Artykuł pobrano ze strony eioba.pl Pismo runiczne i jego tajemnica Od niepamiętnych czasów znaki i symbole fascynują człowieka. Symbole są znakami umownymi, które w różnych kulturach mogą nabierać różnych znaczeń. Do takiego zbioru symbolicznych znaków zaliczamy alfabet runiczny, który wywodzi się z sakralnego pisma używanego przez ludy germańskie i celtyckie. Słowo runa oznacza tajemnicę według wierzeń nordyckich runy podarował ludziom bóg Odyn stąd też przypisywano im znaczenie tajemne, wykorzystywano do wróżenia oraz sporządzania talizmanów chroniących przed złem i wzmacniających organizm człowieka. Używana jest też inna nazwa - "futhark", która wzięła się od sześciu pierwszych liter alfabetu. Znaki runiczne są najstarszym typem pisma ludów barbarzyńskich zamieszkujących północną Europę., Najdawniejsze inskrypcje runiczne pochodzą z II i III wieku n.e.. Nie wiemy, kiedy i gdzie wynaleziono runy były używane do zapisu krótkich inskrypcji w drewnie, metalu czy na kamieniach (tzw. kamienie runiczne). Wyryty znak runiczny na łodziach bojowych, czy mieczach, miał zapewniać starożytnym moc i ochronę. Pismo runiczne: Występują trzy rodzaje pisma runicznego: 1. Runy starogermańskie - 24 znaki. Najstarszy rodzaj pisma runicznego, który występowała głównie w północnej Europie, między III a IX w. n.e. 2. Runy anglosaskie - 31 znaków. Wędrujące licznie ludy germańskie prawdopodobnie pochodzące z Fryzji, które przybyły w V w. n.e. na tereny Anglii przyniosły wraz ze sobą runy. Mają one dużo cech wspólnych z fryzyjskimi runami. Wzbogacono 24 literowy futhark do 28 i więcej na potrzeby lingwistyczne.
3. Młodszy futhark (lub też nordycki czy skandynawski)16 znaków. Tutaj obserwujemy odwrotną sytuację, futhark został zredukowany z 24 do 16 znaków. Występował głownie na terenie Skandynawii. Większość znanych nam napisów runicznych pochodzi z terenów Szwecji. Z powodu ich przewagi runy uważa się powszechnie za nordyckie. Klasyczny futhark, dzieli się na trzy ósemki, tak zwane Atty, z których każda poświecona jest temu bóstwu, którego imieniu odpowiada litera zaczynająca daną ósemkę. W literaturze spotyka się jednak omówienie 25 run. Ta dodatkowa runa pojawiła się w futharku dopiero w latach siedemdziesiątych, została najprawdopodobniej dodana przez Ralpha Bluma, który na podstawie tradycyjnego futharku stworzył własny system runiczny, nie będący już jednak futharkiem, ponieważ zaczynał się na runie manna,a kończył właśnie na runie Odyna, zwanej także runą wyrd. Ja nie polecam sotosowania jednak tej dodatkowej runy ponieważ może ona powodować konflikt z bardzo silnym egregorem runicznym. Runy dzielimy także na energetyczne i magnetyczne. Energetyczne, dodają nam energii i siły, natomiast magnetyczne, wymagają od nas pewnego wysiłku i wykorzystania posiadanych zasobów energetycznych. runy energetyczne runy magnetyczne Współcześni runolodzy analizują ten schemat jako symbol różnych poziomów ludzkiej osobowości:
Nadświadomość : Asgard - "Wyższe Ja", sfera światłych pobudek Wanaheim - wyższa mentalność, sfera pozytywnych refleksji Alfaheim - wyższy astral, sfera konstruktywnych emocji Świadomość: Midgard - osobowość, ego, samoświadomość Utgard - niższe ja, sfera ciemnych pobudek Podświadomość: Swartalfaheim - niższy astral, sfera niszczących emocji Hel - niższa mentalność, sfera negatywnych refleksji Muspellheim i Niflheim - symbolizują kanały łączące człowieka z kosmosem Legenda głosi że Midgard, Utgard i Wanheim to trzy światy na Ziemi, gdzie żyją odpowiednio: ludzie, olbrzymy, i Wanowie. Asgard, Muspellheim i Alfaihem to trzy wyższe, niewidzilane światy, gdzie przebywają Asowie. Pozostałe światy: Swartalfaheim, Niflheim i Hel były uznawane za dolne i nazywane królestwem Elfów ciemności, królestwem chłodu, gdzie żyją lodowe olbrzymy, którlestwem umarłych, rządzone przez królową- olbrzymkę Hel. Świat ten, opiera się na świętym drzewie Yggdrasil (Igdrasil). To ogromne drzewo - cis, lub jak mówią inne źródła - jesion - będące osią i centrum świata, samo w sobie symbolizuje wszechświat. W jego gałęziach żyją przedziwne stworzenia: koza Heidrun, dająca zamiast mleka miód, który jest pożywieniem bogów, jeleń Eikthyrnir, z którego poroża tryskają strużki wody, zasilające wszystkie rzeki świata, orzeł i wiewiórka krążaca nieustannie pomiędzy nima wierzchołkiem drzewa oraz Nidhogg - żmija-smok, dokuczliwy gryzoń, niszczący korzenie Ygdrasila. Ten wyniosły cis, wypełniający cały świat, dający schronienie zmarłym i bogom, ma cztery