Redakcja: Agnieszka Sypniewska-Kozak Wydawnictwo C. H. Beck 2008 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00 203 Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN 978-83-255-0301-7
Moim Rodzicom
Spis treści Wstęp.... Wykaz skrótów.... XIII XXI Bibliografia....XXVII Rozdział I. Zakres przedmiotowy swobody zakładania przedsiębiorstw.... 1.1.. Istotne.elementy.pojęcia. swoboda.zakładania.. przedsiębiorstw.... 1. I..Zagadnienia.ogólne.... 1. II..Działalność.zarobkowa.... 5. III..Samodzielna.działalność.... 8. IV..Transgraniczność.... 10. V..Trwałość.... 13.2.. Pojęcie.swobody.zakładania.przedsiębiorstw..zagadnienia. terminologiczne.... 15.3.. Formy.wykonywania.swobody.zakładania.przedsiębiorstw... 20. I..Pierwotna.swoboda.zakładania.przedsiębiorstw.... 20. II..Wtórna.swoboda.zakładania.przedsiębiorstw.... 22.4.. Przepisy.regulujące.swobodę.zakładania.przedsiębiorstw. w.systematyce.przepisów.traktatu.ustanawiającego.. Wspólnotę.Europejską.... 27.5.. Swoboda.zakładania.przedsiębiorstw.jako.jedna.ze.swobód. wspólnotowych.... 29. I..Uwagi.ogólne.... 29. II..Swoboda.zakładania.przedsiębiorstw.a.swoboda. przemieszczania.się.pracowników.... 32. III..Swoboda.zakładania.przedsiębiorstw.a.swoboda.. świadczenia.usług.... 36. IV..Swoboda.zakładania.przedsiębiorstw.a.swoboda.. przepływu.kapitału.i.płatności.... 41.6.. Swoboda.zakładania.przedsiębiorstw.a.niektóre.zasady.. prawa.wspólnotowego.... 44 VII
Spis treści. I..Zasada.pierwszeństwa.prawa.wspólnotowego.. regulującego.swobodę.zakładania.przedsiębiorstw.. przed.prawem.państw.członkowskich.... 44. II..Zasada.bezpośredniego.skutku.prawa.wspólnotowego. regulującego.swobodę.zakładania.przedsiębiorstw.... 51. III..Zasada.efektywności.prawa.wspólnotowego.a.swoboda. zakładania.przedsiębiorstw.... 54 Rozdział II. Zakres podmiotowy swobody zakładania przedsiębiorstw.... 61.1..Uwagi.ogólne.... 61.2..Osoby.fizyczne.... 63.3..Osoby.prawne.i.inne.podmioty.(art..48.TWE).... 67. I..Uwagi.ogólne.... 67. II..Pojęcie. osoba.prawna.... 70. III..Przynależność.osoby.prawnej.do.Wspólnoty.. Europejskiej.... 78. IV.. Spółka.w.rozumieniu.prawa.wspólnotowego.... 83 1.. Zagadnienia.ogólne.... 83 2.. Spółka.w.rozumieniu.prawa.krajowego.... 88 3.. Pojęcie. spółka.a.pojęcie. przedsiębiorstwo. w.prawie.wspólnotowym.... 92. V..Europejska.spółka.akcyjna.(Societas Europea).... 97 1.. Geneza.... 97 2.. Zasady.tworzenia.i.funkcjonowania.SE.... 101. VI..Spółdzielnia.europejska.(Societas Co-operatio Europeas).... 110. VII..Europejskie.zgrupowanie.interesów.gospodarczych.... 114.4.. Konwencja.o.wzajemnym.uznawaniu.spółek.i.innych.osób. prawnych.... 116 Rozdział III. Treść swobody zakładania przedsiębiorstw.... 121.1..Zakaz.dyskryminacji.... 121. I..Zakaz.dyskryminacji.jako.zasada.ogólna.prawa. wspólnotowego.... 121. II..Zakaz.dyskryminacji.podmiotów.korzystających.. ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.... 126 1.. Zakaz..dyskryminacji.bezpośredniej.podmiotów. korzystających.ze.swobody.zakładania.. przedsiębiorstw.... 126 VIII
