Aleksandra Banaszkiewicz, Andrzej Radzikowski, Piotr Albrecht I Katedra Pediatrii Prof. Andrzej Radzikowski Kierownik Kliniki Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci nazwa w 2008 r. pierwsza nazwa Oddział B Kliniki Terapii Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci, pierwsza jednostka w historii warszawskiej Akademii Medycznej zajmująca się problemami gastrologicznymi dzieci, została utworzona przez prof. dr. hab. n. med. Tadeusza Zalewskiego w 1981 r., on także został jej pierwszym kierownikiem. Szpital Kliniczny przy ulicy Działdowskiej spadkobiercą tradycji Szpitala Karola i Marii Szpital przy ul. Działdowskiej, w którym znajduje się Klinika, zajmuje obecny budynek od 1946 r. (ryc. 1). Przed II wojną światową znajdował się na terenie warszawskiej Woli, pomiędzy ulicami Leszno, Karolkową, Żytnią i Młynarską. 8 listopada 1913 r. otwarto w Warszawie na Woli przy ul. Leszno najnowocześniejszy, najlepiej zorganizowany i wyposażony w tym czasie miejski szpital dziecięcy w Polsce i w Europie Szpital im. Karola i Marii ufundowany przez Zofię Szlenkierównę. Została ona także Przełożoną Pielęgniarek i Przewodniczącą Rady Fundacji. W liczącym 9 pawilonów obiekcie mieścił się Oddział Wewnętrzny, Zakaźny, Obserwacyjno-Izolacyjny, Chirurgiczno-Ortopedyczny i Ambulatorium. W szpitalu zatrudniono farmaceutę (czego jeszcze wówczas powszechnie nie praktykowano). Na dyrektora powołano dr. Józefa Brudzińskiego, światowej sławy pediatrę, który wkrótce (w 1916 r.) wybrany został pierwszym Rektorem wskrzeszonego w Warsza- 1325
Dzieje I Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie Ryc. 1. Szpital Pediatryczny przy ul. Działdowskiej. wie polskiego uniwersytetu. Tak zwany Objaw Brudzińskiego typowy dla zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych do dziś jest omawiany we wszystkich podręcznikach pediatrii i neurologii. Budowę Szpitala im. Karola i Marii ukończono w tempie rekordowym. W 1913 r. przyjęto pierwszych chorych. Szpital Karola i Marii był pierwszą bazą dla studentów Wydziału Lekarskiego, przygotowującą ich do pracy w zawodzie. Klinika Pediatryczna przy ulicy Litewskiej 14/16 powstała kilka lat później, tzn. w roku akademickim 1920/1921, ale nadal studenci odbywali zajęcia w zakresie chorób zakaźnych (szkarlatyna, dyfteryt, gruźlica) w szpitalu przy ulicy Leszno. Integralnie ze Szpitalem im. Karola i Marii związana była Warszawska Szkoła Pielęgniarek założona w 1921 r. przez Ignacego Paderewskiego; jej drugą dyrektorką była Zofia Szlenkierówna. Zajęcia praktyczne z pediatrii uczennice odbywały w Szpitalu im. Karola i Marii. Na koszt Szpitala wprowadzono systematyczne, okresowe badania pracowników; urządzono dla nich plac do gier ruchowych. Starano się stale unowocześniać Szpital, utworzono m.in. kuchnię mleczną, zorganizowano pokoje dla matek karmiących, tarasy do leczenia powietrzem. Od pierwszych dni II wojny światowej szpital działał jako punkt sanitarny dla dzieci i dorosłych, organizował przeszkolenia sanitarne dla AK. Już na wiele dni przed powstaniem warszawskim Szpital otrzymał instrukcje na wypadek wybuchu akcji zbrojnej; oprócz punktu opatrunkowego miały się w nim mieścić składy sanitarne i żywnościowe dla grup walczących na Woli. W czasie powstania warszawskiego był Szpitalem frontowym, stanowiącym zaplecze słynnych batalionów harcerskich Parasola, Zośki