Autor: Beata Szymkowiak Praca nagrodzona w konkursie na scenariusz lekcji, ogłoszonym przez Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe SPIS TREŚCI 1. KILKA SŁÓW WSTĘPU... 1 2. CELE PROJEKTU... 3 3. HARMONOGRAM PROJEKTU... 4 4. CO BĘDZIE OCENIANE?... 5 5. KONTRAKT... 6 6. ZADANIA DLA GRUP... 7 7. SCENARIUSZ LEKCJI... 8 8. KARTA Z ZADANIEM DLA GRUPY... 10 9. KARTA OCENY INDYWIDUALNEJ... 11 10. KARTA OCENY GRUPY I LIDERA... 12 11. ZDJĘCIA... 13 12. O AUTORCE... 14 materiały zamieszczone na www.gwo.pl 1
KILKA SŁÓW WSTĘPU Proponuję przeprowadzenie w klasie czwartej cyklu lekcji mających na celu podsumowanie umiejętności zdobytych w czasie realizacji programu Między nami i pracy z wykorzystaniem podręcznika Między nami. Projekt może być przeprowadzony po lekcjach o konstruowaniu gier, pisaniu planów odtwórczych, opowiadaniu baśni, tworzeniu komiksów. Ćwiczenia dotyczące tych problemów znajdują się w podręczniku i zeszycie ćwiczeń. Na początku mojej propozycji znajdują się informacje ogólne o projekcie (harmonogram, instrukcje dla uczniów itp.), później nastąpi przedstawienie scenariusza ostatnich zajęć - chyba najtrudniejszych z oceniania. Ważne jest, aby kontrakt, kryteria oceniania, zadania dla grup wraz z terminami, wywiesić w klasie. Do ćwiczeń, przygotowujących uczniów do pracy metodą projektu, wykorzystałam materiał z podręcznika, natomiast w samym projekcie wystąpiły teksty zaczerpnięte ze zbioru baśni polskich pt. U złotego źródła (który zamieszczono w spisie lektur). Wszystkie grupy otrzymały takie same zadania, ale każda z grup pracowała, wykorzystując inną baśń ( O wężowej wdzięczności, Szewczyk Dratewka, Dwanaście miesięcy, Kwiat paproci, Królewna żabka ). Co ciekawe, projekt można przeprowadzić, opierając się na różnym zestawie baśni. Do scenariusza dołączyłam zdjęcia, które ukazują sposób wyeksponowania wyników prac uczniów w czasie prezentacji i w trakcie ostatniej lekcji o ocenianiu. Dzieci w czasie pracy nad baśniowym projektem ćwiczyły różne umiejętności, a przy okazji dobrze się bawiły (np. rysując gry oparte na motywach baśniowych). Myślę, że połączenie nauki i zabawy sprawia, iż dzieci chętnie się uczą z podręczników GWO. materiały zamieszczone na www.gwo.pl 2
CELE PROJEKTU 1. Chcemy poznać różne baśnie polskie. 2. Pragniemy doskonalić następujące umiejętności: wyraźne i wyraziste czytanie, w dobrym tempie, pisanie: opowiadania odtwórczego, planu wydarzeń, instrukcji do gry, ćwiczenie wyraźnego, starannego zapisu, rysowanie komiksu i gry, opowiadanie baśni tak, aby słuchano z uwagą, słuchanie kolegów w grupie, wspólna praca bez kłótni i obrażania się, wykonywanie zadań w terminie, obowiązkowość, staranność, dokładność, planowanie własnej pracy. materiały zamieszczone na www.gwo.pl 3
HARMONOGRAM PROJEKTU 1. Zapoznanie uczniów z metodą. 2. Temat: Od baśni do baśni. Poznajemy baśnie polskie. 3. Cele projektu. 4. Podział klasy na 5 grup; wybór liderów. 5. Sformułowanie kontraktu. 6. Przydzielenie grupom zadań. 7. Terminy konsultacji z nauczycielem. 8. Praca uczniów nad projektem - według kart pracy. 9. Prezentacja (DATA). 10. Ocena, ewaluacja (samoocena uczniów, ocena liderów, nauczyciela) lekcja otwarta. materiały zamieszczone na www.gwo.pl 4
CO BĘDZIE OCENIANE? 1. Wykonanie zadania (wyniki pracy grupy zostaną przedstawione na planszy). zad. 1 - Czytanie baśni - wyraźne, wyraziste, w dobrym tempie. zad. 2 - Wymienianie elementów świata przedstawionego baśni (czas i miejsce akcji, bohaterowie główni i drugoplanowi, wydarzenia fantastyczne). zad. 3 - Układanie planu wydarzeń w formie równoważników zdań. zad. 4 - Narysowanie komiksu (uwzględnienie wszystkich ważnych wydarzeń baśni). zad. 5 - Opowiadanie odtwórcze: a) napisanie opowiadania - zgodnego z treścią baśni, poprawnego pod względem ortograficznym, interpunkcyjnym i graficznym (staranny zapis, akapity); b) wygłoszenie baśni - głośno, wyraźnie, z elementami mającymi wzbudzić zainteresowanie słuchaczy (np. modulacja głosu), uwzględnienie wszystkich ważnych wydarzeń baśni. zad. 6 - Stworzenie gry: a) część plastyczna i komunikatywna instrukcja, b) sposób prowadzenia gry (zaproszenie do zabawy kolegów, wytłumaczenie zasad gry, dbanie o dobrą atmosferę w czasie jej trwania). 2. Współpraca w grupie: wykonanie zadania, wywiązanie się z podjętego zadania w terminie, służenie pomocą innym, dbanie o dobrą atmosferę w czasie pracy (np. brak kłótni). materiały zamieszczone na www.gwo.pl 5
