Roczne sprawozdanie Rady dotyczące dostępu do dokumentów 2010

ISSN 1830-4141 PL SEKRETARIAT GENERALNY RADY Roczne sprawozdanie Rady dotyczące dostępu do dokumentów 2010 SPRAWOZDANIA MAJ 2011

Roczne sprawozdanie Rady dotyczące dostępu do dokumentów 2010 MAJ 2011

Uwaga Niniejsza broszura jest publikacją Sekretariatu Generalnego Rady i służy wyłącznie do celów informacyjnych. Informacje o Radzie Europejskiej i Radzie Unii Europejskiej można znaleźć na następujących stronach: www.european-council.europa.eu www.consilium.europa.eu Informacji udziela też Sekcja Informacji Publicznej przy Sekretariacie Generalnym Rady pod adresem: Rue de la Loi/Wetstraat 175 1048 Bruxelles/Brussel BELGIQUE/BELGIË tel.: +32 22815650 faks: +32 22814977 www.consilium.europa.eu/infopublic Wiele informacji o Unii Europejskiej można znaleźć w portalu Europa (http://europa.eu). Dane katalogowe znajdują się na końcu niniejszej publikacji. ISBN 978-92-824-2948-8 doi:10.2860/90871 Unia Europejska 2011 Powielanie materiałów dozwolone pod warunkiem podania źródła. Printed in Belgium

Niniejsza broszura zawiera roczne sprawozdanie Rady z wykonania w 2010 roku rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 w sprawie publicznego dostępu do dokumentów. Sprawozdanie, przyjęte przez Radę w maju 2011 roku, przedstawia, jakie regulacyjne, administracyjne i praktyczne działania podjęła Rada, by zrealizować przepisy rozporządzenia (WE) nr 1049/2001. W sprawozdaniu zamieszczono również informacje o publicznym rejestrze dokumentów Rady oraz dane statystyczne o publicznym dostępie do dokumentów. Dodatkowo w dokumencie tym zaprezentowano najważniejsze wydarzenia odnotowane w dziewiątym roku stosowania odnośnego rozporządzenia i dokonano przeglądu skarg skierowanych w roku 2010 do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich oraz orzeczeń wydanych w tym roku przez sądy Unii Europejskiej na mocy rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 w sprawach dotyczących dostępu do dokumentów Rady. Dodatkowe informacje (i wcześniejsze sprawozdania) o dostępie do dokumentów Rady i o innych kwestiach związanych z przejrzystością można znaleźć na stronie internetowej www.consilium.europa.eu w zakładce Dokumenty / Polityka dotycząca dostępu do dokumentów Rady. 3

SPIS TREŚCI Strona WPROWADZENIE 7 I. DZIAŁANIA REGULACYJNE, ADMINISTRACYJNE I 8 PRAKTYCZNE 1. Publiczny rejestr dokumentów Rady 8 2. Działania praktyczne 9 3. Przejrzystość ustawodawcza 10 4. Instrukcje wewnętrzne, sesje szkoleniowe, personel 11 II. ANALIZA WNIOSKÓW O PUBLICZNY DOSTĘP DO 12 DOKUMENTÓW 1. Profil zawodowy i rozmieszczenie geograficzne wnioskodawców 12 2. Dziedziny objęte wnioskami 13 3. Liczba przeanalizowanych dokumentów i przypadków 13 odmowy dostępu III. ZASTOSOWANIE WYJĄTKÓW OD PRAWA PUBLICZNEGO 14 DOSTĘPU Powody odmowy 14 IV. NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA 15 1. Wniosek o przekształcenie rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 15 2. Międzyinstytucjonalny komitet ds. dostępu do dokumentów 15 V. SKARGI ZŁOŻONE DO EUROPEJSKIEGO RZECZNIKA PRAW 16 OBYWATELSKICH I WNIESIONE POZWY SĄDOWE 1. Skarga złożona do europejskiego rzecznika praw obywatelskich 16 2. Pozwy sądowe 17 VI. UWAGI KOŃCOWE 18 ZAŁĄCZNIK: DANE STATYSTYCZNE DOTYCZĄCE PUBLICZNEGO 21 DOSTĘPU DO DOKUMENTÓW RADY 5