i Wigry. Niemcy po zdobyciu Szpitala 6 sierpnia 1944 r. wymordowali rannych, spalili budynki, a personel z grupą dzieci przepędzili do szpitala przy ul. Płockiej, skąd pod kierownictwem przyszłego profesora Jana Bogdanowicza ewakuowano się do Włodzimierzowa koło Piotrkowa Trybunalskiego. Po powrocie do Warszawy szpital przez krótki czas mieścił się w Domu Dziecka przy ul. Przybyszewskiego na Żoliborzu, skąd w 1946 r. został tymczasowo przeniesiony do budynku socjalnego fabryk wolskich mieszczących się na rogu ulic 1326
Klinika Gastroenterologiii Żywienia Dzieci Działdowskiej i Wolskiej. Przyczyną tej decyzji była propozycja szwajcarskiej organizacji charytatywnej Don Suisse kompletnego wyposażenia szpitala dziecięcego w Warszawie, o ile miasto zaproponuje odpowiedni budynek. Podjęta ponad 60 lat temu decyzja o tymczasowej lokalizacji szpitala została utrzymana w mocy do dziś. Szpital pozbawiono kapitalistycznych patronów. Nazwany został PSK2, a następnie PSK3. Dopiero w latach 80. XX wieku udało się wywalczyć na patrona prof. Władysława Szenajcha. Od początku swojej powojennej działalności szpital został włączony do pracy dydaktycznej; utworzono II Katedrę Pediatrii, a w niej ośrodek kształcenia w zakresie pediatrii dla stypendystów Ministerstwa Zdrowia z całego kraju. Chociaż Szpital im. Karola i Marii był szpitalem miejskim, dbano w nim o staranne wykształcenie zawodowe własnego personelu i prowadzono szkolenia dla pediatrów z całej Polski. W latach 1950-1970 Szpital przy ulicy Działdowskiej stał się bazą Oddziału Pediatrycznego w ramach Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie. Kierownikiem i organizatorem Oddziału Pediatrycznego był prof. Władysław Szenajch. Dla studentów wiązało się to ze zwiększeniem liczby godzin zajęć, gdyż poza normalnymi studiami na Wydziale Ogólnym dochodził rozszerzony program z pediatrii i dziedzin pokrewnych, np. chirurgii i radiologii dziecięcej. W ramach Oddziału Pediatrycznego powstały kliniki. Klinika Chorób Zakaźnych Kierownik prof. Jan Bogdanowicz, wkrótce została przeniesiona na ul. Sienną. Na bazie Oddziału powstała Klinika Terapii (oddział A, B, C) Kierownik prof. Henryk Brokman, a następnie pion ten prowadzili prof. Halina Zapaśnik- Kobierska, prof. Maria Ochocka, prof. Danuta Chmielewska-Szewczyk oraz prof. Marek Kulus (obecnie jest to I Katedra Pediatrii) oraz Klinika Diagnostyki (D, E, F) prof. Zofia Lejmbach, doc. Żeligowska, prof. Irena Krzeska, prof. Lech Korniszewski, obecnie prof. Hanna Szajewska; Chirurgii prof. Kossakowski, doc. Hroboni, prof. Irena Smólska, a obecnie prof. Maciej Karolczak. Kreowano wówczas również pierwszą w Polsce Katedrę Radiologii Pediatrycznej (prof. K. Rowiński). W 1970 r. rozwiązano Oddział Pediatryczny, a wszystkie Kliniki i Zakłady szpitala stały się częścią Instytutu Pediatrii Akademii Medycznej. Absolwenci Oddziału Pediatrycznego o swoim macierzystym szpitalu mówili żartobliwie i miło nasza mama Dziadowska. Po likwidacji Oddziału Pediatrycznego część zachowawcza (internistyczna) Szpitala została przeorganizowana w dwie Katedry (I i II) z Klinikami Patologii Noworodka, Niemowląt i Wad Uwarunkowanych Genetycznie, Chorób Rozrostowych Krwi, Gastroenterologii i Żywienia Dzieci, Pneumonologii i Alergologii. Niezmiernie trudno jest pisać o zasługach i osiągnięciach poszczególnych Klinik czy osób, ponieważ przez kilkadziesiąt lat istnienia Szpitala przy Działdowskiej wielokrotnie i w różny sposób dzielono go na Oddziały i Zakłady. Dlatego jedynie ostatnich 20 lat zostanie omówionych oddzielnie dla Kliniki Gastroenterologii i Żywienia Dzieci. Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci W 1981 r. funkcję Ordynatora oddziału B objął dr hab. n. med. Tadeusz Zalewski. Oddział ten, po wyspecjalizowaniu i wyposażeniu w zakresie gastrologii i ży- 1327
