KONFERENCJE PRZEDZJAZDOWE XXXIV Nadzwyczajny Zjazd ZHP, okreœlany mianem Zjazdu Programowego, ma byæ podsumowaniem ogólnozwi¹zkowej dyskusji na temat aktualnego rozumienia Prawa Harcerskiego, wartoœci, które dla nas s¹ najistotniejsze oraz programu naszej organizacji. Najwa niejszym elementem tej dyskusji by³y konferencje instruktorskie zorganizowane w styczniu i lutym br. w hufcach, a w marcu w chor¹gwiach. Na tej stronie przedstawiamy szczegó³owe informacje pokazuj¹ce, jak szeroka by³a ta dyskusja. Na nastêpnych dwóch zamieœciliœmy zestawienie wyników konferencji chor¹gwianych, które mia³y odpowiedzieæ na kilka kluczowych pytañ. konferencje hufcowe konferencje chor¹gwiane chor¹giew hufców w chor¹gwi hufce, które zorganizowa³y konferencje uczestników konferencji hufce reprezentowane uczestników konferencji Bia³ostocka 5 74 6 8 Dolnoœl¹ska 32 25 600 30 75 Gdañska 25 10 150 36 Kielecka 15 15 121 2 Krakowska 28 00 17 46 KujawskoPomorska 25 5 Lubelska 300 31 ódzka 800 20 60 Mazowiecka 28 215 53 Podkarpacka 24 24 46 51 Sto³eczna 2 2 534 21 73 Œl¹ska 34 1 8 84 WarmiñskoMazurska 154 17 47 Wielkopolska 41 16 280 36 Zachodniopomorska 5 58 Ziemi Lubuskiej 5 5 12 48 RAZEM: 383 267 6535 261 884 CZUWAJ 6/2007
KONFERENCJE CHOR GWIANE ODPOWIEDZI NA KLUCZOWE PYTANIA chor¹giew czy ma obowi¹zywaæ jedna rota Przyrzeczenia? czy wartoœci s¹ dobrze odwierciedlone w PH jeœli nie: czy dokonaæ zmiany w niektórych punktach PH? UWAGI: :: W Chor¹gwi Opolskiej konferencja przedzjazdowa nie odby³a siê. Bia³ostocka Dolnoœl¹ska Gdañska (5%) (81%) (74%) (3%) (5%) :: Jeœli w nawiasie nie zosta³ podany procent g³osów, oznacza to, e w ankietach pokonferencyjnych nie zosta³y podane wyniki g³osowania lub g³osowania w danej sprawie nie by³o. Kielecka Krakowska KujawskoPomorska Lubelska ódzka Mazowiecka (100%) (100%) (0%) (88%) (64%) (5%) (100%) (100%) nie (22%) :: Kreski () oznaczaj¹, e konferencja tej chor¹gwi nie wypowiedzia³a siê w danej sprawie. Podkarpacka Sto³eczna Œl¹ska WarmiñskoMazurska (8%) (56%) (8%) (64%) nie (81%) (58%) nie (%) Wielkopolska Zachodniopomorska nie zmieniaæ (62%) (62%) Ziemi Lubuskiej nie CZUWAJ 6/2007
Konferencje chor¹gwiane przed Zjazdem Programowym ZHP mia³y za zadanie w toku dyskusji znaleÿæ odpowiedÿ na kilka pytañ dotycz¹cych kluczowych kwestii zwi¹zanych z istotnymi dla nas wartoœciami, Prawem Harcerskim, Przyrzeczeniem, komentarzem czy ew. wprowadzeniem Kodeksu Instruktorskiego. Poni sza tabela to zestawienie odpowiedzi na najwa niejsze pytania, która ma pomóc w poznaniu, jakie jest stanowisko poszczególnych chor¹gwi, a tym samym oczywiœcie w przybli eniu jakie jest stanowisko instruktorów ZHP. Jak widaæ, w kilku kwestiach wystêpuje doœæ du a zgodnoœæ. Warto jednak w tym miejscu zwróciæ uwagê na jedn¹ interesuj¹c¹ kwestiê: zdecydowana wiêkszoœæ konferencji chor¹gwianych stwierdzi³a jednoznacznie, e wa ne dla nas wartoœci s¹ dobrze odzwierciedlone w obowi¹zuj¹cym Prawie Harcerskim. Niektóre wrêcz wprost stwierdzi³y, e Prawo nie powinno byæ zmieniane. Po czym w³aœciwie wszystkie proponowa³y b¹dÿ du e, b¹dÿ kosmetyczne zmiany: a to powrót do starego brzmienia punktu pierwszego, a to nieznaczn¹ zmianê punktu dziesi¹tego i dalej Jak wiêc w³aœciwie jest: stwierdzamy, e Prawo jest dobre i nie chcemy jego zmieniaæ czy potrzebujemy drobnych modyfikacji niektórych punktów, czyli... jednak chcemy zmian? Odpowiedzieæ na to pytanie i podj¹æ decyzjê bêdzie musia³ Zjazd Programowy na pocz¹tku czerwca. jeœli nie: nowe PH? czy jest potrzebny komentarz do PH? czy jest potrzebny nowy komentarz do PH? czy postawy instruktorskie ma okreœlaæ PH oraz Zobowi¹zanie komentarz do PH dla instruktorów? Kodeks Instruktorski? (86%) nie (%) (100%) nie (8%) nie (24%) (61%) (52%) (71%) nie (31%) nie (40%) (52%) (52%) (57%) (78%) (0%) nie (100%) (0%) (100%) (5%) (78%) nie (100%) (100%) (100%) nie (10%) (0%) (100%) (8%) (8%) nie (8%) (100%) (8%) nie (2%) (3%) nie (43%) (8%) nie (2%) nie (3,5%) (80%) (80%) (5%) nie (5%) nie (1%) (55%) (56%) (56%) CZUWAJ 6/2007 15
