Kujawsko-Pomorski Zespół Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego WYNIKI PLONOWANIA ODMIAN ZIEMNIAKA W DOŚWIADCZENIACH POREJESTROWYCH w województwie kujawsko-pomorskim 1 WOJEWÓDZTWO KUJAWSKO-POMORSKIE KUJAWSKO-POMORSKA IZBA ROLNICZA STACJA DOŚWIADCZALNA OCENY ODMIAN W CHRZĄSTOWIE CHRZĄSTOWO, styczeń 2016 1
Przewodniczący Kujawsko-Pomorskiego Zespołu Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego prof. dr hab. Franciszek Rudnicki Dyrektor SDOO w Chrząstowie mgr inż. Beata Kaliska Stacja Koordynująca PDO w woj. kujawsko-pomorskim Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Chrząstowie 89-100 Nakło n. Notecią tel/fax 52 385-23-45; tel. 52 385-32-28; 52 385-20-52 e-mail : sdoo.chrzastowo@coboru.pl www.chrzastowo.coboru.pl 2 Opracowała: dr inż. Małgorzata Woropaj-Janczak Redakcja merytoryczna: mgr inż. Beata Kaliska Wydawca: SDOO w Chrząstowie Publikacja chroniona prawem wydawcy; każda reprodukcja całości lub jej części wymaga zgody wydawcy 2
Uwagi ogólne Ziemniak W roku przeprowadzono w województwie kujawsko-pomorskim 7 doświadczeń z ziemniakiem jadalnym w SDOO Chrząstowo i HZ Zamarte - Grupa IHAR oraz 2 z ziemniakiem skrobiowym w SDOO Chrząstowo. W roku w Krajowym rejestrze znajdowało się 114 odmian: 15 bardzo wczesnych, 27 wczesnych, 48 średniowczesnych, 13 średniopóźnych i 11 późnych. W doświadczeniach z ziemniakiem jadalnym badano: - 7 odmian bardzo wczesnych, - 10 odmian wczesnych, - 10 odmian średniowczesnych, - 3 odmiany średniopóźne, W doświadczeniach ze skrobiowymi odmianami ziemniaka badano: - 8 odmian średniowczesnych, - 1 odmianę średniopóźną i 3 odmiany późne, Doświadczenia prowadzono jako trzypowtórzeniowe, jednoczynnikowe. Odmiany jadalne ziemniaka grupy bardzo wczesnej zbierano w dwóch terminach, odmiany pozostałych grup po uzyskaniu dojrzałości. Stosowano pełną ochronę przed porażeniem zarazą ziemniaka. Doświadczenia wykonano prawidłowo, a ich wyniki włączono do opracowania. Od 2010 roku do opracowania włączone są wyniki doświadczeń z ziemniakiem skrobiowym, a od 2013 roku, również z ziemniakiem jadalnym wykonane w ZDOO Bobrowniki (województwo wielkopolskie). Wyniki doświadczeń 144 W roku średnie plony bulw ziemniaka odmian jadalnych były najniższe w omawianym trzyleciu. W grupie odmian bardzo wczesnych w obu terminach kopania najwyższe plony uzyskały odmiany Arielle i Lord. W grupie odmian wczesnych badanych trzy lata wyróżniły się plonami Michalina i Gwiazda, z badanych drugi rok Altesse i Ignacy. Najniższe