Ryc.2. Prof. Tadeusz Zalewski Kierownik Kliniki w latach 1981-1999 Dzieje I Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie wienia, wkrótce został przekształcony w Klinikę Gastroenterologii i Żywienia Dzieci AM w Warszawie. Prof. dr hab. n. med. Tadeusz Zalewski (ryc. 2) urodził się w 1928 r. w Warszawie. Ukończył Wydział Lekarski Warszawskiej AM w 1951 r., a rok później Oddział Pediatryczny. Od III roku studiów pracował w Szpitalu przy ul. Działdowskiej, początkowo jako student, następnie asystent i adiunkt w Oddziale prowadzonym przez prof. Henryka Brokmana. W 1981 r. objął kierownictwo Oddziału i w 1981 r. doprowadził do przekształcenia go w Klinikę Gastroenterologii i Żywienia Dzieci. Był członkiem zarządu Towarzystwa Przyjaciół Dzieci na Diecie Bezglutenowej w latach 1980-1988, założycielem i Prezesem Honorowym Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Utworzył i jest do dzisiaj redaktorem naczelnym Pediatrii Współczesnej Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dziecka. Prof. Zalewski jest autorem około 260 prac naukowych oraz książek na temat biegunek nieinfekcyjnych, chorób przewodu pokarmowego u dzieci oraz współautorem monografii Serologic diagnosis of celiac disease. Na rycinie 3 przedstawiono Zespół Kliniki na zakończenie pracy prof. T. Zalewskiego jako Kierownika Kliniki (1999 r.). Od 1999 r. Kliniką kieruje prof. dr hab. n. med. Andrzej Radzikowski (ryc. 4.), który całą swoją karierę zawodową związał z Kliniką. Urodził się 29 grudnia 1942 r. w Warszawie. Dyplom lekarski uzyskał w 1966 r. na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Warszawie. W trakcie studiów został asystentem w Katedrze Anatomii Ryc. 3. Zdjęcie Zespołu Kliniki na zakończenie pracy przez prof. T. Zalewskiego. 1328
Klinika Gastroenterologiii Żywienia Dzieci Prawidłowej AM, w której pracował przez długie lata, będąc już pediatrą. Staż podyplomowy odbył w Szpitalu przy ulicy Niekłańskiej oraz w Szpitalu Gemmeli Sacro Cuore w Rzymie. Pracę zawodową rozpoczął w Szpitalu przy ul. Działdowskiej, gdzie uzyskał tytuł specjalisty I stopnia (w 1970 r.) i II stopnia (w 1977 r.). W 1974 r. uzyskał tytuł doktora nauk medycznych na podstawie pracy pt. Objętości płynu pozakomórkowego w różnych stanach chorobowych u dzieci. W 1977 r. zdał amerykański egzamin nostryfikacyjny ECFMG. W latach 1979-1980 przebywał na rezydenturze pediatrycznej w Memorial University Hospital St. John s w Kanadzie. W 1984 r. pracował jako visiting profesor w Kampali w Ugandzie. W 1985 r. uzyskał stopień naukowy doktora habilitowanego na podstawie pracy habilitacyjnej pt. Dynamika wzrostu i stanu odżywienia u dzieci z celiakią. W 1998 r. uzyskał stopień specjalisty gastrologa, a rok później został Kierownikiem Kliniki. Ryc. 4. Prof. Andrzej Radzikowski Kierownik Kliniki od 1999 nadal Jest członkiem wielu towarzystw polskich i zagranicznych. Jako pierwszy Polak zasiadał