WITAMY W SHEFFIELD Witamy w Sheffield! Niniejszy informator powstał we współpracy Rady Miasta Sheffield i partnerów. Zawiera pożyteczne informacje o życiu w Sheffield dla Ciebie i Twojej rodziny. Dzięki niemu wstępnie poznasz nasze miasto, uzyskasz porady odnośnie mieszkania, zdrowia, zatrudnienia i edukacji, a także informacje o różnych zajęciach odbywających się na terenie Sheffield, które być może Cię zainteresują. Ponadto, w publikacji podano przydatne numery telefonów oraz dane kontaktowe, dzięki którym zdobędziesz więcej informacji odnośnie wszelkich interesujących Cię aspektów życia w Sheffield. Niezależnie od tego, jak długo chcesz zostać w Sheffield, mamy nadzieję, że z pomocą tej broszury Twój pobyt okaże się na tyle miły i przyjemny, na ile to możliwe. W imieniu wszystkich mieszkańców, Rada Miasta Sheffield pragnie powitać Cię w naszym mieście. 1
SPIS TREŚCI WITAMY W SHEFFIELD... 1 SPIS TREŚCI... 2 Miasto Sheffield...3 OGÓLNE INFORMACJE O ŻYCIU W WIELKIEJ BRYTANII... 4 Tłumacze ustni...4 Nauka języka angielskiego w Sheffield...4 Pieniądze i kwestie finansowe...5 Komunikacja miejska...6 Prowadzenie pojazdów w Wielkiej Brytanii...7 Służby ratownicze...8 Straż pożarna...9 Policja...9 Prawo brytyjskie...10 Brytyjski spis powszechny 2011...11 ZATRUDNIENIE... 12 Program Rejestracji Pracowników (WRS - Worker Registration Scheme)...12 Szukanie pracy w Wielkiej Brytanii...13 Praca przez agencję pośrednictwa pracy...13 Twoje wynagrodzenie...13 Twoje prawa pracownicze...15 KWESTIE MIESZKANIOWE... 17 Najem mieszkań od osób prywatnych...17 Kaucje mieszkaniowe (Deposits)...18 Lokale socjalne...19 Świadczenia dodatkowe (gaz, prąd i woda)...19 Podatek lokalny (Council Tax)...20 Czy przysługuje mi pomoc w pokryciu kosztów mieszkania?...20 Przeludnienie...20 Odpady z gospodarstw domowych / recykling...21 ZDROWIE... 23 Farmaceuci i aptekarze (Pharmacists & Chemists)...23 Lekarze rodzinni (GPs - General Practitioners)...23 Miejska przychodnia lekarza rodzinnego w Sheffield (Sheffield City GP Health Centre)24 Nagłe wypadki...25 Położne (Midwives) i pielęgniarki środowiskowe (Health Visitors)...25 Leczenie dentystyczne...26 DZIECI I MŁODZIEŻ... 27 Edukacja dzieci...27 Frekwencja szkolna...27 Jak uzyskać miejsce w szkole?...27 Edukacja dzieci poniżej 5-go roku życia...28 Wsparcie dla dzieci w szkole...28 Opieka nad dziećmi...29 PORADY... 30 INNE ZAJĘCIA I USŁUGI W SHEFFIELD... 32 Biblioteki publiczne (Sheffield Libraries)...32 Zajęcia sportowe w Sheffield...32 KONTAKTY... 34 2
Miasto Sheffield Sheffield to największe miasto hrabstwa South Yorkshire w Anglii. Mieszka w nim ponad 500,000 ludzi. Sheffield, wraz z Leeds, Manchesterem i Newcastle, to jedno z największych miast na północy Anglii. Miasto od wielu lat jest znanym ośrodkiem aktywności kulturalnej i politycznej. Szeroko rozwinęły się w nim także sport, życie towarzyskie i rozrywka. W przeszłości, Sheffield stanowiło ważny ośrodek przemysłowy w Anglii, znany szczególnie z produkcji stali. Do dziś Sheffield nosi przydomek Stalowe Miasto ( Steel City ). W chwili obecnej mieszkańcy Sheffield zatrudnieni są w różnych gałęziach przemysłu i wykonują wiele zawodów. Tradycyjnie, w Sheffield osiedla się wielu przybyszów z zagranicy. W dniu dzisiejszym, dzieci uczęszczające do szkół w Sheffield mówią łącznie w 65-ciu językach, miasto gości też wiele grup etnicznych i organizacji. Razem składa się to na obraz miasta zróżnicowanego, otwartego i interesującego do życia. W mieście znajdują się dwa uniwersytety Uniwersytet Sheffield (University of Sheffield) oraz Uniwersytet Hallam (Sheffield Hallam University).Oznacza to, że miasto gości również wielu studentów, częściowo z innych krajów. 3
OGÓLNE INFORMACJE O ŻYCIU W WIELKIEJ BRYTANII Tłumacze ustni Osoby, które mówią słabo po angielsku (lub wcale), mogą mieć trudność ze znalezieniem i zrozumieniem potrzebnych informacji lub porad. W Wlk. Brytanii (UK - United Kingdom), organizacje sektora publicznego, tj. policja, służba zdrowia lub rada miejska, mogą dostarczyć tłumacza ustnego. Jego zadaniem jest przetłumaczenie wypowiedzi z języka angielskiego na język ojczysty przyjezdnego, aby ten mógł zrozumieć daną sytuację, a następnie przetłumaczyć słowa przyjezdnego na angielski. Osoby, które potrzebują pomocy tłumacza powinny poprosić swojego rozmówcę o zapewnienie takiej usługi. Tłumacz ustny skontaktuje się z Tobą osobiście lub przez telefon, w zależności od jego dostępności w danej chwili. Jeśli tłumacz jest niedostępny, rozmówca poprosi Cię o przyjście w innym terminie, kiedy dostęp do usługi będzie możliwy. Niektóre organizacje publikują pisemne informacje w różnych językach. Jeśli dana publikacja nie jest dostępna po polsku, możesz zwrócić się o jej tłumaczenie. Należy pamiętać, że tłumaczenie ustne lub pisemne to kosztowne usługi i mniejsze organizacje nie zawsze mogą je zapewnić, nawet na prośbę klienta. Jeśli masz znajomego, który mówi dobrze po angielsku i po polsku, spróbuj zwrócić się do niego o pomoc podczas danego spotkania. Jednocześnie zaznaczamy, że tłumaczyć mogą jedynie osoby powyżej 18-go roku życia. Nauka języka angielskiego w Sheffield Osoby powyżej 16-go roku życia, które chcą podjąć naukę języka angielskiego w Sheffield, mogą zapisać się na kurs języka angielskiego dla obcokrajowców (ESOL - English for Speakers of Other Languages). Kursy ESOL są oferowane bezpłatnie lub odpłatnie. Osoby zainteresowane kursem powinny przedyskutować koszt zajęć bezpośrednio z organizatorem kursu. Dzieci powyżej 16-go roku życia mogą uczyć się angielskiego w szkole (patrz: Edukacja ). Należy pamiętać, że liczba miejsc na kursach ESOL jest ograniczona i czasem trzeba chwilę poczekać przed rozpoczęciem nauki. Zajęcia trwają zwykle od września do czerwca każdego roku. College w Sheffield (Sheffield College) College w Sheffield organizuje kursy ESOL w kilku collegach i świetlicach w mieście. Aby dowiedzieć się więcej na temat zajęć organizowanych w różnych placówkach, zadzwoń na 4
infolinię College u w Sheffield (tel. 0114 260 2600). Dalsze informacje są dostępne na stronie internetowej college u (www.sheffcol.ac.uk). Osoby płci żeńskiej, które chcą uczęszczać na zajęcia tylko z uczniami tej samej płci, również mają taką możliwość. Więcej informacji na temat kursów ESOL w Sheffield, w tym odnośnie zajęć tylko dla kobiet, znajdziesz na stronie http://sheffield.floodlight.co.uk (w okienku wyszukiwarki wpisz ESOL ). Pieniądze i kwestie finansowe Jak otworzyć konto bankowe w Wlk. Brytanii? Aby otworzyć konto, należy udać się do lokalnego oddziału banku i poprosić o założenie nowego konta. Pracownik banku poprosi Cię o wykonanie następujących czynności: Wypełnienie wniosku Wpłatę pewnej ilości gotówki na nowe konto Okazanie dowodu tożsamości - paszport, prawo jazdy lub dowód osobisty Potwierdzenie adresu oficjalne pismo od danej organizacji, np. od dostarczyciela usług komunalnych lub od rady miejskiej. Towarzystwa kredytowe (Credit unions) Pieniądze można zdeponować także w towarzystwie kredytowym. Jest to forma lokalnej spółdzielni finansowej, w której miejscowi mogą złożyć oszczędności lub wziąć pożyczkę. Z Towarzystwem Kredytowym w Sheffield (Sheffield Credit Union) można skontaktować się pod numerem 0114 276 0787. Bankomaty Bankomat umożliwia podjęcie pieniędzy z konta w banku. Większość bankomatów jest bezpłatna, choć te, które nie są własnością banku (np. bankomaty w sklepach lub na stacjach benzynowych), mogą pobierać opłatę za podjęcie pieniędzy. Bankomat poinformuje Cię o wysokości opłaty za podjęcie pieniędzy. Wsparcie finansowe dla rodzin z dziećmi Jeśli masz dzieci i Ty lub Twój partner jesteście zatrudnieni lub szukacie pracy, możesz się ubiegać o zasiłek na dziecko (Child Benefit) i/lub dofinansowanie na dzieci I do niskich zarobków (Tax Credits). Informacje odnośnie składania wniosku oraz dalsze rady uzyskasz pod następującymi numerami: Infolinia ds. zasiłku na dziecko: 0845 302 1454 Infolinia ds. dofinansowania na dzieci I do niskich zarobków: 0845 300 3900 Wszelkie informacje podane we wniosku muszą być prawdziwe. Jeśli okażą się fałszywe, będziesz musiał zwrócić wszelkie otrzymane pieniądze, a przeciwko Tobie mogą zostać podjęte kroki sądowe. Urząd pocztowy (Post Office) W Sheffield znajduje się 80 urzędów pocztowych. Brytyjskie urzędy pocztowe udzielają różnych usług: 5
