bez pestek, przetwory owocowe z dodatkiem cukru : kompoty, galaretki, tylko łagodne w ograniczonych ilościach: sól, cukier, sok z cytryny, koper zielony, kminek, wanilia, cynamon kleiki, krupniki z dozwolonych kasz, zupy mleczne, przetarte zupy owocowe, zupy warzywne czyste /barszcz, pomidorowa/, zupy jarzynowe z dozwolonych warzyw, zupa ziemniaczana, zupy zagęszczone zawiesiną mąki w wodzie, mleku lub słodkiej śmietance-bez zasmażek, gotowane, duszone bez uprzedniego obsmażania, pieczone w folii lub pergaminie, potrawki, pulpety, budynie wszystkie owoce niedojrzałe, gruszki, śliwki, czereśnie, agrest, owoce suszone, wszystkie zabronione: groch, fasola, bób, soczewica chałwa, czekolada, słodycze zawierające tłuszcz, ostre przyprawy: ocet, pieprz, musztarda, papryka, wszelkiego rodzaju pikle kapuśniaki, zupa ogórkowa, fasolowa, grochówka, zupy zaprawiane zasmażkami, smażone, duszone, pieczone w sposób tradycyjny. Sosy sosy o smaku łagodnym zaprawiane, słodką śmietanką, masłem lub żółtkiem zagęszczone zawiesiną mąki w wodzie, mleku lub słodkiej śmietance: koperkowy, cytrynowy, potrawkowy, pomidorowy, majonez w ograniczonych ilościach. Ostre, na zasmażkach, sosy na bazie tłustych i esencjonalnych wywarów mięsnych lub kostnych Nr referencyjny nadany sprawie przez Zamawiającego:.../2008 2
Desery kompoty, kisiele, musy, galaretki - z owoców dozwolonych, galaretki, kisiele, kremy z mleka, biszkopty, ciasto drożdżowe torty i ciastka z kremem, pączki, faworki, tłuste ciastka jak francuskie, piaskowe, kruche Napoje herbata, kawa zbożowa, mleko, napoje owocowe, soki warzywne, kawa naturalna, napoje gazowane. 2) Dieta cukrzycowa (dieta z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów) Dieta z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów jest stosowana przede wszystkim przez chorych cierpiących na cukrzycę. Jej najważniejszym zadaniem, obok dostarczania odpowiednich ilości energii i składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, jest przeciwdziałanie powstawaniu powikłań cukrzycy.różnica między dietą podstawową i dietą cukrzycową polega na znacznym ograniczeniu spożycia cukrów prostych i dwucukrów, a więc wyeliminowaniu lub wyraźnym ograniczeniu słodyczy i przetworów zawierających znaczny dodatek cukru (dżemy, miód, ciastka, itp.). W diecie tej ogranicza się także do niezbędnego minimum zawartość tłuszczu (ok. 25% energii), w tym szczególnie tłuszczu pochodzenia zwierzęcego. Dozwolone techniki kulinarne to: gotowanie na wodzie i parze, duszenie bez wcześniejszego obsmażania. Przeciwwskazane jest smażenie i grillowanie. Liczba posiłków 5 ( śniadanie, II śniadanie, obiad, podwieczorek, kolacja) Produkty dozwolone i przeciwwskazane w diecie z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów Nazwa produktu lub potrawy Produkty zbożowe Dozwolone pieczywo najlepiej razowe, typu Graham, kasze dozwolone wszystkie, ryż, płatki, musli bez dodatku cukru, owoców suszonych lub orzechów, makarony. Przeciwwskazane rogaliki francuskie, bułki słodkie, musli z dodatkiem cukru Mleko i produkty mleczne mleko, jogurt naturalny, kefir, biały ser (chudy), mleko tłuste, śmietana, jogurt owocowy, serek homogenizowany, ser biały tłusty, ser żółty i topiony, Jaja białko, całe jaja 2-3 na tydzień całe jaja częściej niż 2-3 razy w Mięso, wędliny i ryby mięsa chude: wołowina, cielęcina, kurczaki, indyki, bez skóry (najlepiej mięso z piersi), chuda wieprzowina, ryby wszystkie, tygodniu mięso tłuste: baranina, wieprzowina, gęsi, kaczki, wędliny tłuste: kiełbasa cienka, metka, salami, serdelki, pasztety, wędliny podrobowe, Nr referencyjny nadany sprawie przez Zamawiającego:.../2008 3