w latach 1991-1993 w zarządzie ESPGHAN (European Society of Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition). Był przewodniczącym Polskiej Grupy Celiakalnej w latach 1990-1992 i 1994-1996. Prof. Andrzej Radzikowski jest autorem niemal dwustu publikacji, w tym kilkudziesięciu prac oryginalnych, publikowanych w czasopismach polskich i anglojęzycznych. W zakresie zainteresowań Kliniki znajdowała się również neurologia dziecięca. Dział ten rozwinął się w Klinice Gastroenterologii i Żywienia Dzieci dzięki prof. Krystynie Sidor. Od niemal 40 lat działa Pracownia EEG i Poradnia Neurologiczna. W kooperacji z innymi Klinikami Szpitala prowadzono badania nad glutenozależną encefalopatią, wpływem przewlekłego niedotlenienia na OUN, wpływem nawracających stanów hipoglikemicznych na OUN oraz nad dzieckiem matki chorej na cukrzycę. Najważniejsze osiągnięcia naukowe Kliniki 1. Pierwsze w Polsce wdrożenie biopsji jelita jako metody rozpoznawania celiakii. 2. Pierwsze w Polsce (we współpracy z laboratorium prof. Chorzelskiego) wdrożenie testu przeciwciał antyendomyzjalnych, który okazał się najbardziej swoistą metodą serologiczną w przesiewie, rozpoznawaniu i kontroli przestrzegania diety bezglutenowej i ocenie tzw. testu prowokacji glutenem (gluten challenge) w celiakii. 3. Bardzo wczesne (lata 50. XX wieku) wprowadzenie metod endoskopowych, początkowo rektoskopii, następnie gastroduodenoskopii i kolonoskopii. 1329
Dzieje I Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie 4. Badania epidemiologiczne nieswoistych zapaleń jelit koordynacja programu ogólnopolskiego. 5. Badania genetyczne nieswoistych zapaleń jelit w Europie we współpracy z grupą Roboczą ds. Nieswoistych Zapaleń Jelit ESPGHAN. 6. Badania z zastosowaniem probiotyków w czynnościowych chorobach przewodu pokarmowego u dzieci. 7. Nowoczesne metody (auksologiczne) oceny rozwoju dziecka na przykładzie celiakii. 8. Prowadzenie Oddziału Dziennego od lat 80. XX wieku. Obecny skład osobowy Kliniki Kierownik Kliniki: prof. nadzw. dr hab. n. med. Andrzej Radzikowski Zastępca kierownika Kliniki: dr n. med. Piotr Albrecht Asystenci: dr n. med. Katarzyna Karolewska-Bochenek dr n. med. Izabella Łazowska-Przeorek dr n. med. Maria Kotowska dr n. med. Agnieszka Gawrońska dr n. med. Aleksandra Banaszkiewicz lek. Edyta Sienkiewicz Doktorant: lek. Marcin Dziekiewicz Rezydenci: lek. Anna Świercz lek. Anna Bibik lek. Ewa Miśko. Pielęgniarką oddziałową od wielu lat jest piel. dypl. Małgorzata Nowakowska Dietetyczka: mgr Urszula Grochowska. Obecnie w Klinice leczy się około 1200 chorych rocznie. W Oddziale mającym 16 łóżek jest to możliwe dzięki systemowi przepustek, który pozwala pacjentom w dobrym stanie, mieszkającym blisko oraz pacjentom poddającym się jedynie diagnostyce przebywać w Szpitalu tylko przez niezbędne minimum czasu, co jest szczególnie istotne dla dzieci (nie muszą długo pozostawać poza swoimi domami) oraz zapobiega zakażeniom wewnątrzszpitalnym. Pacjenci przyjmowani do Oddziału są przede wszystkim mieszkańcami województwa mazowieckiego, ale w części są pacjentami kierowanymi z innych ośrodków w Polsce w celu leczenia specjalistycznego. Działalność diagnostyczno-lecznicza obejmuje leczenie stacjonarne, leczenie polikliniczne oraz działalność konsultacyjną, którą objęte są współpracujące kliniki zarówno z obu połączonych szpitali (przy ulicy Działdowskiej i przy Marszałkowskiej), jak i oddziały w innych szpitalach warszawskich i mazowieckich. Klinika dysponuje własną Pracownią Endoskopową wykonującą diagnostyczne i lecznicze zabiegi endoskopowe w zakresie górnego i dolnego odcinka przewodu 1330