KONTRAKT nauczyciela i uczniów, zawarty na czas realizacji projektu: OD BAŚNI DO BAŚNI - POZNAJEMY BAŚNIE POLSKIE 1. Każdy podejmuje się wykonania zadania. 2. Zadanie musi być wykonane w terminie. 3. Staramy się jak najlepiej wykonać każde zadanie. 4. Wykonujemy zadania samodzielnie, ale możemy też skorzystać z czyjejś pomocy. 5. Przychodzimy na umówione spotkania grupy. 6. Korzystamy z możliwości kontaktu z nauczycielem (terminy konsultacji). 7. Szanujemy decyzje lidera i ustalenia całej grupy. 8. Staramy się nie kłócić i nie obrażać. Dbamy o przyjazną atmosferę w czasie pracy. 9. Respektujemy wszystkie ustalone z nauczycielem terminy, dotyczące realizacji projektu. 10. Pamiętamy, że wyniki pracy grupy zależą od zaangażowania wszystkich jej członków. materiały zamieszczone na www.gwo.pl 6
ZADANIA DLA POSZCZEGÓLNYCH GRUP 1. Przeczytajcie uważnie baśń. Nauczcie się ją czytać. W tym celu przeczytajcie tekst głośno (robi to lider), później kilka razy indywidualnie, tak aby czytać tekst wyraźnie i wyraziście, uwzględniając znaki interpunkcyjne i treść utworu. DATA REALIZACJI: 2. Określcie świat przedstawiony baśni: czas i miejsce akcji, wymieńcie bohaterów głównych i drugoplanowych, niezwykłe, zaskakujące wydarzenia (takie, które nie mogłyby się wydarzyć w realnym świecie). DATA REALIZACJI: 3. Ułóżcie plan najważniejszych wydarzeń baśni w formie równoważników zdań. DATA REALIZACJI: 4. Narysujcie komiks, w którym zawrzecie wydarzenia uwzględnione w planie (każda osoba w grupie rysuje część komiksu). DATA REALI- ZACJI: 5. Na podstawie baśni i planu napiszcie opowiadanie odtwórcze (pamiętajcie o korzystaniu ze słownika ortograficznego), a następnie nauczcie się wygłaszać je ustnie tak, aby każda osoba w grupie wypowiedziała jego część. Starajcie się opowiadać ciekawie, aby zainteresować słuchaczy. DATA REALIZACJI: 6. Narysujcie grę, wykorzystując elementy Waszej baśni. Napiszcie do niej instrukcję. Przygotujcie kostkę i pionki do gry. DATA REALIZACJI: materiały zamieszczone na www.gwo.pl 7
SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO KL. IV Temat: Czas na podsumowanie - jak pracowałem w czasie projektu Od baśni do baśni? Cele lekcji Po zajęciach uczeń: Metody - obiektywnie ocenia swoją pracę, - ocenia pracę kolegów, - wskazuje obszary własnych działań i działań grupy, które wymagają doskonalenia (wnioskuje). - metoda projektu - metaplan - gadające ściany Przebieg lekcji (Przed lekcją przygotowano salę: odpowiedni układ stolików, pomoce, ankiety, plansze z wynikami pracy grup). 1. Powitanie klasy, przedstawienie celów lekcji, zapisanie tematu, przypomnienie zasad pracy w grupach, przekazanie ustnej informacji o przebiegu lekcji. 2. Ćwiczenie rozgrzewające : liderzy otrzymują koperty z pociętym tekstem sprawozdania i instrukcją pracy (załącznik); zadaniem grupy jest ułożenie tekstu, nadanie mu tytułu. Jedna z grup odczytuje całość. Uczniowie przypominają sobie przebieg projektu, następuje porównanie tekstów, komentarze dotyczące tytułu. materiały zamieszczone na www.gwo.pl 8
