Człowiek - najlepsza inwestycja! Innowacyjni Romowie na rynku pracy Program Operacyjny Kapitał Ludzki Priorytet I Zatrudnienie i Integracja społeczna ASYSTENT ZAWODOWO - SOCJALNY Nowe możliwości, nowe szanse Działanie 1.3 Ogólnopolskie programy integracji i aktywizacji zawodowej Poddziałanie 1.3.1 Projekty na rzecz społeczności romskiej Realizator projektu: ZWIĄZEK ROMÓW POLSKICH ul. Wyszyńskiego 32, 78-400 Szczecinek Tel. (094) 37-250-98, Fax. (094) 37-250-96 www.romowie.com zrp.sekretarz@wp.pl PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO
Romowie zasługują na szansę Romowie to najbardziej zagrożona wykluczeniem społecznym mniejszość etniczna zamieszkująca Polskę. Na terenie naszego kraju zamieszkuje około 25 tysięcy osób reprezentujących tę społeczność. W grupie tej panuje bardzo wysokie bezrobocie, co pociąga za sobą ubóstwo, brak należytej opieki lekarskiej oraz niski poziom edukacji. Zjawiskami rzutującymi na duże bezrobocie panujące wśród społeczności romskiej są także wysoki wskaźnik bezrobocia w Polsce, restrukturyzacja przemysłu i upadek przedsiębiorstw państwowych, w których byli dotychczas zatrudnieni. Poważnym problemem blokującym równy dostęp społeczności romskiej do rynku pracy jest również niedostateczne wykształcenie lub jego całkowity brak, niskie kwalifikacje zawodowe, a także bierność samych Romów. Ponadto istotną barierą jest brak instrumentów, które wspierałyby politykę pracy dla osób o odmiennej kulturze i tradycji, mających odmienne od reszty społeczeństwa priorytety. Trafne rozwiązania kluczem do sukcesu Romowie są najmniej samodzielną grupą osób, dlatego też potrzebują pomocy od innych obywateli na każdym polu działania, zwłaszcza we wchodzeniu na rynek pracy i utrzymaniu się w zatrudnieniu. Z doświadczenia wiemy, że instytucjom publicznym trudno jest zdobyć zaufanie Romów. Ponadto społeczeństwo polskie w dalszym ciągu postrzega Romów jako leniwych i nieuczciwych ludzi, niezdolnych i niechętnych do podjęcia jakiejkolwiek pracy. Długotrwale bezrobotna i odmienna kulturowo osoba potrzebuje doradcy, który pomoże w znalezieniu pracy, pomoże wybrać odpowiedni kurs zawodowy, a także nawiąże kontakt z potencjalnym pracodawcą. Wychodząc naprzeciw tym problemom i oczekiwaniom środowiska romskiego stworzyliśmy projekt, którego celem jest aktywizacja społeczna i zawodowa bezrobotnych Romów oraz poprawa skuteczności systemu wspierania długotrwale bezrobotnych osób ze społeczności romskiej we wchodzeniu na rynek pracy i utrzymaniu się w zatrudnieniu. Innowacyjni Romowie na rynku pracy Innowacyjni Romowie na rynku pracy to pionierski projekt, wdrażający nowe metody aktywizacji bezrobotnych Romów. Pomysłodawcą i realizatorem tego zadania jest Związek Romów Polskich z siedzibą w Szczecinku, działający na rzecz mniejszości romskiej od 2000r., który zrealizował dotychczas z sukcesem wiele projektów kulturalnych, prawnych, edukacyjnych i poprawiających sytuację bytową Romów.