Korespondencja i paczki (w tym duże przedmioty) Opłata podatku lokalnego Opłata świadczeń dodatkowych Winiety podatku drogowego i należne opłaty Korespondencja międzynarodowa Ubezpieczenie (w tym samochodu i mieszkania) Podróżowanie Komunikacja miejska Na terenie Sheffield i poza miastem można podróżować na wiele sposobów. W zależności od tego, gdzie się wybierasz, możesz wybrać autobus, tramwaj lub pociąg. Każdy środek komunikacji jest płatny, za darmo mogą podróżować tylko dzieci poniżej 5-go roku życia. Więcej informacji na temat komunikacji miejskiej: Traveline South Yorkshire Informacje i mapy odnośnie wszystkich środków komunikacji w Sheffield i hrabstwie South Yorkshire. Tel. 01709 515151 http://www.travelsouthyorkshire.com/ National Rail Enquiries (pociągi) Tel. 08457 484950 http://www.nationalrail.co.uk/ National Express (autokary) Tel. 0871 781 818178 http://www.nationalexpress.com/coach/index.cfm Supertram Naziemny system tramwajowy. Tramwaje jeżdżą z centrum Sheffield i zatrzymują się w Hillsborough i Meadowhall oraz na innych przystankach. Tel. 0114 272 8282 http://www.supertram.com/ Bilety jednorazowe i inne, w tym bilety autobusowe, można kupić w trzech punktach informacji dla podróżnych (Travel Information Centre) w centrum Sheffield: Informacja dla podróżnych Sheffield Interchange: Pond Square, Sheffield, S1 2BD Tel.: 0114 221 1523 Godziny pracy: Pn - Sb 08.00-18.00, Ni 09:00-17:00 Informacja dla podróżnych przy Arundel Gate: 30 Arundel Gate, Sheffield, S1 2PP Tel.: 0114 201 2675 Godziny pracy: Pn - Sb 07:00-19:00, Ni nieczynne Informacja dla podróżnych przy Cambridge Street: 70 Cambridge Street, Sheffield, S1 4HP Tel.:0114 270 6699 6
Godziny pracy: Pn Sb 09:00-17:00, Ni nieczynne Taksówki i prywatnie wynajmowane pojazdy W Sheffield są dostępne dwa rodzaje taksówek: Czarne taksówki (black cabs) Specjalnie zaprojektowany pojazd, który można przywołać z ulicy lub postoju taksówek w wielu miejscach na terenie miasta, między innymi przy Urzędzie Miasta Sheffield (obszar Barker s Pool ) oraz przy głównym dworcu kolejowym. Każda czarna taksówka z zapalonym pomarańczowym znakiem TAXI jest dostępna i możesz do niej wsiąść. Aby zatrzymać czarną taksówkę, zwróć uwagę kierowcy podnosząc i machając ręką, jest to tzw. przywoływanie taksówki. W czarnych taksówkach, opłata jest widoczna na taksometrze z przodu pojazdu. Taryfy za przejazd są ustalane przez radę miasta. Kierowca taksówki nie ma prawa zażądać wyższej opłaty niż ta wskazana na taksometrze po zakończeniu kursu. Prywatnie wynajmowane pojazdy Zazwyczaj jest to samochód sedan lub samochód typu kombi. Przed podróżą należy dokonać rezerwacji za pośrednictwem uznanej, koncesjonowanej firmy zwanej operatorem prywatnie wynajmowanych pojazdów. Kierowca pojazdu nie ma prawa odebrać klienta z ulicy bez uprzedniej rezerwacji przez operatora. Taryfy prywatnie wynajmowanych pojazdów są ustalane przez danego operatora. Możesz poprosić kierowcę o szczegóły opłat. Ponadto, w momencie złożenia rezerwacji, osoba przyjmująca zamówienie powinna być w stanie określić przewidywany koszt podróży. Lista wszystkich koncesjonowanych pojazdów, kierowców i operatorów jest dostępna na stronie www.taxi.licensing.gov.uk Prowadzenie pojazdów w Wielkiej Brytanii Osoby, które chcą kierować pojazdem w UK mają obowiązek posiadać aktualne prawo jazdy, wydane w UK lub kraju ojczystym. Osoby, które posiadają prawo jazdy wydane w Polsce mogą posługiwać się nim na terenie UK przez okres maksymalnie 3 lat. Kierowca ma prawo prowadzić wyłącznie taki typ pojazdu, jaki przewiduje kategoria danego dokumentu (zazwyczaj jest to samochód, motocykl lub motorower). Po 3 latach pobytu w UK, kierowca ma obowiązek wymienić polskie prawo jazdy na dokument brytyjski. Można to uczynić za pomocą formularzy D1 i D 750, które znajdziesz w lokalnym urzędzie pocztowym. Formularz należy wypełnić i przesłać wraz z należną opłatą na adres Agencji Rejestracji Kierowców i Pojazdów (DVLA - Driver & Vehicle Licensing Authority). Wysokość opłaty oraz adres agencji DVLA widnieją na formularzach. Prowadzenie pojazdów bez następujących dokumentów jest uważane w UK za wykroczenie karne: Ubezpieczenie samochodu: Aby móc prowadzić samochód, kierowca najpierw musi ubezpieczyć każdy samochód, którego jest właścicielem. Samochód można ubezpieczyć w jednej z wielu firm na terenie UK. Zalecamy skontaktować się z kilkoma, by zorientować się w ofercie 7
cenowej. Kierowcy, którzy chcą prowadzić samochód będący własnością kogoś innego, również mają obowiązek nabycia ubezpieczenia oraz uzyskania pozwolenia właściciela na prowadzenie danego pojazdu. Świadectwo przeglądu technicznego: Stanowi dowód, że prowadzony przez Ciebie samochód jest bezpieczny i w stanie używalności. Aby uzyskać świadectwo przeglądu technicznego, należy zawieźć samochód do zarejestrowanego mechanika lub warsztatu. Świadectwa są ważne przez jeden rok i należy je odnawiać przed wygaśnięciem ważności. Winieta podatku drogowego: Każdy pojazd zarejestrowany w UK musi zostać opodatkowany, jeśli jest użytkowany i/lub znajduje się na terenie drogi publicznej. Winietę można kupić w urzędzie pocztowym i należy ją umieścić na szybie przedniej, aby zawsze była widoczna. Osoba bez prawa jazdy wydanego w UK lub kraju członkowskim Unii Europejskiej (UE), nie ma prawa prowadzenia pojazdów na terenie UK. Pasy bezpieczeństwa Dzieci poniżej 12-go roku życia muszą siedzieć w foteliku samochodowym, wystarczająco dużym, by dziecku było wygodnie i przymocowanym pasem bezpieczeństwa do siedzenia. Zgodnie z prawem, kierowcy i pasażerowie powyżej 12-go roku życia włącznie mają obowiązek używać pasy bezpieczeństwa. Parkowanie Informacje odnośnie miejsc do parkowania, kosztów oraz dozwolonej długości postoju w centrum miasta znajdziesz pod adresem http://www.sheffield.gov.uk/roads-andtransport/parking. Zanim zdecydujesz się gdzieś zaparkować, upewnij się, czy znaki drogowe tego nie zakazują. Parkowanie w strefie zastrzeżonej lub bez uiszczenia wymaganej opłaty podlega karze pieniężnej. Oglądanie telewizji Licencja telewizyjna Aby móc oglądać telewizję, należy wykupić licencję telewizyjną. Dotyczy to także osób, które oglądają tylko kanały nadawane poza UK. Oglądanie telewizji bez licencji podlega karze pieniężnej do wysokości 1000 GBP (funt brytyjski). W lokalnym urzędzie pocztowym możesz kupić znaczki na licencję telewizyjną, zaś na stronie www.tvlicensing.co.uk możesz wnieść opłatę licencyjną w ratach. Licencja na telewizję kolorową kosztuje 145.50 GBP i jest ważna przez okres 12 miesięcy. Służby ratownicze Policja, straż pożarna i pogotowie ratunkowe są dostępne 24 godziny na dobę. Aby skontaktować się ze służbami ratowniczymi zadzwoń pod numer 999 i powiedz, której ze służb potrzebujesz. Jeśli nie jesteś pewien, jaka forma pomocy jest Ci potrzebna, wyjaśnij operatorowi swoją sytuację, a operator zorganizuje właściwą pomoc. Numer 999 należy wykręcić tylko wtedy, gdy dana sytuacja zagraża życiu lub stanowi poważne zagrożenie dla Ciebie lub innej osoby. Numer 999 jest bezpłatny. 8
W Sheffield, aby zgłosić inny problem (lecz nie nagły wypadek), należy zadzwonić pod numer 101. Numer 101 jest poufny, całodobowy i służy w następujących sprawach: wandalizm i graffiti nadmierny hałas groźby i obraźliwe zachowanie porzucony pojazd wyrzucanie śmieci w miejscach niedozwolonych grupki chuligańskie pod wpływem alkoholu zachowanie antyspołeczne wskazujące na użycie narkotyków wadliwa sygnalizacja świetlna Kontakt z numerem 101 kosztuje 10 pensów za połączenie. Straż pożarna Służba gaśniczo-ratownicza hrabstwa South Yorkshire interweniuje we wszystkich rodzajach pożarów, w tym pożarach w domu, a także przy incydentach, tj. kolizje drogowe lub sytuacje, w których ludzie mogli zostać gdzieś uwięzieni. Jeśli znajdujesz się w budynku, w którym wybuchł pożar, najpierw powinieneś go opuścić, a następnie zadzwonić po straż pożarną pod numerem 999. Poczekaj na przyjazd straży i nie wracaj do budynku po wszelkie rzeczy osobiste. Straż pożarna może także wykonać bezpłatną kontrolę bezpieczeństwa mieszkania (Home Safety Check). Strażacy odwiedzą Twój dom i zamontują bezpłatne czujniki dymu i ognia, a także udzielą porad jak zmniejszyć ryzyko pożaru. Aby zamówić taką kontrolę należy wysłać ze swojego telefonu komórkowego sms o treści FREE pod numer 87023. Pracownik straży pożarnej oddzwoni do Ciebie. Ewentualnie, można zadzwonić pod numer 0114 253 2314. Pożaru w domu można uniknąć przestrzegając kilku, prostych wskazówek: Zamontuj co najmniej jeden czujnik dymu i ognia. Sprawdzaj raz w tygodniu, czy baterie działają. Uważaj podczas gotowania. Nie pal w łóżku Nie obciążaj nadmiernie gniazd wtykowych Policja Zadaniem policji jest zapobieganie przestępczości i zapewnienie ludziom bezpieczeństwa. Funkcjonariusze policji dzielą się na dwie główne grupy: Funkcjonariusze, którzy mogą dokonywać aresztowań Dzielnicowi (PCSOs - Police Community Support Officers), będący łącznikiem pomiędzy policją i mieszkańcami Sheffield W razie nagłego wypadku, skontaktuj się z policją pod numerem 999. Aby zgłosić na policję inną sprawę (lecz nie nagły wypadek), zadzwoń pod numer 0114 220 2020 (Police General Enquiries). Aby zgłosić przestępstwo bez podawania policji swojego nazwiska, zadzwoń na linię Stop przestępczości (Crimestoppers), tel. 0800 555 1111. Wsparcie dla ofiar przestępstw 9