3. Główna część zajęć: ocena. Uczniowie oceniają swoją pracę, zaznaczając odpowiedzi na kartach oceny (załączniki). Wcześniej nauczyciel wyjaśnia wątpliwości. KARTY - dla każdego ucznia, - dla lidera - dotyczy oceny członków grupy, - dla członków grup - dotyczy oceny lidera. 4. Zebranie kart, informacja o analizie, każdy uczeń otrzyma dwie oceny - za realizację zadań i za współpracę w grupie. 5. Dodatkowa, wspólna ocena pracy grup, przeprowadzona metodą metaplanu (tablica, materiały dla uczniów - karty w czterech kolorach odpowiadających pytaniom metaplanu). Grupy pracują, zawieszają odpowiedzi na tablicy. Później następuje zapisanie wniosków do zeszytów (Co zrobić, aby w przyszłości pracowało się lepiej?). 6. Podczas ostatniej części lekcji uczniowie zapisują na kartkach zakończenia zdań (metaplan gadających ścian ): - W czasie pracy nad projektem nauczyłem się... - W czasie dzisiejszej lekcji nauczyłem się... Zawieszenie kart na tablicy, komentarz - podsumowanie. 7. Zadanie domowe - Czy w czasie następnego projektu chciałbym zostać liderem? Uzasadnij odpowiedź. ZAŁĄCZNIKI 1. karta z zadaniem dla grupy 2. karta oceny indywidualnej 3. karta oceny grupy (dla lidera) 4. karta oceny lidera (dla członków grup) materiały zamieszczone na www.gwo.pl 9
KARTA Z ZADANIEM DLA GRUPY Ułóżcie z rozsypanych zdań tekst. Nadajcie mu tytuł i naklejcie go na kartce. Lider sygnalizuje zakończenie zadania podniesieniem ręki. TYTUŁ W dniach od 5 do 13 maja 2004 r. nasza klasa pracowała nad projektem Od baśni do baśni. Najpierw podzieliliśmy się na pięć grup, później wybrano lidera każdego zespołu. Pani rozdała liderom zadania dla grup, dotyczące poszczególnych baśni. Na ścianie naszej klasy wywieszono cele projektu, kryteria oceniania, kontrakt i harmonogram przedsięwzięcia. Później każda grupa rozwiązywała kolejne zadania. Wyniki działań, a więc: plan wydarzeń, elementy świata przedstawionego, opowiadanie, komiks i grę planszową, nakleiliśmy na arkusze szarego papieru. W czasie prezentacji, która miała miejsce 13 maja, zawiesiliśmy arkusze na ścianie klasy, opowiadaliśmy baśnie, czytaliśmy ich fragmenty, rozgrywaliśmy gry planszowe. Spotkanie klasy w czasie prezentacji uprzyjemniły słodycze i świece, zapalone w trakcie czytania i opowiadania baśni. Dzisiaj, 17 maja, ma miejsce lekcja, w czasie której spróbujemy ocenić naszą pracę i zastanowić się, czego się nauczyliśmy, realizując baśniowy projekt. materiały zamieszczone na www.gwo.pl 10
KARTA OCENY INDYWIDUALNEJ IMIĘ I NAZWISKO OCENIAM SWOJĄ PRACĘ NAD PROJEKTEM OD BAŚNI DO BAŚNI (Zaznacz odpowiedź, która najlepiej charakteryzuje Twoją pracę) Lp. Pytanie Tak Nie 1. 2. Czy nauczyłem się czytać baśń? (płynnie, w dobrym tempie) Czy brałem udział w pracach grupy nad określeniem świata przedstawionego baśni? Częściowo 3. Czy uczestniczyłem w układaniu planu wydarzeń? 4. Czy uczestniczyłem w rysowaniu komiksu? 5. Czy układałem plan baśni? 6. Czy przygotowałem się do opowiedzenia baśni przed kolegami? 7. Czy pracowałem nad projektem gry? 8. Czy rysowałem elementy gry? 9. 10. Czy uczestniczyłem w układaniu instrukcji do gry? Czy zaprosiłem do gry kolegów i wyjaśniłem im zasady zabawy? 11. Czy podjąłem się wykonania każdego zadania? 12. 13. Czy wywiązałem się z podjętych zadań w terminie? Czy pomagałem kolegom z mojej grupy w czasie pracy? 14. Czy unikałem kłótni w czasie pracy? materiały zamieszczone na www.gwo.pl 11
KARTA OCENY GRUPY Drogi Liderze! Otrzymujesz 100 punktów. Każdemu członkowi swojej grupy przydziel część tej sumy, w zależności od tego, jak pracował nad projektem. Oceniaj sprawiedliwie i obiektywnie! imię i nazwisko członka grupy ilość punktów KARTA OCENY LIDERA Aby wyrazić swoją opinię o pracy lidera, podkreśl tylko te wypowiedzenia, które go charakteryzują. Liderem w mojej grupie był (była):. Lider: wszystkich traktował przyjaźnie/zwracał się tylko do wybranych osób, dbał o dobrą atmosferę w czasie pracy, nie kłócił się, nie obrażał, upominał innych, kiedy się kłócili/obrażał się na grupę, był kłótliwy, potrafił dobrze zorganizować pracę, rozdzielał zadania członkom grupy/wszystko robił sam, zachęcał grupę do wypowiadania się, uwzględniał opinie innych/uważał, że wszystko wie najlepiej, kiedy grupa potrzebowała pomocy, konsultował się z nauczycielem/nie potrafił poprosić o pomoc. materiały zamieszczone na www.gwo.pl 12
ZDJĘCIA PREZENTUJĄCE WYNIKI PRACY GRUP materiały zamieszczone na www.gwo.pl 13
materiały zamieszczone na www.gwo.pl 14