Klinika Gastroenterologiii Żywienia Dzieci pokarmowego, zabiegi udrażniania zwężeń przełyku i usuwania ciał obcych, a także Pracownią Badań Czynnościowych, w której wykonywane są manometria górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego, 24-godzinne monitorowanie ph przełyku oraz szereg innych testów oddechowych. Przy Klinice działa Poradnia Gastrologiczna i Żywieniowa oraz Poradnia dla Osób z Nieswoistymi Zapaleniami Jelita. Kierunki prac i zainteresowania naukowe Kliniki Zagadnieniem będącym współcześnie w centrum zainteresowania Kliniki są nieswoiste zapalenia jelit u dzieci. Podstawowymi osiągnięciami w tej dziedzinie są przeprowadzenie pierwszego, prospektywnego, ogólnopolskiego badania epidemiologicznego nad częstością występowania tych chorób u dzieci w Polsce, wprowadzenie żywienia enteralnego jako czynnika indukcji remisji choroby Leśniowskiego- -Crohna u dzieci oraz nowatorskie w Polsce leczenie biologiczne tej choroby. Klinika, jako jedna z dwóch w Polsce jest członkiem Grupy Roboczej ds. Nieswoistych Zapaleń Jelit przy ESPGHAN. Wyrazem tych doświadczeń jest włączenie się do wieloośrodkowych ogólnoeuropejskich badań poświęconych: standardom diagnostycznym nieswoistych zapaleń jelit u dzieci, standardom leczniczym nieswoistych zapaleń jelit u dzieci, leczeniu immunosupresyjnemu nieswoistych zapaleń jelit u dzieci. Ponadto w tym zakresie Klinika prowadzi następujące badania: monitorowanie odpowiedzi immunologicznej po szczepieniu przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A u dzieci z nieswoistymi zapaleniami jelit (badanie wieloośrodkowe), ocena odpowiedzi humoralnej po szczepieniu przeciwko grypie u dzieci z nieswoistym zapaleniem jelit (badanie wieloośrodkowe), zakażenie Clostridium difficile a obecność laktoferyny w próbkach kału pobranych od dzieci z nieswoistym zapaleniem jelit (badanie prowadzone we współpracy z ośrodkami mikrobiologicznymi w Wielkiej Brytanii i Holandii), ocena zmian restrykcyjnych w układzie oddechowym u dzieci z nieswoistym zapaleniem jelit. Od wielu lat Klinika prowadzi badania dotyczące dużej grupy chorób czynnościowych przewodu pokarmowego, m.in.: ocena skuteczności niskich dawek erytromycyny w leczeniu choroby refluksowej u dzieci. Badanie z randomizacją, prowadzone metodą podwójnie ślepej próby, kontrolowane placebo; ocena skuteczności stosowania omeprazolu u dzieci z przewlekłymi objawami laryngologicznymi. Badanie z randomizacją, prowadzone metodą podwójnie ślepej próby, kontrolowane placebo; 1331
Dzieje I Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie kompleksowa ocena diagnostyki i terapii zakażeń Helicobacter pylori u dzieci; ocena skuteczności Lactobacillus GG w leczeniu czynnościowych bólów brzucha u dzieci. Badanie z randomizacją, przeprowadzone metodą podwójnie ślepej próby, kontrolowane placebo. W Klinice realizowane są granty KBN: 1. Ocena różnych metod rozpoznawania, leczenia i kontroli wyników terapii zakażeń wywołanych przez H. pylori u dzieci. 