Jeśli padłeś ofiarą przestępstwa i chciałbyś z kimś o tym porozmawiać, lecz nie z policją, skontaktuj się z organizacją Victim Support pod numerem 0114 275 8411. Organizacja udziela bezpłatnego wsparcia i informacji dla ofiar przestępstw. Prawo brytyjskie Każdy mieszkaniec UK ma obowiązek przestrzegać obowiązującego prawa. Poniżej opisaliśmy kilka sposobów, jakimi prawo brytyjskie reguluje Twoje zachowanie: Traktowanie dzieci Dzieci zawsze powinny być pod nadzorem odpowiedzialnej osoby dorosłej. Nie określono minimalnej granicy wieku, kiedy dziecko można zostawić same, jednak pozostawienie dziecka samego, gdy może to narazić je na szkodę, to działanie bezprawne. Zabrania się zostawiać niemowlęta i małoletnie dzieci same w domu, a dzieci poniżej 16- go roku życia nie wolno zostawiać samych w domu na noc. Związki seksualne Związki seksualne z osobami poniżej 16-go roku życia są zabronione, także gdy obie osoby w związku nie ukończyły 16-go roku życia. Dyskryminacja i nękanie Dyskryminacja lub nękanie innej osoby z powodu koloru skóry, na tle rasowym, etnicznym, religijnym, seksualnym, płciowym lub narodowościowym są w UK zabronione. Nękanie uwzględnia przemoc, groźby, wyzwiska, a także pisanie obraźliwych napisów na ścianach lub niszczenie mienia. Jeśli padłeś ofiarą nękania, niezwłocznie zawiadom policję i wyjaśnij, czemu uważasz, że jesteś nękany. Jeśli doświadczasz nękania i potrzebujesz rady lub wsparcia, zadzwoń na infolinię Stop nienawiści (Stop Hate) pod numerem 0800 138 1625. Jeśli z powodu nękania lub dyskryminacji obawiasz się o bezpieczeństwo własne lub swojej rodziny, zadzwoń na policję. Naruszenie porządku publicznego Zgodnie z prawem brytyjskim, naruszenie porządku publicznego to wykroczenie. Każdy, kto dopuści się poniższych wykroczeń podlega karze pieniężnej lub może zostać aresztowany i podany do sądu: Żebranie o pieniądze lub jedzenie Śmiecenie Pozwalanie psu na załatwianie się w miejscu publicznym Podejmowanie aktywności seksualnej w miejscu publicznym Stosowanie gróźb lub przemocy Oddawanie moczu lub wypróżnianie się w miejscu publicznym Przemoc domowa Członkom rodziny zabrania się stosować przemocy wobec innego członka rodziny, w domu, jak i poza nim. Tego typu incydenty lub zachowanie określa się mianem przemocy domowej. Gorąca linia ds. przemocy domowej w Sheffield 0808 808 2241 lub 0114 275 0101 10
Pod tymi numerami osoby lub rodziny doświadczające przemocy domowej otrzymają wsparcie i rady. Można też dzwonić na krajową gorącą linię ds. przemocy domowej tel. 0808 200 0247. Narkotyki Posiadanie lub zażywanie nielegalnych substancji, tj. kokaina, amfetamina lub marihuana jest zabronione. Zabrania się także posiadania i zażywania leków na receptę, jeśli recepta nie została wystawiona na nazwisko posiadacza. Więcej informacji na temat nielegalnych substancji znajdziesz pod adresem http://www.homeoffice.gov.uk/drugs/drugs-law/ Broń W UK noszenie przy sobie broni jest zabronione. Do broni zaliczają się noże, broń palna oraz każdy inny przedmiot, stworzony lub wykorzystywany do wyrządzenia szkody. Brytyjski spis powszechny 2011 W niedzielę 27 marca 2011 odbędzie się brytyjski spis powszechny. Podczas spisu liczy się ilość wszystkich ludzi i gospodarstw domowych w kraju. Uzyskane wyniki służą rządowi i samorządom do polepszenia usług dla mieszkańców, w tym ludności Sheffield. Zbiera się dane statystyczne na temat populacji, lecz nie odnośnie poszczególnych osób. Uzyskanych informacji nie przekazuje się żadnym innym jednostkom. W UK spis powszechny odbywa się raz na 10 lat. Przed 1 marca formularz do spisu powszechnego trafi do każdego gospodarstwa domowego w kraju. Jeśli mieszkasz w UK, masz prawny obowiązek wypełnić formularz. Wypełnienie formularza trwa ok. 10 minut. Można go wypełnić przez internet lub odesłać drogą pocztową. W niektórych obszarach formularz zostanie odebrany osobiście. Jeśli w gospodarstwie domowym mieszka więcej niż sześć osób, możesz poprosić o dodatkowe formularze pod numerem 0300 020 1101. Dodatkowe formularze również można wypełnić przez internet. Zostanie uruchomiona wielojęzyczna infolinia, aby pomóc osobom, które mówią słabo po angielsku (lub wcale) w wypełnieniu formularza. 11
ZATRUDNIENIE Program Rejestracji Pracowników (WRS - Worker Registration Scheme) Osoby pochodzące z Czech, Estonii, Węgier, Łotwy, Litwy, Polski, Słowacji lub Słowenii, które chcą pracować w UK, mają obowiązek zarejestrować swoje zatrudnienie w Programie Rejestracji Pracowników (WRS). Podanie o rejestrację należy złożyć w ciągu jednego miesiąca po rozpoczęciu pracy w UK lub zatrudnienie zostanie uznane za nielegalne. Rejestracja w WRS kosztuje 90 GBP. UWAGA: W dniu 30 kwietnia 2011 program WRS przestanie istnieć w UK. Osoby pochodzące z jednego z powyższych krajów nie będą miały obowiązku rejestrować swojego zatrudnienia. Najpóźniejsza data rozpoczęcia pracy, jaką trzeba zarejestrować w WRS to 1 kwietnia 2011. Jak złożyć podanie? Aby zarejestrować się w WRS, należy wypełnić odpowiedni formularz. Można go uzyskać dzwoniąc pod numer 0114 207 4074 lub pobierając ze strony Brytyjskiej Straży Granicznej (UKBA - UK Border Agency): http://www.ukba.homeoffice.gov.uk/workingintheuk/eea/wrs/workers/ W pierwszym podaniu należy uwzględnić następujące informacje: list od pracodawcy potwierdzający datę rozpoczęcia zatrudnienia 2 zdjęcia paszportowe ważny paszport lub dowód osobisty opłata rejestracyjna 90 GBP Należy także poprosić pracodawcę o wypełnienie odpowiedniej części formularza, w celu potwierdzenia zatrudnienia. Przed wysłaniem formularza do WRS, należy go skserować. Metody uiszczenia opłaty oraz adres widnieją na formularzu. W przypadku zmiany pracy, należy złożyć wniosek o nowe zaświadczenie o rejestracji w WRS, odnośnie nowego zatrudnienia. Jeśli w danym momencie masz więcej niż jedną pracę, musisz złożyć wniosek o zaświadczenie WRS odnośnie każdego zatrudnienia. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy każde zatrudnienie znalazłeś przez tą samą agencję pośrednictwa pracy. Co się dzieje po rejestracji w WRS? Rejestracja w WRS wymagana jest przez okres 12 miesięcy, po upływie którego mieszkańcy Europejskiej Strefy Ekonomicznej mogą ubiegać się o zezwolenie na pobyt (EEA Residence Permit), umożliwiające pracę bez konieczności rejestracji w WRS. Aby spełnić wymagania konieczne do otrzymania zezwolenia na pobyt, będziesz musiał wykazać, że przez 12 miesięcy nieprzerwanie pozostawałeś w legalnym zatrudnieniu. Jeśli w trakcie tych 12 miesięcy miałeś przerwy w zatrudnieniu, nie mogą one przekroczyć 12
łącznie 30 dni. W przeciwnym wypadku, 12-miesięczny okres kwalifikacyjny rozpoczyna się od nowa. Aby złożyć wniosek o zezwolenie na pobyt należy wypełnić formularz EEA1, dostępny na stronie UKBA: http://www.ukba.homeoffice.gov.uk/eucitizens/applyingundereuropeanlaw/ Osoby pochodzące z Bułgarii i Rumunii Osoby pochodzące z Bułgarii lub Rumunii muszą złożyć wniosek o pozwolenie na pracę (work permit) bezpośrednio do UKBA, przed rozpoczęciem pracy w UK. Bez pozwolenia na pracę nie możesz legalnie starać się o pracę w UK. Dalsze informacje i wnioski o pozwolenie na pracę znajdziesz na stronie UKBA: http://www.ukba.homeoffice.gov.uk/workingintheuk/eea/bulgariaromania/applying/ Szukanie pracy w Wielkiej Brytanii Pracę można znaleźć przeglądając oferty pracy w lokalnych gazetach (ogłoszenia są zwykle drukowane tego samego dnia każdego tygodnia, np. w czwartki), lub rejestrując się w agencji pośrednictwa pracy na stronie: http://www.direct.gov.uk/en/employment/index.htm Można także skorzystać z tzw. job point w jednym z biur pośrednictwa pracy (JCP - Jobcentre Plus) w Sheffield: Biuro JCP przy Chambers Court (16 Station Road, Chapeltown, Sheffield S35 2XE) Biuro JCP w Hillsborough (639-641 Penistone Rd, Sheffield S6 2GG) Biuro JCP przy Bailey Court (Bailey Court, 112 West Street, Sheffield, S1 3SY) Biuro JCP przy Cavendish Court (Cavendish Court, 9 Bank Street, Sheffield, S1 2DR) Biuro JCP przy Eastern Avenue (19 Eastern Avenue, Sheffield, S2 2FZ) Biuro JCP w Woodhouse (Market Street, Sheffield, S13 7QZ) Praca przez agencję pośrednictwa pracy Agencje pośrednictwa pracy mogą pomóc w znalezieniu pracy w UK. Pracodawcy informują agencje o wolnych stanowiskach, te zaś dostarczają pracowników. Pracodawcy płacą agencjom za znalezienie pracowników. Agencja nie ma prawa pobierać od Ciebie opłaty podczas rejestracji lub po znalezieniu pracy. Jeśli pracodawca nie zapłaci agencji za Twoją pracę, agencja nadal musi Ci zapłacić. Agencja nie ma prawa wstrzymać wypłaty lub ją opóźnić. Twoje wynagrodzenie Krajowa płaca minimalna (National Minimum Wage) 13