WPROWADZENIE Artykuł 17 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 2001 r. w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji stanowi, że,,każda instytucja opublikuje corocznie sprawozdanie za poprzedni rok wyszczególniające liczbę przypadków, w których instytucja odmówiła prawa dostępu do dokumentów, przyczyny takich odmów oraz liczbę dokumentów sensytywnych nieujętych w rejestrze 1. Niniejsze sprawozdanie dotyczy wykonania przez Radę rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 w roku 2010. Podobnie jak we wcześniejszych sprawozdaniach rocznych 2 część I niniejszego sprawozdania prezentuje, jakie działania regulacyjne, administracyjne i praktyczne podjęła Rada w minionym roku, by wykonać przepisy rozporządzenia (WE) nr 1049/2001. Część II omawia dane statystyczne na temat wniosków o publiczny dostęp do dokumentów w okresie referencyjnym. Część III bardziej szczegółowo przedstawia stosowanie przez Radę na mocy art. 4 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 wyjątków od prawa dostępu do dokumentów. Część IV prezentuje najważniejsze wydarzenia odnotowane w dziewiątym roku wykonywania rozporządzenia, a część V poświęcona jest skargom złożonym do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich oraz pozwom sądowym. Część VI, podsumowująca, zawiera uwagi końcowe. 1 2 Zob. wcześniejsze sprawozdania Rady (7957/03, 8036/04, 8896/05, 13354/1/06 REV 1, 8184/07, 8475/08, 8503/09 i 8486/10 + COR 1) oraz Komisji (COM (2003) 216 wersja ostateczna, COM (2004) 347 wersja ostateczna, COM (2005) 348 wersja ostateczna, COM (2007) 548 wersja ostateczna, COM (2007) 841 wersja ostateczna, COM (2008) 630 wersja ostateczna, COM (2009) 331 wersja ostateczna i COM (2010) 351 wersja ostateczna). Jeżeli chodzi o sprawozdania Parlamentu Europejskiego za lata 2002 2010, zob. noty od Sekretarza Generalnego Parlamentu Europejskiego do Biura z dnia 23 stycznia 2003 r. (PE 324.992/BUR), 19 lutego 2004 r. (PE 338.930/BUR/NT), 7 marca 2005 r. (PE 352.676/BUR./ANN.), 22 marca 2006 r. (PE 371.089/BUR./ANN.), 23 kwietnia 2007 r. (PE 388.097.BUR), 18 kwietnia 2008 r. (PE 402.460/BUR/ANN), 9 czerwca 2009 r. (PE 421.924/BUR/ANN) i 30 kwietnia 2010 r. (PE 439.692/BUR.ANN.1). Ponadto, zgodnie z art. 17 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001, Komisja opublikowała w dniu 30 stycznia 2004 r. sprawozdanie z wdrożenia zasad tego rozporządzenia (COM (2004) 45 wersja ostateczna). Zob. dokumenty 7957/03, 8036/04, 8896/05, 13354/1/06 REV 1, 8184/07, 8475/08, 8503/09 i 8486/10 + COR 1. 7

I. DZIAŁANIA REGULACYJNE, ADMINISTRACYJNE I PRAKTYCZNE 1. Publiczny rejestr dokumentów Rady Na mocy art. 11 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 instytucje są zobowiązane do stworzenia rejestru dokumentów dostępnego drogą elektroniczną. Publiczny rejestr dokumentów Rady, który działa od dnia 1 stycznia 1999 r., zawiera odnośniki dokumentów Rady wprowadzonych do niego za pomocą automatycznego systemu archiwizującego. A zatem wszelkie niesensytywne dokumenty przedłożone Radzie lub jednemu z jej organów przygotowawczych, które mają służyć za podstawę obrad, mogą wpłynąć na proces decyzyjny lub odzwierciedlają postępy w określonej materii, są automatycznie umieszczane w rejestrze. W przypadku dokumentów sensytywnych 3 autor wskazuje odnośniki, które można umieścić w