Tłuszcze wędliny chude: szynka, polędwica (wieprzowe i drobiowe), chuda kiełbasa szynkowa, wieprzowa lub wołowa, margaryny miękkie, oleje roślinne: sojowy, słonecznikowy, rzepakowy, oliwa z oliwek śmietana, smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde, tłuszcz spod pieczeni, majonez tradycyjny Ziemniaki Warzywa Owoce Suche strączkowe Cukier i słodycze Przyprawy Zupy Potrawy mięsne i rybne gotowane, kopytka wszystkie warzywa świeże i mrożone: na surowo lub gotowane, bez dodatku zasmażki świeże i mrożone (bez dodatku cukru lub bitej śmietany), winogrona i banany w niewielkiej ilości, konserwowe- niesłodzone żadne dżem niskosłodzony w niewielkiej ilości wszystkie przyprawy, sól w ograniczonej ilości zupy mleczne, zupy owocowe (bez cukru), zupy warzywne czyste /barszcz, pomidorowa/, zupy jarzynowe, zupa ziemniaczana, (zupy na odtłuszczonych wywarach mięsnych), zupy zabielane mlekiem bez zasmażek, bez dodatku masła lub śmietany gotowane, duszone bez uprzedniego obsmażania, pieczone w folii aluminiowej lub rękawie foliowym lub w pergaminie, potrawki, pulpety, budynie frytki, wszelkiego rodzaju ziemniaki smażone warzywa z zasmażkami, smażone owoce konserwowe słodzone, owoce suszone, kandyzowane, owoce z cukrem lub bitą śmietaną wszystkie zabronione: groch, fasola, bób, soczewica wszystkie słodycze, miód, dżem, cukier przyprawy zawierające sól zupy zaprawiane zasmażkami, ze śmietaną, zupy tłuste smażone w sposób tradycyjny Nr referencyjny nadany sprawie przez Zamawiającego:.../2008 4
Sosy sosy sałatkowe niskotłuszczowe np. na bazie mleka lub jogurtu sosy na zasmażkach, sosy na bazie tłustych wywarów mięsnych lub z kości, na śmietanie, tłustym mleku, sosy i kremy sałatkowe, sosy do mięsa i ryb zawierające tłuszcz, słone sosy gotowe (z torebki, z kostki), majonez, sosy słodkie Desery Napoje kompoty bez cukru, kisiele bez cukru, musy bez cukru herbata, kawa zbożowa, soki warzywne, woda mineralna, mleko chude wszystkie słodycze, orzechy tłuste mleko, soki i napoje słodzone cukrem 3) Dieta ubogoenergetyczna Ma zastosowanie przy redukcji masy ciała u osób z otyłością i nadwagą. Celem diety jest redukcja masy ciała (poprzez stopniowe ograniczenie energii). Największym ograniczeniom podlegają tłuszcze i węglowodany. Białko (materiał budulcowy) nie podlega ograniczeniom. Liczba posiłków 3 ( śniadanie, obiad, kolacja). Produkty i potrawy dozwolone i przeciwwskazane w diecie ubogoenergetycznej Nazwa produktu lub potrawy Produkty zbożowe Dozwolone pieczywo jasne i razowe, typu Graham, chrupkie, kasze dozwolone wszystkie,ale preferowane grube: gryczana, jęczmienna, ryż-preferowany nieczyszczony, płatki: owsiane, jęczmienne, pszenne, musli bez dodatku cukru, owoców suszonych lub orzechów, makarony Przeciwwskazane rogaliki francuskie (croissant), musli z dodatkiem cukru, owoców suszonych lub orzechów. Nr referencyjny nadany sprawie przez Zamawiającego:.../2008 5
