Założenia dotyczące wsparcia na rzecz osób młodych, wypracowane w ramach seminariów: Gdańsk, 4.12.2014 1 Harmonogram spotkań 28.10.2014 seminarium w Chojnicach 04.11.2014 seminarium w Gdańsku 07.11.2014 seminarium w Słupsku 18.11.2014 seminarium w Sztumie 2

Uczestnicy seminariów które odbyły się w okresie 28.10-07.11.201407.11.2014 Przedstawiciele: - powiatowych urzędów pracy - ochotniczych hufców pracy - ośrodków pomocy społecznej - domów pomocy społecznej - ośrodków terapeutycznych - instytucji szkoleniowych - szkół wyższych, w tym biur karier - organizacji pozarządowych - pracodawców - Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Gdańsku Łącznie w spotkaniach udział wzięło ok. 120 osób 3 Program, materiały wyjściowe - Założenia przedsięwzięć na rzecz młodzieży, planowanych w PO WER 2014-2020 - Doświadczenia dot. wsparcia młodzieży w projektach realizowanych w PO KL 2007-2014 (WUP wnioski i rekomendacje z badań ewaluacyjnych, Caritas: doświadczenia Beneficjenta realizującego wsparcie na rzecz młodzieży NEET) - Zaprezentowanie doświadczeń oraz efektywne formy wsparcia osób młodych (PUP, OHP) - Możliwości zatrudnienia młodzieży w opiece nad osobami starszymi (Dom Pomocy Społecznej, placówka prywatna) - dyskusja 4

Zagadnienia omawiane w części warsztatowej 1) Doświadczenia dotyczące rekrutacji młodzieży 2) Doświadczenia związane z realizacją wsparcia 3) Wsparcie dla osób z otoczenia uczestników projektu 4) Długość wsparcia 5) Partnerstwa na rzecz realizacji wsparcia 6) Kryteria wyboru projektów 5 Zalecenia dotyczące rekrutacji osób młodych z grupy NEET szkoły(pedagodzy szkolni), poradnie pedagogiczne, placówki młodzieżowe, ośrodki wychowawcze -Młodzieżowe Ośrodki Socjoterapii, Młodzieżowe Ośrodki Wychowawcze, (spotkania z wychowawcami), Gminne Ośrodki Kultury, kółka sportowe Ośrodki Pomocy Rodzinie, Centra Pomocy Socjalnej, bezpośrednie dotarcie przez organizacje pozarządowe działające na rzecz młodzieży, ośrodki terapeutyczne (MONAR), przychodnie, ośrodki zdrowia, powiatowe urzędy pracy wsparcie uzależnione od ustalonego profilu osoby zarejestrowanej organizowanie spotkań dla klientów w/w instytucji, podczas których zostaną zaprezentowane zasady udziału w projekcie parafie(w tym Parafialne zespoły Caritas), w szczególności dot. młodzieży z obszarów wiejskich rozwieszanie plakatów w konkretnych dzielnicach, roznoszenie ulotek, portale społecznościowe przekaz ustny tj. młodzież dowiaduje się od swoich znajomych o możliwości udziału w projekcie Rekrutacja powinna trwać minimum 2-3 miesiące, organizacja spotkań w formie atrakcyjnej dla młodzieży, w procesie rekrutacji powinien brać udział psycholog 6

Problemyktórych doświadcza młodzież z grupy NEET ekspert Jolanta Kruk słabo rozwinięta świadomość własnego potencjału,brak umiejętności dostrzegania swoich mocnych stron niski poziom motywacji do zmian, niedostateczne umiejętności wchodzenia w pozytywne relacje z innymi, negatywne doświadczenia w procesie edukacji, często spowodowane dysfunkcjami psychospołecznymi brak przygotowania zawodowego, niewielkie lub brak doświadczenia na rynku pracy, silne wzorce pokoleniowe utrwalające postawy nieakceptowane społecznie, negatywny wpływ środowiska lokalnego utrudniający dokonanie konstruktywnych zmian, skłonność do podejmowania zachowańryzykownych (alkohol i inne substancje psychoaktywne, konflikty z prawem), różnego rodzaju dysfunkcje psychiczne i fizyczne (np. specjalne potrzeby edukacyjne, niesprawności fizyczne) 7 Problemy przy realizacji wsparcia na rzecz młodzieży z grupy NEET -ekspert Jolanta Kruk uczestnik: - nieadekwatność samooceny - niestabilność zachowań - nietrwałość decyzji - powroty do starych nawyków bezpiecznych sytuacji -nowe warunki o których marzyli często ich przerastają i często się wycofują środowisko uczestnika: - nie pozwala na zmiany (mimo składanych deklaracji) środowisko społeczne: -niechęć do współpracy ze strony organów pomocy instytucjonalnej 8

