Fetal Alcohol Syndrome Debora Evensen To nie s¹ z³e dzieci Zrozumieæ zachowania dzieci i nastolatków z zespo³em FAS (Fetal Alcohol Syndrome) Program FAStryga Stowarzyszenie Zastepczego Rodzicielstwa Oddzial Slaski È0504 73 18 23 www.fosterparents.org.pl
To nie s¹ z³e dzieci Bez zrozumienia zaburzeñ w rozwoju poznawczym, maj¹cym swoje Ÿród³o w uszkodzeniu mózgu u ludzi nara onych na dzia³anie alkoholu w yciu p³odowym, typowe, normalne dla nich zachowania mog¹ byæ Ÿle interpretowane, jako œwiadome, celowe niepos³uszeñstwo. Odmiennoœæ w przetwarzaniu informacji Mózg osób nara onych na dzia³anie alkoholu w yciu p³odowym, ma trudnoœci z: gromadzeniem informacji; wi¹zaniem nowych informacji z uprzednim uczeniem; pamiêci¹, zw³aszcza tzw. krótk¹; wykorzystaniem informacji. Osoby poddane dzia³aniu alkoholu w yciu p³odowym maj¹ trudnoœci z: myœleniem abstrakcyjnym abstrakcyjne myœlenie stanowi niewidzialn¹ podstawê funkcjonowania œwiata; myœleniem przyczynowo-skutkowym, wy-obraÿni¹ - osoby z FAS/E nie potrafi¹ wyobraziæ sobie tego, czego nie doœwiadczy³y; uogólnianiem brakuje im plastycznoœci w procesie myœlenia, tak wiêc jeœli zmieniasz czêœæ rutyny, musisz stworzyæ ca³kowicie now¹ rutynê; czasem - poczuciem czasu, godziny, dopasowaniem pewnych czynnoœci do okreœlonych godzin, cykliczn¹ natur¹ zjawisk; pamiêci¹ zw³aszcza krótk¹. Pamiêtaj: Dzieci z FAS/E sprawiaj¹ wra enie, e staæ je na wiêcej. Wyra aj¹ s³owami pojêcia, których naprawdê nie rozumiej¹
Fetal Alcohol Syndrome jest zaburzeniem trwa³ym i nieuleczalnym, ale zaburzeniom wtórnym mo na zapobiec. Zaburzenia wtórne: zmêczenie, napady z³ego humoru; dra liwoœæ, ci¹g³e poirytowanie, frustracja, gniew, agresja; strach, unikanie; wycofanie siê, zamkniêcie siê w sobie, k³amstwo, ucieczki z domu; k³opoty w domu i/lub w szkole; k³opoty z prawem, nadu ywanie narkotyków/ alkoholu; problemy ze zdrowiem psychicznym. Tym problemom mo na zapobiec, gdy rodzice i profesjonaliœci rozumiej¹ zaburzenia w rozwoju poznawczym zwi¹zane z przesz³oœci¹ dziecka i dzia³aniem alkoholu na jego mózg w yciu p³odowym. MO LIWOŒCI DZIECI I NASTOLATKÓW Z FAS/E Typowy piêciolatek... chodzi do przedszkola; potrafi wykonaæ trzy polecenia wydane naraz; wspó³pracuje z rówieœnikami w zabawie; potrafi siê dzieliæ; potrafi czekaæ na swoj¹ kolej. Wiek rozwojowy 5-latka z FAS/E odpowiada rozwojowi dwulatka... u ywa pieluch; potrafi wykonaæ jedno polecenie; pomaga i naœladuje mamê; siedzi spokojnie przez 5-10 min; bawi siê indywidualnie; aktywny ruchowo; dzia³a jak uparty dwulatek.