Spis treści 2.. Zakaz.dyskryminacji.pośredniej.podmiotów. korzystających.ze.swobody.zakładania.. przedsiębiorstw.... 135.2.. Zakaz.wprowadzania.ograniczeń.niedyskryminujących.. wobec.osób.prawnych.korzystających.ze.swobody.. zakładania.przedsiębiorstw.... 138.3.. Stosowanie.usprawiedliwionych.środków.ograniczających. swobodę.zakładania.przedsiębiorstw.... 150.4.. Dyskryminacja.podmiotów.krajowych.... 158.5.. Wyjątki.od.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.przez.. osoby.prawne.... 166. I..Zagadnienia.ogólne.... 166. II..Wyłączenie.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.. ze.względu.na.wykonywanie.władzy.publicznej.... 168. III..Ograniczenia.korzystania.ze.swobody.zakładania. przedsiębiorstw.ze.względu.na.porządek.publiczny,. bezpieczeństwo.publiczne.i.zdrowie.publiczne.... 170 Rozdział IV. Sposoby korzystania przez osoby prawne ze swobody zakładania przedsiębiorstw.... 175.1.. Transgraniczne.przeniesienie.siedziby.osoby.prawnej.... 175. I..Teorie.określenia.statutu.personalnego.osoby.prawnej.. 175 1.. Uwagi.ogólne.... 175 2.. Teoria.siedziby.... 178 3.. Teoria.siedziby.w.prawie.polskim.... 182 4.. Teoria.założenia.... 189 5.. Teoria.kontroli.... 192. II..Transgraniczna.emigracja.osoby.prawnej.. (przeniesienie.siedziby.osoby.prawnej.do.innego.. państwa.członkowskiego).... 196 1.. Uwagi.ogólne.... 196 2.. Transgraniczne.przeniesienie.siedziby.statutowej.. osoby.prawnej.... 199 A..Zagadnienia.wstępne.... 199 B.. Transgraniczne.przeniesienie.siedziby.statutowej. europejskiej.spółki.akcyjnej.... 203 C..Transgraniczne.przeniesienie.siedziby.statutowej. spółdzielni.europejskiej.... 210 3.. Transgraniczne.przeniesienie.rzeczywistej.siedziby.. osoby.prawnej.... 213 IX
Spis treści A..Zagadnienia.wstępne.... 213 B.. Zasada.prawa.państwa.pochodzenia.osoby.. prawnej.a.wspólnotowe.prawo.pierwotne.... 215 C..Konwencja.o.wzajemnym.uznawaniu.spółek.. i.innych.osób.prawnych.... 226 D..Stosowanie.przepisów.prawa.wtórnego.... 228. III..Transgraniczna.imigracja.osoby.prawnej.(przeniesienie. siedziby.osoby.prawnej.z.innego.państwa.. członkowskiego).... 230 1.. Zasada.uznawania.prawa.państwa.założenia.a.reguła.. Cassis de Dijon.... 230 2..Wymóg.posiadania.realnego.i.trwałego.łącznika. z.gospodarką.państwa.członkowskiego.... 243 3..Ograniczenie.prawa.imigracji.osoby.prawnej.. a.formuła.keck-mithouard.... 245.2.. Tworzenie.i.funkcjonowanie.oddziału.osoby.prawnej.. przynależnej.do.innego.państwa.członkowskiego.... 250. I..Zagadnienia.ogólne.... 250. II..Uznawanie.statutu.personalnego.osoby.prawnej.. zakładającej.oddział,.agencję,.filię,.etc. przez.państwo. przyjmujące.... 253. III..Wymóg.prowadzenia.działalności.przez.osobę.prawną. w.państwie.inkorporacji.... 255. IV..Nadużycie.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.przez.. osobę.prawną.tworzącą.oddział.w.innym.państwie. członkowskim.... 265. V..Obowiązek.ogłaszania.danych.o.oddziałach.... 274 1.. Cel.i.zakres.obowiązków.publikacyjnych.. dotyczących.ogłaszania.danych.o.oddziałach.. utworzonych.w.państwie.członkowskim.... 274 2.. Treść.ogłoszeń.oraz.pism.handlowych.w.świetle. przepisów.jedenastej.dyrektywy.i.orzecznictwa.. TSWE.... 276.3.. Transgraniczne.transformacje.prawne.osób.prawnych.... 283. I..Zagadnienia.ogólne.... 283. II..Transgraniczne.łączenie.się.spółek.... 284 1.. Korzystanie.ze.swobody.zakładania.. przedsiębiorstw.przez.łączące.się.spółki.... 284 X