rejestrze 4. Rejestr daje obywatelom dostęp do pełnego tekstu wielu dokumentów, które zgodnie z art. 11 załącznika II do regulaminu wewnętrznego Rady muszą zostać bezpośrednio upublicznione, gdy tylko znajdą się w obiegu 5. Są to między innymi dokumenty należące do następujących kategorii: Wstępne porządki posiedzeń Rady i jej organów przygotowawczych 6 ; Dokumenty przedłożone Radzie, które w porządku jej obrad są umieszczone w punkcie obrady ustawodawcze lub którym towarzyszy uwaga obrady otwarte dla publiczności lub debata jawna zgodnie z art. 8 regulaminu wewnętrznego 7 ; W dziedzinie ustawodawstwa: przedkładane do zatwierdzenia Coreperowi i/lub Radzie noty do punktów I/A i A dotyczące aktów, o których mowa w art. 8 ust. 1 regulaminu wewnętrznego, a także projekty aktów ustawodawczych oraz aktów, o których mowa w art. 8 ust. 1 regulaminu, do których noty te się odnoszą; Akty przyjęte przez Radę w zwykłej lub specjalnej procedurze ustawodawczej oraz wspólne teksty zatwierdzone przez komitet pojednawczy w ramach zwykłej procedury ustawodawczej; Wszelkie inne teksty przyjęte przez Radę i przeznaczone do publikacji w Dzienniku Urzędowym; Dokumenty pochodzące od strony trzeciej, które zostały upublicznione przez autora lub za jego zgodą. 3 4 5 6 7 Do celów rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 określenie,,dokumenty sensytywne oznacza dokumenty oznaczone klauzulą,,confidentiel,,,secret lub,,très SECRET/TOP SECRET. Informacje na ten temat zob. art. 9 ust. 1 rozporządzenia. Zob. art. 9 ust. 2 oraz art. 11 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001. W roku 2010 za pośrednictwem rejestru upubliczniono gdy tylko znalazły się w obiegu 131 204 dokumenty. Nie udostępnia się bezpośrednio, po tym jak znajdą się w obiegu, tych wstępnych porządków posiedzeń organów przygotowawczych Rady, które są objęte wyjątkiem od prawa publicznego dostępu do dokumentów (przewidzianym w art. 4 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001). Wyjątek ten zwykle dotyczy niektórych organów przygotowawczych zajmujących się kwestiami wojskowymi i kwestiami bezpieczeństwa. Zob. art. 11 ust. 5 lit. b) załącznika II do regulaminu wewnętrznego Rady (Dz.U. L 325 z 11.12.2009, s. 53 54). Dodatkowe informacje na ten temat zob. pkt I.3 niniejszego sprawozdania, s. 7 8. 8

Na dzień 31 grudnia 2010 r. rejestr zawierał 1 545 754 dokumenty (we wszystkich językach łącznie), z których 1 163 489 (75,3%) było dokumentami ogólnodostępnymi, udostępnionymi w formacie do pobrania (PDF lub HTML). Liczba dokumentów zamieszczonych w rejestrze wzrosła zatem o 12,7% w stosunku do liczby z 2009 roku (1 545 754 na koniec 2010 roku wobec 1 371 608 na koniec grudnia 2009 roku), a liczba dokumentów bezpośrednio dostępnych przez rejestr o 11,8% (1 163 489 na koniec 2010 roku wobec 1 039 973 na koniec 2009 roku). Należy zauważyć, że w 2010 roku znaczna liczba publicznych dokumentów Rady (22 680) powstałych w innych formatach niż PDF i HTML została przekonwertowana na format PDF i dokumenty te można już pobrać przez rejestr publiczny. Ponadto na dzień 31 grudnia 2010 r. rejestr zawierał 24 093 dokumenty oznaczone kodem P/A (tzn. częściowo dostępne), w tym 4 317, które były dostępne on-line (w formacie PDF) 8. Dokumentów typu P/A umieszczonych w rejestrze przed dniem 1 lutego 2004 r. (od kiedy to