Choroby żywieniowo zależne CUKRZYCA TYPU II- DIETA Z OGRANICZENIEM CUKRÓW PROSTYCH 1. Osoby z nadwagą muszą stosować diety redukujące o poziomie energetycznym od 1000 do 1500 kcal w zależności od stanu zdrowia i stopnia nadwagi. 2. Węglowodany powinny dostarczać w sumie ok. 50-60% energii dziennej racji pokarmowej, przy czym ogromną większość powinny stanowić węglowodany złożone, których źródłem są przede wszystkim pełnoziarniste produkty zbożowe i rośliny strączkowe. 3. Dla osób nie mających nadwagi dopuszczalne jest spożycie 15 g cukrów prostych dziennie (taka ilość cukru odpowiada 3 płaskim łyżeczkom od herbaty) wliczając w to oczywiście cukier zawarty we wszelkiego rodzaju słodyczach i ciastach. Zazwyczaj konieczne jest więc zrezygnowanie z dosładzania napojów oraz jedzenia słodyczy. 4. Tłuszcz powinien dostarczać poniżej 30% energii pożywienia, białko 10-15% ogółu energii 5. Rozkład węglowodanów w posiłkach powinien być w miarę możliwości stały i nie podlegać wahaniom Przykładowy jadłospis diety redukującej o poziomie energetycznym 1500kcal I śniadanie 375 kcal Musli z rodzynkami i orzechami 30g 3 łyżki, jogurt naturalny 1,5% 150g 1 kubek Kanapki: chleb żytni razowy 40g 1 kromka margaryna 5g 1 płaska łyżeczka baton z kurczaka 20g 2 plasterki Sałatka: Pomidor 100g 1 średni, papryka 50g ½ średniej, ogórek kiszony 50g ½ średniego II śniadanie 150 kcal Kanapka: Pumpernikiel 40 g 1 gruba kromka, margaryna 5 g 1 płaska łyżeczka, twarożek 40g 1 czubata łyżka z natką 5g 2 płaskie łyżki Obiad 525 kcal Zupa fasolowa: fasola biała 20g włoszczyzna 60g olej 4g 1łyżeczka ziemniaki 50g 1 mały Kurczak pieczony: kurczak 50g ziemniaki pieczone 150g 3 małe olej 8g 2 łyżeczki marchewka 100g 1 szklanka z jabłkiem 100g 1 małe
Woda mineralna Podwieczorek 150 kcal Maślanka 250g 0,5% tłuszczu 1 szklanka Brzoskwinia 150g 1 duża Kolacja 300 kcal Kanapki: Chleb żytni razowy 80g 2 kromki Margaryna 10g 2 płaskie łyżeczki Szynka wieprzowa 40g 2 plastry Cykoria z rzodkiewkami 100g, jogurt naturalny 1,5% 20g 1 łyżka Herbata bez cukru NADCIŚNIENIE - DIETA UBOGOSODOWA 1. Ograniczenie ilości soli do 3g/dobę. Sól kuchenna można zastąpić solą potasową lub przyprawami ziołowymi. Należy jednak pamiętać, że niskosodowe substytuty soli zawierające potas nie są zalecane dla wszystkich. Nie powinny ich stosować osoby cierpiące na cukrzycę i niektóre schorzenia nerek, dla których nadmiar potasu w diecie jest również niekorzystny. 2. Ograniczenie ilości tłuszczu poniżej 25% energii diety. 3. W przypadku istnienia nadwagi konieczna dieta niskokaloryczna (1000-1500kcal) 4. Zwiększenie ilości witamin w diecie - warzywa i owoce powinny znaleźć się w każdym posiłku. 5. Zwiększenie ilości produktów będących dobrym źródłem potasu. Najwięcej potasu dostarczają: zielone warzywa liściaste, pomidory, ziemniaki, banany i winogrona 6. utrzymanie odpowiedniego spożycia wapnia i magnezu Przykładowy jadłospis I śniadanie Pieczywo razowe, margaryna miękka, plaster pieczonej piersi z indyka (bez soli) sałata z olejem Herbata II śniadanie grahamka z serem twarogowym i rzodkiewkami Obiad (bez dodatku soli) Zupa krem z brokułów, ryba z rusztu w ziołach, Ryż brązowy, surówka z białej kapusty i marchwi, fasolka z wody, sok owocowy Podwieczorek Koktajl mleczno-owocowy Kolacja Galaretka z kurczaka z warzywami (bez soli), papryka, pieczywo ciemne, margaryna, woda mineralna