plony uzyskała badana pierwszy rok odmiana Gala. W grupie odmian średniowczesnych badanych trzy lata najwyższy plon uzyskała odmiana Tajfun, wysoko plonowały również Tetyda i Gawin. W tej grupie wczesności najniższy plon uzyskały Malaga i Oberon. W grupie odmian średniopóźnych wysokimi plonami wyróżniła się badana trzy lata odmiana Mondeo. W roku średnie plony bulw ziemniaka odmian skrobiowych były najniższe w omawianym trzyleciu. W grupie odmian średniowczesnych wysokie plony bulw i skrobi uzyskały badane trzy lata odmiany Harpun i Zuzanna. Najwyższy plon ogólny bulw i skrobi uzyskała badana pierwszy rok odmiana Mieszko. Wśród odmian późnych najwyższy plon ogólny bulw uzyskała badana trzy lata odmiana Kuras, natomiast pod względem plonu skrobi wyróżniły się odmiany Kuras i Hinga. 144
Tabela 1 Ziemniak. Odmiany badane. Rok zbioru: 145 Lp. Odmiana Rok wpisania do Krajowego rejestru Rok włączenia do LOZ Kod kraju pochodzenia Adres hodowcy. a w przypadku odmiany zagranicznej - reprezentanta w Polsce 1 2 3 4 5 odmiany jadalne - bardzo wczesne 1 Denar 1999 2008 PL 2 Lord 1999 2008 PL 3 Impala 2003 NL 4 Miłek 2006 2010 PL 5 Arielle 2006 NL 6 Viviana 2010 DE 7 Riviera NL 1 Vineta 1999 2012 DE 2 Oman 2005 PL 3 Bellarosa 2006 DE 4 Owacja 2006 2008 PL 5 Altesse 2009 FR 6 Michalina 2010 2012 PL 7 Gwiazda 2011 2014 PL 8 Ignacy 2012 PL 9 Gala 1/ DE 10 Wendy 1/ DE 1 Satina 2000 2013 DE 2 Tajfun 2004 2008 PL 3 Finezja 2007 2011 PL 4 Tetyda 2008 2012 PL Agrico Polska sp. z o.o. ul. Staromiejska 7A 84-300 Lębork Agrico Polska sp. z o.o. ul. Staromiejska 7A 84-300 Lębork Europlant Handel Ziemniakami sp. z o.o. O/ Laski Koszalińskie Agrico Polska sp. z o.o. ul. Staromiejska 7A 84-300 Lębork odmiany jadalne - wczesne Europlant Handel Ziemniakami sp. z o.o. O/Laski Koszalińskie Europlant Handel Ziemniakami sp. z o.o. O/Laski Koszalińskie z siedzibą w Strzekęcinie Strzekęcino 11 76-024 Świeszyno z siedzibą w Strzekęcinie Strzekęcino 11 76-024 Świeszyno Norika Polska sp. z o.o. ul. Sądowa 8 74-320 Barlinek Norika Polska sp. z o.o. ul. Sądowa 8 74-320 Barlinek odmiany jadalne - średniowczesne Solana Polska sp. z o.o. Zduny 25 99-440 Zduny z siedzibą w Strzekęcinie Strzekęcino 11 76-024 Świeszyno 145