2. Monitorowanie odpowiedzi immunologicznej po szczepieniu przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A u dzieci z nieswoistymi zapaleniami jelit. Tytuł profesora Prof. dr hab. n. med. Hanna Szajewska, 2007 r. Rozprawy na stopień naukowy doktora habilitowanego 1. Dr hab. n. med. Andrzej Radzikowski Dynamika wzrostu i stanu odżywienia w celiakii, opiekun dr hab. Tadeusz Zalewski (1987). 2. Dr hab. n. med. Hanna Szajewska Ostre biegunki infekcyjne u dzieci: epidemiologia, leczenie i zapobieganie, opiekun prof. Andrzej Radzikowski (2000). 3. Dr n. med. Piotr Albrecht. Prace na stopień naukowy doktora nauk medycznych Dr n. med. Alicja Kapuścińska Znaczenie kliniczne autoprzeciwciał przeciwko endomysium mięśni gładkich przewodu pokarmowego klasy IgA (IgA- -EmA), promotor dr hab. Tadeusz Zalewski (1987). Dr n. med. Andrzej Radzikowski Zachowanie się objętości szybko wymienialnej przestrzeni pozakomórkowej w różnych stanach chorobowych u dzieci, promotor prof. M.H. Zapaśnik-Kobierska (1973). Dr n. med. Agnieszka Pluta O wpływie zasobów witaminy D matki na jej zasoby u noworodka, promotor dr hab. Tadeusz Zalewski (1987). Dr n. med. Piotr Albrecht Pentagastryna w leczeniu stanów zanikowych błony śluzowej jelita cienkiego, promotor dr hab. Tadeusz Zalewski (1984). Dr n. med. Hanna Szajewska Wpływ podaży białka na rozwój fizyczny i wskaźniki przemiany białkowej u niemowląt w pierwszym kwartale życia. promotor prof. Tadeusz Zalewski (1993). Dr n. med. Jan Józefaczuk Choroba trzewna w województwie tarnobrzeskim u dzieci urodzonych w latach 1985-1989, promotor dr hab. Andrzej Radzikowski. Dr n. med. Maria Mrozińska Rozwój psycho-ruchowy dzieci, u których w okresie niemowlęcym rozpoznano poszerzenie zewnątrzmózgowych przestrzeni płynowych, promotor prof. Krystyna Sidor (1996). Dr n. med. Wojciech Ostoja-Chrząstowski: Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforowej oraz gęstości kości u dzieci leczonych lekami przeciwpadaczkowymi, promotor prof. Krystyna Sidor (1999). 1332
Klinika Gastroenterologiii Żywienia Dzieci Dr n. med. Katarzyna Karolewska-Bochenek Antropometryczna ocena stanu odżywiania u pacjentów z chorobą Hirschsprunga po operacji radykalnej, promotor prof. Andrzej Radzikowski (1999). Dr n. med. Piotr Dziechciarz Gospodarka wapniowo-fosforanowa i densytometryczna ocena układu kostnego u młodych dorosłych z celiakią, promotor prof. Andrzej Radzikowski (1999). Dr n. med. Andrea Horwatz-Stolarczyk Ocena częstości występowania zaburzeń neuropsychologicznych i bioelektrycznych mózgu u młodych dorosłych ze skąpoobjawową celiakią, promotor prof. Krystyna Sidor (2002). Dr n. med. Maria Kotowska Ocena skuteczności Saccharomyces boulardii w zapobieganiu biegunce związanej z antybiotykoterapią u dzieci, promotor dr hab. Hanna Szajewska (2004). Dr n. med. Aleksandra Banaszkiewicz Ocena skuteczności Lactobacillus GG w leczeniu zaparcia u dzieci, promotor dr hab. Hanna Szajewska (2004). Dr n. med. Agnieszka Gawrońska Ocena skuteczności stosowania pro bioty ków w leczeniu czynnościowych bólów brzucha u dzieci, promotor prof. Hanna Szajewska (2007). Pracownicy Kliniki prowadzą zajęcia dydaktyczne ze studentami III, IV, V i VI roku I i II Wydziału Lekarskiego, ze studentami Wydziału Nauki o Zdrowiu Dietetyki i Pielęgniarstwa oraz ze studentami anglojęzycznymi w zakresie Pediatrii, Gastroenterologii i Żywienia dzieci. Zespół Kliniki pod redakcją prof. Tadeusza Zalewskiego opublikował pierwszy polski podręcznik