Spis treści 2.. Stosowanie.przepisów.prawa.wtórnego:.regulacje. dyrektywy.2005/56/we.dotyczącej.transgranicznego. łączenia.się.spółek.kapitałowych.... 292. III..Inne.rodzaje.transgranicznych.transformacji.prawnych.. osób.prawnych.... 300 1.. Transgraniczny.podział.spółek.kapitałowych.... 300 2.. Transgraniczne.przekształcenia.spółek.. kapitałowych.... 302 A..Zagadnienia.ogólne.... 302 B.. Przekształcenie.spółki.akcyjnej.w.europejską.. spółkę.akcyjną.... 304 C..Przekształcenie.europejskiej.spółki.akcyjnej.. w.krajową.spółkę.akcyjną.... 308 Wnioski końcowe.... 311 English Summary.... 317 Deutsche Zusammenfassung.... 323 Français Résumé.... 331 Indeks rzeczowy.... 337 XI
Wstęp W.państwach.członkowskich.Unii.Europejskiej.osoby.prawne.są.aktywnymi.uczestnikami.życia.społeczno-gospodarczego.i.tym.samym.odgrywają.podstawową.rolę.w.poszczególnych.systemach.prawnych.tych.państw..Instytucja. osoby.prawnej.wykorzystywana.jest.praktycznie.w.każdej.sferze.działalności. ludzkiej:.gospodarczej,.politycznej,.zawodowej,.oświatowej,.kulturalnej.oraz.filantropijnej 1..Osoby.prawne.są.to.jednostki.organizacyjne.osób.fizycznych.lub. prawnych,.które.służą.do.osiągnięcia.wspólnych.celów.ich.założycieli.(uczestników) 2..Reguły.prawne.określające.ich.strukturę.prawną.wskazują,.jakie.działania,.jakich.osób.fizycznych.oraz.osób.prawnych,.i.w.jakich.okolicznościach. traktowane.są.w.układach.społecznych,.nie.jako.działania.założycieli.(uczestników),.lecz.działania.danych.jednostek.organizacyjnych 3..Jednostki.organizacyjne,.uczestniczące.w.obrocie.wewnątrzwspólnotowym,.posiadają.osobowość. prawną.bądź.wynikającą.z.przepisów.wewnętrznych.państwa.członkowskiego,.bądź.z.przepisów.prawa.wspólnotowego 4.. Wśród.przepisów.prawa.wspólnotowego.dotyczących.obrotu.gospodarczego,.istotną.rolę.odgrywają.te,.które.regulują.podstawowe.swobody.wspólnotowe,.w.tym.przepisy.odnoszące.się.do.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.. Swoboda.ta.reguluje.ważne.dla.funkcjonowania.rynku.wewnętrznego.aspekty.związane.z.wieloma.kontrowersyjnymi.zagadnieniami.dotyczącymi.zwłaszcza.zakresu.uprawnień.osób.prawnych.korzystających.z.pierwotnej.i.wtórnej. swobody.zakładania.przedsiębiorstw. Celem.niniejszej.pracy.jest.przedstawienie.zagadnień.materialnoprawnych. dotyczących.zakresu.uprawnień.osób.prawnych.korzystających.ze.swobody. zakładania.przedsiębiorstw.uregulowanej.przepisami.art..43 48.TWE 5.. 1. A. Wolter,.w:.A. Wolter,.J. Ignatowicz,.K. Stefaniuk,.Prawo.cywilne..Zarys.części. ogólnej,.warszawa.1998,.s..201.i.nast. 2. Osoba.prawna.jest.jednostką.organizacyjną,.rozumianą.jako.konstrukcja.prawna. zbudowana.ze.znaczenia.norm.prawnych.i.wyznaczników.ludzkiego.zachowania.dopuszczonych.przez.normę.prawną..por..j. Frąckowiak,.w:.M. Safjan.(red.),.Prawo.cywilne..część.ogólna,.SPP,.t..I,.Warszawa.2007,.s..1027. 3. Z. Radwański,.Prawo.cywilne..część.ogólna,.Warszawa.2004,.s..175.i.nast.. 4. Por..przepis.art..1.ust..3.rozporządzenia.Rady.(WE).Nr.2157/2001.w.sprawie.statutu. spółki.europejskiej.(se).z.8.10.2001.r.,.dz.urz..l.294,.s..1.i.nast. 5. Traktat.z.25.3.1957.r.,.Dz.Urz..C.1992,.Nr.224,.s..1..Dla.przejrzystości.dalszych. wywodów.w.niniejszej.pracy.posługuję.się.jednolitą.liczbową.numeracją.przewidzianą. przepisami.traktatu.z.amsterdamu.zmieniającego.traktat.o.unii.europejskiej,.traktaty. XIII