Rząd brytyjski ustanowił krajową płacę minimalną i zabronił płacić pracownikom według stawek niższych niż te przewidziane w ich przedziale wiekowym. Stawki płacy minimalnej różnią się w zależności od wieku: 21 lat i więcej - 5.93 GBP 18-20 lat - 4.92 GBP 16-17 lat - 3.64 GBP Podatek dochodowy (Income Tax) i ubezpieczenie społeczne (National Insurance) Gdy otrzymujesz wypłatę za pracę w UK, pracodawca powinien Ci dać tzw. pasek wynagrodzenia (payslip), na którym widnieją szczegóły wypłaty. Każda osoba zatrudniona w UK musi uiszczać podatek dochodowy oraz składki na ubezpieczenie społeczne, które są pobierane z wypłaty. Kwota należności zależy od wysokości zarobków, należności zaś są pobierane bezpośrednio z wypłaty, zanim ją otrzymasz. Informacje o tym, jaka kwota podatku i ubezpieczenia zostały potrącone z wypłaty znajdziesz na pasku wynagrodzenia. Każda osoba zatrudniona w UK otrzymuje numer ubezpieczenia społecznego (NINo - National Insurance Number). Numer ten nie jest potrzebny do rozpoczęcia pracy lub rejestracji w WRS, lecz po znalezieniu pracy masz obowiązek złożyć wniosek o NINo. Dzięki NINo pracodawca ma pewność, że wysokość odprowadzanych składek ubezpieczenia społecznego jest prawidłowa. Aby złożyć wniosek o NINo, należy umówić się na spotkanie w JCP dzwoniąc pod numer 0845 600 0643 (Job Centre Helpline) lub odwiedzając stronę http://www.direct.gov.uk/en/moneytaxandbenefits/benefitstaxcreditsandothersupport/b eginnersguidetobenefits/dg_10014073 Inne potrącenia z wynagrodzenia Jeśli pracodawca, w ramach zatrudnienia, zapewnia zakwaterowanie i/lub dojazd do pracy i z powrotem, ma prawo pobierać za nie opłaty bezpośrednio z wynagrodzenia. W myśl prawa wysokość tych opłat powinna być umiarkowana. Jeśli jesteś niezadowolony z ich wysokości, porozmawiaj z pracodawcą lub udaj się do jednego z doradców wskazanych na końcu broszury. Umowy o pracę Osoby pracujące w UK powinny otrzymać umowę o pracę. Jeśli nie jesteś pewny odnośnie umowy, którą otrzymałeś, proszę przynieś ją na sesję doradczą w lokalnym biurze (patrz: Porady, poniżej). Dzieci i praca w Wielkiej Brytanii Prawo brytyjskie nie zezwala dzieciom poniżej 16-go roku życia pracować na pełen etat; żadne dziecko nie może też pracować przed godz. 7 rano lub po godz. 7 wieczorem, niezależnie od dnia tygodnia. Rada Miasta Sheffield ma kilka zasad odnośnie dni i godzin, kiedy dzieci mogą pracować w trakcie roku szkolnego i wakacji szkolnych, oraz odnośnie rodzajów pracy, jaką mogą wykonywać. Więcej informacji znajduje się w dziale Zatrudnienie dzieci (Child Employment) na stronie http://www.sheffield.gov.uk/education/information-for-parentscarers/in-school-issues/childemployment 14
Twoje prawa pracownicze Godziny pracy Pracodawca nie powinien wymagać, abyś pracował więcej niż 48 godzin w danym tygodniu, chyba że taka jest Twoja wola i uzgodniłeś to wcześniej z pracodawcą. Poufna pomoc i porady odnośnie godzin pracy dostępne są pod numerem 0800 917 2368 (Pay & Work Rights Helpline). Dni wolne od pracy W UK jest 8 dni roboczych, które są wolne od pracy. Są to tzw. święta bankowe (Bank Holidays). Jako osoba pracująca w pełnym wymiarze godzin (zwykle 5 dni w tygodniu), jesteś uprawniony do minimum 28 dni płatnego urlopu każdego roku, włącznie ze świętami bankowymi. Osobom zatrudnionym w niepełnym wymiarze godzin (zwykle mniej niż 5 dni w tygodniu) należy się proporcjonalnie krótszy urlop. Niektórzy pracodawcy przyznają więcej dni płatnego urlopu niż wymagane ustawowo, zatem warto sprawdzić, co dany pracodawca oferuje przed podjęciem zatrudnienia. Należy także sprawdzić, czy oferta uwzględnia święta bankowe, czy nie. Osobom zatrudnionym przez agencję pośrednictwa pracy przysługują 4 tygodnie płatnego urlopu za każde 12 miesięcy pracy. Niektóre agencje wliczają płacę za urlop (holiday pay) do wypłaty, zamiast udzielenia płatnego urlopu. Przed podjęciem zatrudnienia należy się dowiedzieć, czy dana agencja stosuje takie rozwiązania. Wynagrodzenie chorobowe (sick pay) Pracodawcy w UK mają obowiązek płacić pracownikowi, gdy ten nie może przyjść do pracy z powodu choroby. Jest to tzw. wynagrodzenie chorobowe. Pracodawca musi wypłacić wynagrodzenie chorobowe, jeśli pracownik jest chory co najmniej 4 dni z rzędu. Okres ten uwzględnia weekendy i dni, kiedy zwykle masz wolne. Niektórzy pracodawcy wypłacają chorobowe, jeśli pracownik choruje krócej niż 4 dni; należy to sprawdzić przed podjęciem zatrudnienia. Jeśli nie czujesz się na siłach, by iść do pracy, musisz poinformować o tym pracodawcę. Pracodawca powiadomi Cię, w jaki sposób go informować, np. telefonicznie, do której godziny. Spytaj się pracodawcy, czy wymaga zaświadczenia od lekarza dla potwierdzenia choroby. Zwykle zaświadczenie jest wymagane, gdy dana osoba nie była w pracy tydzień lub dłużej. Wynagrodzenie chorobowe przysługuje osobom, które zarabiają co najmniej 97 GBP tygodniowo. Zgodnie z prawem, pracodawca ma obowiązek wypłacać chorobowe przez maksymalnie 28 tygodni, pod warunkiem, że na prośbę będziesz mógł dostarczyć potwierdzenie choroby od lekarza. Osobom zatrudnionym przez agencje pośrednictwa pracy chorobowe przysługuje na takich samych warunkach, jak innym pracownikom. Urlop macierzyński / tacierzyński Kobiety zatrudnione w UK po zajściu w ciążę są uprawnione do płatnego czasu wolnego od pracy, przed i po urodzeniu dziecka, jest to tzw. urlop macierzyński. Urlop macierzyński przysługuje przez maksymalnie 52 tygodnie, choć jest mało prawdopodobne, by pracownik otrzymał pełną wypłatę za taki okres; zwykle wynagrodzenie wypłacane jest tylko za 39 z wymienionych 52 tygodni. Spytaj pracodawcę odnośnie procedur stosowanych w kwestii urlopu macierzyńskiego. 15
Ojcu nowo narodzonego dziecka, przysługuje 1 do 2 tygodni urlopu tacierzyńskiego. Więcej o urlopie macierzyńskim i tacierzyńskim pod adresem http://direct.gov.uk/en/parents/moneyandworkentitlements/workandfamilies/index.htm Higiena i bezpieczeństwo pracy Każdy pracodawca ma obowiązek zapewnić zdrowe i bezpieczne środowisko pracy. Uwzględnia to dostęp do wszelkich szkoleń i informacji, niezbędnych do bezpiecznego wykonywania obowiązków, a ponadto zapewnienie pracownikom sprzętu ochronnego, potrzebnego w danej pracy. Pracownik ma prawo przerwać pracę, jeśli uważa, że wykonywane czynności stanowią zagrożenie dla niego i/lub innych osób. Pracownikowi przysługuje 20 minut przerwy za każde 6 przepracowanych godzin. Pracodawca nie ma prawa odmówić Ci tych przerw. Jeśli uważasz, że pracodawca nie zapewnił Ci bezpiecznego środowiska pracy lub właściwych przerw, albo nie jesteś pewny, czy otrzymałeś właściwe szkolenie, by móc bezpiecznie wykonywać obowiązki, porozmawiaj z pracodawcą lub jednym z doradców wskazanych na końcu broszury. Aby uzyskać dalsze rady, złożyć skargę na pracodawcę lub jeśli uległeś wypadkowi w pracy i uważasz, że nie zajęto się tym we właściwy sposób, zadzwoń na infolinię Inspekcji Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (Health & Safety Executive Information Line), tel. 0845 345 0055. Związki zawodowe (Trade unions) Związki zawodowe to organizacje członkowskie dla osób pracujących w UK. Związki współpracują z pracodawcami, by dopilnować, że pracownicy otrzymują uczciwe wynagrodzenie, pracują w bezpiecznym środowisku i nie są eksploatowani lub traktowani nieuczciwie. Każdy zatrudniony w UK ma prawo przystąpić do związku zawodowego i zwrócić się do niego o pomoc w razie wszelkich problemów lub niepokoi związanych z pracą. Członkostwo w związku zawodowym daje także dostęp do bezpłatnych porad prawnych w razie sporu z pracodawcą. Więcej informacji o związkach zawodowych i o tym, jak do nich wstąpić znajdziesz na stronie Kongresu Brytyjskich Związków Zawodowych (Trades Union Congress) http://www.tuc.org.uk/, lub pod numerem 0870 600 4882. Kongres jest w stanie zapewnić tłumaczenie telefoniczne. Jeśli potrzebujesz tłumacza, zadzwoń pod numer 0845 345 0055 i podaj operatorowi język ojczysty. Ochrona przed dyskryminacją W UK pracodawca nie ma prawa traktować Cię inaczej niż innych pracowników ze względu na płeć, rasę, niepełnosprawność, orientację seksualną, przekonania religijne lub wiek. Pracodawca nie ma także prawa traktować Cię odmiennie po tym, jak zajdziesz w ciążę lub wstąpisz do związku zawodowego. Gdy pracodawca nie stosuje się do powyższych uwag, jest to uważane za dyskryminację. Jeśli uważasz, że pracodawca Cię dyskryminuje, skontaktuj się z jednym z doradców wskazanych na końcu broszury. 16