wszystkie nowe dokumenty sklasyfikowane jako częściowo dostępne są bezpośrednio dostępne dla społeczeństwa przez rejestr) zazwyczaj nie można pobrać, ale można się zwrócić z wnioskiem o ich udostępnienie. W 2010 roku do publicznego rejestru dokumentów Rady zalogowało się 589 279 różnych użytkowników. Całkowita liczba odwiedzin w 2010 roku wyniosła 1 411 312, a liczba wyświetleń (mierzona liczbą obejrzanych ekranów) 17 110 172. W okresie, o którym mowa, stworzono 393 dokumenty sensytywne (w języku oryginalnym), z których 31 opatrzono klauzulą SECRET UE, a 362 CONFIDENTIEL UE. Z dokumentów tych 25 opatrzonych klauzulą CONFIDENTIEL UE jest wymienionych w rejestrze, zgodnie z art. 9 ust. 2 oraz art. 11 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001. 2. Działania praktyczne Na mocy rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 rozpatrzone muszą zostać wszystkie wnioski o publiczny dostęp do dokumentów przechowywanych przez Radę i dotyczących polityk, działań I decyzji leżących w jej kompetencjach, w tym wnioski o dostęp do dokumentów niejawnych. Rozpatrywanie wniosków o publiczny dostęp do dokumentów niejawnych wymaga dokładnej analizy ze strony odpowiednich działów Sekretariatu Generalnego Rady. W 2010 roku Dział Przejrzystości przeanalizował 617 dokumentów niejawnych, z których 41 było opatrzonych klauzulą CONFIDENTIEL UE, a 576 RESTREINT UE 9. W celu przeprowadzenia analizy pracownicy Działu Przejrzystości systematycznie konsultują się z odpowiednimi autorami/działami. 8 9 Częściowe ujawnienie jest praktykowane zgodnie z art. 4 ust. 6 rozporządzenia. Przedmiotowe dokumenty dotyczyły zwłaszcza wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych (39%), wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (24%) oraz europejskiej polityki bezpieczeństwa i obrony (22%). 9

W 2010 roku Sekretariat Generalny Rady skorzystał w 28% przypadków z możliwości wydłużenia terminu przewidzianego na analizę wniosków wstępnych. Średni czas rozpatrywania wniosków wyniósł w 2010 roku 17 dni roboczych (wobec 14 dni w 2009 roku). Po części wynikało to z faktu, że w 2010 roku do Sekretariatu Generalnego wpłynęły bardziej złożone wnioski niż w 2009 roku, związane z bardzo dużą liczbą dokumentów, i Sekretariat musiał porozumieć się z wnioskodawcami tak jak przewidziano to w art. 6 ust. 3 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 w celu znalezienia optymalnego rozwiązania, jeżeli chodzi o termin rozpatrzenia wniosków. W przypadku ponownych wniosków, które analizuje Grupa Robocza ds. Informacji, by następnie przedłożyć projekt decyzji w ich sprawie Coreperowi i Radzie do przyjęcia, w 2010 roku średni czas ich rozpatrywania wyniósł 28 dni roboczych w porównaniu z 26 dniami roboczymi w 2009 roku 10. W maju i czerwcu 2010 roku anulowano dwa posiedzenia Grupy Roboczej ds. Informacji, co sprawiło, że pracownicy Działu Przejrzystości musieli częściej niż w roku poprzednim wydłużać termin rozpatrzenia ponownych wniosków. Zgodnie z art. 4 ust. 6 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 Rada z zasady rozważa, czy ujawnić fragmenty dokumentów będących przedmiotem wniosku. Przyczynia się tym samym do większej jawności, zwłaszcza w dziedzinie ustawodawstwa. Jeżeli dokument jest nadal omawiany na forum Rady lub jej organów przygotowawczych I przedstawia