Projekt Innowacyjni Romowie na rynku pracy umożliwia: zdobycie nowych innowacyjnych kwalifikacji, uzyskanie zatrudnienia harmonizującego z tradycją i kulturą romską, uzyskanie bezpłatnych porad i cennych informacji od najlepszych doradców zawodowych, prowadzenie poradnictwa zawodowo socjalnego, aktywizowanie i wspieranie zawodowe bezrobotnych Romów w całej Polsce, stałą współpracę z PUP w całej Polsce, wzrost wiary we własne możliwości i w odniesienie sukcesu, kształtowanie postaw takich jak kreatywność, motywacja, odporność. Działania podejmowane w projekcie W ramach realizacji projektu przeprowadzony został cykl szkoleń, którego uczestnikami były osoby pochodzenia romskiego, które ukończyły wyższą uczelnię, bądź są jeszcze studentami studiów zaocznych lub wieczorowych. Są to przedstawiciele młodej romskiej elity, nastawionej na osiąganie sukcesów i na niesienie pomocy swoim rodakom. Najlepsi kursanci otrzymali tytuł oraz zatrudnienie w charakterze Asystenta Zawodowo Socjalnego Kim jest Asystent Zawodowo Socjalny? Asystenci Zawodowo Socjalni to osoby pochodzenia romskiego, które działać będą na terenie całej Polski. To doskonale wykształceni fachowcy, którzy znają środowisko romskie od wewnątrz, a co za tym idzie wiedzą, jak pozyskać odpowiedniego pracownika na określone stanowisko. Każdy z nich obejmie swoją opieką bezrobotnych Romów w wieku produkcyjnym. W miejscu swojego działania Asystenci Zawodowo Socjalni stale współpracować będą z Doradcami Zawodowymi w PUP ach oraz pracownikami socjalnymi OPS. Ponadto będą badać rynek pracy, będą również rozpoznawać możliwości, kwalifikacje oraz preferencje zawodowe swoich podopiecznych, a także wyszukiwać odpowiednie kursy zawodowe. Istotną rolę odgrywać będą oni w kontaktach pomiędzy Romami, a pracodawcami, gdyż ci drudzy w większości nigdy nie mieli styczności z Romami. W szczególności zaś w ogóle nie brali pod uwagę i nie zatrudniali u siebie żadnej osoby pochodzenia romskiego. Najprościej mówiąc Asystent Zawodowo Socjalny będzie pełnił funkcję pośrednika pomiędzy środowiskiem romskim, a szeroko pojętym rynkiem pracy i wszelkimi instytucjami pośredniczącymi, Ośrodkami Pomocy Społecznej oraz instytucjami sektora publicznego i prywatnego. Już wkrótce zapuka również do Państwa drzwi!
Do kogo skierowany jest projekt? Naszą inicjatywę kierujemy do bezrobotnych Romów w wieku produkcyjnym, bez względu na wykształcenie, korzystających ze świadczeń OPS oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym. Projekt skierowany jest również do organizacji zarówno sektora publicznego, jak i prywatnego, między innymi: do władz krajowych, samorządów regionalnych i lokalnych, instytucji, organizacji pozarządowych (NGO) oraz przedstawicieli indywidualnych firm. Przede wszystkim Romowie W świetle przepisów unijnych każdy człowiek jest niepowtarzalną jednostką ludzką, a przynależność do jakiejkolwiek mniejszości nie usprawiedliwia ani nie tłumaczy wykluczenia i dyskryminacji. Jednak gdy mówimy o Romach, przepisy prawa mają znikome przełożenie na rzeczywistość. Członkom społeczności romskiej na co dzień towarzyszy segregacja rasowa w edukacji, dyskryminacja w dostępie do służby zdrowia czy świadczeniu usług publicznych. Romowie nie są również dostatecznie reprezentowani publicznie, aby mogli skutecznie bronić swoich praw. Przede wszystkim jednak stanowią bardzo wysoki odsetek wśród osób bezrobotnych, co pociąga za sobą dalsze skutki. Projekt "Innowacyjni Romowie na rynku pracy" ma na celu zatrzymanie i częściowe zmniejszenie bezrobocia, a także niwelowanie jego skutków. W drodze realizacji zadania do bezrobotnych Romów w całej Polsce zgłaszać się będą Asystenci Zawodowo - Socjalni. Ogromne znaczenie ma fakt, iż będą to także Romowie, a więc osoby doskonale znające potrzeby i problemy środowiska z którego się wywodzą, wiedzący czego potrzebują Romowie oraz co wolno Romom zaproponować, a czego nie. Romowie doskonale zdają sobie sprawę z tego, że nie wszystkie zawody wolno im wykonywać. Dlatego też pomoc nieść będą osoby znające zasady Romanipen, tradycję oraz kulturę romską. Osoby, którym można zaufać, które każdemu Romowi poświęcą tyle czasu i uwagi, ile będzie potrzebował. Asystenci Zawodowo Socjalni bezrobotnych Romów poszukiwać będą w rejonie swojego miejsca zamieszkania, co znacznie ułatwi współpracę i stały kontakt z podopiecznymi.
