Tworzenie prostych obrazów wektorowych w programie CorelDRAW 12 Pakiet CorelDRAW Graphics Suite to zestaw aplikacji do tworzenia i edytowania grafiki wektorowej i rastrowej. Dwa najważniejsze składniki tego pakietu to: CorelDRAW program służący do projektowania grafiki wektorowej. Umożliwia zapisywanie plików w różnych formatach graficznych, podstawowym jest CDR. Warto korzystać z formatu WMF (ang. Windows MetaFile) rozpoznawanego przez wiele aplikacji, m.in. przez edytor Word i program grafiki prezentacyjnej PowerPoint. Do otwartego dokumentu programu CorelDRAW można wstawiać fotografie i rysunki będące podstawowymi obiektami grafiki rastrowej. W tym celu należy skorzystać z polecenia Plik Importuj, a następnie wskazać ścieżkę dostępu do właściwego pliku graficznego. Rozpoznawane są m.in. następujące formaty plików: BMP, JPG, GIF, TIF. Corel PHOTO-PAINT program służący do edycji obrazów rastrowych i obróbki zdjęć. Umożliwia zapisywanie plików w różnych formatach, podstawowym jest CPT. 1. Rysowanie podstawowych obiektów graficznych Po uruchomieniu programu Corel DRAW wyświetla się okno przedstawione na rys. 1. Najważniejsze narzędzia graficzne znajdują się w pasku Przybornik. Są tu m.in. prostokąt, elipsa, wielokąt, tekst, kontur, wypełnienie. Do zaznaczania obiektów służy wskaźnik. Zależnie od tego, które narzędzie wybierzemy, inna będzie zawartość paska Właściwości oraz inny zestaw przycisków standardowych. Rysunek 1. Okno główne programu CorelDRAW 12
1.2. Figury geometryczne Rysowanie podstawowych figur geometrycznych w programie CorelDRAW jest proste. Na przykład, aby nakreślić prostokąt, należy kliknąć w Przyborniku ikonę prostokąt. Kursor myszy zmieni kształt na. Przeciągając mysz po obszarze roboczym, możemy nadać odpowiednią wielkość rysowanemu prostokątowi. Aby nakreślić kwadrat, należy podczas przeciągania myszy dodatkowo przyciskać klawisz Ctrl. Użycie klawisza Shift umożliwia narysowanie prostokąta, zaczynając od jego środka. Jeśli lewym klawiszem myszy klikniemy utworzony obiekt (w naszym przykładzie jest to prostokąt), zostanie on otoczony ośmioma czarnymi kwadratami nazywanymi uchwytami zaznaczania, a w jego środku wyświetli się znak x pozwalający na przesuwanie obiektu (rys. 2). Aby zaznaczyć kilka obiektów jednocześnie, należy dodatkowo trzymać przyciśnięty klawisz Shift. Rysunek 2. Obiekt otoczony uchwytami zaznaczania Po wybraniu ikony uchwyty zaznaczania umożliwiają m.in. przesuwanie obiektu wskaźnik myszy należy ustawić w dowolnym miejscu wewnątrz prostokąta; skalowanie obiektu wskaźnik myszy należy ustawić na jednym z czarnych uchwytów. Myszą można modyfikować obiekty w ograniczonym zakresie. Więcej przekształceń jest dostępnych w pasku Właściwości (rys. 3). Rysunek 3. Opcje paska Właściwości Obiekt prostokątny można z bardzo dużą precyzją przesuwać, skalować, obracać i zaokrąglać jego narożniki (rys. 4). Rysunek 4. Przesuwanie, skalowanie i modyfikowanie obiektu Aby usunąć zaznaczony obiekt, wystarczy nacisnąć klawisz Delete. Elipsę rysuje się podobnie jak prostokąt. Dodatkowo można wycinać jej fragmenty. Na rysunku 5 przedstawiono ikony paska Właściwości, które dotyczą całej elipsy, jej fragmentu, łuku oraz wartości początkowej i końcowej wycinka elipsy wyrażonych w stopniach (tu: od 0 o do 270 o ).