stanowiska delegacji, jego pełne udostępnienie mogłoby zakłócić prawidłowy przebieg negocjacji. W takich przypadkach Rada stosuje art. 4 ust. 3 rozporządzenia i udziela publicznego dostępu do treści wciąż omawianych dokumentów przygotowawczych, usunąwszy jedynie pojawiające się w nich nazwy delegacji. Zainteresowane strony mogą w ten sposób śledzić postępy dyskusji, nie zakłócając procesu decyzyjnego tej instytucji. Praktyka ta nie wyklucza jednak możliwości zastosowania innych wyjątków ustanowionych w art. 4 rozporządzenia. 3. Przejrzystość ustawodawcza Oprócz dokumentów, które udostępnia się za pomocą rejestru na wniosek o publiczny dostęp do dokumentu wystosowany na mocy rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 każdego roku znaczną liczbę dokumentów ustawodawczych udostępnia się zgodnie z art. 11 ust. 6 załącznika II do regulaminu wewnętrznego Rady 11. Przepis ten nakazuje, by o ile nie ma zastosowania żaden z przepisów art. 4 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 po tym jak Rada przyjmie określony akt w zwykłej lub specjalnej procedurze ustawodawczej, komitet pojednawczy zatwierdzi wspólny projekt w ramach zwykłej procedury ustawodawczej lub określony akt zostanie ostatecznie przyjęty, w całości udostępnić obywatelom wszystkie dokumenty przygotowawcze wiążące się z danym aktem ustawodawczym 12. 10 11 12 Ustalony w rozporządzeniu (WE) nr 1049/2001 termin na odpowiedź wynosi 15 dni roboczych, ale istnieje możliwość wydłużenia go o kolejnych 15 dni roboczych w należycie uzasadnionych przypadkach, np. gdy wniosek dotyczy bardzo dużej liczby dokumentów. W tym względzie należy przypomnieć, że zgodnie z art. 15 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej każda instytucja, organ i jednostka organizacyjna Unii opracowuje w swoim regulaminie wewnętrznym szczegółowe przepisy o dostępie do jej dokumentów. W przypadku Rady przepisy te są zawarte w załączniku II do regulaminu wewnętrznego. Ponadto art. 12 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 stanowi, że trzy instytucje bezpośrednio zaangażowane w procedurę ustawodawczą zapewniają lepszy publiczny dostęp do swoich dokumentów, gdy działają w charakterze prawodawcy. Dlatego też w 2010 roku udostępniono w całości ponad 1 500 dokumentów przygotowawczych odnoszących się do określonych aktów ustawodawczych, po tym jak akty te zostały ostatecznie przyjęte. 10

W związku z powyższym należy zauważyć, że stopniowe upublicznianie procesu decyzyjnego Rady, które jest wynikiem przyjęcia przez Radę Europejską w czerwcu 2006 roku ogólnej polityki przejrzystości 13 oraz wejścia w życie w dniu 1 grudnia 2009 r. traktatu z Lizbony, przyczyniło się do poszerzenia publicznego dostępu do dokumentów Rady. Dzieje się tak zwłaszcza w odniesieniu do ustawodawstwa, ale nie wyłącznie. Tak więc art. 11 ust. 5 lit. b) załącznika II do regulaminu wewnętrznego Rady stanowi, że wszystkie dokumenty przedłożone Radzie, które w porządku jej obrad są umieszczone w punkcie obrady ustawodawcze lub którym towarzyszy uwaga debata jawna, są udostępniane publicznie, gdy tylko znajdą się w obiegu 14. W praktyce dokumenty te są udostępniane elektronicznie na internetowej stronie Rady w urzędowych językach Unii Europejskiej. Jednocześnie Sekretariat Generalny Rady przygotowuje wykazy m.in. wszystkich aktów ustawodawczych, które Rada przyjęła w danym miesiącu. Wykaz taki zawiera również informacje o wynikach głosowania i o jego trybie oraz oświadczenia z protokołu Rady dotyczące aktów ustawodawczych 15. 