Krzysztof Krejtz, Piotr Toczyski, Marzena Cypryańska, Jarosław Milewski, Izabela Krejtz, Wojciech Ciemniewski
Społeczeństwo informacyjne / oparte na wiedzy, gdzie informacja nabiera wartości materialnej. Technologie internetowe odgrywają istotną rolę facylitującą rozwój społeczeństwa opartego o wiedzy. Internet w swoich podstawowych założeniach zakłada procesy tworzenia i wymiany wiedzy. Brak lub dostęp do informacji w społeczeństwie informacyjnym jest ważnym czynnikiem podziałów społecznych.
Źródło: Portret Internauty CBOS i Gazeta.pl
NIERÓWNOŚCI INTERNETOWE Obecnie liczba internautów w Polsce wynosi ponad 50% dorosłej populacji. Klasyczny podział binarny na tych, którzy internet mają i tych, którzy go nie mają staje się niewystarczający. Nierówności internetowe nierówne wykorzystaniu internetu oraz uczestnictwo w procesie tworzenia i wymiany wiedzy, w sytuacji dostępu do internetu nieograniczonego kwestiami technicznymi czy ekonomicznymi.
ŹRÓDŁA NIERÓWNOŚCI INTERNETOWYCH dostęp do technologii, autonomia w korzystaniu z internetu, umiejętności, wsparcie społeczne, oraz cele korzystania z internetu.
GŁÓWNE CELE PROJEKTU @DIAGNOZA INTERNETU 2009 Wyróżnienie stylów motywacyjnych korzystania z internetu. Własności psychologiczne i społeczne osób intensywnie korzystających z internetu w Polsce. Determinanty intensywności korzystania z internetu oraz potencjału cyfrowego.
OPIS BADANIA Próba Przypadkowa, ogólnopolska próba internautów (N = 1155) Uwaga: Nie jest to próba reprezentatywna ani dla populacji Polski, ani dla populacji internautów Miejsce badania Badanie odbywało się w pełni w internecie w formie kwestionariusza zamieszczonego na stronach internetowych z wykorzystaniem platformy HouseLab.eu Termin 27 maja - 5 lipca 2008
REKRUTACJA DO BADANIA Real Time Sampling. Ogłoszenia emitowane w internecie w formie banerów oraz ogłoszeń tekstowych. Zakres rekrutacji Wszystkie serwisy internetowe należące do firmy Agora S.A., Łączny zasięg serwisów objętych zaproszeniami - niemal 50% polskich internautów. Różnorodność źródeł rekrutacji W chwili badania w ofercie Agora S.A. znajdowało się blisko 70 marek internetowych, m.in. 2 portale, 13 serwisów ogłoszeniowych, 11 serwisów społecznościowych, 18 serwisów rozrywkowych oraz kilkanaście serwisów tematycznych.
CHARAKTERYSTYKA PRÓBY: WIEK PŁEĆ I WYKSZTAŁCENIE N = 1152 Wiek M = 30,86; SD = 12,56 Płeć respondentów Kobiety - 67,5% (N=780) Wiek: M = 29,47; SD = 11,51 Mężczyźni - 32,1% (N=371) Wiek: M = 33,78; SD = 14,35 Wykształcenie Ponad 52% wykształcenie wyższe
DOSTĘPNOŚĆ I WYKORZYSTANIE KOMPUTERÓW I INTERNETU Liczba komputerów: 98,5% - przynajmniej jeden komputer w gosp. domowym (aż 19% badanych posiada trzy lub więcej komputerów) Dostęp do internetu: 97,1% - dostęp do internetu w domu 74,5% posiada szerokopasmowy dostęp do internetu (prędkości ściągania danych 256 Kb/s i więcej) Częstość korzystania: 95,7% korzysta z internetu codziennie Intensywność korzystania: 42,4% korzysta z internetu 5 godzin i więcej w ciągu dnia, a 48,3% 2-4 godziny dziennie. Staż internetowy: 75,4 % 5 lat i więcej
ŁĄCZE INTERNETOWE Chęć zmiany łącza internetowego nie zależy od posiadanych dochodów
TECHNOLOGIE INTERNETOWE CZĘSTOŚĆ KORZYSTANIA
OSOBISTY POTENCJAŁ CYFROWY I INTENSYWNOŚĆ WYKORZYSTANIA INTERNETU Intensywność wykorzystania internetu IWI liczba godzin spędzanych w internecie, średnia częstość wykorzystania internetu do różnych celów, średnia częstość wykorzystania różnych aplikacji internetowych oraz staż internetowy Osobisty potencjał cyfrowy OPC prędkość posiadanego łącza internetowego, liczba komputerów w gospodarstwie domowym, liczba posiadanego sprzętu elektronicznego oraz subiektywna ocena kosztów podłączenia do internetu (por. World Information society report - Beyond WSIS, 2007)
ZWIĄZKI WSPÓŁCZYNNIKA IWI/OPC Z WYKSZTAŁCENIEM I DOCHODEM 0.20 0.15 Korelacje cząstkowe 0.10 0.05 0-0.05-0.10-0.15-0.20 Wykształcenie Dochód
KONCEPCJA WEB 2.0 Koncept nierównego wykorzystania możliwości technologii internetowych nabiera szczególnego znaczenia współcześnie w dobie rozwoju technologii zgodnych z Web 2.0. koncentracja na kreatywności, komunikacji, współpracy i wymianie informacji pomiędzy ich użytkownikami. Podejście Web 2.0 przesuwa znacząco akcenty ze statycznego korzystania, typu witryna internetowa - wizytówka a stosunkowo bierny odbiorca w stronę dynamicznego kreowania treści i formy w internecie. Dzięki temu obserwuje się zacieranie się różnic pomiędzy odbiorcą i twórcą informacji (np. Nowak i Krejtz, 2006)
WZORCE MOTYWACYJNE W celu znalezienia typowych wzorców motywacyjnych wykorzystania internetu przeprowadzono analizę skupień metodą K-means. Analizę przeprowadzono wykorzystując jako zmienne zależne kategorie celów korzystania z internetu wyodrębnione w ramach analizy czynnikowej.
WZORCE MOTYWACYJNE 1.50 Twórcy Obserwatorzy Konsumenci Środki w skupieniach 0.75 0-0.75 Internetowy Kreatywny Finansowy Społeczny Komputerowy Praktyczny Informacyjny
WZORCE MOTYWACYJNE A WSPÓŁCZYNNIK IWI/OPC Obserwatorzy Konsumenci Twórcy
Twórcy - najbardziej aktywna grupa użytkowników w organizacjach obywatelskich, związanych z samorozwojem oraz pomocowych. To osoby najbardziej aktywne w porównaniu do pozostałych grup internautów, tak w internecie jak i w działalności społecznej poza nim. osiedle, dzielnica, związki zaw., partia polit., gmina Kościół Organiz. pozarządowa ośrodek kultury grupa artystycz. klub sportowy
PODSUMOWANIE I KONKLUZJE Intensywność wykorzystania internetu jest związana przede wszystkim z wykształceniem a nie dochodem i potencjałem cyfrowym (liczbą posiadanych urządzeń elektronicznych, szybkością łącza internetowego, etc.) Aktywność w internecie jest w związana z intensywnością wykorzystania tego medium w porównaniu do posiadanego potencjału. Osoby aktywne w świecie realnym IRL są również najbardziej aktywne w internecie.