KWESTIE MIESZKANIOWE W UK przeważają dwa typy domów mieszkalnych: mieszkania wynajmowane przez osoby prywatne, należące do niezależnych właścicieli, którzy mogą wyrazić zgodę na wynajęcie mieszkania danej osobie lub rodzinie. Lokale socjalne są zapewniane przez rady miejskie lub władze samorządowe (Local Authorities) i zarejestrowanych właścicieli lokali socjalnych (Registered Social Landlords). Najem mieszkań od osób prywatnych Znalezienie mieszkania Agencje obrotu nieruchomościami (Estate Agents): Wiele agencji to pośrednicy dla osoby wynajmującej, którzy ogłaszają nieruchomość w jej imieniu. Agencje obrotu nieruchomościami często dysponują własnymi listami lokali do wynajęcia. Agencje nieruchomości (Lettings Agencies): W Sheffield mieści się wiele agencji nieruchomości, które specjalizują się w wynajmowaniu zakwaterowania. Prywatne osoby wynajmujące: Dane kontaktowe poszczególnych właścicieli można znaleźć w urzędach pocztowych, kioskach z gazetami i gazetach. Zakwaterowanie dla studentów: Oba uniwersytety posiadają własne biura ds. zakwaterowania, które pomagają przyszłym i obecnym studentom znaleźć mieszkanie. Aby uzyskać pomoc w znalezieniu prywatnego domu do wynajęcia w Sheffield z powyższych źródeł, zadzwoń pod numer 0114 273 5142 lub odwiedź stronę rady miasta: http://www.sheffield.gov.uk/in-your-area/housingservices/homelessandhousingoptions/looking-for-a-home-or-needing-to-move/privatelyrented-accommodation Osoby prywatne wynajmują mieszkania umeblowane lub bez mebli. Jeśli wybierzesz mieszkanie lub dom bez mebli, sam będziesz musiał je wyposażyć. Jeśli zdecydujesz się na mieszkanie lub dom umeblowany, osoba wynajmująca musi dopilnować, aby meble były w dobrym stanie i bezpieczne do użytku. Jeśli dany mebel ulegnie zniszczeniu lub przestanie być bezpieczny do użytku, poproś wynajmującego, aby go wymienił. Umowa najmu (Tenancy Agreement) Jeśli wynajmujesz mieszkanie od osoby prywatnej, stajesz się najemcą. Wynajmujący ma obowiązek dać Ci umowę najmu, która powinna określać wysokość czynszu, termin płatności, oraz informować czy czynsz uwzględnia opłatę za świadczenia dodatkowe, podatek lokalny (więcej informacji niżej) lub o wszelkich innych kwestiach związanych z zakwaterowaniem i długością najmu. Umowa najmu określa też długość okresu wypowiedzenia, jaki wynajmujący musi dać najemcy, jeśli ten ma opuścić lokal, lub jaki najemca lokalu musi dać wynajmującemu, jeśli sam chce się wyprowadzić. Właściciel nie ma prawa dokonać eksmisji bez uprzedniego, pisemnego wypowiedzenia. Jeśli otrzymasz nakaz opuszczenia lokalu mieszkalnego, możesz skontaktować się z 17
pracownikiem ds. najmu mieszkań (Tenancy Relations Officer) z rady miasta, pod numerem 0114 273 5876. Jeśli właściciel będzie próbował siłą zmusić Cię do opuszczenia mieszkania, bez wypowiedzenia, zadzwoń niezwłocznie na policję, a następnie pod numer 0114 273 5876 po radę. Kaucje mieszkaniowe (Deposits) Wynajmujący ma prawo poprosić o wpłacenie kaucji mieszkaniowej na początku najmu. Zwykle jest to równowartość czynszu za 4 do 6 tygodni. W myśl prawa, wynajmujący ma obowiązek zdeponować kaucję w ramach niezależnego programu zabezpieczenia kaucji od wynajmu nieruchomości, w ciągu 14 dni od wpłaty kaucji, oraz poinformować Cię, z którego programu skorzystał. Po zakończeniu najmu, kaucja powinna zostać zwrócona najemcy, choć w następujących sytuacjach wynajmujący ma prawo potrącić określoną kwotę: uszkodzenie mienia niezapłacony czynsz brakujące przedmioty koszt posprzątania lokalu (jeśli najemca tego nie uczynił przed wyprowadzką) Możesz poprosić o rachunek za określone potrącenia z kaucji. Jeśli uważasz, że dane kwoty zostały potrącone niesłusznie, skontaktuj się z organizacją, która przechowywała kaucję, a uczynione zostaną starania, by pomóc Tobie i wynajmującemu rozwiązać problem. Więcej informacji o kaucjach oraz programach zabezpieczenia kaucji znajdziesz pod adresem: http://www.direct.gov.uk/en/tenancydeposit/index.htm Książeczka czynszowa (Rent Book) Jeśli opłacasz czynsz w gotówce, wynajmujący ma obowiązek dać Ci pisemne pokwitowanie. Pokwitowanie może znajdować się w książeczce czynszowej (do nabycia w sklepie papierniczym i innych) lub w każdej innej książeczce. W książeczce powinna być informacja o tym, kiedy dokonano opłat czynszowych i w jakiej wysokości. W momencie opłacania czynszu, w książeczce powinny zostać odnotowane kwota i termin wpłaty. Wynajmujący lub osoba pobierająca czynsz powinny także złożyć swój podpis. Książeczkę należy przekazać najemcy. Kawalerki (bedsits) i najem zakwaterowania z innymi Osoby stanu wolnego mogą zdecydować się wynająć pokój z osobnymi udogodnieniami w dużym budynku, czyli tzw. kawalerkę. Można też wynająć pokój w domu, w którym udogodnienia dzieli się z innymi lokatorami. Standard mieszkań wynajmowanych od osób prywatnych W UK istnieją określone prawa, by dopilnować, że mieszkania oferowane przez osoby prywatne są bezpieczne i w dobrym stanie, że właściciele traktują swoich najemców właściwie, a także, że najemcy zachowują się odpowiednio. W Radzie Miasta Sheffield mieści się zespół ds. jakości wynajmowanych mieszkań (Private Rented Standards Team), którego zadaniem jest zapewnienie, by standard mieszkań był jak najwyższy. 18
Z myślą o bezpieczeństwie osób wynajmujących kawalerki lub mieszkających z innymi lokatorami, wprowadzono dodatkowe wymagania odnośnie tego typu nieruchomości. Wynajmujący ma obowiązek zamontować takie środki bezpieczeństwa, jak: czujniki dymu i ognia oraz drzwi pożarowe (drzwi o wyższej odporności na działanie ognia), a także utrzymywać dzielone i zewnętrzne części nieruchomości w dobrym stanie. Zespół ds. jakości mieszkań rozpatruje skargi lub problematyczne kwestie odnośnie wynajmowanych mieszkań. Jeśli potrzebujesz rady odnośnie swego mieszkania lub chcesz złożyć skargę, proszę zadzwoń na infolinię zespołu, tel. 0114 273 4680. Lokale socjalne Lokale socjalne przysługują w UK tylko niektórym osobom. Jeśli zarejestrowałeś się w WRS i pracujesz, możesz złożyć podanie do Rady Miasta Sheffield o lokal socjalny. Po likwidacji WRS w dniu 30 kwietnia 2011 wciąż będziesz mógł ubiegać się o mieszkanie socjalne. Pytania odnośnie podań prosimy kierować do miejskiego zespołu pomocy mieszkaniowej (Housing Solutions Service), na adres wskazany niżej. Nie wszystkie podania o mieszkanie socjalne zostaną rozpatrzone pozytywnie. Najpierw trzeba ustalić, czy Ty i Twoja rodzina jesteście w najwyższej potrzebie mieszkaniowej. Osoby, które nie zaliczają się do tej kategorii, lub uznane za bezdomne z własnego wyboru, będą musiały szukać zakwaterowania na własną rękę. Osoby bezdomne lub zagrożone bezdomnością powinny udać się po poradę do miejskiego zespołu pomocy mieszkaniowej. Z pracownikiem zespołu można spotkać się w biurze organizacji First Point w budynku Howden House (Union Street, Sheffield, S1 2SH). Biuro jest czynne od pon. do piątku, w godz. 08.30-17.30. Zespół pomocy mieszkaniowej jest także dostępny pod numerem 0114 273 5142 lub 0800 731 1689. Świadczenia dodatkowe (gaz, prąd i woda) Osoby, które mieszkają w lokalu socjalnym lub wynajmują mieszkanie od osoby prywatnej muszą opłacać rachunki za gaz, prąd i wodę. Osoby, które nie płacą rachunków mogą zostać odcięte od dostaw tych surowców. Czasem wynajmujący wliczają wspomniane opłaty do czynszu. Przed wprowadzeniem się warto spytać, jakie opłaty są uwzględnione w czynszu. Po wprowadzeniu się do mieszkania należy się dowiedzieć, która firma zaopatruje budynek w gaz i prąd. Można to uczynić dzwoniąc pod numer 0870 608 1524 (gaz) i 0845 3300 889 (prąd). Operator poprosi o adres i kod pocztowy budynku, a następnie poda dane kontaktowe do właściwych dostawców gazu i prądu. Następnie skontaktuj się z dostawcami i poinformuj ich, że od tej pory Pan / Pani / Państwo będziecie opłacać rachunki za dostawy gazu i prądu. Operator poprosi o imię i nazwisko, adres nieruchomości oraz datę wprowadzenia się. Ponadto wyjaśni, w jaki sposób uiszczać opłaty. Liczniki przedpłatowe Licznik przedpłatowy umożliwia dokonywanie opłat za gaz lub prąd na bieżąco, za pomocą karty elektronicznej (smart card), kluczyka lub monety (czasem żetonu). Kartę lub kluczyk doładujesz w urzędzie pocztowym i niektórych kioskach z gazetami. Pamiętaj, że jeśli posiadasz licznik, gaz lub prąd zostaną dostarczone dopiero po dokonaniu przedpłaty. 19