MIAŻDŻYCA - DIETA UBOGOTŁUSZCZOWA Z OGRANICZENIEM ENERGII, CUKRÓW PROSTYCH I TŁUSZCZÓW 1. Obniżenie udziału tłuszczu w diecie poniżej 30% energii dostarczanej przez pożywienie w ciągu doby. Jednocześnie należy zmniejszyć udział w diecie nasyconych kwasów tłuszczowych do 10%. W przypadku braku efektów konieczne jest ograniczenie nawet do 7%. 2. W miejsce nadmiaru tłuszczu należy zwiększyć podaż węglowodanów złożonych- powinny dostarczać 50-60% ogółu energii w dziennej racji pokarmowej. 3. Należy zwiększyć ilość produktów bogatych w błonnik, tak aby jego ilość w dziennej racji pokarmowej wynosiła 30g 4. Należy zwiększyć podaż jedno i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych do odpowiednio 10-15% i 7% ogółu energii. Spożycie cholesterolu wraz z dietą musi być ograniczone do 300 mg dziennie, a nawet 200mg w przypadku braku efektów. 5. W przypadku nadwagi lub otyłości należy zastosować diety redukujące 1000-1500kcal. Przykładowy jadłospis I Śniadanie Kanapki z wędliną: chleb żytni razowy margaryna miękka szynka z indyka Sałatka z ogórka i szczypiorku Herbata II Śniadanie Jabłko Jogurt naturalny 2% tłuszczu Obiad Zupa fasolowa: fasola ziemniak mąka włoszczyzna łyżeczka oleju Papryka faszerowana: papryka czerwona Farsz: papryka zielona, ryż, przecier pomidorowy, jajko ¼ sztuki Woda mineralna Podwieczorek Brzoskwinia
Kolacja Sałatka z tuńczyka: kukurydza z puszki tuńczyk papryka groszek Bułka pełnoziarnista Herbata bez cukru OTYŁOŚĆ - DIETA UBOGOENERGETYCZNA 1. Podstawą leczenia otyłości jest dieta o obniżonej kaloryczności, która musi być dostosowana indywidualnie do każdej osoby. Przy ustalaniu kaloryczności należy brać pod uwagę stopień nadwagi lub otyłości, kaloryczność dotychczasowej dziennej racji pokarmowej oraz stan zdrowia chorego. 2. Najczęściej stosuje się diety o energetyczności 1000-1500 kcal. Przy stosowaniu diety poniżej 1000kcal istnieje niebezpieczeństwo wystąpienia niedoborów niektórych składników odżywczych. 3. Tłuszcz w diecie powinien dostarczać poniżej 30% energii całkowitej diety. 4. Dzienna racja pokarmowa powinna zawierać minimum 35g błonnika 5. Rozłożenie dziennej racji pokarmowej na 5 posiłków, w tym ostatni posiłek nie później niż 3 godziny przed snem. 6. Zrezygnowanie ze smażenia i duszenia poprzedzonego obsmażaniem na rzecz gotowania, duszenia bez obsmażania, pieczenia w folii, pieczenia na ruszcie. Przykładowy jadłospis 1200 kcal I Śniadanie - ok. 300 kcal Pumpernikiel (60g) 2 kromki Margaryna 1 płaska łyżeczka (5g) Pasta z serka ziarnistego (40g) 1 czubata łyżka i szczypiorku (20g) Mleko 0,5% niepełna szklanka (200g) II Śniadanie ok. 120 kcal ½ kajzerki (25g) z pastą kanapkową z kurczaka (20g) Rzodkiewki 8 średnich (80g) Obiad - ok. 420 kcal Zupa kalafiorowa: kalafior 100g (1/2 szklanki) ziemniaki 50g 1 mały włoszczyzna 60g olej 4 g (1 łyżeczka) Ryba duszona w warzywach: mintaj 150g włoszczyzna 50g olej 4 g 1 łyżeczka ziemniaki puree 5 łyżek
surówka z pomidora (100g)1 sredni i cebuli (25g) ½ średniej Fasolka szparagowa z wody 100g 1,5 szklanki Woda mineralna Podwieczorek - ok. 120 kcal Sałatka owocowa: arbuz 150g pomarańcza 100g 1 mała jabłko 50g 1/3 średniego Kolacja - ok. 240 kcal Sałatka z szynką: szynka 40g 1 duży plaster kukurydza 50g 3 pełne łyżki pomidor 50g 1 mały papryka 50 chleb żytni razowy 30g 1 cienka kromka