Wstęp Najważniejszymi.celami.badawczymi.są: 1). określenie.zakresu.przedmiotowego.swobody.zakładania.przedsiębiorstw,. 2). omówienie.zakresu.podmiotowego.swobody.zakładania.przedsiębiorstw,. a.przede.wszystkim.osób.prawnych.jako.jednych.z.podstawowych.podmiotów,.które.z.tej.swobody.korzystają, 3). ustalenie.treści.swobody.zakładania.przedsiębiorstw, 4). określenie.przesłanek.dopuszczalności.korzystania.z.prawa.do.transgranicznego.przeniesienia.zarówno.siedziby.statutowej,.jak.i.siedziby.rzeczywistej. osoby.prawnej,. 5). dokonanie.analizy.zakresu.uprawnień.osób.prawnych.zakładających.oddział. (agencję,.spółkę.zależną,.etc.).w.innym.państwie.członkowskim, 6). analiza. możliwości. transgranicznych. transformacji. prawnych,. w. tym. zwłaszcza.transgranicznego.łączenia.się.spółek.kapitałowych. Analizowana.materia.cechuje.się.wielopłaszczyznowością,.na.którą.wpływ. mają.nie.tylko.przepisy.prawa.wspólnotowego,.ale.i.obszerne.orzecznictwo. TSWE.oraz.przepisy.krajowe.państw.członkowskich..Dlatego.celem.pracy. jest.również.uporządkowanie.zagadnień.dotyczących.korzystania.przez.osoby.prawne.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.i.przedstawienie.ich.w.sposób.systemowy... W.niniejszym.opracowaniu.dokonano.wyłącznie.analizy.zagadnień.z.zakresu.prawa.materialnego,.pozostawiając.poza.zakresem.badań.kwestie.wynikające.z.prawa.międzynarodowego.oraz.prawa.podatkowego,.a.także.aspekty. proceduralne..zagadnienia.z.zakresu.tych.obszarów.tematycznych.są.przedstawiane.w.takim.rozmiarze,.w.jakim.jest.to.niezbędne.dla.przejrzystości.dalszych.wywodów.. W.rozprawie.niniejszej.poświęconej.uprawnieniom.osób.prawnych.korzystających.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.uregulowanej.przepisami.TWE..bronię.tezy,.iż.osobom.prawnym,.a.zwłaszcza.spółkom.kapitałowym,. powstałym.zgodnie.z.prawem.krajowym.państw.członkowskich.oraz.prawem. wspólnotowym,.których.statutowa.siedziba,.zarząd.lub.przedsiębiorstwo.główne.znajdują.się.wewnątrz.wspólnoty,.przysługuje.zarówno.uprawnienie.do. transgranicznego.przeniesienia.siedziby,.jak.i.zakładania.oddziału.(agencji,. spółki.zależnej,.etc.).w.innym.państwie.członkowskim,.a.także.do.transgranicznych.transformacji.prawnych.na.podstawie.przepisów.rozdziału.2.tytułu.iii. Części.Trzeciej.TWE.(tj..art..43 48)..Należy.uznać,.że.uprawnienia.w.zakresie. korzystania..ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.przez.osoby.fizyczne,.na. podstawie.art..43.twe.oraz.przez.osoby.prawne,.które.spełniają.wymagania. wynikające.z.art..48.twe,.są.analogiczne.. ustanawiające.wspólnoty.europejskie.oraz.niektóre.związane.z.nimi.akty.z.2.10.1997.r.. (Dz.Urz..z.2004.r..Nr.90,.poz..864/31),.niezależnie.od.tego.jaka.numeracja.była.zastosowana.w.oryginalnej.wersji.wyroków.TSWE. XIV
Wstęp Nie.jest.właściwe,.aby.państwa.członkowskie.na.podstawie.przepisów.prawa. krajowego.ograniczały.możliwość.korzystania.z.tej.swobody.przez.uprawnione.osoby.prawne,.nakładając.na.nie.surowsze.obowiązki.(wymagając.od.nich. spełnienia.innych.warunków).niż.te,.które.są.przewidziane.w.pierwotnym.prawie.wspólnotowym.(art..43 48.TWE).lub.wtórnym.(np..Jedenasta.dyrektywa. 666/89/EWG)..Regulacje.krajowe.państw.członkowskich.(wynikające.m.in..z.założeń.teorii.siedziby).ograniczające.mobilność.osób.prawnych.nie.powinny.być. stosowane.wobec.osób.prawnych.przynależnych.do.innych.państw.członkowskich,.chyba.że.zaistnieją.łącznie.następujące.przesłanki,.a.mianowicie.są:.stosowane.w.sposób.niedyskryminujący.