Woda Sheffield jest zaopatrywane w wodę przez firmę Yorkshire Water. Należy skontaktować się z firmą pod numerem 0845 124 2424. Operator poprosi o potwierdzenie daty wprowadzenia się do lokalu. Opłaty za wodę będą naliczane od tej daty. Domowe wizyty dostawców gazu, prądu i wody Przedstawiciel firmy dostarczającej dany surowiec może czasem odwiedzić Cię w domu. Jeśli przedstawiciel zapuka do Twoich drzwi, poproś, aby się wylegitymował dla potwierdzenia tożsamości. Przedstawiciela nie należy wpuszczać do mieszkania lub udzielać mu jakichkolwiek informacji, jeśli nie okaże takiego dowodu. Jeśli masz obawy odnośnie tego, kto dzwonił do Twojego domu, skontaktuj się z policją pod numerem 0114 220 2020 (Police General Enquiries). Podatek lokalny (Council Tax) Podatek lokalny służy pokryciu kosztów usług, jakich rada miejska udziela mieszkańcom Sheffield, tj. edukacja, usługi społeczne i komunalne czy zbiórka odpadów z gospodarstw domowych. Na adres każdego domu lub mieszkania wysyłany jest rachunek za podatek lokalny i osoby mieszkające w danym lokalu mają obowiązek go opłacić. Należy poinformować radę miasta o tym, kto opłaca podatek lokalny za daną nieruchomość. Prosimy odwiedzić organizację First Point w budynku Howden House (Union Street, Sheffield, S1 2SH). Biuro jest czynne od pon. do piątku, w godz. 08.30-17.30. Z radą miasta można się także skontaktować pod numerem 0114 273 6633 lub pisząc na email council.tax@sheffield.gov.uk. Czy przysługuje mi pomoc w pokryciu kosztów mieszkania? Osobom pracującym i zarejestrowanym w WRS, może przysługiwać zasiłek mieszkaniowy (Housing Benefit) i/lub zasiłek na podatek lokalny (Council Tax Benefit). Po likwidacji WRS w dn. 30 kwietnia 2011, wciąż będzie można się ubiegać o wspomniane zasiłki. O przyznaniu zasiłku zadecydują okoliczności osoby, tj. wysokość zarobków własnych i członków jej rodziny oraz koszt mieszkania. Aby dowiedzieć się, czy przysługuje Ci pomoc, udaj się do biura organizacji First Point w budynku Howden House (Union Street, Sheffield, S1 2SH), czynnego od pon. do piątku, godz. 08.30-17.30, lub skontaktuj się z lokalnym biurem pośrednictwa pracy (dane kontaktowe w części Zatrudnienie ). Przeludnienie Prawo brytyjskie reguluje ilość osób, które mogą mieszkać bezpiecznie w jednym mieszkaniu lub domu. Jeśli dom zamieszkuje więcej osób niż dopuszczalne, mówi się o przeludnieniu. Przeludnienie może być źródłem problemów, zarówno dla mieszkańców lokalu, jak i dla sąsiadów. Na przykład, może prowadzić do uszkodzenia nieruchomości i znajdujących się w niej urządzeń. Duża ilość osób w budynku może także powodować hałas, uciążliwy dla sąsiadów, lub nadmierną ilość śmieci, co jest uciążliwe dla służb porządkowych. Niewywiezione śmieci przyciągają szkodniki, co może prowadzić do chorób. Należy pamiętać, że jako najemca lokalu jesteś odpowiedzialny za liczbę osób, które go zamieszkują. Jeśli rada miasta otrzyma informację, że dany lokal zamieszkuje zbyt wiele osób, odwiedzi Cię pracownik rady, który dokona inspekcji, porozmawia o problemie oraz poinformuje, co zrobić, by uniknąć przeludnienia. Pracownik omówi także problem z wynajmującym. 20
Aby nie narazić się na konieczność opuszczenia lokalu, będziesz musiał dostosować się do zaleceń rady miasta. Jeśli po otrzymaniu zawiadomienia o konieczności zmniejszenia liczby mieszkańców lokal wciąż będzie przeludniony, sprawa może trafić do sądu. Jak być dobrym sąsiadem? Należy pamiętać, że Twoje zachowanie nie powinno być uciążliwe dla sąsiadów. Ta zasada oznacza także, że sam również masz prawo mieszkać bez doświadczania uciążliwości ze strony sąsiadów. Aby uniknąć sporów między Tobą a sąsiadami, pamiętaj by nie włączać głośno muzyki, zwłaszcza po godzinie 23-ej, a także by zachowywać się tak cicho, jak to możliwe, gdy wychodzisz lub wracasz do domu późno w nocy lub we wczesnych godzinach rannych. Jeśli sąsiad stwarza uciążliwy hałas lub jeśli Cię nęka (np. obraźliwy język, uszkadzanie mienia), możesz zadzwonić do Służb Środowiskowych (Environmental Services), tel. 0114 203 7410 / 0114 203 7411. Jeśli Tobie lub Twojej rodzinie grozi niebezpieczeństwo, niezwłocznie zadzwoń pod numer 999. Odpady z gospodarstw domowych / recykling Odpady z gospodarstw domowych i odpady do ponownego przetworzenia (recyklingu) należy wrzucić do właściwego pojemnika lub pudła, aby służby porządkowe mogły je usunąć: Czarny pojemnik przeznaczony jest wyłącznie na codzienne odpady z gospodarstwa domowego. Niebieski pojemnik przeznaczony jest wyłącznie na szklane butelki i słoiki, puszki metalowe i blaszane oraz butelki plastikowe do recyklingu. Niebieskie pudło przeznaczone jest na papier i tekturę do recyklingu. Lokatorzy mieszkań mogą otrzymać dodatkowy niebieski pojemnik na papier i tekturę, którego należy używać wspólnie z lokatorami sąsiadujących mieszkań. Rada Miasta Sheffield wywozi codzienne odpady z gospodarstw domowych określonego dnia w tygodniu. Niebieski pojemnik i pudło opróżniane są co drugi tydzień. Aby dowiedzieć się, którego dnia wywożone są odpady z gospodarstwa domowego oraz odpady do recyklingu, spytaj sąsiada lub zadzwoń pod numer 0114 273 4567 i wybierz opcję 1. Codzienne odpady należy umieścić w worku na śmieci i wrzucić do czarnego pojemnika. Każdego wieczora przed dniem zbiórki śmieci, pojemnik należy wystawić na zewnątrz, z przodu budynku. Po usunięciu śmieci jak najszybciej schowaj pojemnik do środka. Służby nie wywiozą śmieci, jeśli klapa pojemnika nie jest szczelnie zamknięta lub jeśli pojemnik jest przepełniony. Niebieskie pojemniki i pudła nie zostaną opróżnione, jeśli wrzucisz do nich codzienne odpady lub niewłaściwe odpady do recyklingu. Jeśli uznasz, że dany pojemnik nie może pomieścić ilości śmieci, którą wytwarzasz, lub jeśli nie masz pojemnika do recyklingu, proszę zadzwoń pod numer 0114 273 4567. Inne odpady z gospodarstwa domowego do ponownego przetworzenia, tj. plastik, dodatkowe szkło, puszki, papier, tekstylia i ubrania można utylizować w specjalnie do tego 21
przeznaczonych miejscach, tzw. recycling sites. Aby dowiedzieć się, gdzie się one znajdują zadzwoń pod numer 0114 228 3630 lub odwiedź stronę http://www.sheffield.gov.uk/environment/waste/reducingrecycling/recyclingcentres#sites Dodatkowych odpadów nie należy wyrzucać na chodnik lub do ogrodu z przodu lub tyłu budynku. Pozostawianie odpadów pokarmowych lub mebli tapicerowanych w ogrodach przyciąga szkodniki i powoduje choroby. Rada Miasta może też nałożyć opłatę za wywóz tych odpadów. 22
ZDROWIE Każdy mieszkaniec UK ma dostęp do służby zdrowia oraz porad zdrowotnych. W Sheffield istnieje szeroka oferta porad zdrowotnych informacje o tym, jak i kiedy uzyskać porady znajdują się poniżej. Jest rzeczą bardzo istotną, aby wybrać właściwą usługę odnośnie każdej ze swych potrzeb zdrowotnych. Samoopieka Wiele chorób lub objawów można wyleczyć samemu w domu, stosując lekarstwa sprzedawane bez recepty oraz dużo odpoczywając. Samoopieka to najlepszy sposób leczenia wielu drobnych chorób i obrażeń. Farmaceuci i aptekarze (Pharmacists & Chemists) Apteki znajdują się w całym Sheffield. Lokalni farmaceuci to wysoce wyszkoleni pracownicy ochrony zdrowia. Udzielają porad odnośnie drobnych i powszechnych chorób oraz wydają tzw. lekarstwa bez recepty. Zawsze postępuj wg. zaleceń farmaceuty. Więcej na stronie: http://www.nhs.uk/servicedirectories/pages/servicesearchadditional.aspx?servicetype=p harmacy Bezpośredni kontakt z Państwową Służbą Zdrowia (NHS Direct) Jeśli nie jesteś pewien, jakiego rodzaju leczenia potrzebujesz lub co Ci dolega, skontaktuj się z NHS Direct pod numerem 0845 4647. NHS Direct to linia, która daje dostęp do poufnej oceny stanu zdrowia i porad będziesz mógł porozmawiać z pielęgniarką o dolegliwości. Porady zdrowotne i informacje znajdziesz także na stronie NHS Direct: www.nhs.uk/nhsdirect. Lekarze rodzinni (GPs - General Practitioners) GPs to lekarze, którzy zajmują się szerokim zakresem dolegliwości fizycznych i umysłowych, mogą także wypisywać recepty na lekarstwa niedostępne w aptece. W przychodni GP można otrzymać szczepienia, poradę odnośnie zdrowego trybu życia oraz skierowanie do innych służb zdrowia. GPs pracują w lokalnych przychodniach. Osoby zarejestrowane w przychodni mogą się umówić na spotkanie z GP kiedykolwiek tego potrzebują. Odnośnie niektórych dolegliwości, zamiast spotkania z GP, osoba z przychodni może umówić wizytę u pielęgniarki. W niektórych przychodniach odbywają się tzw. drop-in sessions, umożliwiające pacjentom spotkanie się z lekarzem bez wcześniejszego umawiania się na wizytę. Jeśli musisz spotkać się z lekarzem, gdy przychodnia jest zamknięta, zostaniesz skierowany do służb przyjmujących poza zwykłymi godzinami pracy, które doradzą, co zrobić w danej sytuacji. Po zmianie miejsca zamieszkania należy zarejestrować siebie i członków rodziny w miejscowej przychodni GP. Adres przychodni znajdziesz na stronie: http://www.nhs.uk/servicedirectories/pages/servicesearch.aspx. Aby się zarejestrować, należy iść do przychodni lub do niej zadzwonić. Recepcjonista poprosi o wypełnienie formularza rejestracyjnego dla nowych pacjentów, a następnie umówi Cię na badanie kontrolne. 23
W razie trudności podczas rejestracji, zadzwoń do wydziału rejestracji nowych pacjentów w Sheffield pod numer 0114 305 1800 lub skontaktuj się ze Służbą ds. Kontaktów z Pacjentami (PALS - Patient Advice and Liaison Service) pod numerem 0800 085 7539. Miejska przychodnia lekarza rodzinnego w Sheffield (Sheffield City GP Health Centre) Przychodnia oferuje dostęp do opieki zdrowotnej lekarza rodzinnego, bez konieczności rejestrowania się jako pacjent. Nie musisz umawiać się wcześniej na wizytę, przychodnia prowadzi tzw. drop-in sessions (jak wyżej). Przychodnia jest czynna w godz. 08.00 20.00, 7 dni w tygodniu, każdego dnia roku. Adres przychodni: Sheffield City GP Health Centre Rockingham House Broad Lane Sheffield, S1 3PB Z przychodnią można się także skontaktować pod numerem 0114 241 2700 lub drogą mailową sheffieldcity@onemedicare.co.uk. Więcej informacji o przychodni i jej usługach znajdziesz na stronie: www.onemedicare.co.uk. Poradnia ambulatoryjna (NHS Walk-In Centre) Z pielęgniarką można się spotkać w poradni ambulatoryjnej. Poradnie pomagają w leczeniu drobnych chorób i infekcji i nie trzeba się wcześniej umawiać na wizytę. Poradnia jest czynna w godz. 08:00-20:00 każdego dnia w roku. 24
