Zawód: technik telekomunikacji Symbol cyfrowy zawodu: 311 [37] Numer zadania: 4 Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpocz cia egzaminu 311[37]-04-112 Czas trwania egzaminu: 240 minut ARKUSZ EGZAMINACYJNY ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJ CEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE CZERWIEC 2011 Informacje dla zdaj cego: 1. Materia y egzaminacyjne obejmuj : ARKUSZ EGZAMINACYJNY z tre ci zadania i dokumentacj, zeszyt ze stron tytu ow KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ oraz KART OCENY. 2. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 7 stron. Sprawd, czy materia y egzaminacyjne s czytelne i nie zawieraj b dnie wydrukowanych stron. Ewentualny brak stron lub inne usterki w materia ach egzaminacyjnych zg o przewodnicz cemu zespo u nadzoruj cego etap praktyczny. 3. Na KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ: wpisz swoj dat urodzenia, wpisz swój numer PESEL*. 4. Na KARCIE OCENY: wpisz swoj dat urodzenia, wpisz swój numer PESEL*, wpisz symbol cyfrowy zawodu, zamaluj kratk z numerem odpowiadaj cym numerowi zadania, przyklej naklejk ze swoim numerem PESEL w oznaczonym miejscu na karcie. 5. Zapoznaj si z tre ci zadania egzaminacyjnego, dokumentacj za czon do zadania, stanowiskiem egzaminacyjnym i jego wyposa eniem. Masz na to 20 minut. Czas ten nie jest wliczany do czasu trwania egzaminu. 6. Po up ywie tego czasu przyst p do rozwi zywania zadania. Rozwi zanie obejmuje opracowanie projektu realizacji prac okre lonych w tre ci zadania, wykonanie prac zwi zanych z opracowywanym projektem i sporz dzenie dokumentacji z ich wykonania. 7. Zadanie rozwi zuj tylko w zeszycie KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ od razu na czysto, nie otrzymasz dodatkowych kartek. Notatki, pomocnicze obliczenia itp., je eli nie nale do pracy, obwied lini i oznacz s owem BRUDNOPIS. Zapisy oznaczone BRUDNOPIS nie b d oceniane. 8. Po rozwi zaniu zadania ponumeruj strony pracy egzaminacyjnej. Numerowanie rozpocznij od strony, na której jest miejsce do zapisania tytu u pracy. Wszystkie materia y, które za czasz do pracy, opisz swoim numerem PESEL* w prawym górnym rogu. 9. Na stronie tytu owej zeszytu KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ, wpisz liczb stron swojej pracy i liczb sztuk za czonych materia ów. 10. Zeszyt KARTA PRACY EGZAMINACYJNEJ i KART OCENY przeka zespo owi nadzoruj cemu etap praktyczny. Powodzenia! * w przypadku braku numeru PESEL - seria i numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzaj cego to samo.
Zadanie egzaminacyjne Do operatora telekomunikacyjnego wp yn wniosek o natychmiastowe uruchomienie us ugi w standardzie PRA ISDN. Lokalizacja potencjalnego klienta znajduje si na terenie, gdzie operator posiada ju tylko dwie, niewykorzystane pary w doprowadzonym kablu. Jako pracownik operatora otrzyma e zlecenie zestawienia cza cyfrowego 2 Mbit/s w technologii HDSL, na okres przej ciowy, do chwili uko czenia budowy nowego kabla. cze, o d ugo ci 4,7km ma by zestawione na istniej cych wolnych parach kabla XzTKMXpw 25x4x0,5. Po zestawieniu cza, przeprowadzono testy diagnostyczne pracy system HDSL. Wyniki testowania modemów (Za cznik 4) wykaza y nieprawid owo ci w dzia aniu cza. Opracuj projekt realizacji prac zwi zanych ze sprawdzeniem jako ci dzia ania zestawianego cza cyfrowego dla us ugi PRA ISDN, uwzgl dniaj c wyniki testowania modemów, parametry jako ciowe modemów oraz opis i dane techniczne kabla. Wykonaj pomiary par kablowych. Uzyskane wyniki porównaj z granicznymi warto ciami transmisyjnymi modemu. Oce przydatno zestawionych par do transmisji HDSL. Do pomiarów wykorzystaj model par kablowych M3. Trzycyfrowy numer modelu zapisz w KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ. Uwzgl dniaj c wyniki testowania modemów oraz wyniki pomiarów par kablowych okre l mo liwo ci pozostawienia us ugi PRA ISDN na istniej cym czu. Sporz d dokumentacj z wykonanych prac. Projekt powinien zawiera : 1. Tytu pracy egzaminacyjnej. 