Uniwersytet Warszawski Instytut Nauk Politycznych Katedra Europeistyki Anna Szustek POLSKI SEKTOR SPOŁECZNY B 366693 Warszawa 2008
Spis treści Wstęp /. : rr. 9 Części PODSTAWY TEORETYCZNE I PRAWNE I. Zagadnienia ogólne 17 1. Terminologia 17 A. Podstawowe pojęcia 17 B. Spory wokół siatki pojęciowej 33 2. Klasyfikacje podmiotów sektora obywatelskiego 36 A. Klasyfikacja przedmiotowa 36 B. Klasyfikacja podmiotowa 39 n. Podstawowe formy organizacyjno-prawne sektora obywatelskiego 44 1. Stowarzyszenia 44 A. Stowarzyszenie jako osoba prawna AA B. Rodzaje stowarzyszeń 46 C. Powstanie i rejestracja stowarzyszenia 48 D. Członkostwo w stowarzyszeniach 51 E. Cele statutowe stowarzyszeń 53 F. Finansowanie celów statutowych i majątek stowarzyszeń 55 G. Działalność gospodarcza stowarzyszeń 56 H. Nadzór nad stowarzyszeniami 58 2. Fundacje.. 60 A. Fundacja jako osoba prawna 60 B. Rodzaje fundacji 62 C. Powstanie i rejestracja fundacji 65 D. Cele statutowe fundacji 67 E. Majątek fundacji i finansowanie celów statutowych 69 F. Działalność gospodarcza fundacji 71 G. Nadzór nad fundacjami 74
SPIS TREŚCI 3. Organizacje pożytku publicznego 78 A. Działalność pożytku publicznego 78 B. Organizacje pożytku publicznego 81 C. Nadzór nad organizacjami pożytku publicznego 85 D. Wolontariat 88 Część II ORGANIZACJE PRACOWNICZE I. Zagadnienia ogólne, teoretyczne i prawne 7 97 1. Związki zawodowe 98 A. Związek zawodowy a stowarzyszenie 98 B. Związek zawodowy a związek pracodawców 101 C. Podział związków zawodowych 106 2. Samorządy 110 A. Samorząd zawodowy 110 B. Samorząd pracowniczy (załogi) 111 3. Dobrowolne stowarzyszenia pracownicze 112 4. Organizacje samopomocowe (PKZP, SKOK) 112 5. Organizacje zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i inne 113 O. Rozwój i działalność organizacji pracowniczych 117 1. Podstawy prawne działalności związków zawodowych 117 A. II Rzeczpospolita 117 B. Polska Rzeczpospolita Ludowa 118 C. III Rzeczpospolita 129 2. Działalność związków zawodowych 133 A. Okres zaborów 133 B. II Rzeczpospolita 135 C. Polska Rzeczpospolita Ludowa 140 D. III Rzeczpospolita 157 3. Samorząd pracowniczy (załogi) 160 A. Polska Rzeczpospolita Ludowa 160 B. III Rzeczpospolita 165 4. Samorząd zawodowy 172 A. Okres zaborów 172 B. II Rzeczpospolita 174 C. Polska Rzeczpospolita Ludowa 182 D. III Rzeczpospolita 188
SPIS TREŚCI Część III ORGANIZACJE GOSPODARCZE I. Zagadnienia ogólne, teoretyczne i prawne 205 1. Terminologia 205 2. Klasyfikacje 208 3. Dobrowolne zrzeszenia gospodarcze 211 A. Stowarzyszenia 211 B. Organizacja pracodawców } 214 C. Zrzeszenia branżowe ""..."'. 218 D. Organizacje społeczno-zawodowe rolników 222 4. Organizacje samorządu gospodarczego 226 A. Pojęcie i istota samorządu gospodarczego 226 B. Samorząd gospodarczy a samorząd zawodowy 229 C. Koncepcje samorządu w polskiej myśli politycznej 233 D. Państwo a samorząd 237 E. Państwo - samorząd - dobrowolne zrzeszenia 240 F. Dobrowolne stowarzyszenia a organizacje samorządu gospodarczego 242 n. Rozwój i działalność organizacji gospodarczych 244 1. Organizacje przemysłu i handlu 244 A. Okres zaborów 244 B. II Rzeczpospolita 249 C. Polska Rzeczpospolita Ludowa 269 D. III Rzeczpospolita 277 2. Organizacje rzemiosła i usług 304 A. II Rzeczpospolita 304 B. Polska Rzeczpospolita Ludowa 311 C. III Rzeczpospolita 337 3. Organizacje rolnicze 351 A. Okres zaborów 351 B. II Rzeczpospolita 357 C. Polska Rzeczpospolita Ludowa 378 D. III Rzeczpospolita 391
8 SPIS TREŚCI Część IV RUCH SPÓŁDZIELCZY I. Zagadnienia ogólne, teoretyczne i prawne 405 1. Spółdzielnia jako organizacja społeczna 405 A. Spółdzielnia jako osoba prawna 405 B. Spółdzielnia a stowarzyszenie 409 C. Spółdzielnia a spółka kapitałowa prawa handlowego 411 D. Spółdzielnia jako organizacja pożytku publicznego 415 2. Rodzaje spółdzielni V.. 7. 421 A. Spółdzielnie spożywców 421 B. Spółdzielnie kredytowo-oszczędnościowe 423 C. Spółdzielnie pracy i wytwórcze 425 D. Spółdzielnie rolnicze 426 E. Spółdzielnie mieszkaniowe 428 F. Spółdzielnie wydawnicze i inne 429 II. Rozwój i działalność ruchu spółdzielczego 431 1. Prawo spółdzielcze 431 2. Działalność ruchu spółdzielczego 442 A. Okres zaborów 442 B. II Rzeczpospolita 444 C. Polska Rzeczpospolita Ludowa 446 D. III Rzeczpospolita 458