Zabiegi operacyjne ze wskazań ortodontycznych
Ekstrakcje seryjne Metoda leczenia seryjnymi ekstrakcjami opracowana pierwotnie przez Kjellgrena, uzupełniona pracami Hotza, stosowana jest w przypadkach średnich i dużych stłoczeń zębów przednich. Przyczyny mogą wiązać się z dysproporcją pomiędzy zbyt dużymi zębami a małymi podstawami szczęk, jak i z wczesną utratą zębów trzonowych mlecznych z doprzednim przesunięciem zębów szóstych. Zbyt mała odległość między kłami mlecznymi zmusza zęby sieczne stałe, przeważnie boczne, do wyrzynania się poza łukiem, często z obrotem. Zęby sieczne boczne dolne wyrzynają się od strony językowej, ustawiając się w drugim rzędzie Zęby sieczne boczne górne wyrzynają się po stronie przedsionkowej lub podniebiennej przeważnie ze znacznym opóźnieniem.
W pierwotnej wersji metoda ta składała się z trzech etapów: Usunięcia mlecznych kłów, co powinno pozwolić na prawidłowe ustawienie zębów siecznych drogą samoregulacji. Usunięcie pierwszych zębów trzonowych mlecznych, aby przyspieszyć wyrzynanie pierwszych zębów przedtrzonowych. Należy uprzednio skontrolować radiologicznie, czy zawiązki pierwszych zębów przedtrzonowych mają uformowany korzeń, przynajmniej o długości ich korony klinicznej, co świadczy o gotowości do wyrzynania się. Kierując się tylko wiekiem chronologicznym, można opóźnić zwłaszcza w żuchwie wyrzynanie się pierwszego zęba przedtrzonowego przez powstanie blizny kostnej, jeśli zawiązek zęba stałego nie jest gotowy do wyrznięcia się. W takim przypadku kieł dolny wyrzynać się będzie przedsionkowo, czasem ulegnie zatrzymaniu. Usunięcie pierwszych zębów przedtrzonowych, aby stworzyć miejsce dla wyrzynających się kłów.
Ekstrakcje wyrównawcze Ekstrakcje wyrównawcze stosuje się w celu zrównoważenia wzajemnych wielkości łuków zębowych W przypadkach utraty zęba na skutek próchnicy lub urazu stosuje się nieraz ekstrakcje w przeciwstawnym kwadrancie łuku. Natomiast jeśli dziecko utraciło ząb w łuku gorzej rozwiniętym, np. dolnym w tyłozgryzie, zawsze należy wykonać ekstrakcje wyrównawcze w łuku górnym po tej samej stronie.
Dorosła pacjentka ze zgryzem krzyżowym całkowitym powikłanym brakiem zęba siecznego bocznego w szczęce. Po usunięciu zęba siecznego przyśrodkowego w żuchwie (ekstrakcja wyrównawcza) leczono płytą aktywną górną z łukiem zstępującym. Pacjentka została wyleczona w ciągu 14 miesięcy.
Ekstrakcje wspomagające leczenie(w wadach zgryzu): W wadach dotylnych( II klasa Angle a) usuwa się zęby w górnym łuku zębowym W wadach doprzednich (III klasa Angle a) usuwa się zęby w dolnym łuku W zgryzach krzyżowych całkowitych usuwa się dolne zęby po stronie zgryzu krzyżowego U pacjentów ze stłoczeniami i z pierwszą klasą Angle a usuwa się zęby w obu łukach zębowych
Ekstrakcje wspomagające leczenie(w wadach zgryzu): W przypadkach braku miejsca dla kłów usuwa się najczęściej pierwsze zęby przedtrzonowe, wyjątkowo boczne siekacze U pacjentów z progenią oraz w przypadkach zagrażających stłoczeniami dolnych siekaczy zalecana jest germektomia dolnych trzecich zębów trzonowych Bardzo rzadko usuwa się stałe kły, najczęściej przy ektopii połączonej z całkowitym brakiem miejsca w łuku zębowym i prawidłowych warunkach zgryzowych w odcinkach bocznych
Unikamy ekstrakcji: W zgryzach głębokich zębów utrzymujacych wysokość zwarcia Górnych zębów w wadach doprzednich Dolnych zębów w wadach z grupy tyłozgryzów oraz progenii, której towarzyszy szparowatość W zgryzach otwartych ponieważ uzyskuje się jedynie przemijające zmiejszenie się szpary pionowej
Ekstrakcje symetryczne Leczenie ekstrakcyjne może polegać na usunięciu jednego lub więcej zębów, w jednym lub w obu łukach zębowych Rozróżniamy ekstrakcje symetryczne i asymetryczne - pojęcie symetrii odnosi się do prawej i lewej połowy łuków zębowych jak również do łuku dolnego i górnego Ekstrakcje asymetryczne przeprowadza się w jednym kwadrancie łuku zębowego lub w obu szczekach po jednej stronie