2. Za o enia do projektu wynikaj ce z tre ci zadania i parametrów modemów HDSL. 3. Wykaz dzia a zwi zanych z sprawdzeniem jako ci dzia ania zestawianego cza cyfrowego dla us ugi PRA ISDN. 4. Schemat pomiarowy do wyznaczenia rezystancji p tli par kablowych. 5. Schemat pomiarowy do wyznaczenia t umienno ci skutecznych par kablowych z podaniem przyj tych parametrów pomiarowych testera 6. Wykaz przyrz dów pomiarowych. 7. Wskazania eksploatacyjne dotycz ce modemów. Dokumentacja z wykonanych prac powinna zawiera : 1. Ocen odczytanych wskaza sygnalizacji diodowej na modemie. 2. Porównanie warto ci wspó czynnika SNR odczytanego z okna terminala monitoruj cego prac systemu HDSL, z warto ci SNR podan w parametrach jako ciowych modemów HDSL. 3. Porównanie warto ci t umienno ci linii LL odczytanych z okna terminala monitoruj cego prac systemu HDSL, z warto ci graniczn podan w parametrach jako ciowych modemów HDSL. Strona 2 z 7
4. Wyniki pomiarów rezystancji p tli par kablowych w Tabeli 1. 5. Porównanie rezystancji p tli par kablowych z maksymaln rezystancj p tli pary y kabla XzTKMXpw 25x4x0,5 w Tabeli 2. 6. Wyniki pomiarów poziomów mocy wyj ciowych P wy i t umienno ci skuteczne par 1 i 2 w Tabeli 3. 7. Porównanie obliczonych warto ci t umienno ci skutecznych par kablowych z warto ci graniczn t umienia linii dla modemu HDSL w Tabeli 4. 8. Notatk o mo liwo ci pozostawienia uruchomionej us ugi PRA ISDN na istniej cym czu. Do wykonania zadania wykorzystaj: oraz Za cznik 1. Charakterystyka ogólna dost pu PRA ISDN Za cznik 2. Charakterystyka ogólna i parametry techniczne modemów HDSL Za cznik 3. Opis i dane techniczne kabli doprowadzonych do lokalizacji klienta. Za cznik 4. Wskazania panelu sygnalizacyjnego modemu HDSL oraz widok okna terminala monitoruj cego prac systemu HDSL zamieszczone w KARCIE PRACY EGZAMINACYJNEJ: Tabela 1. Wyniki pomiarów rezystancji p tli par 1 i 2 Tabela 2. Porównanie rezystancji jednostkowych p tli par 1 i 2 z normami Tabela 3. Wyniki pomiarów poziomów mocy wyj ciowych P wy i t umienno ci skuteczne A s1 dla pary 1 i A s2 dla pary 2 Tabela 4. Porównanie t umienno ci skutecznych par kablowych z warto ci graniczn t umienia linii dla modemu HDSL Do wykonania zadania przygotowano stanowisko wyposa one w: 1. Model par kablowych M3 2. Tester linii telekomunikacyjnej MT1586 3. Multimetr cyfrowy ESCORT 99 4. Kable po czeniowe 5. Instrukcje obs ugi mierników Czas przeznaczony na wykonanie zadania wynosi 240 minut Strona 3 z 7
Charakterystyka ogólna dost pu PRA ISDN Za cznik 1. Dost p PRA ISDN jest realizowany poprzez bezpo rednie doprowadzenie cza do centrali telefonicznej PABX, któr posiada klient. Technologia cza dost powego zale y przede wszystkim od indywidualnych potrzeb i lokalizacji klienta. Najcz ciej stosowanym rozwi zaniem jest cze HDSL lub wiat owodowe. Charakterystyka ogólna i parametry techniczne modemów HDSL Za cznik 2. Charakterystyka ogólna Modemy HDSL realizuj transmisj o przep ywno ci 2 Mbit/s. W transmisji HDSL wykorzystywane s dwie lub 3 pary przewodów miedzianych. Ka da para przewodów s u y do przesy ania sygna ów w obu kierunkach, dzi ki metodzie kompensacji echa. Schemat blokowy systemu HDSL na potrzeb uruchomienia nowego klienta przedstawia Rys. 1. Rys. 1. Schemat blokowy systemu HDSL realizuj cego dost p PRA ISDN dla nowego klienta LTU (Line Termination Unit) jednostka centralowa zako czenia liniowego NTU (Network Termination Unit) jednostka abonencka zako czenia sieciowego Budowa modemu Diody sygnalizacyjne LED umieszczone s na p ycie czo owej urz dzenia, a z cza na ciance tylnej. Opis i przeznaczenie diod sygnalizacyjnych: ZASILANIE dioda zielona: wiecenie diody zielonej sygnalizuje zasilanie modemu. LTU dioda zielona: wiecenie oznacza skonfigurowanie modemu jako LTU, brak wiecenia oznacza prac modemu jako NTU. PCM dioda zielono/czerwona: wiecenie na zielono sygnalizuje obecno poprawnego sygna u 2 Mbit/s, wiecenie na czerwona oznacza brak sygna u. Strona 4 z 7