Asystenci Zawodowo Socjalni będą pomostem pomiędzy bezrobotnymi Romami, a potencjalnymi pracodawcami. Pomogą osobom chcącym wejść na rynek pracy w znalezieniu zatrudnienia, zajmą się organizacją odpowiednich szkoleń zawodowych, pomogą chętnym w założeniu np.: działalności gospodarczej. Obejmą również opieką rodziny osób bezrobotnych, będących w wieku produkcyjnym. Działalność, jaką prowadzić będą Asystenci Zawodowo - Socjalni, będzie wyjątkową szansą dla Romów, chcących znaleźć zatrudnienie, zadbać tym samym o byt swojej rodziny i zapewnić jej lepsze warunki życia. Projekt stwarza niepowtarzalną szansę na poprawę sytuacji wielu rodzin romskich a co najważniejsze, bez agresywnego ingerowania w kulturę i tradycję Romów. Dlaczego sektor publiczny? Organy władzy publicznej, jak również podległe im jednostki na szczeblu centralnym i lokalnym, które stanowią znaczącą część gospodarki narodowej, pełnią szereg bardzo ważnych funkcji, wywierających decydujący wpływ na życie obywateli. W tym również na członków mniejszości narodowych i etnicznych. Wachlarz uprawnień i kompetencji organizacji sektora publicznego jest bardzo szeroki, jednak osoby zajmujące się świadczeniem usług publicznych i doradztwem, mające w swej pracy bezpośredni kontakt z Romami, powinny być przede wszystkim świadome specyficznych kwestii dotyczących mniejszości, ze szczególnym uwzględnieniem społeczno - kulturowej tożsamości tych społeczności. W Unii Europejskiej każdy człowiek ma prawo do bycia pełnym, zintegrowanym i równym członkiem społeczeństwa. Jednak po rozszerzeniu Unii Romowie stali się jedną z najliczniejszych i najbardziej spychanych na margines społeczeństwa mniejszości. Język, historia i kultura Romów po dziś dzień są szykanowane, a rozwój istotnych dziedzin ich życia jest hamowany. Czas na nowe rozwiązania Dla wielu pracowników instytucji publicznych Romowie stanowią przysłowiową kulę u nogi. W dużej mierze spowodowane jest to brakiem rozwiązań, które obejmowałyby osoby odmienne kulturowo oraz z niskim wykształceniem. Dlatego też w myśl zasady pomocniczości i współpracy między członkami mniejszości romskiej a instytucjami lokalnymi, regionalnymi i krajowymi, istotną rolę odgrywać będą Asystenci Zawodowo - Socjalni. Są oni pierwszymi w kraju, wykształconymi pod kątem świadczenia pomocy socjalnej, wsparcia w znajdowaniu zatrudnienia i adaptacji w miejscu pracy specjalistami pochodzenia romskiego. Swoją pomocą służyć będą zarówno bezrobotnym Romom, ale - co istotne - także różnego rodzaju instytucjom. Ich wiedza z zakresu zindywidualizowanych potrzeb Romów, usług które świadczyć mogą Romowie, a także zapotrzebowania na określone kierunki kształcenia, stanowić będzie niezbędną pomoc i podpowiedź dla pracowników sektora publicznego. Dzięki takiej formie pomocy ze strony Asystentów Zawodowo - Socjalnych instytucje publiczne będą miały większą możliwość dotarcia z pomocą do społeczności romskiej.