Typowy dziesiêciolatek... odpowiada na abstrakcyjne pytania; wspó³pracuje z innymi, rozwi¹zuje problemy; uczy siê wyci¹gaæ wnioski; ch³onie wiedzê, rozwija kontakty spo³eczne; ma du o energii; potrafi generalizowaæ informacje zdobyte w szkole. Rozwojowy wiek 10-latka z FAS/E odpowiada wiekowi 6 lat... uczy siê eksperymentuj¹c; powtarza s³owa, naœladuje zachowania; uznaje tylko zabawy pod kierownictwem z jasnymi zasadami; uczy siê na podstawie wzorcowego rozwi¹zywania problemu; szybko mêczy go wysi³ek umys³owy. Typowy 18-latek... d¹ y do niezale noœci; koñczy szko³ê i rozpoczyna pracê zawodow¹; ma swoje plany yciowe; oszczêdza pieni¹dze; potrafi zorganizowaæ sobie ycie; Wiek rozwojowy 18-latka z FAS/E odpowiada rozwojowi dziesiêciolatka... potrzebuje narzucenia zasad i kierownictwa; ubogi zasób zainteresowañ; yje tu i teraz, nie potrafi przewidywaæ; cechuje go niefrasobliwoœæ, nadmierna ciekawoœæ (wœcibstwo), irytacja; organizuje ycie z pomoc¹ doros³ych.
Fetal Alcohol Syndrome Fetal Alcohol Syndrome (FAS) i inne zaburzenia poalkoholowe zaliczane s¹ do grupy fizycznych i umys³owych zaburzeñ wrodzonych spowodowanych piciem alkoholu przez ciê arn¹ kobietê. Pe³noobjawowy Fetal Alcohol Syndrome spe³nia 4 kryteria diagnostyczne: opóÿniony wzrost zarówno przed jak i po urodzeniu; sta³e uszkodzenie mózgu, którego skutkiem s¹ zaburzenia neurologiczne, opóÿniony rozwój, os³abienie intelektu, zaburzenia zachowania i uczenia siê; charakterystyczne rysy twarzy: ma³e oczodo³y, krótki nos, p³aska twarzoczaszka, w¹ska górna warga, ma³a szczêka; spo ywanie alkoholu przez matkê w czasie ci¹ y. Czêœciowo spe³nione w/w kryteria mog¹ prowadziæ do diagnozy nastêpuj¹cych zaburzeñ: Fetal Alcohol Effect (FAE) alkoholowy efekt p³odowy. Alcohol Related Neurodevelopmental Disorder (ARND) poalkoholowe zaburzenia rozwoju uk³adu nerwowego. Fetal Alcohol Related Conditions (FARC) poalkoholowe œrodowisko dla rozwoju p³odu. Alcohol Related Birth Defects (ARBD) poalkoholowy defekt urodzeniowy. Alkohol jest teratogenem, który ma wp³yw na rozwijaj¹cy siê p³ód, gdy ciê arna kobieta spo ywa alkohol. To, czy dziecko bêdzie mia³o cechy charakterystyczne dla zespo³u FAS, zale y od iloœci wypijanego alkoholu. Mózg rozwija siê przez ca³y okres ci¹ y i nara enie go na dzia³anie alkoholu w jakimkolwiek momencie ci¹ y mo e wp³yn¹æ na jego rozwój. Nara enie p³odu na dzia³anie alkoholu mo e spowodowaæ ukryt¹ niepe³nosprawnoœæ, która ujawniaæ bêdzie siê w zachowaniach dziecka. Wiele dzieci ma uszkodzony mózg i nie ujawnia adnych dysmorfologicznych charakterystycznych dla pe³noobjawowego FAS, co powoduje, e nie s¹ traktowane jak osoby zaburzone.
FAS w pigu³ce FAS jest wiod¹c¹ przyczyn¹ chorób umys³owych. Wiêkszoœæ osób z FAS ma przeciêtny poziom inteligencji. FAS jest przyczyn¹ powa nych problemów spo³ecznych i zaburzeñ zachowania. Co roku w USA rodzi siê 5 000 dzieci z FAS. Dziesiêæ razy wiêcej dzieci rodzi siê z efektem alkoholowym (FAE). Nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu, któr¹ mo na spo- ywaæ w czasie ci¹ y bez ujemnego skutku na dziecko. Alkohol uszkadza p³ód bardziej, ni jakikolwiek inny narkotyk. Zespo³owi FAS i innym uszkodzeniom alkoholowym mo na zapobiec w 100%.