146 c.d. tabeli 1 1 2 3 4 5 odmiany jadalne - średniowczesne c.d. 5 Gawin 2010 PL 6 Stasia 2010 PL 7 Honorata 2012 DE 8 Oberon 2012 PL 9 Laskara 2013 PL 10 Malaga 2013 PL 1 Syrena 2002 PL 2 Jelly 2005 DE 3 Mondeo 2013 NL 1 Harpun 1993 PL 2 Glada 1994 PL 3 Rumpel 2000 PL 4 Zuzanna 2007 DE 5 Jubilat 2011 PL 6 Boryna 2012 PL 7 Kaszub 2012 PL 8 Mieszko PL 1 Pasja Pomorska Europlant Handel Ziemniakami sp. z o.o. O/ Laski Koszalińskie odmiany jadalne - średniopóźne Europlant Handel Ziemniakami sp. z o.o. O/Laski Koszalińskie KWS Polska sp. z o.o. ul. Chlebowa 4/8 61-003 Poznań odmiany skrobiowe - średniowczesne Europlant Handel Ziemniakami sp. z o.o. O/Laski Koszalińskie odmiany skrobiowe - średniopóźne 2000 PL 1 Hinga 1996 PL 2 Inwestor 2005 PL 3 Kuras 2007 NL odmiany skrobiowe - późne Agrico Polska sp. z o.o. ul. Staromiejska 7A 84-300 Lębork 1/ - odmiana z CCA włączona do badań na podstawie pozytywnych wyników w doświadczeniach rozpoznawczych 146
Tabela 2 Ziemniak. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru Miejscowość Chrząstowo Zamarte Bobrowniki 147 Powiat nakielski sępoleński wągrowiecki Kompleks rolniczej przydatności gleby 2 6 4 Klasa bonitacyjna gleby III a IV b IV a ph gleby w KCl 6.1. 5.2 Przedplon pszenica ozima mieszanka zbożowa pszenica ozima Data sadzenia (dzień, m-c, rok) 16.04. 20.04. 10.04. Obsada roślin na poletku (szt./m 2 ) 60 60 60 Data zbioru (dzień, m-c, rok) jadalne: bardzo wczesne wczesne średniowczesne średniopóźne i późne skrobiowe: średniowczesne średniopóźne i późne 17.08. 17.08. 01.10. 09.10. 19.08. 19.08. 15.09. 24.08. 24.08. 28.09. 05.10. 02.10. 09.10. Nawożenie mineralne N (kg/ha) 110 100 100 05.10. 05.10. P 2 O 5 (kg/ha) 34 80 35 K 2 O (kg/ha) 56 120 100 Środki ochrony roślin Herbicyd (nazwa,dawka/ha) Afalon Dyspersyjny 450 SC - 2 l Afalon Dyspersyjny 450 SC - 2 l Sencor Liquid 600 SC - 0,75 l Insektycyd Fungicyd - brak danych (nazwa, dawka/ha) (nazwa, dawka/ha) Calypso 480 SC - 0,1 l Calypso 480 SC - 0,1 l Pyton Consento 450 SC - 2 l Carial Star 500 SC - 0,6 l Pyton Consento 450 SC - 2 l Dithane NeoTec 75 WG - 2 kg Mospilan 20 SP - 0,15 kg Cabrio Duo 112 EC - 2,5 l Pyton Consento 450 SC - 2 l Ridomil Gold MZ 67,8 WG - 2 kg Infinito 687,5 SC - 1,5 l Mospilan 20 SP - 0,08 kg Sherpa 100 EC - 0,3 l Sherpa 100 EC - 0,3 l Acrobat MZ 69 WG - 2 kg DithaneNeoTec 75 WG - 2 kg DithaneNeoTec 75 WG - 2 kg Galben M 73 WP - 2 kg 147
Tabela 3 Ziemniak. Odmiany jadalne bardzo wczesne. Plon bulw i zawartość skrobi.lata zbioru:, Lp. Odmiana Liczba lat badań ogólny wczesny zbiór 1\ procentowy udział plonu handlowego 2\ Plon bulw zbiór po zakończeniu wegetacji ogólny procentowy udział plonu handlowego 3\ Zawartość skrobi % % wzorca % % wzorca % odchylenia od wzorca wzorzec dt/ha 234.7 186.7 319.5 362.5 13.7 