Warto to sprawdzić na konkretnych przykładach. Pracuję w szkole podstawowej. Szkoła zatrudnia na stanowisku referenta na pół etatu emeryta. Czy w związku z tym od świadczeń z ZFŚS (zapomoga socjalna, wczasy pod gruszą) należy u niego potrącić zryczałtowany podatek w wysokości 10% czy 18%? Małgorzata P., księgowa Emeryt pozostaje w stosunku pracy, zatem świadczenia z ZFŚS należy zaliczyć do przychodów ze stosunku pracy i opodatkować na zasadach ogólnych, tzn. według skali podatkowej, a nie podatkiem zryczałtowanym. Zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: updof) z tytułu świadczeń otrzymanych przez emerytów lub rencistów w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunkiem pracy, z wyjątkiem przychodów zwolnionych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 26 i 38, pobiera się podatek zryczałtowany w wysokości 10% należności. Nie uwzględnia się przy tym żadnych kosztów uzyskania przychodów. Ryczałt potrąca płatnik, którym może być osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, osoba prawna i jej jednostka organizacyjna oraz jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, dokonująca wypłat (świadczeń) lub stawiająca do dyspozycji podatnika pieniądze lub wartości 1 / 5
pieniężne. Z brzmienia przepisu art. 30 ust. 1 pkt 4 updof wynika, że powyższy sposób opodatkowania świadczeń - podatkiem zryczałtowanym - dotyczy wyłącznie emerytów, którzy byli niegdyś pracownikami danego podmiotu i z tego tytułu otrzymują stamtąd określone świadczenia w formie pieniężnej bądź rzeczowej, np. zgodnie z regulaminem zakładowego funduszu świadczeń socjalnych są uprawnieni do wsparcia. Inaczej mówiąc, ryczałtowo są opodatkowane rzeczy bądź wypłaty otrzymane przez emerytów, z którymi stosunek pracy już ustał (byli pracownicy). Natomiast z pytania wynika, że zapomogę oraz dofinansowanie wczasów pod gruszą z ZFŚS otrzymuje emeryt pozostający w stosunku pracy. Jest on aktualnie pracownikiem szkoły. Zatem opodatkowanie 10% ryczałtem nie ma tu zastosowania. Obydwa świadczenia stanowią przychód ze stosunku pracy na podstawie art. 12 ust. 1 updof. W ciągu roku podatkowego pracodawca, jako płatnik, obowiązany jest obliczać, pobierać i odprowadzać do urzędu skarbowego zaliczki na podatek dochodowy od dochodu pracownika, według stawek tabeli skali podatkowej (w 2009 r. jest to 18 i 32 %). W miesiącu wypłaty dofinansowania do urlopu należy doliczyć je pracownikowi do pozostałych jego przychodów i pobrać zaliczkę na zasadach ogólnych. Dofinansowanie wypoczynku, nawet jeśli pochodzi ze środków ZFŚS, jest w pełni opodatkowane. Zwolnienie obejmuje bowiem tylko świadczenia rzeczowe do wysokości 380 zł na rok, w całości sfinansowane z ZFŚS. Natomiast zapomoga może być zwolniona z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 26 updof. Zgodnie z nim, podatku nie płaci się od zapomóg otrzymanych w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2.280 zł. Jeżeli więc zapomoga została wypłacona w związku z powyższymi okolicznościami, to wówczas zostaje zwolniona z 2 / 5
opodatkowania. Źródło sfinansowania zapomogi nie ma tu znaczenia. Mogą to być nie tylko środki ZFŚS, ale również środki obrotowe podmiotu. Nadwyżka ponad wyznaczony limit kwotowy - 2.280 zł jest natomiast obciążona podatkiem dochodowym, również na zasadach ogólnych. Opisane zagadnienie przedstawiamy również na przykładach. Przykład 1 Pracownikowi - emerytowi przyznano z ZFŚS dofinansowanie do wczasów pod gruszą w wysokości 500 zł oraz zapomogę z tytułu kradzieży w mieszkaniu - 1.000 zł. Pracownik zatrudniony jest na pół etatu, a jego wynagrodzenie wynosi 900 zł. Zaliczkę na podatek dochodowy w miesiącu otrzymania wsparcia należy obliczyć w następujący sposób. Ponieważ świadczenia wypłacone z pieniędzy ZFŚS, obojętnie czy rzeczowe czy w gotówce, są zwolnione ze składek na ZUS, składki zostaną naliczone tylko od wynagrodzenia za pracę. 900 zł x 13,71% = 123,39 zł - składki na ubezpieczenia społeczne. 900 zł - 123,39 zł = 776,61 zł - podstawa wymiaru składki zdrowotnej. 776,61 zł x 9% = 69,89 zł - składka zdrowotna należna do ZUS. 776,61 zł x 7,75% = 60,19 zł - składka zdrowotna podlegająca odliczeniu od zaliczki na podatek dochodowy. 776,61 zł + 500 zł (dofinansowanie do gruszy) = 1276,61 zł (zapomoga zwolniona z podatku). 1.276,61 zł - 111,25 zł = 1.165,36 zł; 1.165 zł - podstawa opodatkowania. 3 / 5
1.165 zł x 18% = 209,70 zł - zaliczka na podatek dochodowy (nie stosujemy kwoty zmniejszającej podatek, gdyż uwzględnia ją ZUS przy wypłacie emerytury). 209,70 zł - 60,19 zł = 149,51 zł; po zaokrągleniu 150 zł - zaliczka na podatek dochodowy podlegająca wpłacie do US. Do wypłaty: 1.276,61 zł - 69,89 zł - 150 zł = 1.056,72 zł + 1.000 zł zapomogi = 2.056,72 zł. Przykład 2 Zgodnie z regulaminem ZFŚS biblioteki publicznej, osobami uprawnionymi do korzystania ze środków funduszu są m.in. emeryci - byli pracownicy. Jednemu z nich przyznano i wypłacono 800 zł tytułem dofinansowania pobytu w sanatorium. Od przychodu biblioteka ma obowiązek pobrać podatek zryczałtowany w wysokości 80 zł (800 zł x 10%). Przykład 3 W grudniu 2008 r. były pracownik - emeryt otrzymał od dawnego zakładu pracy bon na święta Bożego Narodzenia o wartości 300 zł. W marcu również otrzymał taki talon, ale na święta Wielkanocne, opiewający na 200 zł. Tym razem zakład pracy nie pobrał podatku dochodowego 4 / 5
w formie zryczałtowanej. A to dlatego, że wolne od podatku dochodowego są świadczenia rzeczowe lub ekwiwalenty pieniężne w zamian tych świadczeń otrzymywane przez emerytów i rencistów w związku z łączącym ich poprzednio z zakładami pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy oraz od związków zawodowych - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2 280 zł (art. 21 ust. 1 pkt 38 updof). Bon jest tu świadczeniem rzeczowym, a zatem korzysta ze zwolnienia. Łączna wartość świadczeń w 2008 r. nie przekroczyła limitu 2.280 zł. Podstawa prawna: - Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106 z późn. zm.). 5 / 5