(zakaz.dyskryminacji.ze.względu.na.przynależność.państwową),.uzasadnione.względami.interesu.ogólnego,.odpowiednie. do.zrealizowania.celu,.do.którego.zmierzają.(wymóg.adekwatności),.nie.wykraczają.poza.to,.co.konieczne.dla.jego.osiągnięcia.(zasada.proporcjonalności),.lub. służą.ochronie.celów.przewidzianych.w.art..46.twe,.tzn..porządku.publicznego,. bezpieczeństwa.publicznego.lub.zdrowia.publicznego..ponadto,.spod.zakresu. swobody.zakładania.przedsiębiorstw.wyłączona.jest.działalność,.która.choćby. przejściowo.jest.związana.z.wykonywaniem.władzy.publicznej.(art..45.twe). Praca.składa.się.z.czterech.rozdziałów,.poświęconych.poszczególnym.aspektom.tytułowej.problematyki..Rozdziały.dzielą.się.na.podrozdziały.oraz.mniejsze. jednostki.redakcyjne,.co.ma.się.przyczynić.do.większej.przejrzystości.tekstu. W.rozdziale.pierwszym.dotyczącym.zakresu.przedmiotowego.swobody. zakładania.przedsiębiorstw.zostały.przedstawione..wypracowane.przede. wszystkim.w.orzecznictwie.twe..istotne.elementy.pojęcia. swoboda.zakładania.przedsiębiorstw,.tj..zysk,.samodzielna.działalność,.transgraniczność.oraz. trwałość..w.pracy.został.ukazany.pomijany.często.problem.właściwej.terminologii.swobody.uregulowanej.przepisami.art..43 48.TWE..Zostały.przedstawione.argumenty.wskazujące,.iż.tłumaczeniem.najpełniej.oddającym.istotę.tej. swobody.i.powodującym.najmniej.błędnych.analogii.w.stosunku.do.prawa.polskiego,.jest:. swoboda.zakładania.przedsiębiorstw..następnie.zostały.omówione.klasyczne.formy.tej.swobody,.czyli.pierwotna.i.wtórna.swoboda.zakładania. przedsiębiorstw..przedstawione.zostały.również.konsekwencje.umiejscowienia.przepisów.dotyczących.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.pomiędzy. przepisami.odnoszącymi.się.do.swobody.przemieszczania.się.pracowników. i.przepisami.regulującymi.swobodę.świadczenia.usług..została.dokonana.analiza.wzajemnych.relacji.pomiędzy.swobodami.rynku.wewnętrznego,.z.akcentem. na.znaczenie.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.jako.jednej.z.podstawowych. swobód.wspólnotowych.tworzących.rynek.wewnętrzny..w.celu.prawidłowego.określenia.zakresu.przedmiotowego.swobody.zakładania.przedsiębiorstw. zostały.omówione.również.podstawowe.zasady.prawa.wspólnotowego,.w.tym. zasady:.pierwszeństwa,.bezpośredniego.skutku.oraz.efektywności..dokonana. analiza.pozwoliła.na.bardziej.precyzyjne.określenie.skutków.obowiązywania. przepisów.dotyczących.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.. XV
XVI Wstęp W.rozdziale.drugim.omówiono.zakres.podmiotowy.swobody.zakładania. przedsiębiorstw..podstawowe.problemy.związane.z.tym.zakresem.można.podzielić.na.dwie.grupy.zagadnień..pierwsza.związana.jest.z.zastosowaną.techniką.legislacyjną.w.traktacie..polega.ona.na.tym,.że.w.rozdziale.2.twe.tytuł.ii. Część.Trzecia.TWE,.w.którym.uregulowana.jest.swoboda.zakładania.przedsiębiorstw,.poszczególne.przepisy.odnoszą.się.do.osób.fizycznych,.a.dopiero. przepis.art..48.akapit.1.twe.zawiera.ogólne.odesłanie.stosowania.tych.norm. do.pozostałych.uprawnionych.podmiotów,.w.tym.osób.prawnych..ta.technika.legislacyjna.spowodowała.zasadnicze.problemy.interpretacyjne,.powodując. wiele.kontrowersji.dotyczących.zakresu.uprawnień.osób.prawnych.i.innych. uprawnionych.jednostek.organizacyjnych.niebędących.osobami.fizycznymi.. Dlatego.też.celowe.stało.się.przywołanie.w.pewnym.zakresie.przepisów.prawa.wspólnotowego.i.orzecznictwa.TSWE.dotyczącego.osób.fizycznych,.które. odnoszą.się.również.do.osób.prawnych,.przy.uwzględnieniu.specyfiki.tych. jednostek.organizacyjnych.. Druga.grupa.zagadnień.związanych.z.zakresem.podmiotowym.swobody. zakładania.przedsiębiorstw.wiąże.się.z.brakiem.w.traktacie.definicji.legalnej. pojęcia. osoba.prawna..powoduje.to.w.konsekwencji.konieczność.stosowania.w.tym.zakresie.odpowiednio.przepisów.prawnych.państw.członkowskich.. Ustalenie.zakresu.podmiotowego.