13.6 1 Denar 3 97 98 93 91 101 106 93 95-0.5-0.8 2 Lord 3 110 109 94 92 114 112 93 94-0.1-0.6 148 3 Impala 2 102 101 93 93 99 102 94 95-0.4-0.6 4 Miłek 3 101 104 97 93 99 100 93 94 1.9 2.0 5 Arielle 2 112 101 95 94 112 102 94 96-0.3-0.4 6 Viviana 2 85 91 92 92 82 89 92 94-0.1 0.0 7 Riviera 1 94 95 93 95-0.7 Liczba doświadczeń 3 9 3 9 3 9 3 9 3 9 wzorzec - wszystkie badane odmiany 1\ - zbiór po 40 dniach od wschodów 2\ - bulwy o średnicy powyżej 30 mm 3\ - bulwy o średnicy powyżej 35 mm 148
149 Tabela 4 Ziemniak. Odmiany jadalne. Plon bulw, zawartość skrobi. Lata zbioru:, Plon bulw Lp. Odmiana Liczba lat badań ogólny procentowy udział plonu handlowego 1/ % wzorca % Zawartość skrobi % odchylenia od wzorca wzorzec, dt/ha 342.6 383.2 14.8 14.0 odmiany jadalne - wczesne 1 Vineta 3 98 101 95 96-0.7-0.4 2 Oman 3 88 91 94 93 1.5 1.6 3 Bellarosa 3 92 90 97 97-0.7-0.8 4 Owacja 3 93 99 93 94 0.2 0.8 5 Michalina 3 120 111 94 95 0.3-0.4 6 Gwiazda 3 115 108 88 93 0.3-0.4 7 Altesse 2 113 104 89 92 0.0 0.0 8 Ignacy 2 113 110 95 95-0.7-0.7 9 Gala 1 75 91-1.0 10 Wendy 1 92 93 0.8 Liczba doświadczeń 3 9 3 9 3 9 odmiany jadalne - średniowczesne wzorzec, dt/ha 353.5 428.5 16.0 15.1 1 Satina 3 103 104 95 96-0.5-0.2 2 Tajfun 3 117 104 94 95 1.4 1.9 3 Finezja 3 106 103 95 95-0.2 0.4 4 Tetyda 3 108 108 96 95-1.8-1.6 5 Gawin 3 108 102 94 92 1.2 2.2 6 Stasia 3 92 100 92 92 0.0 0.0 7 Oberon 3 83 94 94 93-1.1-0.9 8 Malaga 3 81 94 95 93-1.4-2.0 9 Honorata 2 96 91 97 97 2.0 1.9 10 Laskara 1 105 96 0.3 Liczba doświadczeń 3 9 3 9 3 9 odmiany jadalne - średniopóźne wzorzec dt/ha 430.3 443.4 15.4 15.2 1 Jelly 3 93 96 98 97-0.8-0.5 2 Mondeo 3 105 108 99 98 0.8-0.2 3 Syrena 2 102 100 97 97 0.0-0.7 Liczba doświadczeń 2 6 2 6 2 6 wzorzec - wszystkie badane odmiany w danej grupie wczesności 1/ - bulwy o średnicy powyżej 35 mm 149
Tabela 5 Ziemniak. Cechy morfologiczne i ocena właściwości konsumpcyjnych odmian jadalnych (wg Listy Opisowej Odmian Roślin Rolniczych Burak, Ziemniak, Oleiste, Pastewne) Lp. Odmiana Barwa kwiatów Kształt bulw Ocena kształtu Ocena Głębokościoczek Wielkość bulw Smak Barwa skórki Barwa miąższu Typ konsumpcyjny Przydatność do przetwórstwa frytki chipsy 150 skala 9 o odmiany bardzo wczesne 1 Arielle b ow 7.5 7 8 7.5 ż jż B 2 Denar b oow 7 7 9 7 ż jż AB 3 Impala b ow 8 7.5 9 7 ż jż AB 4 Lord b oow 6.5 7 8 7 ż jż AB 5 Miłek b oow 7 6.5 8 6.5 ż jż BC 6 Riviera jczf o 7.5 7.5 7 6.5 ż jż A-AB 7 Viviana jczf oow 7.5 7 8 7 ż jż AB odmiany wczesne 1 Altesse b ow 7.5 7.5 8 7 jbż