Waldemar Halota Co warto wiedzieć o wirusie HCV i jego rozpowszechnieniu w Polsce Klinika Chorób Zakaźnych i Hepatologii Collegium Medicum im. L.Rydygiera w Bydgoszczy Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Świat a HCV 2007 - Parlament Europejski - Oświadczenie nr 0087/2006 HCV - poważny problem zdrowotny, wezwanie Rządów państw członkowskich do skoncentrowania się na wczesnej diagnostyce oraz zapewnienia dostępu do leczenia 2008-43 Kongres EASL, Mediolan - choroby wątroby piąta przyczyna zgonów w Europie, propozycja międzynarodowego programu badania chorób wątroby (aspektów medycznych, etycznych i finansowych) 2010 - WHO Resolution on Viral Hepatitis 28 lipiec - Światowy Dzień WZW
Odkrycie wirusa HCV 1974/75 potransfuzyjne wzw bez markerów HAV i HBV (nie-a, nie-b) 1978 eksperymenty na zwierzętach 1989 odkrycie HCV 1990 testy diagnostyczne
Wirus HCV otoczkowy, RNA, rodzina Flaviviridae, rodzaju Hepacivirus, średnica 60 70 nm.
Struktura genomu HCV 5` UTR Białka strukturalne Białka niestrukturalne 3` UTR 5` C E1 E2 NS2 NS3 a 1 192 384 810 1027 747 1489 1658 b NS4 A B NS5A NS5B 1712 1973 2421 3011aa 3` POLSKA 1b ~ 75% 1a ~ 5% 3a ~ 17% 4c+d < 1% peptydaza NS3 proteinaza serynowa NS2-3 metaloproteinaza
Diagnostyka HCV Podstawowy test przesiewowy Test na obecność przeciwciał anty-hcv dodatni wynik świadczy, że pacjent miał kontakt z wirusem HCV Test potwierdzajacy obecność wirusa w organiźmie Test HCV RNA dodatni wynik świadczy o aktywnym zakażeniu
Wzw typu C światowy problem zdrowotny 185 mln ludzi zakażonych 2,8% populacji na świecie szacuje się, że śmiertelność z powodu HCV może się potroić w ciągu następnych 10-20 lat 350 tys./rok zgonów na świecie Europa (0,1-6%) liczba zakażonych HCV 7,3-8,8 mln zapadalność >1,2% kraje południowo-wschodnie zgony 86 tys. osób rocznie WHO <0,1% kraje północne główna przyczyna przeszczepień wątroby Uwe Siebert, Nicolai Muhlberger, Stefan Zeuzem, 2008
Częstość zakażeń HCV w Polsce anty-hcv - 1,9% (~700.000 osób) HCV RNA - 0,6% (~200.000 osób) 72% zakażonych HIV (n=278) 12% hemodializowanych (n=13 680) 7,25% więźniów (n=1860) 0,4% kobiet ciężarnych (n=1600) Wyniki badań przesiewowych - 2009 liczba wykonanych badań anty-hcv - 26 057 liczba anty-hcv (+) - 496 (1,9 %) Ryzyko dodatniego anty-hcv u mężczyzn 2-krotnie większe u mieszkających w miastach 2-krotnie większe > 3 pobytów w szpitalach o połowę większe przetoczenia krwi przed 1992 3-krotnie większe dożylnie przyjmujący narkotyki 7-krotnie większe
Transmisja HCV w Polsce Zakażenia krwiopochodne, drogą płciową (1%) oraz z matki na płód (<1%) Zakażenia poza zakładami służby zdrowia 16% 84% Zakażenia jatrogenne zabiegi upiększające (3%) stosowanie dożylnych i donosowych środków odurzających (10%) kontakt domowy (<1%) (ekspozycja zawodowa -1%) Zieliński A. 2010
Zakażenie HCV - fakty choroba przez wiele lat bezobjawowa moment zakażenia zwykle nieznany poważne zagrożenie zdrowia i życia zbyt późne rozpoznanie przekreśla szanse farmakoterapii
Grupy wysokiego ryzyka zakażenia HCV aminotransferazemia leczeni krwią przed 1992 r. dawcy i biorcy narządów (tkanek) hemodializowani aktywni i byli narkomani osadzeni w zakładach karnych zakażeni HIV i/lub HBV ryzyko transmisji wertykalnej i domowej (+ kontakty seksualne) przybywający z terenów endemicznych personel ochrony zdrowia Sarrazin C. Z. Gastroenterol., 2010
Modele progresji choroby włóknienie 0 Progresja 1 2 szybka pośrednia wolna 3 4 5-10 lat 15-30 lat > 30 lat marskość HCC 3%/r niewyrównanie 5%-10%/r zgon 2%-5%/r Alberti, London 1998
Progresja włóknienia do S4 a wiek i czas zakażenia 1.00 0.75 >50 41 50 wiek 31 40 0.50 21 30 0.25 <21 0.00 0 10 20 30 40 Czas trwania zakażenia (lata) Poynard et al. J Hepatol. 2001;34:730 739
Marskość wątroby HCV szanse przeżycia z wyrównaną marskością wątroby 3 lata 96% 5 lat 91% 10 lat 79% szanse maleją o połowę w przypadku dekompensacji marskości (ryzyko dekompensacji 5-10%/rok) po 5 latach od rozpoznania marskości ryzyko niewydolności wątroby 18% ryzyko HCC 7% ryzyko zgonu 9%
SVR (%) Skuteczność terapii pzw C 1989? 1991? 1998 2001 2011 2012 2015 100 80-90 92-100 80 66-75 60 40 33-38 42-46 20 6 13 0 IFN 24 weeks IFN 48 weeks IFN+RBV 48 weeks PegIFN +RBV 48 weeks TVR/BOC +PegIFN +RBV SMV/SOF +PegIFN +RBV Future all-oral DAAs IFN-free
Zakażenie HCV - wirusowa bomba zegarowa bez czynnego poszukiwania zakażonych, ich monitorowania i leczenia narażamy się na trudne do oszacowania koszty Change in viremice infections, by scenario, 2013-2030 Diagnozowanie i leczenie do 15 tys. osób rocznie wyeliminuje 90% zakażonych do 2030 roku
Konsekwencje zaniechań diagnostycznych i terapeutycznych zdrowotne i epidemiologiczne marskość i rak wątroby generowanie nowych zakażeń ekonomiczne i społeczne długotrwałe leczenie, hospitalizacje, absencja, renty chorobowe i rodzinne prawne coraz wyższe odszkodowania ubezpieczeniowe wyższe składki przy mniejszym zakresie ubezpieczenia pzw marskość rak