Najbardziej efektywne formy wsparcia diagnoza kluczową formą wsparcia dla osób młodych jest doradztwo zawodowe, powinno być świadczone w sposób rzetelny i profesjonalny (bariery) poszerzona diagnoza na etapie rekrutacji; próbki pracy zdobywanie doświadczenia w praktyce ale w kilku zawodach, zbliżonych wg wykształcenia uczestnika, aby sam sprawdził w jakim zawodzie chciałby podjąć zatrudnienie wybór form wsparcie indywidualnei kompleksowe(łączenie form wsparcia np. staże ze szkoleniami), w zależności od potrzeb uczestnika projektu równowaga pomiędzy edukacją zawodową i społeczną elastyczność form wsparcia motywacja wsparcie psychologiczne, psychotraumatologicznelub terapeutyczne, niezbędne z przypadku grupy NEET, realizowane przez cały okres wsparcia i nawet po ukończeniu(dot. adaptacji do środowiska pracy i utrzymania zatrudnienia), w tym spotkania integrujące, coach, aktywizacja społeczna, superwizja szkolenia motywujące / bon wizerunkowy -poprawa wizerunku przed rozmową kwalifikacyjną (odpowiedni ubiór, wizaż, prezentacja) stypendia stażowe / szkoleniowe 9 Najbardziej efektywne formy wsparcia staże staże były jedną z form wsparcia najczęściej udzielaną osobom w wieku 18 24 lata w projektach systemowych Poddziałania 6.1.3 PO KL efektywność zatrudnieniowa staży wyniosła ok. 65% (badanie WUP) zaleca się wysoką jakość staży (Ramy jakości staży), długość trwania stażu powinna być uzależniona od stanowiska i zawodu w jakim odbywa się staż przygotowanie zawodowe młodzieży powinno odpowiadać na oczekiwania pracodawców oraz możliwości uczestników (współpraca z pracodawcami, również w zakresie szkoleń zawodowych) dofinansowanie do egzaminów zewnętrznych i certyfikatów szkolenia zewnętrzne egzaminy zawodowe; wypracowanie mechanizmu umożliwiającego współpracę PUP z jednostkami zajmującymi się dydaktyką szkolenia językowe/ komputerowe(umiejętności powszechnie wymagane) ponadto wzmocnienie wolontariatu (współpraca z organizacjami pozarządowymi) wsparcie mobilności -zwrot kosztów dojazdu dla młodzieży, dojeżdżającej z mniejszych miejscowości przeprowadzenie specjalistycznych badań lekarskich, potrzebnych do przyuczenia do zawodu, a jeżeli wystąpi taka potrzeba sfinansowanie np. wizyty u dentysty, okularów atrakcyjne formy pracy z młodzieżą np. wideo-cv, młodzież nie chce pracować z kartką papieru granty dla osób, które wymyśliły coś dla środowiska lokalnego np. punkty za aktywność społeczną, za które można wykupić np. staż (aktyw. społ.) 10

