Nazwa Walia jest spolszczoną wersją angielskiej nazwy Wales, która jest germańskim egzonimem pochodzącym od germańskiego słowa Walha i oznacza

Transkrypt

1

2

3 Nazwa Walia jest spolszczoną wersją angielskiej nazwy Wales, która jest germańskim egzonimem pochodzącym od germańskiego słowa Walha i oznacza nieznajomego lub cudzoziemca. Słowo Walha prawdopodobnie wywodzi się od nazwy celtyckiego plemienia Volcae. Walijczycy z kolei nazywają swój kraj Cymru a siebie Cymry, co w języku starowalijskim znaczy "rodak", "krajan".

4 Przemysł skupiony jest w południowo-wschodniej Walii na wybrzeżu Kanału Bristolskiego, w tzw. Zagłębiu Południowo walijskim południowo walijskie zagłębie węglowe było w końcu XIX w. jednym z największych w świecie producentów węgla kamiennego, również do lat 70. jednym z najważniejszych w Wielkiej Brytanii. Wydobycie węgla kamiennego, przemysł metalurgiczny (hutnictwo żelaza i metali nieżelaznych jak aluminium, miedź, cyna, nikiel), przemysł petrochemiczny rafinerie w Milford Haven i Swansea, elektrotechniczny, maszynowy, metalowy, chemiczny, włókienniczy i spożywczy. Współcześnie przemysł ciężki odgrywa coraz mniejszą rolę, gospodarka walijska (jak i całej Wielkiej Brytanii) obecnie skupia się na sektorze usług.

5

6 Staro walijski Najstarsze ślady języka identyfikowanego z walijskim sięgają VI stulecia, język ten nazywany jest wczesno walijskim; zachowało się niewiele jego przykładów. Następny ważny okres to staro walijski Hen Gymraeg, IX do XI stulecia, nieco lepiej poświadczony. Jego przykłady zachowały się w postaci poezji walijskiej i szkockiej.

7 Średnio walijski to nazwa nadana formie języka walijskiego używanego pomiędzy XII a XIV stuleciem, której zachowanych przykładów istnieje znacznie więcej od poprzednich. Język ten był bliski jednemu z najstarszych manuskryptów Mabinogionu, chociaż samo dzieło musi być znacznie starsze. Jest w pewnym stopniu zrozumiały dla współczesnego Walijczyka.

8

9 Język cieszył się wtedy wzrastającym znaczeniem wraz z publikacją pierwszych walijskich słowników. Praca leksykografów, takich jak Daniel Silvan Evans, spowodowała udokumentowanie języka tak dokładnie jak to możliwe. Współczesne słowniki, jak Geiriadur Prifysgol Cymru (Słownik Uniwersytetu Walijskiego) kierują się właśnie tymi pierwszymi. Wpływy języka angielskiego w czasie Rewolucji Przemysłowej od około 1800 roku doprowadziły do zmniejszenia się liczby mówiących walijskim. Przybysze z Anglii rzadko uczyli się walijskiego, a Walijczycy w relacjach z nimi preferowali angielski. Status prawny walijskiego zmniejszył się w porównaniu z angielskim, który stopniowo zaczął dominować, z wyjątkiem terenów wiejskich, szczególnie w północno-zachodniej i środkowej Walii. Wyjątek stanowiły tradycjonalne kościoły, mocno przywiązane do języka walijskiego.

10 W XX stuleciu liczba użytkowników walijskiego zaczęła gwałtownie się kurczyć i twierdzono, że wygaśnie on w przeciągu kilku pokoleń. Spis powszechny zaczął zadawać pytania o język w 1891 roku, w tym czasie 54% ludności wciąż posługiwało się walijskim. Liczba ta malała z każdym kolejnym spisem, osiągając najniższy wynik w 1981 (19%), który utrzymał się w 1991, natomiast w roku 2001 wyniósł 21%. W spisie z roku 2001 odnotowano także, iż 20% osób potrafiło po walijsku czytać, 18% pisać, a 24% rozumieć mówiony walijski. Co więcej, największy ich odsetek był wśród młodych ludzi, co dobrze rokuje temu językowi. W roku 2001, 39% dzieci w wieku lat potrafiło mówić, czytać i pisać po walijsku (wiele z nich poznało go w szkołach), odpowiednio 25% w wieku lat. Jednakże, odsetek mówiących walijskim na obszarach, gdzie język ten jest głównym, wciąż maleje. Wydaje się, że to wzrastający walijski nacjonalizm utrzymuje ten język przy życiu, a powstanie walijskiego radia i telewizji zachęciło do jego poznawania. Prawdopodobnie najważniejsze okazało się wprowadzenie obowiązku nauczania walijskiego w szkołach dzieci do 16 lat, co spowodowało zwiększenie się popularności języka na obszarach walijskojęzycznych i podstawowej jego znajomości tam, gdzie dominuje angielski. Spadek odsetka Walijczyków znających walijski został zahamowany, a nawet obserwuje się wzrost jego popularności. Obecnie walijski stał się językiem codziennym w wielu regionach Walii.

11 Najmniejszy dom w Wielkiej Brytanii ang. Smallest House in Great Britain, wal. Y ty lleiaf ym Mhyrdain fawr atrakcja turystyczna miasta Conwy w Walii, dom mieszkalny o wymiarach 3,05 1,8 m, stojący na nabrzeżu, przy 10 Lower Gate Street, w pobliżu Zamku Conwy. Do 1900 roku mieszkał w nim miejscowy rybak, Robert Jones, mający 191 cm wzrostu. Dom figuruje w Księdze rekordów Guinnessa jako najmniejszy dom w Wielkiej Brytanii.

12

13

14

15

16 wikipedia.org blogiceo.nq.pl google.pl/search globtroter.pl

17