NHS Walk-In Centre B Floor Royal Hallamshire Hospital Glossop Road Sheffield S10 2JF Nagłe wypadki Nagły wypadek to sytuacja, w której osoba doświadcza utraty przytomności, mocnego krwawienia, trudności z oddychaniem, gdy występuje podejrzenie złamania kości lub silny ból lub uraz bezpośrednio zagrażający życiu lub zdrowiu osoby. O nagłym wypadku mówimy też, gdy znana nam osoba zachowuje się w sposób zagrażający jej lub innym. Jeśli Tobie lub komuś znajomemu zdarzy się nagły wypadek lub sytuacja zagrażająca życiu, zadzwoń niezwłocznie pod numer 999 i wezwij karetkę pogotowia (ambulance). Szpitalne oddziały ratunkowe (A&E - Accident and Emergency) udzielają opieki w nagłych wypadkach osobom z objawami poważnej choroby lub ciężkiego urazu. Na oddziałach ratunkowych jest bardzo duży ruch. Należy z nich korzystać jedynie w bardzo poważnych lub zagrażających życiu sytuacjach. W Sheffield, na terenie szpitala Northern General Hospital, mieści się oddział ratunkowy dla dorosłych (osoby powyżej 16-go roku życia), natomiast na terenie szpitala Sheffield Children s Hospital mieści się oddział ratunkowy dla dzieci (osoby poniżej 16-go roku życia). Oddział ratunkowy (A&E) dla dorosłych Northern General Hospital Herries Road Sheffield S5 7AU Oddział ratunkowy (A&E) dla dzieci Sheffield Children's Hospital Western Bank Sheffield South Yorkshire S10 2TH Oddział leczenia drobnych urazów (Minor Injuries Unit) (wyłącznie osoby dorosłe) Niniejszy oddział pomaga dorosłym z mniej poważnymi urazami, tj. zwichnięcie, skaleczenie czy zadrapanie. Oddział pomaga w większości drobnych urazów, tj. skaleczenie i stłuczenie, drobne oparzenie, pęknięcie ręki, przedramienia, podudzia i stopy. Oddział nie udziela pomocy przy urazach klatki piersiowej, pleców, bioder lub ud. Oddział jest czynny każdego dnia w godz. 08:00-20:00 i mieści się pod adresem: B Floor Royal Hallamshire Hospital Glossop Road Sheffield S10 2JF Położne (Midwives) i pielęgniarki środowiskowe (Health Visitors) Położne opiekują się kobietami, niemowlętami oraz ich rodzinami od momentu zajścia w ciążę aż do okresu tuż po urodzeniu dziecka. Jeśli podejrzewasz, że zaszłaś w ciążę, skontaktuj się z położną za pośrednictwem swojego GP. 25
Pielęgniarki środowiskowe to wykwalifikowane pielęgniarki, które pracują w przychodniach GP, pogotowiach ambulatoryjnych i niektórych ośrodkach dla dzieci (Children s Centre). Jeśli spodziewasz się dziecka, pielęgniarka środowiskowa skontaktuje się z Tobą i umówi na pierwszą wizytę. Pielęgniarka będzie pomagać Tobie, Twojemu dziecku i rodzinie do momentu ukończenia 5-go roku życia przez dziecko, w razie potrzeby pomoże Ci także uzyskać dodatkową pomoc. Więcej informacji udziela infolinia Health Visitor Service pod numerem 0114 305 1451. Leczenie dentystyczne W UK można się zarejestrować u dentysty jako pacjent Państwowej Służby Zdrowia (NHS National Health Service) lub osoba prywatna. Pacjenci NHS uiszczają opłaty tylko do określonej kwoty, natomiast osoby prywatne muszą się liczyć z wyższymi kosztami leczenia. W Sheffield liczba dentystów, którzy przyjmują pacjentów NHS jest ograniczona i możliwe, że będziesz musiał się zarejestrować jako osoba prywatna. Informacje odnośnie lokalnych poradni dentystycznych są dostępne pod numerem 0114 3051510 (Dental Helpline). Nagraj swoje dane kontaktowe na automatycznej sekretarce, a pracownik infolinii oddzwoni do Ciebie i poda dane dentystów przyjmujących pacjentów NHS w danym rejonie. Informacje te są również dostępne na stronie: http://www.nhs.uk/servicedirectories/pages/servicesearch.aspx?servicetype=dentist Osoby potrzebujące nagłego leczenia dentystycznego prosimy o kontakt z całodobową infolinią Urgent Dental Care pod numerem 0844 736 8440. 26
DZIECI I MŁODZIEŻ Edukacja dzieci System edukacyjny w Anglii może różnić się od systemu w Polsce. W Anglii dzieci zaczynają uczęszczać do szkoły w wieku 4 5 lat. Najpierw idą do szkoły podstawowej (primary school), która dzieli się na: infant school (pierwszy etap nauczania; dzieci do 7- go roku życia) oraz junior school (właściwa szkoła podstawowa; dzieci w wieku 7 11 lat). Następnie, dzieci przechodzą do szkoły średniej (secondary school), dla uczniów w wieku 11 16 lat. Frekwencja szkolna Na mocy prawa brytyjskiego, dzieci między 4/5 a 16-ym rokiem życia mają obowiązek chodzić do szkoły w pełnym wymiarze godzin lekcyjnych. Rodzice lub opiekunowie prawni dziecka mają obowiązek dopilnować, aby dziecko uczęszczało do szkoły. Zajęcia szkolne odbywają się zwykle w godz. 8.40-15.15, choć nie każda szkoła ma identyczny harmonogram. Jeśli dziecko nie może iść do szkoły z powodu choroby lub innej przyczyny, rodzic lub opiekun ma obowiązek powiadomić szkołę. Jeśli natomiast chcesz w trakcie roku szkolnego zabrać dziecko na wakacje, przed udaniem się na wypoczynek musisz uzyskać pozwolenie szkoły. Jeśli nie poinformujesz szkoły o wszelkich nieobecnościach dziecka, może ono stracić miejsce w szkole. Szkołę należy także poinformować o zmianie miejsca zamieszkania i wynikającej z tego konieczności znalezienia nowej szkoły dla dziecka, bliżej domu. Jest istotne, aby szkoła posiadała aktualne dane kontaktowe rodziców, także w przypadku ich zmiany (np. zmiana numeru telefonu) należy szkołę zawiadomić. Jeśli nie zawiadomisz szkoły o nieobecności dziecka, szkoła poinformuje zespół ds. nieobecności dzieci w szkole (CME - Children Missing from Education Team). Zespół skontaktuje się z innymi służbami, aby ustalić miejsce przebywania dziecka. Zespół CME skontaktuje się także z organami odpowiedzialnymi za wydawanie zasiłku na dziecko oraz ulg podatkowych. Jeśli dziecko nie uczęszcza do szkoły, wymienione świadczenia mogą zostać wstrzymane lub zawieszone, a wobec rodziców / opiekunów, którzy pobierali świadczenia w sposób oszukańczy, mogą zostać podjęte kroki sądowe. Jak uzyskać miejsce w szkole? Aby znaleźć miejsce w szkole dla swojego dziecka, skontaktuj się z miejskim zespołem ds. przyjęć uczniów (Pupil Admissions Team), pod numerem 0114 273 5766. Pracownik zespołu zada kilka pytań, a następnie połączy Cię z zespołem CME, pod numerem 0114 273 6462. Pracownik CME umówi się z Tobą na spotkanie w celu wypełnienia podania o przyjęcie dziecka. Podanie zostanie przekazane do rozpatrzenia i w ciągu 10 dni otrzymasz listowną odpowiedź, do której szkoły dziecko zostało przyjęte. Następnie skontaktuj się ze szkołą, aby ustalić termin rozpoczęcia nauki przez dziecko. 27
Uwaga wypełniając podanie oświadczasz, że chciałbyś, aby dziecko otrzymało miejsce w danej szkole. Wypełnienie podania nie oznacza jednak, że dziecko zostało do wskazanej szkoły zapisane. Edukacja dzieci poniżej 5-go roku życia Edukacja początkowa Wszystkim dzieciom w wieku 3 i 4 lat przysługuje 15 godzin bezpłatnej edukacji początkowej, przez 38 tygodni w roku. Edukacja początkowa jest dostępna do momentu ukończenia przez dziecko wieku szkolnego (compulsory school age). Zajęcia zwykle odbywają się w przedszkolu przyległym do szkoły podstawowej lub w ośrodku dla dzieci. Dzieci zwykle chodzą do przedszkola rano lub po południu. Niektóre przedszkola zapewniają płatną, całodniową opiekę nad dziećmi (patrz: Opieka nad dziećmi, poniżej). Klasa zerowa Od września 2011 r., każde 4-letnie dziecko będzie mogło zacząć naukę od klasy zerowej. Jest to pierwsza klasa szkoły podstawowej, zaczynająca się we wrześniu, po 4-ch urodzinach dziecka. W zależności od daty urodzenia dziecka, rodzice / opiekunowie mogą poprosić o przesunięcie daty przyjęcia na styczeń lub kwiecień. Wiek szkolny pozostaje bez zmian każde dziecko ma obowiązek rozpocząć naukę w semestrze szkolnym rozpoczynającym się po 5-ch urodzinach dziecka. Więcej informacji udziela zespół ds. przyjęć uczniów, pod numerem 0114 273 5766. Wsparcie dla dzieci w szkole Posiłki szkolne Rodzice powinni dopilnować, aby dziecko miało zapewniony posiłek w ciągu dnia, w postaci drugiego śniadania lub poprzez korzystanie z posiłków szkolnych. Posiłki szkolne zwykle kosztują ok. 2.00 GBP dziennie od dziecka. Dzieci zwykle nie są wypuszczane poza teren szkoły w ciągu dnia, aby zjeść posiłek. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy szkoła ustaliła z rodzicami, że dziecko będzie jadło w domu. Aby dowiedzieć się, czy dziecku przysługują darmowe posiłki szkolne, proszę pytać w szkole lub w biurze organizacji First Point w budynku Howden House (Union Street, Sheffield S1 2SH), czynnym od pon. do piątku, w godz. 8.30-17.30. Darmowy transport Jeśli dziecko mieszka dalej niż 2 mile (dzieci uczęszczające do szkoły podstawowej) lub 3 mile (dzieci uczęszczające do szkoły średniej) od szkoły, przysługuje mu darmowy bilet autobusowy na przejazdy do szkoły. Jeśli dziecku przysługują darmowe posiłki szkolne, lub jeśli rodzic/opiekun otrzymuje ulgę podatkową dla osób pracujących (Working Tax Credit) maksymalnej wysokości, to dziecku również może przysługiwać darmowy bilet autobusowy. Więcej informacji udziela szkoła lub urzędnik ds. przewozu dzieci do szkoły (Home to School Transport Officer) pod numerem 0114 273 5831. Nauka języka angielskiego Możliwe, że Twoje dziecko nie uczyło się dotychczas języka angielskiego. Możliwe też, że chcesz aby szybko zaczęło mówić po angielsku, jednak dziecko należy oprócz tego 28