Wsparcie dla osób z otoczenia uczestników projektu W ramach wsparcia należy uwzględnić: - refundację wydatków dot. opieki nad dziećmi i osobami zależnymi, warto uwzględnić możliwość opieki instytucjonalnej i prywatnej(np. umowa-zlecenie z rodzicami zajmującymi się wnukami) - dodatkowe wsparcie dla osób z niepełnosprawnością: finansowe lub asystentosoby niepełnosprawnej powinien mieć dofinansowanie w zakresie zwrotu kosztów dojazdu, pobytu na szkoleniu (nie zawsze rodzina może zapewnić taką opiekę), - akcję skierowaną do rodziców uświadamianie potrzeb dot. wsparcia ich dzieci - specjalne spotkania dla osób z najbliższego otoczenia młodzieży z grupy NEET/ spotkania łączone młodzież z rodzicami - terapeuci systemowi, którzy zajmują się uczestnikami powinni mieć możliwość wymiany doświadczeń, szkolenia, warsztaty 11 Okres realizacji wsparcia W zależności od grupy od 7 do 18 miesięcy, nie należy zbytnio przedłużać wsparcia, ponieważ uczestnicy mogą nie zaangażować się w działania, na których efekty trzeba będzie długo czekać Dla osób, które wymagają takiego wsparcia -przez cały okres wsparcie psychologiczne, natomiast wsparcie w postaci szkoleń/ staży/ zatrudnienianależy realizować niezwłocznie. Z doświadczeń OHP wynika, że nie powinno się realizować przez dłuższy czas wyłącznie wsparcia psychologicznego, ponieważ młodzież oczekuje że przystępując do projektu otrzyma już jakąś konkretną pomoc. W sytuacji zbyt długiego oczekiwania lub przestojów w realizacji szkoleń/ staży może zniechęcić się i zrezygnować z udziału w projekcie. W przypadku osób z terenów wiejskich należy uwzględnić sezonowość, tak aby udział w projekcie nie kolidował z okresem prac w gospodarstwach 12

Partnerstwo Skuteczne udzielenie wsparcia wymaga znajomości potrzeb lokalnych oraz stworzenie sieci współpracy pomiędzy organizacjami i instytucjami bezpośrednio i pośrednio skupionymi wokół grupy NEET: -MOPR, PCPR, OPS (zarówno w zakresie rekrutacji jak również w zakresie wsparcia dla rodziny), Centra Integracji Społecznej - ośrodki opiekuńczo-wychowawcze, zakłady karne, sądy - placówki medyczne (działające w obszarze uzależnień, depresji) - powiatowe urzędy pracy - ochotnicze hufce pracy - Zakłady Doskonalenia Zawodowego - Izby Rzemieślnicze, pracodawcy, od początku realizacji aby pomogli określić oczekiwania oraz jakie umiejętności są wymagane - biura karier na uczelniach, - szkoły (techniczne, zawodowe) - wychowawcy, - podmioty ekonomii społecznej, organizacje pozarządowe, które mają doświadczenie w realizacji wsparcia na rzecz tej grupy, - domy kultury, ogniska młodzieżowe, sekcje sportowe, kluby osiedlowe, parafie 13 Kryteria wyboru projektów na rzecz młodzieży, w tym z grupy NEET kryterium dotyczące partnerstwa powinno być sformułowane w sposób ogólny, tak aby instytucje miały swobodę doboru partnerów, co jest bardzo istotne dla jakości zawieranych partnerstw oraz współpracy projektowej większość uczestników seminariów opowiedziała się za partnerstwami sformalizowanymi, z jasno określonym podziałem zadań nie należy wprowadzać dodatkowych kryteriów jeszcze bardziej zawężających grupę NEETponieważ grupa ta jest zbyt wąska, aby ją jeszcze dzielić - mogą wystąpić problemy przy rekrutacji do projektów zaleca się różnicowanie wsparcia na etapie realizacji projektu, po przeprowadzonej rekrutacji i rozpoznaniu potrzeb poszczególnych uczestników Zaleca się tworzenie grup jednorodnych tj. młodzież NEET, osoby które ukończyły studia, młodzież poniżej 18 roku życia 14

Dodatkowe rekomendacje Dodatkowo rekomenduje się wprowadzenie wymogów dot. jakości staży i praktyk poprzez: -budowanie świadomości pracodawców w zakresie jakości staży i praktyk -budowanie współpracy z pracodawcami w zakresie realizacji wsparcia -wsparcie finansowe dla pracodawców, w celu lepszego przygotowania stażystów. Aby staż był realizowany rzetelnie oraz zawierał walor edukacyjny, pracodawca musi ponieść określone koszty np., w postaci czasu pracy pracownika który opiekuje się stażystą, koszty materiałów niezbędnych do przeprowadzenia stażu. 15 Dziękuję za uwagę Joanna Bogdziewicz-Wróblewska Starszy inspektor wojewódzki Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku Wydział Wdrażania Funduszy Zespół Informacji i Konkursów EFS 16