Rysunek 5. Wycinek elipsy ustalony w pasku Właściwości Koło lub elipsę można zmodyfikować przez wprowadzenie konturu. Z tymi ikonami są związane dodatkowe paski narzędzi: obiektu i jego wypełnienia kontur: pióro, kolor, bez konturu, grubość; wypełnienie: jednolite, tonalne, deseniem, teksturą, postscriptowe, bez wypełnienia, kolor. Rysunek 6. Różne propozycje wypełnienia kolejno: tonalne promieniowo, deseń mapa bitowa, tekstura 1.3. Krzywe Oprócz narzędzi do rysowania podstawowych figur, każdy program grafiki wektorowej zawiera również narzędzia do rysowania linii i krzywych. W Przyborniku są to: rysunek odręczny i krzywe Beziera. Po wybraniu ikony rysunek odręczny można rysować linie i krzywe, przeciągając wskaźnikiem myszy po ekranie tak jak ołówkiem po papierze. Narzędzie krzywa Beziera służy do rysowania precyzyjnych krzywych poprzez rozmieszczanie węzłów (małe niewypełnione prostokąty) umożliwiających modyfikowanie fragmentów linii znajdujących się pomiędzy tymi węzłami. Każde naciśnięcie przycisku myszy podczas rysowania linii lub krzywej powoduje dodanie nowego węzła. Na rysunku 7 przedstawiono krzywą Beziera zawierającą cztery węzły, którą przekształcono w prostokąt i w trójkąt. Dla ułatwienia sobie tego zadania, zaznaczono opcje Widok Siatka oraz Widok Przyciągaj do siatki. Zauważ, że w takiej sytuacji wszystkie węzły są przyciągane do wierzchołków siatki (rys. 7). Rysunek 7. Przekształcanie czworokąta w prostokąt i w trójkąt Przekształcanie krzywej Beziera 1. W pasku Przybornik wybierz narzędzie kształt. 2. Kliknij myszą wybrany obiekt zostanie on podzielony węzłami na części.
3. Wskaźnik myszy ustaw na wybranym węźle, a następnie przesuń go w dowolnym kierunku. Prostokąt i elipsa (narysowane z użyciem narzędzi prostokąt i elipsa ) nie poddają się przekształceniom wykonywanym za pomocą narzędzia kształt. Aby było to możliwe, wystarczy (po zaznaczeniu obiektu) wybrać polecenie Rozmieszczenie Przekształć w krzywe lub po prostu użyć kombinacji klawiszy Ctrl+Q. Ćwiczenie 1 a. Narysuj kwadrat, trójkąt równoboczny, okrąg oraz dwa półokręgi. Wszystkie figury muszą mieć taką samą wysokość, a grubość ich konturu powinna wynosić 2 pkt. b. Narysuj wielokąt, a następnie poprzez odpowiednie przesuwanie węzłów przekształć go do postaci figur przedstawionych na poniższym rysunku. 2. Organizowanie obiektów na rysunku Program CorelDRAW zawiera wiele narzędzi ułatwiających organizację obiektów występujących na tworzonym rysunku. Jedno z nich już poznaliśmy. Jest to siatka (rys. 7) składająca się z punktów lub linii równomiernie rozmieszczonych na całym obszarze roboczym. Kolejne narzędzia są związane z grupowaniem obiektów, ich kopiowaniem i nakładaniem. 2.1. Grupowanie obiektów Grupowanie polega na powiązaniu ze sobą zaznaczonych obiektów, dzięki czemu wszelkie operacje (np. skalowanie, przesuwanie, przekształcanie, usuwanie, kopiowanie) przeprowadza się na nich tak jak na pojedynczym obiekcie. Wspomnieliśmy już o tym, że zaznaczanie większej liczby obiektów wymaga użycia dodatkowo klawisza Shift. Do zgrupowania obiektów trzeba natomiast wybrać polecenie Rozmieszczenie Grupuj lub nacisnąć kombinację klawiszy Ctrl+G. Czynność odwrotna wymaga z kolei użycia polecenia Rozmieszczenie Rozdziel grupę lub kombinacji klawiszy Ctrl+U. Ćwiczenie 2 Połącz w jedną grupę trzy obiekty z poprzedniego ćwiczenia, a następnie zmniejsz dwukrotnie rozmiar wszystkich figur (w pasku Właściwości należy ustalić współczynnik skalowania 50%).
2.2. Kopiowanie obiektów Są dwie metody kopiowania: skorzystanie ze schowka wybieramy polecenie Edycja Kopiuj, a następnie Edycja Wklej; bez użycia schowka wybieramy polecenie Edycja Duplikuj. W poprzednich wersjach programu dostępne było także polecenie Edycja Klonuj. W tym wypadku wprowadzenie jakiejkolwiek zmiany w oryginalnym obiekcie dotyczyło także sklonowanego obiektu. Usunięcie oryginału powodowało również usunięcie wszystkich jego klonów (ale nie na odwrót). 2.3. Nakładanie obiektów Tworzone obiekty można nakładać na siebie, a tym samym je przesłaniać. Uzyskane efekty zależą od kolejności powstawania obiektów. Można zmieniać ten porządek poprzez wybranie polecenia Rozmieszczenie Kolejność, zaznaczenie obiektu, a następnie wybranie jednej z opcji: Przesuń na wierzch, Przesuń pod spód, Przesuń wyżej, Przesuń niżej, Przed oraz Za. Różne kombinacje rozmieszczenia trzech kwadratów przedstawiono na rys. 8. Rysunek 8. Różne położenia obiektów względem siebie a) położenie kwadratów wynikające z porządku, w jakim zostały utworzone; b) kwadrat 1. przesunięty na wierzch; c) kwadrat 3. przesunięty pod spód; d) kwadrat 2. przesunięty przed kwadrat 1. Spróbuj uzyskać takie same wyniki. Ćwiczenie 3 Narysuj poniższe trzy rysunki, korzystając przy tym m.in. z polecenia Rozmieszczenie Kolejność. Dla ułatwienia podajemy, że pierwszy rysunek został utworzony z dwóch kwadratów ten pod spodem jest wypełniony kolorem czarnym, a ten na wierzchu nie ma wypełnienia.