zachęcać, by w domu lub szkole posługiwało się językiem ojczystym. W ten sposób dziecku będzie łatwiej nauczyć się mówić po angielsku. Działające w Sheffield biuro ds. wyrównywania szans edukacyjnych dla mniejszości etnicznych i osób przyjezdnych (EMTAS - Ethnic Minority & Travellers Achievement Service) współpracuje ze szkołami i wspiera dzieci z zagranicy, dla których język angielski nie jest językiem ojczystym. Jeśli masz pytania lub jakiekolwiek obawy odnośnie wsparcia udzielanemu dziecku przez szkołę, możesz skontaktować się z EMTAS pod numerem 0114 250 6886. Przemoc w szkole Niektóre dzieci mogą paść ofiarą przemocy w szkole. Ma ona zwykle postać znęcania się celowych, krzywdzących zachowań, powtarzanych przez dany okres czasu. Może to być przemoc fizyczna, np. uderzanie czy kopanie, lub słowna, np. obelżywe komentarze lub wyzwiska. Zastraszanie może mieć także formę niepośrednią, np. gdy dzieci opowiadają plotki na temat innych dzieci. Powyższe zjawiska są nie do zaakceptowania. Jeśli myślisz, że Twoje dziecko jest ofiarą znęcania się, niezwłocznie poinformuj o tym szkołę. Szkoła powinna zawsze wspierać dziecko i przeciwdziałać przemocy. Dzieci powyżej 16-go roku życia Ustawowy termin opuszczenia szkoły przez dzieci w wieku 16 lat to ostatni piątek czerwca w roku szkolnym, kiedy dziecko ukończyło 16 lat. Po tej dacie, dziecko może zapisać się do college u w celu dalszej nauki lub podjąć zatrudnienie. Organizacja Sheffield Futures udziela darmowych informacji, porad i wskazówek dla młodzieży, aby ułatwić dokonywanie wyborów odnośnie pracy, wykształcenia i szkoleń. Z organizacją można się skontaktować bezpośrednio pod numerem 0114 201 2800, lub za pośrednictwem bezpłatnej infolinii 0800 652 9900. Więcej na stronie www.getconnectedsheffield.com Opieka nad dziećmi Osoby pracujące mogą potrzebować opieki dla dzieci poniżej 5-go roku życia. Jeśli dziecko uczęszcza do szkoły, opieka może być także potrzebna przed pójściem lub po powrocie ze szkoły oraz podczas wakacji. W tym celu, niektórzy korzystają ze żłobka lub ośrodka dla dzieci, inni zaś korzystają z opiekunki do dzieci. Wszystkie instytucje lub osoby zajmujące się dziećmi poniżej 8-go roku życia przez dłużej niż 2 godziny dziennie muszą być zarejestrowane w Ofsted organizacji nadzorującej jakość opieki nad dziećmi. Należy sprawdzić, czy opiekun Twojego dziecka jest zarejestrowany w Ofsted. Koszt opieki nad dziećmi może się wahać. Aby uzyskać informacje odnośnie kosztów opieki, wyboru właściwego opiekuna, oraz możliwości dostępnych w Twoim rejonie, skontaktuj się z Sheffield Information Link pod numerem 0114 275 6699 lub adresem mailowym info@sheffinfolink.org.uk W szkole można także uzyskać informacje na temat tzw. klubu śniadaniowego (breakfast club) i zajęć pozaszkolnych (after school clubs). 29
PORADY Jeśli podczas pobytu w Sheffield potrzebujesz porad lub pomocy, skontaktuj się z jednym z licznych biur doradczych w mieście. Zwykle tego typu organizacje mogą zapewnić tłumacza ustnego. Poniżej wymieniliśmy kilka głównych instytucji doradczych w Sheffield: Biuro porad obywatelskich (CAB - Citizens Advice Bureau) Biura CAB dostarczają darmowych i niezależnych informacji za pośrednictwem ponad 400 oddziałów w UK. Poniżej widnieją dane kontaktowe dwóch głównych biur CAB w Sheffield. Możesz także znaleźć biuro bliżej domu na stronie http://www.citizensadvice.org.uk/. Pitsmoor Citizens Advice Bureau 30 Spital Hill, Sheffield, S4 7LG Tel. 0114 275 5376 Godziny porad: pon., środa i piątek, 9.30-14.00 Sharrow Citizens Advice Bureau 416-418 London Road, Sheffield, S2 4ND Tel. 0114 258 3322. Godziny porad: pon., środa i czwartek, 10.00 15.00. Związek doradczy społeczności z Pakistanu (PACA Pakistan Advice and Community Association) 127 Page Hall Road, Sheffield, S4 8GU Tel. 0114 261 9130 PACA udziela porad dla emigrantów odnośnie wszystkich aspektów życia i prawa w UK. PACA organizuje także sesje doradcze z udziałem tłumaczy ustnych dla osób ze Słowacji. Na sesję nie trzeba się wcześniej umawiać, odbywają się one w każdy pon. w godz. 10.00-13.00. Godziny porad ogólnych: pon., wt. i czw., 9.30-17.30; środa 10.00 15.00. Biuro doradcze w Tinsley (Tinsley Advice Service) 120-126 Bawtry Road, Tinsley, Sheffield, S9 1UE Tel. 0114 243 2720 Biuro doradcze w Tinsley zatrudnia 2 doradców mówiących po polsku i po słowacku, a także kilku wolontariuszy mówiących po rumuńsku i po słowacku. Biuro prowadzi sesje doradcze (bez konieczności umawiania się) w każdy pon., wt. i czw. w godz. 9.30-13.30. W każdy pon. i wt., w godz. 09.30 13.30, odbywa się także sesja doradcza dla osób z krajów UE. Biuro doradcze w Firth Park (Firth Park Advice Centre) 9 Stubbin Lane, Sheffield, S5 6QG Tel. 0114 296 0005 Sesje doradcze (bez umawiania się): pon., środa i piątek 10.00-13.00, czwartek 11.30-14.30. 30
Porady prawne dla mieszkańców (CLA - Community Legal Advice) Tel. 0845 345 4345 http://www.communitylegaladvice.org.uk/ Na stronie CLA znajdziesz szereg podstawowych porad prawnych w takich kwestiach jak: pieniądze, zatrudnienie, mieszkanie i edukacja. Za pośrednictwem strony znajdziesz także przedstawiciela prawnego blisko miejsca zamieszkania (będzie Ci potrzebny kod pocztowy). Jeśli nie możesz znaleźć potrzebnych informacji na stronie, skontaktuj się z CLA telefonicznie. Strona internetowa Advice Sheffield http://www.advicesheffield.org.uk/ Za pomocą tej strony znajdziesz biuro doradcze najbliżej Twojego domu, zasięgniesz porad internetowych oraz uzyskasz informacje o swoich prawach. Strona jest dostępna w języku polskim. 31
INNE ZAJĘCIA I USŁUGI W SHEFFIELD Biblioteki publiczne (Sheffield Libraries) Każdy mieszkaniec Sheffield może za darmo zapisać się i korzystać z lokalnej biblioteki. Aby się zapisać, należy wypełnić formularz rejestracyjny. Formularz można wypełnić w bibliotece (poproś pracownika o formularz) lub można go pobrać ze strony http://www.sheffield.gov.uk/libraries i po wypełnieniu zanieść do lokalnej biblioteki. Będziesz musiał okazać dowód tożsamości, tj. paszport lub oficjalne pismo. Będziesz musiał także potwierdzić adres zamieszkania, np. za pomocą oficjalnego pisma z organizacji dostarczającej gaz, prąd lub wodę, lub z Rady Miasta. Jeśli nie jesteś w stanie potwierdzić miejsca zamieszkania, wciąż będziesz mógł zapisać się do biblioteki, lecz nie będziesz mógł wypożyczać tak wielu zasobów jak osoby z pełnym członkostwem. Więcej o bibliotekach publicznych w Sheffield na stronie: http://www.sheffield.gov.uk/libraries/newinsheffield. Pełnoprawni członkowie biblioteki mogą: wypożyczyć do 15 książek za jednym razem wypożyczyć 5 płyt z muzyką i 5 płyt DVD za jednym razem korzystać z komputerów w bibliotece z dostępem do internetu dowiedzieć się o wydarzeniach i zajęciach w Twoim rejonie i w całym Sheffield czytać gazety i magazyny Wiele bibliotek oferuje książki i magazyny w językach obcych. Jeśli w Twojej lokalnej bibliotece nie ma takich zasobów, jej pracownik poinformuje Cię, które biblioteki w Sheffield takimi zasobami dysponują. Biblioteki organizują także zajęcia dla dzieci i rodzin spytaj się w lokalnej bibliotece, jakie zajęcia są dostępne i w jaki sposób można do nich dołączyć. Zajęcia sportowe w Sheffield W Sheffield mieści się wiele ośrodków rekreacyjnych i pływalni, przeznaczonych do użytku publicznego, między innymi ośrodek rekreacyjny Ponds Forge Leisure Centre w centrum miasta. Aby dowiedzieć się więcej o ośrodkach wypoczynkowych w Twojej okolicy, zadzwoń pod numer 0114 273 4266 lub odwiedź stronę: http://www.sheffield.gov.uk/out--about/leisure-services---activity-sheffield/leisure-facilities Dzieci poniżej 5-go roku życia, zamieszkałe w Sheffield, mogą uzyskać darmowy wstęp na pływalnie i inne zajęcia sportowe. Osoby poniżej 18-go lub powyżej 60-go roku życia, osoby niepełnosprawne oraz osoby pobierające świadczenia socjalne mogą się ubiegać o tzw. Slice Card. Jest to karta umożliwiająca tańszy wstęp do ośrodków rekreacyjnych w Sheffield. Więcej informacji na temat Slice Cards znajdziesz pod adresem: 32