chorób przewodu pokarmowego u dzieci. Pierwszy, wielotomowy skrypt do nauki pediatrii dla studentów medycyny został również przygotowany pod jego redakcją. Pod redakcją prof. Hanny Szajewskiej i dr. Piotra Albrechta został opracowany skrypt z gastroenterologii dziecięcej dla studentów medycyny. Kierownik Kliniki dużą wagę przykłada do nauczania pielęgniarek. Większość pracujących w Oddziale pielęgniarek studiuje na studiach licencjackich na Wydziale Nauki o Zdrowiu warszawskiej AM. Dwie z nich (Beata Korus i Elżbieta Niewiadomska) obroniły w październiku 2007 r. prace magisterskie. Klinika naucza studentów pielęgniarstwa na wszystkich poziomach nauczania zaocznego, dziennego i tzw. pomostowego. W 2007 r. powstał podręcznik pediatrii dla studentów pielęgniarstwa pod redakcją prof. Andrzeja Radzikowskiego. Od 25 lat przy Klinice działa Studenckie Koło Naukowe. Corocznie Klinika wraz z oddziałem dziecięcym Szpitala Miejskiego w Nowej Dębie organizuje wakacyjny obóz pediatryczny, który kończy się konferencją naukową w Baranowie Sandomierskim. Klinika jest współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Wspierania Osób z Nieswoistymi Zapaleniami Jelit J-elita (prezesem jest dr Piotr Albrecht, a wiceprezesem dr Katarzyna Karolewska-Bochenek), które organizuje wykłady, wydało podręcznik dla pacjentów chorych na chorobę Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego (dr Katarzyna Karolewska-Bochenek) oraz redaguje kwartalnik dla chorych. 1333
Dzieje I Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie Plany na przyszłość Dalsze perspektywy działalności i rozwoju Kliniki w dużej mierze zależą od planów Akademii Medycznej wybudowania nowego dziecięcego szpitala klinicznego w Warszawie na Polach Mokotowskich. Przedwojenny budynek Kasy Chorych, który w latach 40. XX wieku tymczasowo zajął szpital, jest stary i w dużej mierze nie spełnia wymogów nowoczesnej jednostki dydaktyczno-leczniczej, a zapotrzebowanie na usługi Oddziału stale rosną, o czym świadczy coraz większa liczba przyjmowanych pacjentów zarówno w Oddziale, jak i w przychodniach oraz stale wydłużająca się kolejka pacjentów czekających na diagnostykę. Mimo trudności finansowych Szpitala Klinika Gastroenterologii w miarę swoich możliwości remontowała zajmowane pomieszczenia i unowocześniała posiadaną aparaturę, by móc jak najlepiej realizować postawione zadania. Obecnie remontowana powiększana i unowocześniana jest Pracownia Endoskopowa. Do głównych tematów badawczych w zakresie gastroenterologii i żywienia nadal będą należeć m.in. badania dotyczące choroby wrzodowej żołądka, zapalenia błony śluzowej żołądka i dwunastnicy, celiakii, ostrego zapalenia trzustki i nieswoistych chorób zapalnych jelit, a także zagadnień związanych z chorobami czynnościowymi przewodu pokarmowego. Zespół Kliniki zawsze cechował entuzjazm i zaangażowanie w pracę oraz konsekwencja w realizacji celów naukowo-dydaktycznych. Dotychczasowe osiągnięcia pozwalają z optymizmem patrzeć na dalszy rozwój Kliniki. Na następnej stronie. Ryc. 5. I rząd od lewej: Ewa Miśko, Edyta Sienkiewicz, Andrzej Radzikowski (Kierownik Kliniki), Anna Bibik. II rząd od lewej: Maria Kotowska, Piotr Albrecht, Aleksandra Banaszkiewicz. III rząd od lewej: Anna Świercz, Magdalena Łukaszewska, Agnieszka Gawrońska, Marcin Dziekiewicz, Izabella Łazowska-Przeorek, Marcin Banasiuk. 1334