3. Przekształcanie tekstu Teraz do projektowanych obiektów wprowadzimy tekst, który także może podlegać przekształceniom. Program CorelDRAW odróżnia dwa rodzaje tekstu: ozdobny stosowany przy wprowadzaniu krótkich napisów, np. tytułów; akapitowy stosowany do dłuższych zdań. W obu przypadkach tekst jest traktowany jako obiekt. Ponadto ma domyślne atrybuty, które można zmienić poleceniem Tekst Formatuj tekst. W wyświetlonym oknie ustalamy m.in. rodzaj czcionki, jej wielkość i styl, odstępy między znakami i wyrównywanie. Sposób wprowadzania i edycji tekstu zależy od tego, czy w menu Narzędzia w oknie Opcje Obszar roboczy Tekst jest zaznaczona opcja Edycja tekstu na ekranie (rys. 9). Jeśli jest ona aktywna, można wprowadzać i edytować tekst bezpośrednio w obszarze roboczym. W przeciwnym razie, na ekranie zostanie wyświetlone okno Edytuj tekst (rys. 10). Rysunek 9. Ustawienie opcji wprowadzania tekstu bezpośrednio w obszarze roboczym
Rysunek 10. Okno dialogowe Edytuj tekst Zacznijmy od wprowadzenia tekstu ozdobnego, np. Klub Komputerowy. 1. Wybierz z Przybornika narzędzie Tekst. 2. Kliknij w wybranym miejscu obszaru roboczego, a następnie wpisz tekst i ustal atrybuty czcionki. 3. Po wskazaniu tekstu przyciskiem kształt, przy każdym znaku pojawi się węzeł i dwa uchwyty ten z lewej służy do zmiany odległości pomiędzy wierszami, a ten z prawej do zmiany odległości pomiędzy znakami. Rysunek 11. Tekst z zaznaczonymi węzłami i uchwytami 4. Korzystając z węzłów i uchwytów oraz atrybutów czcionki, możemy dowolnie zmodyfikować napis. Rysunek 12. Tekst zmodyfikowany za pomocą węzłów i atrybutów czcionki 5. Z kolei wybierając polecenie Rozmieszczenie Przekształć w krzywe, możesz zmieniać kształt napisu należy odpowiednio przesuwać wybrane węzły, usuwać je, dodawać nowe lub przekształcać w odcinek. Wszystkie te polecenia są dostępne w menu podręcznym, które otwiera się prawym przyciskiem myszy po uprzednim wskazaniu konkretnego węzła. Rysunek 13. Zmodyfikowany tekst po uprzednim przekształceniu go w krzywe
Tekst można także przekształcać według zadanej ścieżki, np. wzdłuż spirali, okręgu lub dowolnej krzywej. Na rysunku 14 pokazano umieszczenie napisu wzdłuż krzywej Beziera. Dopasowanie wpisywanego tekstu do wybranej ścieżki 1. Zaznacz tę ścieżkę za pomocą wskaźnika. 2. Wybierz polecenie Tekst Dopasuj tekst do ścieżki. 3. Wpisz tekst wzdłuż ścieżki. Na ścieżce można także umieścić tekst napisany wcześniej. W tym celu trzeba go zaznaczyć, wybrać polecenie Dopasuj tekst do ścieżki, a następnie przeciągnąć wskaźnik myszy nad ścieżkę (krzywą). Rysunek 14. Tekst dopasowany do ścieżki Ćwiczenie 4 Naszkicuj napisy podobne do przedstawionych na rys. 12 14. A może masz ciekawsze propozycje. Dotychczasowe rozważania dotyczyły redagowania krótkich tekstów ozdobnych mieszczących się w jednym wierszu. Tworząc tekst akapitowy, należy przed jego wprowadzeniem do komputera zaznaczyć obszar, w którym chcemy go umieścić. Następnie zredagowane zdania, mieszczące się na przykład w kilku akapitach, poddać formatowaniu (podobnie jak w edytorze tekstu). Podstawowe funkcje formatujące programu Corel DRAW znajdują się w menu Tekst Formatuj tekst. Rysunek 15. Okno dialogowe Formatuj tekst
Ćwiczenie 5 Na poniższych rysunkach przedstawiamy proste projekty wykonane w programie grafiki wektorowej. Zrób takie same i wzbogać własnymi pomysłami. Centrum Kształcenia Praktycznego i Doskonalenia Nauczycieli nauczyciel przedmiotów zawodowych i informatycznych ul. Wyspiańskiego 6, 39-300 Mielec tel. (0-17) 788 51 93 fax (0-17) 788 351 94 e-mail: akowalski@ckp.edu.pl