SYNC dioda zielono/czerwona: wiecenie na zielono sygnalizuje synchronizacje traktu HDSL, wiecenie na czerwona oznacza brak synchronizacji. ERR dioda czerwona: wiecenie sygnalizuje pojawienie si b dów w lokalnej p tli abonenckiej, dioda wygaszona oznacza prawid owy stan pracy. Modem HDSL posiada wyprowadzone z cze TMN (Telecommunications Managment Network) s u ce do pod czenia terminala monitoruj cego prac systemu HDSL. Parametry techniczne modemów HDSL Podstawowe dane techniczne: napi cie zasilaj ce: od 36 VDC do 72 VDC lub 115/230 VAC /50-60 Hz opcja z zewn trznym zasilaczem, pobór mocy 4,5 W, zakres temperatur od 5 C do +45 C, wilgotno 5% 85%. Parametry interfejsu 2 Mbit/s: przep ywno binarna 2048 kbit/s +/- 50 ppm, kod liniowy: HDB3, nominalna impedancja linii: 120. Parametry interfejsu HDSL: kod liniowy: 2B1Q z kompensacj echa, impedancja charakterystyczna: 135, szeroko pasma transmisyjnego: 4 khz 292 khz. Parametry jako ciowe modemów HDSL graniczna warto tolerowanego t umienia linii wynosi 36 db dla cz stotliwo ci 150 khz, wspó czynnik SNR (Signal to Noise Ratio) 20 db. zasi g transmisji w zale no ci od rednicy przewodów: rednica y [mm] Maksymalny zasi g transmisji [km] 0,5 4,9 0,6 6,0 0,8 10,0 1,2 15,0 Strona 5 z 7
Opis i dane techniczne kabli doprowadzonych do lokalizacji klienta Za cznik 3. Na chwil obecn do lokalizacji klienta po o ony jest kabel XzTKMXpw 25x4x0,5. W ci gu miesi ca zostanie uko czona budowa nowego kabla XzTKMXpw 150x4x0,6. Wykorzystanie par kabla XzTKMXpw 25x4x0,5: wszystkie pary kabla s wykorzystane, z tego 2 pary na cze cyfrowe HDSL dla us ugi PRA ISDN nowego klienta. Parametry techniczne kabli XzTKMXpw PN-92/T-90335 PN-92/T-90336 ZN-96/TP S.A. 029 Maksymalna rezystancja p tli pary y o rednicy = 0,5mm w temperaturze + 20 C wynosi 195,6 /km Maksymalna rezystancja p tli pary y o rednicy = 0,6mm w temperaturze + 20 C wynosi 135,8 /km Za cznik 4. Wskazania panelu sygnalizacyjnego modemu HDSL oraz widok okna terminala monitoruj cego prac systemu HDSL Wskazania panelu sygnalizacyjnego modemu HDSL Sygnalizacja na modemach po pod czeniu traktu HDSL przedstawia si nast puj co: Praca modemu LTU Praca modemu NTU Funkcja Stan diod sygnalizacyjnych Funkcja Stan diod sygnalizacyjnych ZASILANIE dioda wieci na zielono ZASILANIE dioda wieci na zielono LTU dioda wieci na zielono LTU dioda wieci na zielono PCM dioda wieci na zielono PCM dioda wieci na zielono SYNC p tla 1 dioda wieci na zielono SYNC p tla 1 dioda wieci na zielono ERR p tla 1 dioda wygaszona ERR p tla 1 dioda wygaszona SYNC p tla 2 dioda wieci na zielono SYNC p tla 2 dioda wieci na zielono ERR p tla 2 dioda wieci na czerwono ERR p tla 2 dioda wieci na czerwono Strona 6 z 7
Widok okna terminala monitoruj cego prac systemu HDSL Po pod czeniu terminala monitoruj cego prac systemu HDSL i zastosowaniu komendy LINE otrzymano nast puj ce wyniki: HDSL > LINE 00:22:37.55 kana monitoringu dla modemu LTU 00:22:37 [LL] 1: 34,2 db 2: 39,0 db [SNR] 1: 38,6 db 2: 25,6 db HDSL > LINE / R 00:23:11.25 kana monitoringu dla modemu NTU 00:23:11 [LL] 1: 34,2 db 2: 39,0 db [SNR] 1: 38,6 db 2: 25,6 db Komenda LINE wy wietla parametry cza : SNR (sygna /szum) i LL (t umienie linii). Komenda LINE / R powoduje wy wietlenie analogicznych parametrów dla modemu oddalonego. Strona 7 z 7