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.utrudnia.dodatkowo.definicja. spółki,.jako.podstawowego.podmiotu.uprawnionego.do.korzystania.za.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.obok.osób.fizycznych..w.pracy.dokonano.zatem.szczegółowej.analizy.definicji. spółki.zawartej. w.art..48.akapit.2.twe.. W.rozdziale.drugim.zostały.omówione.również.unormowania.prawa.europejskiego.dotyczące.podmiotów.ponadnarodowych,.w.tym.zwłaszcza.europejskiej.spółki.akcyjnej.(Societas Europea)..Tej.osobie.prawnej.zostaną.poświęcone.obszerniejsze.fragmenty.pracy,.ze.względu.na.to,.że.SE.jest.uprawniona. do.korzystania.ze.wszystkich.postaci.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.. Celem.sprecyzowania.zakresu.podmiotowego.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.dokonano.również.analizy.przepisów.nieratyfikowanej.Konwencji. o.wzajemnym.uznawaniu.spółek.i.innych.osób.prawnych..na.prawidłową.interpretację.przepisów.dotyczących.zakresu.podmiotowego.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.mają.wpływ.również.zagadnienia.związane.z.relacjami. pomiędzy.spółką.a.przedsiębiorstwem,.zarówno.w.prawie.wspólnotowym,. jak.i.prawie.polskim... W.rozdziale.trzecim.przedstawiono.problematykę.zakazu.dyskryminacji.ze. względu.na.przynależność.do.innego.państwa.członkowskiego.osoby.prawnej. korzystającej.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw..dokonano.analizy.istniejącego.w.tym.zakresie.orzecznictwa.tswe,.które.stanowi.podstawę.interpretacji.zakazu.zawartego.w.przepisie.art..43.twe..zwrócono.również.uwagę. na.zagadnienie.dyskryminacji.pośredniej.(ukrytej).uprawnionych.podmiotów.
Wstęp korzystających.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw..w.rozdziale.trzecim. zostały.wskazane.również.kontrowersje.dotyczące.interpretacji.art..43.twe. w.świetle.zakazu.stosowania.środków.niedyskryminujących,.podobnie.jak. w.przypadku.art..39.i.49.twe..przedstawione.zostały.koncepcje.stosowania,. przy.określaniu.treści.analizowanej.swobody,.wypracowanej.w.orzecznictwie. TSWE.teorii. usprawiedliwionego.środka.ograniczającego.swobodę.zakładania.przedsiębiorstw. Ponadto,.w.rozdziale.tym.zostały.omówione.przesłanki.zarówno.wyłączenia,.jak.i.ograniczenia.możliwości.stosowania.przepisów.dotyczących.swobody. zakładania.przedsiębiorstw,.przewidziane.przepisami.art..45.i.46.twe,.tj..ze. względu.na.wykonywanie.władzy.publicznej,.ochronę.porządku.publicznego,. bezpieczeństwa.publicznego.oraz.zdrowia.publicznego.. Dla.określenia.zakresu.uprawnień.osób.prawnych.korzystających.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.kluczowe.znaczenie.mają.rozważania,.które. zostały.poczynione.w.rozdziale.czwartym..w.rozdziale.tym.zostały.omówione.sposoby.korzystania.przez.osoby.prawne.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw,.tzn..transgraniczne.przeniesienie.siedziby.osoby.prawnej,.tworzenie. wtórnych.form.prowadzenia.działalności.