Witold Lutosławski (1913 1994)
1913 1994 rodzina ziemiańska o tradycjach niepodległościowych ojciec i wuj rozstrzelani przez bolszewików w 1918 roku gra na skrzypcach i fortepianie studia matematyczne studia w zakresie kompozycji i fortepianu w Konserwatorium Warszawskim (1932 1937) konserwatywne juwenilia (np. Preludium, 1922) silne zakorzenienie w kulturze francuskiej
periodyzacja twórczości (Jadwiga Paja-Stach) okres neoklasyczny 1924 1957 okres poszukiwań 1957 1961 okres dojrzały etap I 1961 1970 etap II 1970 1979 etap III (synteza) 1979 1993 zestawienie różnych periodyzacji twórczości Witolda Lutosławskiego: https://ninateka.pl/kolekcje/trzej-kompozytorzy/lutoslawski/etapy-tworczosci
okres neoklasyczny do 1957 roku klasyczne gatunki inspiracje folklorystyczne łączenie diatonicznych motywów z chromatycznym, atonalnym kontrapunktem polimetria motywy przetwarzane przede wszystkim rytmicznie w czasie wojny duet z Andrzejem Panufnikiem (Wariacje na temat Paganiniego) Taniec Chimery, Wariacje symfoniczne, Bukoliki, Preludia taneczne, I Symfonia pieśni walki podziemnej, pieśni masowe (np. Nowa Huta), piosenki dla dzieci
Koncert na orkiestrę 1950 zamówienie Witolda Rowickiego (i dedykacja) 1954 Bartókowski wzór trzy części 1. Intrada (Allegro maestoso) 2. Capriccio notturno e arioso (Vivace) 3. Passacaglia, toccata e corale (Andante con moto. Allegro giusto) oparty na melodiach ludowych (ze zbioru Oskara Kolberga Mazowsze) i quasiludowych, ale silnie konstruktywistyczny (zwłaszcza cz. III)
Derwid pseudonim Lutosławskiego, pod którym pisał piosenki rozrywkowe w latach 50. i 60. piosenki taneczne: fokstroty, walce, tanga, slowfoxy do słów m.in. Jerzego Millera, Tadeusza Urgacza, Artura Międzyrzeckiego wykonywane m.in. przez Mieczysława Fogga, Kalinę Jędrusik, Sławę Przybylską np. Cyrk jedzie, Filipinka modna, Nie dla nas już, Nie oczekuję dziś nikogo, Warszawski dorożkarz Złote pantofelki, wyk. Magda Navarette, Piotr Steczek
okres poszukiwań 1957 1961 zmniejszenie nacisków politycznych ( odwilż ) odejście od inspiracji folklorystycznych poszukiwania w zakresie formy i organizacji wysokości (nowe pomysły budowania akordów) Pięć pieśni do słów K. Iłłakowiczówny (dwunastodźwięki), Muzyka żałobna (seria 24-dźwiękowa), Trzy postludia
Pięć pieśni do słów K. Iłłakowiczówny 1956 1957, wersja z orkiestrą kameralną 1958 pięć pieśni na głos i fortepian: 1. Morze, 2. Wiatr, 3. Zima, 4. Rycerze, 5. Dzwony cerkiewne własny system harmoniczny oparty na akordach dwunastotonowych elementy ilustracyjne Dzwony cerkiewne oparte na dwóch rodzajach akordów
okres dojrzały 1961 1993 ważne pojęcia: aleatoryzm kontrolowany (np. Gry weneckie) forma łańcuchowa (np. Łańcuch I, II, III) forma dwuczęściowa typu hésitant direct (np. II Symfonia) II, III, IV Symfonia, Mi-Parti, Gry weneckie, Livre pour orchestre, Koncert wiolonczelowy, Koncert fortepianowy, Koncert podwójny na obój i harfę, Łańcuch I, II, III, Grave. Metamorfozy, Preludia i fuga, Kwartet smyczkowy, Trois poèmes d'henri Michaux, cykle pieśni do słów surrealistów francuskich: Paroles tissees, Les espaces du sommeil, Chantefleurs et Chantefables początkowo większa dysonansowość, gęste współbrzmienia (np. Trzy poematy, Kwartet smyczkowy, Gry weneckie), z czasem coraz większa rola melodii Gry weneckie, cz. I Chantefleurs et Chantefables, Aligator