korzenie. Pierwszy, podgryzany ciągle przez żmiję-smoka odnawia się dzięki swym niewyczerpanym cudownym sokom. Drugi korzeń, ciągnie się w stronę mgieł dalekiej pólnocy i gubi w Jotundheimie, krainie olbrzymów. Trzeci sięga aż do królestwa Mimira, pierwszego człowieka, który pośmierci panował w tym mrocznym świecie. na czartym korzeniu siedziały Norny - obecne przy narodzinach i śmierci każdego człowieka, lecz nie mające wpływu, na jego wolną wolę. Spod każdego z trzech pierwszych korzeni wypływa źródło. Historia Historia tego pisma sięga do czasów Cesarstwa Rzymskiego, kiedy to na pograniczu z imperium żyły ludy barbarzyńskie posługujące się językami germańskimi, m.in.: Anglowie, Frankowie, Fryzowie, Goci, Jutowie, Longobardowie, Sasi, Skandynawowie, Teutonowie oraz Wandalowie. Plemiona te, pomimo powszechnej opinii, iż były niepiśmienne aż do momentu chrystianizacji, posiadały swój sposób pisania (alfabet runiczny). Obecnie wiadomo że runy stanowią zapis wczesnych stadiów rozwoju języków gockiego, duńskiego,
szwedzkiego, norweskiego, angielskiego, fryzyjskiego i plemion środkowych Niemiec. Najstarsze inskrypcje runiczne sięgają II wieku n.e. i wykazują takie mistrzostwo pisma, że musiało powstać na początku ery chrześcijańskiej. Jest wiele hipotez na temat powstania pisma runicznego. Początkowo myślano, że wywodzi się ono od liter alfabetu łacińskiego, ze względu na podobieństwo (adaptacja prestiżowego pisma na potrzeby barbarzyńców). Kolejna teza głosiła, iż runy mają pochodzenie wschodnioeuropejskie, ponieważ odnaleziono na tych terenach wczesne znaleziska zapisane pismem runicznym przez Gotów. Niektórzy uważają, że runy podobne są do liter greckiego alfabetu tj. np. b do beta, lub też pochodzenie pisma argumentowali patriotycznie. Problem nadal pozostaje nie rozwiązany.mimo tego, że najstarsze inskrypcje datuje się nas schyłek drugiego wieku n.e., przypuszczalnie powstało ono wcześniej, gdyż ukazuje mistrzostwo wykonania i dojrzałość w technikach zapisywania znaków. Pismo to szybko się rozpowszechniło i rozwinęło. Już około 500 r. n.e. odnajdujemy jego ślady w Danii, Szwecji, Polsce, na Rusi i Węgrzech. Wiemy że runy były używane przez wiele stuleci i w wielu krajach. W XI wieku obserwujemy wymieranie pisma na terenie Anglii, Niemiec i Holandii. Zostaje zastąpione przez pismo łacińskie. Odwrotnie dzieje się na terenach Skandynawii i jej koloniach, runy przetrwały tam od początku ich istnienia aż po dzień dzisiejszy.. Rodzi się pytanie dlaczego wynaleziono runy, po co były potrzebne Germanom? Istnieją dwie hipotezy na ten temat. Jedna głosiła że plemiona germańskie stworzyły pismo runiczne jedynie na potrzeby religijne, rytualne czy magiczne. Nie wykorzystując go w życiu codziennym, gdyż przekaz ustny i pamięć ludzka były wystarczające. Druga mówi, że ludy germańskie używały runów w życiu codziennym. Trudno określić, jak powszechną była znajomość tego pisma wśród ludzi. Na temat mistrzów pisma runicznego również niewiele wiadomo: nie wiemy jak ich ćwiczono, kto ich zatrudniał, czy komponowali teksty, ile inskrypcji mogli wykonać w ciągu swego życia. Zabytki Wczesne zabytki runiczne Najstarsze odnalezione inskrypcje runiczne pochodzą z 200 r. n.e. Już one ukazują mistrzostwo pisma i różnice w technikach jego zapisywania. Inskrypcje z tego okresu bywają trudne do tłumaczenia, gdyż badacze mają problemy z rozpoznaniem liter. Napisy zbadane do tej pory są rzadkie i zawierają głównie imiona własne. Pismo runiczne występowało wtedy głównie na terenach północnych, potem rozpowszechniło się na południe i wschód Europy. W północnych Niemczech odkryto broszę z I w. n.e., która posiada litery podobne do run. Niektórzy badacze uważają że jest to najwcześniejszy przykład pisma runicznego. Najsłynniejszy zapis w 24 znakowym Futharku pochodzi z okresu między rokiem 400 a 450 n.e. Umieszczony na wspaniałym dużym rogu ze złota, znaleziony w 1734 r. niedaleko wioski Gallehus w Tonder w Jutlandii. Miał różnorodne dekoracje figuralne zwierzęce i ludzkie oraz napis runiczny na szczycie. Róg został skradziony w 1802 r. i przetopiony, ale istnieją zapiski. Kamień z Rök w Ostergotlandii należy do najwspanialszych kamieni runicznych w Szwecji. Umieszczona jest na nim najdłuższa znana inskrypcja, szczelnie pokrywająca całą powierzchnię. Kamień Kalerup w Hedehusene jeden z najstarszych zabytków w Danii
Kamień Kalerup w Hedehusene jeden z najstarszych zabytków w Danii
Autor: Przemysław P. Artykuł pobrano ze strony eioba.pl