(oddziałów,.agencji,.spółek.zależnych,. etc.).w.państwach.członkowskich.oraz.transgraniczne.transformacje.prawne. (transgraniczne.łączenie.się,.transgraniczny.podział,.transgraniczne.przekształcenie)..wszystkie.sposoby.korzystania.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw. zostały.ujęte.w.jednym.rozdziale..taka.koncepcja.spowodowała.wszakże,.że. rozdział.czwarty.niniejszej.pracy.jest.najbardziej.obszerny. Zakres.stosowania.transgranicznego.przeniesienia.siedziby.osoby.prawnej. został.nakreślony.tak.od.strony.dogmatycznej,.jak.i.praktyczno-ekonomicznej.. Ze.względu.na.przejrzystość.dalszych.wywodów.zostały.przedstawione.zasadnicze.tezy.teorii.siedziby.i.teorii.założenia.oraz.regulacje.określające.statut.personalny.osoby.prawnej.w.prawie.polskim..Dokonana.została.analiza.zagadnień. związanych.z.transgraniczną.imigracją.i.emigracją.osoby.prawnej.(tj..przeniesienia.siedziby.osoby.prawnej.z.lub.do.innego.państwa.członkowskiego),. zarówno.jej.siedziby.statutowej,.jak.i.siedziby.rzeczywistej..ukazane.zostały. podstawowe.tezy.kluczowego.wyroku.w.sprawie.daily Mail i.możliwości.ich. interpretacji.w.świetle,.przede.wszystkim,.również.istotnego.wyroku.w.sprawie.centros..wskazane.zostały.skutki.nieratyfikowania.konwencji.wydanej.na. podstawie.art..293.twe.oraz.braku.przepisów.harmonizujących.w.tym.zakresie. problematykę.swobody.zakładania.przedsiębiorstw..podkreślona.została.także. konieczność.zastosowania.wobec.osoby.prawnej.dokonującej.transgranicznej. imigracji.reguły.cassis de Dijon,.tzn..reguły.kraju.pochodzenia.(zasady.wzajemnego.uznania)..Omówione.zostały.również.uregulowane.przepisami.prawa. wspólnotowego.procedury.przeniesienia.siedziby.osoby.prawnej.do.innego. państwa.członkowskiego,.tzn..m.in..przepisy.rozporządzenia.2157/2001.dotyczące.transgranicznego.przeniesienia.siedziby.europejskiej.spółki.akcyjnej. XVII
XVIII Wstęp Następnie.zostały.przedstawione.zasady.tworzenia.oddziału.(agencji,.spółki.zależnej,.etc.).w.innym.państwie.członkowskim,.który.jest.kolejnym.sposobem.korzystania.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw..Wskazany.został. autonomiczny.zakres.pojęcia. oddziału..poddano.szczegółowej.analizie.przede.wszystkim.możliwości.korzystania.przez.osobę.prawną.z.wtórnej.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.ukształtowanej.orzecznictwem.tswe,.zwłaszcza.w.sprawach.centros.i.inspire Art..Wskazano.na,.wynikające.z.przepisów. art..43.twe,.prawo.wyboru.dowolnej.formy.prowadzenia.działalności.gospodarczej..szczegółowo.omówiono.przepisy.jedenastej.dyrektywy.z.21.12.1989.r.. (89/666/EWG).dotyczącej.ogłaszania.danych.o.oddziałach.utworzonych.w.państwie.członkowskim.przez.pewne.typy.spółek.podlegające.prawu.innego.państwa.członkowskiego.. Kolejny.omówiony.sposób.korzystania.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.stanowią.transgraniczne.transformacje.prawne,.tj..transgraniczne:. łączenie.się,.podział.oraz.przekształcenia..podkreślono,.że.uprawnienie.do. dokonywania.transgranicznych.transformacji.podmiotowych.wynika.z.przepisów.traktatowych,.tj..art..43 48.TWE.(por..wyrok.w.sprawie.SEVIC System).. Zostały.także.omówione..doprecyzowujące.te.przepisy..regulacje.zawarte.w.Dziesiątej.dyrektywie.w.sprawie.transgranicznego.