Odpowiadam na to zwykle, e zakaz palenia nie jest podany w adnym prawie skautowym, ale e równie ka dy skaut wie, i m³ody ch³opiec, który pali, jest g³upcem. Wêdrówka do sukcesu, BP O ZMIANIE NIECO INACZEJ Jestem za zmianami. Œledzê dyskusjê przedzjadow¹, z niepokojem obserwujê, jak jest ona prezentowana w mediach i tym bardziej chcia³abym, eby Zjazd coœ m¹drze zdecydowa³. Zosta³ on zwo³any po to, eby daæ nam szansê na wspólne zastanowienie siê, co jest dla nas wa ne. Zacznê od okreœlenia, co jest wa ne dla mnie d¹ enie do wychowania m³odych ludzi na prawych, aktywnych i odpowiedzialnych obywateli, przyk³ad osobisty instruktora jako element harcerskiego systemu wychowawczego oraz odbiór spo³eczny tego, co robimy i Artyku³ dlaczego przedstawia to robimy. przemyœlenia A co mo e siê staæ i wnioski na ZjeŸdzie z dyskusji i prowadzonej jakie to bêdzie mieæ w czasie kuÿnic oraz spotkañ dla nas skutki? instruktorskich we Wspólnocie Dru yn Grunwaldzkich. Wszystko po staremu. Im wiêcej osób otwarcie opowie siê za zmianami, tym bardziej raziæ bêdzie hipokryzja obecnej sytuacji, w której abstynencja niby jest nakazana, ale jest te spo³eczne przyzwolenie na ignorowanie tego nakazu. RozdŸwiêk miêdzy idea³ami a postawami jest dostrzegany nie tylko wewn¹trz organizacji, ale te poza ni¹, wiêc brak zmian wp³ynie negatywnie na wizerunek i wiarygodnoœæ ZHP. Prawo bez zmian, zero tolerancji dla osób pij¹cych i pal¹cych. Brakuje nam danych, jak¹ czêœæ kadry dotknê³oby to zero tolerancji, ale wszyscy przeczuwaj¹, e du ¹, a w niektórych œrodowiskach bardzo du ¹, w tym wielu dru ynowych. Wobec tego konsekwentne eliminowanie z naszych szeregów tych osób oznaczaæ bêdzie zmniejszenie liczby dru yn, choæby z powodu braku instruktorów do ich prowadzenia. Czy jesteœmy gotowi na ie skurczenie organizacji? I kto bêdzie dokonywa³ tej lustracji? Prawo bez zmian, ale instruktorzy maj¹ swój kodeks. Nie wyobra am sobie, e okazjonalnie pij¹cy instruktor mo e w³asnym przyk³adem przekonaæ harcerza do abstynencji. Lub e swoj¹ postaw¹ potwierdza on idea³y zawarte w Prawie. Lub e mo na z³o yæ najpierw Przy 16 CZUWAJ 6/2007
rzeczenie, e ca³ym yciem bêdzie siê przestrzegaæ Prawa, a potem Zobowi¹zaniem Instruktorskim to anulowaæ. Takie rozwi¹zanie nie sprzyja te wyrazistoœci naszego wizerunku. Prawo bez zmian, ale zmiana definicji instruktora. S¹ ie organizacje skautowe, które jasno definiuj¹, które funkcje s¹ mundurowe, a które nie, wobec tego wiadomo, e czêœæ kadry podlega Prawu Skautowemu, a reszta deklaruje przestrzeganie statutu. Próbowaliœmy nie dawno temu oddzieliæ kadrê wychowawcz¹ od pozosta³ej. Gdy przypomnê sobie, jak ogromny by³ wtedy opór materii, to nie wierzê, e ktoœ dzisiaj znajdzie sposób na przekonanie mniej wiêcej po³owy instruktorów (wszystkich poza dru ynowymi, komendantami i namiestnikami ró nych szczebli), eby zdjêli mundury. Rewolucja, czyli zmiana Prawa Harcerskiego. Wygl¹da na oderwanie siê od tradycji i harcerskich korzeni, na pójœcie na ³atwiznê, na rezygnacjê z podejmowania niepopularnych tematów, na ratowanie liczebnoœci organizacji kosztem idea³ów. Te wszystkie argumenty ju