Ekstrakcje symetryczne Zaplanowane niewłaściwie mogą prowadzić do oszpecenia pacjenta, choć uzyskane jest poprawne zaguzkowanie Przemieszczenie linii pośrodkowej, zwłaszcza zębów siecznych górnych to jedno z niekorzystnych następstw asymetrycznego usuwania zębów, więc jeśli pacjent utracił kieł mleczny zaleca się usunięcie drugiego kła w tym samym łuku. Ekstrakcje symetryczne przeprowadzane są w jednym łuku po prawej i po lewej stronie lub w obu łukach po obu stronach - zapobiega to przemieszczeniu linii pośrodkowej
Germektomia Celem germektomii jest zapobieganie utrudnionemu wyrzynaniu (obrzęk, ból, infekcja) resorpcji lub próchnicy na powierzchniach dalszych drugich trzonowców, stłoczeniom zębów przednich, dojęzykowym lub dopoliczkowym nachyleniom drugich trzonowców. Jest to kiretaż zęba w postaci zawiązka lub usuwanie zęba w okresie wczesnego stadium jego mineralizacji, kiedy można już przewidzieć niedostateczną przestrzeń dla pełnego wyrznięcia trzeciego trzonowca w żuchwie. Najkorzystniejszy wiek pacjenta 9-11 lat.
Germektomia- technika zabiegu Widoczny zawiązek zeba 48 w pierwszych stadiach kalcyfikacji
Germektomia- technika zabiegu 1. Ciecie łukowate w śluzówce - wykonano skalpelem zaokrąglonym
Germektomia- technika zabiegu 2. Odwarstwiony płat śluzówkowo-okostnowy za pomocą skrobaka okostnowego.
Germektomia- technika zabiegu 3. Kość pokrywająca zawiązek zęba usunięto ostrą łyżeczką (można użyć dłuta), wyłyżeczkowano brodawkę i mieszek zębowy ze względu na małe otwarcie pola operacyjnego koronę przecięto na dwie części płaskim dłutem.
Germektomia- technika zabiegu 4. Po ekstrakcji zebodół przemyto solą fizjologiczną
Germektomia- technika zabiegu 5. Zreponowano i zszyto płat sluzówkowo-okostnowy
Germektomia- technika zabiegu 6. Widok przeciętej na dwie części korony wraz z brodawką zębową
Sprowadzanie zęba zatrzymanego do łuku Opóźnione wyrzynanie dotyczy najczęściej kłów i przyśrodkowych siekaczy górnych oraz przedtrzonowców dolnych Przyczyną jest ich nieprawidłowe ułożenie, brak miejsca w łuku, przetrwałe zęby mleczne i zęby nadliczbowe typowe Postepowanie chirurgiczno-szczekowoortopedyczne polega na usunięciu zębów nadliczbowych,przetrwałych oraz wszelkich przeszkód, utrudniajacych wyrzynanie i wyciąganie zębów
Odsłania się koronę kła aż do szyjki, wykonuje się kanał kostny w kierunku brzegu wyrostka zębodołowego oraz chirurgicznie wyprostowuje się oś zęba za pomocą zakotwiczonego wyciągu. Odsłoniętą koronę przykrywa się płatem śluzówkowo-okostnowym
Zakotwiczenia na zębach zatrzymanych mogą mieć umocowania środkoronowe, przykoronowe lub przyszyjkowe. Umocowanie śródkoronowe polega na wywierceniu w koronie zatrzymanego zęba kanaliku, do którego wprowadza się i zacementowuje ćwieki lub haczyki, które służą do nałożenia wyciągu. Zakotwiczenie przykoronowe polega na zakładaniu na koronę odsłoniętego zęba sprężyn, haczyków, klamer, pierscieni lub koron Zakotwiczenie przyszyjkowe polega na zastosowaniu pętli drucianej na szyjkę zęba
Przyklejenie - intra operationem - zamka do zatrzymanego podniebiennie kła. Po zabiegu stosuje się leczenie szczękowo-ortopedyczne
Odsłonięcie zęba w okresie niezakończonego uwapnienia szyjki korzenia powoduje jego szybsze wyrzynanie Mimo usunięcia przyczyny opóźnienia w wyrzynaniu zęba w postaci braku miejsca w łuku, usunięcia tkanek miękkich, blaszki kostnej, zębów nadliczbowych konieczne jest zastosowanie chirurgicznie wytworzonej drogi wyrastania specjalnie przy głębokim ich ułożeniu Przeciwwskazania do chirurgicznego odsłonięcia opóźnionych w wyrzynaniu zębów są: nieprawidłowe ukształtowanie korony, korzenia, współistniejące torbiele zawiązkowe, zmiany zapalne tkanek miękkich
Kortikotomia Po odwarstwieniu płata sluzówkowookostnowego nawiercamy kilka otworów w kości między zębami w celu łatwiejszego przemieszczenia zęba w stronę bezzębnej luki Zabieg ortodontycznego przemieszczania zębów należy przeprowadzić odpowiednio szybko zanim dojdzie do zarośnięcia nawierconych otworów a kość stanie się bardzo twarda.