łączenia.się.spółek.. Wskazano.również.konsekwencje.braku.wydania.dyrektyw.dotyczących.transgranicznego.podziału.i.przekształcenia..Przeanalizowano.szczegółowo.przepisy.dotyczące.transgranicznego.przekształcenia,.tj..przepisy.rozporządzenia. Nr.2157/2001.odnoszące.się.do.przekształcenia.spółki.krajowej.w.europejską. spółkę.akcyjną.i.procesu.odwrotnego.. Analizując.problemy.związane.ze.sposobami.korzystania.ze.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.autorka.przedstawiła.własne.poglądy.dotyczące.aktualności,.znaczenia.i.interpretacji.przede.wszystkim.przepisów.prawa.europejskiego.oraz.tez.wyroków.TSWE,.a.także.poglądów.zawartych.w.doktrynie. Zakreślone.powyżej.cele.badawcze.implikują.konieczność.zastosowania. metody.formalno-dogmatycznej 6..Stosując.tę.metodę.na.podstawie.analizy. gramatycznej.tekstu.prawnego.oraz.posługiwania.się.różnorodnymi.interpretacjami,.a.także.poprzez.porównanie.ze.sobą.różnych.fragmentów.przepisów. prawnych.dąży.się.do.ustalenia.sensu.i.znaczenia.regulacji.przepisów.prawa. wspólnotowego.oraz.opinii.tswe.dotyczących.swobody.zakładania.przedsiębiorstw..w.toku.analizy.konieczne.stało.się.również.subsydiarne.zastosowanie. metody.prawnoporównawczej.(komparatystycznej) 7,.celem.ustalenia.podo- bieństw.i.różnic.pomiędzy.poszczególnymi.instytucjami.prawnymi.funkcjo- 6. A. Redelbach. S. Wronkowska, Z. Ziembiński,.Zarys.teorii.państwa.i.prawa,.Warszawa.1994,.s..14.i.nast.;.G. L. Seidler, H. Groszyk, J. Malarczyk, A. Pieniążek,.Wstęp.do. nauki.o.państwie.i.prawie,.lublin.1998,.s..17.i.nast. 7. G. L. Seidler,.H. Groszyk,.J. Malarczyk,.A. Pieniążek,.Wstęp.do.nauki,.op. cit.,. s..19.
Wstęp * * * nującymi.w.różnych.państwach.członkowskich.oraz.regulującymi.je.przepisami.prawa.wspólnotowego. W.tym.miejscu.chciałabym.podziękować.osobom,.które.pomogły.mi.w.przygotowaniu.rozprawy.doktorskiej,.obronionej.w.lutym.2008.r..na.Wydziale. Prawa.i.Administracji.Uniwersytetu.Marii.Curie-Skłodowskiej.w.Lublinie,.jak. również.przyczyniły.się.do.powstania.tej.książki. Słowa. wielkiej. wdzięczności. kieruję. przede. wszystkim. do. mojego. Promotora.Pana.Profesora.Andrzeja Wróbla,.który.zainspirował.mnie.problematyką.swobody.zakładania.przedsiębiorstw.oraz.dzielił.się.swoją.wiedzą,.przeprowadzając.mnie.przez.meandry.prawa.europejskiego..Bez.Jego.wnikliwych. uwag.i.merytorycznego.wsparcia,.zwłaszcza.wobec.częstej.kontrowersyjności. orzeczeń.tswe,.praca.nadal.zapewne.pozostawałaby.in statu nascendi.. Dziękuję. bardzo. Panom. Profesorom. Władysławowi Czaplińskiemu. i.andrzejowi Szumańskiemu,.którzy.uczynili.mi.wielki.zaszczyt.i.zgodzili.się. recenzować.moją.rozprawę.doktorską..ich.cenne.i.trafne.uwagi.pozwoliły.mi. przygotować.poprawioną.i.uzupełnioną.wersję.rozprawy.do.publikacji.. Jestem.także.wdzięczna.Pani.dr.Monice Tarskiej.za.jej.życzliwą.pomoc. Chciałabym.również.serdecznie.podziękować.Dyrektorowi.Naczelnemu. Wydawnictwa.C..H..Beck.Panu.Pawłowi Esse.za.propozycję.opublikowania.niniejszej.monografii.oraz.wszystkim.Pracownikom.Wydawnictwa,.którzy.przyczynili.się.do.wydania.tej.pracy. Z. całego. serca. dziękuję. moim. Bliskim.. Joannie,. Elizie i. Marcelinie,. a.zwłaszcza.ukochanym.rodzicom..bez.ich.miłości.oraz.wsparcia.ukończenie. tej.pracy.byłoby.niemożliwe.. Książkę.tę.dedykuję.moim.Rodzicom.. Warszawa,.czerwiec.2008.r... Ewa Skibińska XIX