Mleko i produkty mleczne Jaja Mięso, wędliny, ryby Tłuszcze Ziemniaki Warzywa Owoce Suche strączkowe Cukier i słodycze mleko 0% tł lub 0,5% tł, jogurt odtłuszczony (naturalny lub słodzony aspartamem), kefir chudy, maślanka, biały ser chudy, serek homogenizowany chudy, serek granulowany Light 2-3 razy w tygodniu całe jaja, przygotowane bez dodatku tłuszczu mięsa chude: wołowina, cielęcina ;kurczaki, indyki, bez skóry (najlepiej mięso z piersi),chuda wieprzowina ; ryby chude: dorsz, leszcz, mintaj, morszczuk, pstrąg, płastuga, sola, szczupak, sandacz; ryby tłuste do 2 razy w tygodniu, przygotowane bez dodatku tłuszczu, wędliny chude: szynka, polędwica,(wieprzowe i drobiowe), chuda kiełbasa szynkowa wieprzowa lub wołowa. margaryny miękkie o obniżonej zawartości tłuszczu, masło: w ograniczonej ilości, oleje roślinne: rzepakowy, oliwa z oliwek, sojowy, słonecznikowy, kukurydziany gotowane, pieczone bez dodatku tłuszczu, kopytka wszystkie warzywa świeże i mrożone :na surowo lub gotowane, bez dodatku zasmażki, majonezu (można go zastąpić jogurtem 0% tł) świeże i mrożone bez dodatku cukru lub bitej śmietany, winogrona i banany w niewielkiej ilości, konserwowe-niesłodzone żadne cukier, miód w bardzo małej ilości,raczej jako przyprawa, dżem niskosłodzony mleko, jogurt, kefir-tłuste; śmietana, śmietanka, mleko skondensowane, zabielacze do kawy, jogurt owocowy, serek homogenizowany słodzone cukrem ograniczyć, ser biały tłusty, sery żółte i topione, sery pleśniowe,feta, serki typu Fromage przygotowane z dodatkiem tłuszczu mięsa tłuste: baranina, wieprzowina,gęsi,kaczki; wędliny tłuste; paszczety, wędliny podrobowe; śmietana, śmietanka, smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde, tłuszcz spod pieczeni frytki, wszelkiego rodzaju ziemniaki smażone, placki ziemniaczane, czipsy warzywa z zasmażkami, smażone, z majonezem owoce konserwowe słodzone, owoce suszone, orzechy, owoce z cukrem lub bitą śmietaną wszystkie: groch fasola, bób, soczewica, soja wszystkie słodycze, kakao, orzechy Przyprawy wszystkie przyprawy, przyprawy zawierające sól sól -w ograniczonej ilości Nr referencyjny nadany sprawie przez Zamawiającego:.../2008 6
Zupy Potrawy mięsne i rybne Potrawy z mąk i kaszy zupy mleczne (na mleku 0% tł lub 0,5% tł) zupy owocowe (z niewielkim dodatkiem cukru lub ze słodzikiem), Zupy warzywne czyste (barszcz, pomidorowa), zupy jarzynowe, zupa ziemniaczana, (zupy na odtłuszczonych wywarach mięsnych),zupy zabielane mlekiem odtłuszczonym-bez zasmażek,bez dodatku masła, bez śmietany gotowane, duszone bez uprzedniego obsmażania, pieczone w folii aluminiowej lub rękawie foliowym lub w pergaminie, potrawki, pulpety, budynie kasze gotowane na sypko, kasze z dodatkiem mięsa, warzyw lub owoców, leniwe pierogi z chudego białego sera, naleśniki smażone bez dodatku tłuszczu zupy zaprawiane zasmażkami, zagęszczane mąką, ze śmietaną, zupy tłuste, rosoły, zupy w proszku smażone, duszone, pieczone w sposób tradycyjny smażone: kotlety z kaszy, kluski francuskie, racuchy, naleśniki smażone na tłuszczu Sosy Desery Napoje sosy sałatkowe niskotłuszczowe np: na bazie mleka lub jogurtu 0% tł. kompoty, kisiele,musy, galaretki-z niewielkim dodatkiem cukru lub ze słodzikiem; budyń z mleka chudego-z niewielkim dodatkiem cukru lub ze słodzikiem ; sałatki owocowe bez dodatku cukru herbata, kawa, mleko chude, kawa zbożowa na chudym mleku, soki owocowe typu Light lub słodzone słodzikiem-w umiarkowanej ilości,soki warzywne, napoje bezkaloryczne, herbatki owocowe i ziołowe, woda mineralna na zasmażkach, sosy na tłustych wywarach mięsnych lub z kości, na śmietanie, tłustym mleku, sosy i kremy sałatkowe, sosy do mięsa i ryb zawierające tłuszcz, majonez. wszystkie słodycze jak najbardziej ograniczyć tłuste mleko, płynna czekolada, soki i inne napoje słodzone cukrem, kawa ze śmietanką Nr referencyjny nadany sprawie przez Zamawiającego:.../2008 7