Ząb w reinkluzji Reinkluzja jest to proces powolnego odsuwania zęba od płaszczyzny zgryzu. Stopniowo może w niektórych przypadkach dojść do zanurzenia zęba w tkanki zębodołu. Zaburzenie dotyczy zębów trzonowych mlecznych lub rzadko pierwszych zębów trzonowych stałych
Przyczyny nie są w pełni wyjaśnione. Najczęściej uważa się, że uraz doprowadza do zrostu korzenia z kością, czyli ankylozy zęba i lokalnego zahamowania wzrostu kości. Wzrost zębów sąsiednich i tkanki kostnej doprowadza do dalszego wciskania zęba zanurzonego. Różnicowanie między zębem zatrzymanym a zanurzonym polega na tym, że ten ostatni jest połączony ze światłem jamy ustnej kanałem wyścielonym nabłonkiem. W związku z tym zęby te ulegają stopniowo zniszczeniu przez próchnicę i mogą stać się przyczyną rozległych ropni. Dlatego też przed całkowitym zanurzeniem zęby te powinny być usunięte.
Zwiększenie się liczby zębów (hyperodontia) jest wynikiem nadczynności listewki zębowej. Zęby nadliczbowe (dentes supernumerarii) są to zęby o nieprawidłowej budowie, natomiast zęby dodatkowe (dentes supplementarii) mają budowę prawidłową.
Nadliczbowe górne siekacze przyśrodkowe.
Nadliczbowe trzonowce w pierwszym kwadrancie dziewiątka i dziesiątka
Obraz zęba nadliczbowego.
Obecność zębów nadliczbowych jest wyrazem zaburzeń w rozwoju listewki zębowej. Spotyka się je najczęściej w wyrostku zębodołowym szczęki, między środkowymi siekaczami (mesiodens). Zęby nadliczbowe są często przeszkodą w prawidłowym wyrzynaniu się zębów stałych lub prawidłowym ustawieniu się w łuku zębowym. Z powyższych wskazań usuwa się te zęby chirurgicznie dłutowaniem.
Zabieg przeprowadza się podobnie jak dłutowanie zatrzymanego kła, po klinicznym i radiologicznym ustaleniu położenia (albo od strony podniebiennej, albo od strony przedsionka jamy ustnej). Bliskie sąsiedztwo otworu siecznego wymaga dużej ostrożności w czasie zabiegu, aby nie uszkodzić pęczka naczyniowo-nerwowego. Szwy z rany zdejmujemy 6 dnia. Powikłania w czasie i po zabiegu dłutowania oraz ich leczenie są takie same, jak po usunięciu zębów.
Nadliczbowe zęby sieczne górne.
Nadliczbowy typowy ząb sieczny górne.
Ząb nadliczbowy nietypowy zlokalizowany podniebiennie. Przetrwałe lewe mleczne zęby sieczne.
Torbiel zawiązkowa. Leczenie. Torbiel zawiązkowa jest definiowana jako torbiel, która powstała w narządzie szkliwnym niewyrzniętego jeszcze zęba. Jedną z przyczyn jej powstawania jest zaburzenie rozwoju zawiązka (przemieszczenie, retencja) Jest przyczyną opóźniania wyrzynania zębów.
W przypadku torbieli zawiązkowych tam gdzie są szanse wyrznięcia się zęba zatrzymanego, należy dążyć do jego pozostawienia. Warunkiem jednak jest całkowite (doszczętne) usunięcie mieszka torbieli. Wszędzie tam gdzie mieszek torbieli nie daje oddzielić się od korony zęba, należy zawiązek usunąć razem z torbielą.