ż AB 2 Bellarosa czf oow 7.5 7 9 7 cz ż B 3 Gwiazda b oow 7 7 9 7 ż jż-ż B 4 Ignacy jczf oow 6.5 6.5 8 6.5 ż jż B 5 Michalina b oow 7 6.5 9 6.5 ż jż B 6 Oman b ow 7 7.5 7 7.5 ż jż B 7 Owacja b oow 7 7 9 7 ż jż B-BC 8 Vineta b oow 7 7 8 7 ż ż AB odmiany średniowczesne 1 Finezja czf oow 7 7 8 6.5 ż jż BC + 2 Gawin czf oow 7 6.5 7 6.5 ż jż B-BC + 3 Honorata b oow 6.9 6.5 7 6.7 jbż jż BC + 4 Laskara b oow 7 7 9 6.7 ż jż B-BC 5 Malaga cnf ow 7 7.5 8 6.4 ż jż B-BC 6 Oberon b ow 6.6 6.8 8 7 cz jż AB 7 Satina b oow 7.5 7.5 9 7.5 ż ż B 8 Stasia b oow 7 7 9 6.5 ż ż B 9 Tajfun b ow 7 7 9 7 ż ż B-BC 10 Tetyda b oow 7 7.5 9 7.5 ż jż B-BC odmiany średniopóźne 1 Jelly b ow 8 7.5 9 7.5 ż ż B 2 Mondeo b oow 7 7 9 6.7 ż kr B-BC 3 Syrena b ow 7 7 9 7 ż ż B 150
Objaśnienia do tabeli: Barwa kwiatów: b - biała czf - czerwonofioletowa jczf - jasnoczerwonofioletowa cnf - ciemnoniebieskofioletowa Kształt bulw: oow - okrągłoowalny ow - owalny o - okrągły Regularność kształtów (skala 9 o ): 1 - wybitnie zdeformowany 9 - idealny Głębokość oczek (skala 9 o ): 1 - bardzo głębokie 9 - bardzo płytkie 151 Wielkość bulw (skala 9 o ): 4-21-30% frakcji bulw powyżej 50 mm 5-31-40% frakcji bulw powyżej 50 mm 6-41-50% frakcji bulw powyżej 50 mm 7-51-60% frakcji bulw powyżej 50 mm 8-61-70% frakcji bulw powyżej 50 mm 9 - powyżej 70% frakcji bulw powyżej 50 mm Barwa skórki: ż - żółta cz - czerwona jbż - jasnobeżowa Barwa miąższu: ż - żółty jż - jasnożółty kr - kremowy Smak (skala 9 o ): 1 - zły 9 - wybitnie dobry Typ konsumpcyjny: AB - sałatkowy B - ogólnoużytkowy BC - lekko mączysty C - mączysty + - odmiana przydatna do przetwórstwa spożywczego na wskazany kierunek 151
Tabela 6 Ziemniak. Odmiany skrobiowe. Plon bulw, skrobi, zawartość skrobi. Lata zbioru:, 2014- Lp. Odmiana Liczba lat badań Plon ogólny bulw Plon skrobi Zawartość skrobi (%) % wzorca odchylenia od wzorca wzorzec, dt/ha 340.0 373.6 71.1 77.1 20.7 20.4 odmiany skrobiowe - średniowczesne 1 Harpun 3 107 101 104 100-0.6 0.0 2 Glada 3 98 103 90 96-1.7-1.4 3 Zuzanna 3 104 101 106 103 0.7 0.4 4 Jubilat 2 94 96 0.4 5 Kaszub 2 100 104 0.8 6 Rumpel 1 94 94-0.1 7 Boryna 1 95 99 0.9 8 Mieszko 1 108 106-0.3 152 wzorzec dt/ha 418.3 434.2 82.5 86.3 19.6 19.7 odmiany skrobiowe - średniopóźne 1 Pasja Pomorska 3 97 95 92 91-1.2-0.8 odmiany skrobiowe - późne 1 Hinga 3 97 92 106 102 1.8 2.0 2 Inwestor 3 94 96 96 98 0.5 0.3 3 Kuras 3 112 110 106 106-1.1-0.7 Liczba doświadczeń 2 6 2 6 2 6 wzorzec - wszystkie badane odmiany w danej grupie wczesności 152