Dlaczego sektor prywatny? Liczba podmiotów działających w sektorze prywatnym stale rośnie, a w ostatnich latach zwiększyła się prawie dwukrotnie. Pomimo tego, że działalność ta nie jest finansowana ani kapitałem państwowym ani samorządowym, przedsiębiorstwa prywatne stały się dominującym elementem w strukturze podmiotowej gospodarki. Jednak pomimo zwiększającego się zatrudnienia w sektorze prywatnym, liczba pracujących w nim Romów jest bardzo niska. Składa się na to wiele czynników. Głównym czynnikiem wpływającym na wysokość zatrudnienia romskich pracowników jest pochodzenie, a co za tym idzie brak zaufania do tych ludzi. Mając do wyboru pracownika polskiego oraz romskiego - pracodawca wybierze tego pierwszego. Przedsiębiorstwa boją się romskich pracowników. Powszechne i głęboko zakorzenione w społeczeństwie stereotypy, uprzedzenia i negatywne opinie na temat Romów, całkowicie skreśliły ich z listy potencjalnych kandydatów do pracy. Trwające przez lata spychanie Romów na margines społeczeństwa doprowadziło do marginalizacji całych rodzin romskich w wielu dziedzinach życia, w szczególności zaś pogłębiło i tak wysokie bezrobocie. Realizowany przez nasze stowarzyszenie projekt "Innowacyjni Romowie na rynku pracy" jest szansą dla tych ludzi na podjęcie zatrudnienia oraz wzrost ich aktywności społecznej. W imieniu bezrobotnych Romów występować będą Asystenci Zawodowo Socjalni, wykwalifikowani pod kątem poradnictwa zawodowo socjalnego. Będą oni czynnie poszukiwać pracy dla swoich podopiecznych i bardzo prawdopodobne, że dotrą również do Państwa. Czy warto zatrudnić Roma? Odpowiedź brzmi - TAK. Dlaczego? Ponieważ Rom nie zawsze oznacza niechętnego do pracy, żerującego na ośrodkach pomocy społecznej i zasiłkach czy też kradnącego człowieka. Romowie to ludzie jak wszyscy inni, z pełnym prawem do podjęcia zatrudnienia. Pomimo braku wykształcenia, zasługują na swoją szansę, na traktowanie jako pełnoprawnego obywatela Unii Europejskiej. Czy można skreślać człowieka biorąc pod uwagę jego pochodzenie? NIE! Pracodawcy w wielu wypadkach nawet nie wiedzą, że zatrudniają Romów. Sytuacja oraz powszechna niechęć do tego narodu zmusiły tych ludzi do milczenia na temat swojego pochodzenia. Często są to osoby zajmujące wysokie stanowiska, których nie zdradza nic, nawet kolor skóry. Ale pomimo tego, iż są Romami pracują. Z tą różnicą, że nawet najbliżsi współpracownicy nie wiedzą, kim są. Czy zatem nie należy dać szansy tej mniej wykształconej części społeczności romskiej, którą obok braku kwalifikacji zdradza ciemny kolor skóry? Pamiętajmy, inny, nie znaczy gorszy!
Polska otrzyma w latach 2007-2013 największą alokację środków EFS spośród wszystkich państw członkowskich. Wieloletni Program Operacyjny pod nazwą Kapitał Ludzki służy do zarządzania tym funduszem. Obejmuje on najbardziej znane obszary EFS, takie jak zatrudnienie, wykluczenie społeczne i kwalifikacje siły roboczej, jak również zajmuje się wyzwaniami z dziedziny edukacji i szkoleń. Europejski Fundusz Społeczny, stworzony w 1957 roku, jest głównym narzędziem finansowym Unii Europejskiej, służącym do inwestowania w kapitał ludzki. Obecny okres programowania EFS, obejmujący lata 2007-2013, przebiega pod hasłem Inwestycje w kapitał ludzki". Celem Europejskiego Funduszu Społecznego jest podnoszenie poziomu zatrudnienia, edukacji, integracji społecznej i zdrowia, poprzez aktywizację społeczno - zawodową społeczności romskiej. Poprzez dofinansowanie działań EFS wspiera zatrudnienie, pomaga zdobywać lepsze wykształcenie i umiejętności, a to z kolei zwiększa konkurencyjność na rynku pracy. Projekty realizowane w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I Poddziałanie 1.3.1 "Projekty na rzecz społeczności romskiej", dają Romom szansę na lepszą edukację, silniejszą integrację społeczną, a także na znalezienie zatrudnienia. W ramach realizacji Priorytetu 1 "Zatrudnienie i integracja społeczna" będziemy mieli możliwość wdrożenia odpowiednich standardów usług w publicznych służbach zatrudnienia. Szkolenia pozwolą poprawić kwalifikacje pracowników romskich pod kątem aktywnej polityki rynku pracy oraz realizacji działań na rzecz integracji społecznej. Innowacyjni Romowie na rynku pracy To doskonałe narzędzie, stwarzające warunki do wejścia Romów na rynek pracy, bez agresywnego wkraczania w sferę kultury i tradycji Okres realizacji projektu: maj 2009 październik 2010
Dodatkowe informacje na temat projektu oraz regionów, w których działają Asystenci Zawodowo Socjalni można uzyskać w siedzibie: Związku Romów Polskich ul. Wyszyńskiego 32, 78-400 Szczecinek tel. (094) 37 250 98 fax. (094) 37 250 96 e-mail: zrp.sekretarz@wp.pl oraz w stowarzyszeniach romskich na terenie całej Polski www.innowacyjni.romowie.com Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Broszura jest dystrybuowana bezpłatnie