s³ysza³am. Proponujê jednak spojrzeæ na tê zmianê z innej strony. Mam kilka marzeñ. eby m³odzi ludzie odmawiali oferowanej u ywki nie dlatego, e s¹ harcerzami i im nie wolno, tylko z przekonania, z rozs¹dku, bo u ywki s¹ niezdrowe, nieestetyczne i (dla osób w pewnym wieku) nielegalne. eby harcerze i instruktorzy promowali zdrowy tryb ycia i w³asnym przyk³adem pokazywali wszystkim wokó³, e ycie bez na³ogów jest po prostu lepsze. eby w ZHP cz³owiek by³ postrzegany ca³oœciowo, a nie tylko przez pryzmat abstynencji lub jej braku. eby media przesta³y jeÿdziæ po nas jak po ³ysej kobyle, m.in. naigrawaæ siê z tego, przy którym kieliszku harcerz musi zdj¹æ mundur. Zawsze rozumia³am skauting (a w tym harcerstwo) jako sposób na budowanie lepszego spo³eczeñstwa przez kszta³towanie lepszych jednostek. Lepszych, wiêc wolnych od wad os³abiaj¹cych to spo³eczeñstwo. Podczas dyskusji wokó³ misji ZHP okreœliliœmy na nowo, jakich Polaków chcemy kszta³towaæ. BadenPowell sam napisa³, e nie wprowadzi³ abstynencji do prawa skautowego dlatego, e m.in. wynika ona wprost z pracy nad charakterem. Jestem zdania, e prohibicja jest zbyteczna w spo³eczeñstwie posiadaj¹cym charakter (Wêdrówka do sukcesu). Skaut ma charakter i swój rozum, wiêc m.in. nie zatruwa siê tytoniem i alkoholem. BP zacytowa³ nawet ironicznie stwierdzenie, e nie wypada umieszczaæ w Prawie Skautowym punktu Skaut nie jest g³upi. Skaut te mo e na pocz¹tku swej drogi sk³adaæ œluby abstynenckie, docelowo jednak powinien siê staæ panem ka dego swojego kroku. Wobec tego uwa am, e powinniœmy zast¹piæ zakazy w Prawie Harcerskim wolnoœci¹ od wszelkich na³ogów. Rozwa a³abym jeszcze dodanie ochrony swojego zdrowia. I zamiast skupiaæ siê na abstynencji, podjê³abym wyzwanie prawoœci i odpowiedzialnoœci. Stale nale y podkreœlaæ zwi¹zek miêdzy nasz¹ misj¹, nasz¹ rycerskoœci¹ i karnoœci¹ a przestrzeganiem prawa w ogóle. Harcerze i instruktorzy powinni przestrzegaæ przepisów pañstwowych. Skoro nie mo na w Polsce podawaæ dziecku alkoholu, papierosów, posiadaæ narkotyków, to znaczy, e niepe³noletni harcerze nie stosuj¹ adnych u ywek, a pe³noletni wiedz¹, czym grozi ich u ywanie. Instruktorzy nie mog¹ byæ nietrzeÿwi podczas sprawowania opieki nad powierzon¹ m³odzie ¹ i nie mog¹ paliæ w miejscu pracy, bo wynika to z okreœlonych przepisów. Wiem, e przestrzeganie wszystkich polskich przepisów jest wyzwaniem nie lada, wiêkszym ni abstynencja, ale jak inaczej wychowywaæ porz¹dnych obywateli? To rozwi¹zanie ma jeszcze kilka innych aspektów. Harcerze nie mog¹ szkodziæ swemu zdrowiu nie tylko przez u ywki, ale e przez niezdrowy tryb ycia (np. za krótkie spódnice zim¹, spanie na go³ej ziemi), niew³aœciwe od ywianie (np. fastfood, odchudzanie poza kontrol¹ dietetyka), uzale nienia od telewizji, komputera itp. Zasada s³u by sobie, rozs¹dek i odpowiedzialnoœæ powinny powodowaæ, e doroœli harcerze i instruktorzy m.in. nie pal¹ i nie upijaj¹ siê. Dru ynowi powinni w³asnym przyk³adem promowaæ abstynencjê doros³ych, wtedy s¹ bardziej wiarygodni dla swoich podopiecznych. Kadra ³ami¹ca wszelkie przepisy powinna byæ konsekwentnie piêtnowana. Zmianê tê mo na wykorzystaæ do budowania wizerunku ZHP jako organizacji, która reaguje na problemy spo ³eczne i zamiast stawiaæ pojedyncze zakazy skupia siê na iej pracy nad charakterem, która prowadzi do odpowiedzialnoœci za swoje zdrowie i praworz¹dnoœci, której bardzo nam brakuje. Oczywiœcie ten pomys³ nie jest ³atwy w realizacji, ale stawianie wyzwañ to ponoæ nasza specjalnoœæ. I daje nadziejê na realizacjê kilku marzeñ. HM. ANITA REGUCKAKWAŒNIK CZUWAJ 6/2007 17