4. Instrukcje wewnętrzne, sesje szkoleniowe, personel W 2010 roku, podobnie jak w latach poprzednich, Sekretariat Rady zorganizował szereg sesji szkoleniowych 16 dla personelu Rady odpowiedzialnego za sporządzanie dokumentów, chcąc zapoznać go z procedurami i praktyką, które należy stosować w odniesieniu do publicznego dostępu do dokumentów. W następstwie reorganizacji wewnętrznej Sekretariatu Rady, w 2009 roku utworzono nową Dyrekcję ds. Przejrzystości, w ramach której sekcja zajmująca się w Radzie dostępem do dokumentów stała się nowym działem (DG F 2 A), odpowiadającym za dostęp do dokumentów I przejrzystość ustawodawczą (16 urzędników). 13 14 15 16 Zob. roczne sprawozdania Rady na temat publicznego dostępu do dokumentów za rok 2006 (s. 17 18) i za rok 2007 (s. 20 21). Zob. zwłaszcza art. 11 ust. 5 załącznika II do regulaminu wewnętrznego Rady. Z miesięcznym wykazem można się zapoznać na internetowej stronie Rady pod adresem www.consilium.europa.eu, zakładka Dokumenty Przejrzystość prawodawstwa Wykaz aktów Rady. Wyniki głosowania nad aktami przyjmowanymi w procedurze współdecyzji można znaleźć na tej samej stronie internetowej pod zakładkami: Dokumenty Przejrzystość prawodawstwa Głosowania publiczne. W okresie referencyjnym zorganizowano łącznie pięć sesji szkoleniowych. 11

II. ANALIZA WNIOSKÓW O PUBLICZNY DOSTĘP DO DOKUMENTÓW W fazie wstępnej wnioski od obywateli o dostęp do dokumentów Rady są rozpatrywane przez Sekretariat Generalny Rady. Jeżeli Sekretariat Generalny Rady całkowicie lub częściowo odmówi udzielenia publicznego dostępu do dokumentu, wnioskodawca może przedłożyć ponowny wniosek, w którym poprosi instytucję o powtórne rozważenie tego stanowiska. Jeśli ponowny wniosek zostanie całkowicie lub częściowo odrzucony, wnioskodawca może złożyć skargę do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich lub wnieść sprawę do Sądu Unii Europejskiej. W załączniku do niniejszego sprawozdania znajdują się dane statystyczne na temat publicznego dostępu do dokumentów Rady za ostatnich pięć lat (2006 2010). W okresie referencyjnym Rada otrzymała od obywateli 2 764 wnioski o dostęp do łącznej liczby 9 184 dokumentów. W 2010 roku liczba dokumentów udostępnionych całkowicie lub częściowo (w następstwie wniosków wstępnych lub ponownych) wyniosła łącznie 7 844. Jak wynika z danych statystycznych na temat korzystania z publicznego rejestru dokumentów Rady on-line, rejestr ten wciąż jest dla obywateli ważnym narzędziem pozwalającym na bieżąco śledzić działalność Unii Europejskiej. 1. Profil zawodowy i rozmieszczenie geograficzne wnioskodawców Wnioski wstępne pochodziły głównie od studentów i pracowników naukowych (33,7 %). Wysoko na liście reprezentowanych kategorii społecznych i zawodowych znaleźli się także prawnicy (10,1 %) oraz przedstawiciele przemysłu, handlu i grup nacisku (18,3 %). Ponieważ wnioskodawcy nie muszą podawać swojej tożsamości ani powodu składania wniosku wysyłanego zwykle pocztą elektroniczną zawody znacznej ich liczby (13,4 %) nie są znane. Większość ponownych wniosków pochodziła ze środowiska akademickiego, tzn. od studentów i pracowników naukowych (42,3 %). Jednak w 2010 roku wzrosła także liczba ponownych wniosków od przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego, w tym różnych grup interesu, oraz z sektora przemysłu i handlu (23, 1% wobec 15,6% w 2009 roku). Choć w 2010 roku 7,7 % ponownych wniosków o publiczny dostęp pochodziło od dziennikarzy, wnioskodawcy reprezentujący tę kategorię złożyli zaledwie 2,6 % wniosków w fazie wstępnej. Jest to spowodowane głównie faktem, że rejestry dokumentów prowadzone przez instytucje publiczne są dla prasy tylko jednym z szeregu możliwych źródeł informacji. Poza tym zdecydowana większość dziennikarzy jest zainteresowana głównie najświeższymi informacjami. Nic więc dziwnego, że nieliczne wnioski dziennikarzy o publiczny dostęp do dokumentów wiązały się z dziennikarstwem śledczym i dlatego miały charakter zbliżony do charakteru wniosków pochodzących od pracowników naukowych. Jeśli chodzi o geograficzne rozmieszczenie wnioskodawców, większość wniosków wstępnych pochodziła z Belgii (29,3 %), Niemiec (13,9%) i Zjednoczonego Królestwa (9%). Wnioski pochodzące z państw niebędących członkami UE stanowiły 6,8 % całości. Ponowne wnioski pochodziły głównie z Belgii (28 %), Niemiec (20 %) i Zjednoczonego Królestwa (16%) 17. Wnioski o publiczny dostęp pochodzące z krajów kandydujących stanowiły 4% wszystkich ponownych wniosków; z innych państw trzecich nie wpłynęły w 2010 roku żadne ponowne wnioski. 17 W 2009 roku większość ponownych wniosków pochodziła z Niemiec (25,8%) i Belgii (22,6%). 12

Stosunkowo wysoką liczbę wniosków wstępnych i ponownych pochodzących z Belgii można wyjaśnić faktem, że w Brukseli główną siedzibę ma szereg wielonarodowych spółek i międzynarodowych kancelarii prawnych, a także wiele stowarzyszeń reprezentujących różne sektory gospodarcze i przemysłowe na szczeblu europejskim. 2. Dziedziny objęte wnioskami Jeżeli chodzi o dziedziny objęte wnioskami, to w porównaniu z rokiem poprzednim wzrosło zainteresowanie stosunkami zewnętrznymi oraz wspólną polityka zagraniczną i bezpieczeństwa (14,4 % w 2010 roku wobec 12,2 % w 2009 roku). Nadal malała zaś liczba wniosków dotyczących obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości (14 % w 2010 roku wobec 15,3% w 2009 roku i 25,4% w 2008 roku) 18. W następnej kolejności wnioski dotyczyły dokumentów z dziedziny środowiska (10,7 %), rynku wewnętrznego (7,9 %), podatków (7,5 %) oraz polityki zdrowotnej i konsumenckiej (5,6%). Wzrosło ponadto zainteresowanie pytaniami parlamentarnymi (5,3 % wniosków w 2010 roku wobec 4,1% w 2009 roku). Warto również wspomnieć o polityce gospodarczej i pieniężnej, która budzi prawie dwukrotnie większe zainteresowanie niż rok wcześniej (4,4 % wobec 2,6% w 2009 roku). Dość znacznie wzrosła liczba wniosków dotyczących środowiska (10,7 % w 2010 roku wobec 8,6 % w 2009 roku) 19. Należy jednak zauważyć, że choć liczba wniosków o dostęp do dokumentów związanych z procedurami ustawodawczymi w ciągu ostatnich lat dość równomiernie się zmniejsza, nie musi to oznaczać spadku zainteresowania obywateli tą dziedziną, ale może być konsekwencją tego, że znaczna liczba dokumentów ustawodawczych jest udostępniana poprzez publiczny rejestr dokumentów Rady, gdy tylko znajdzie się w obiegu. W 2010 roku wprowadzono w ten sposób do obiegu jako dokumenty publiczne łącznie 131 204 dokumenty (czyli 75,5 % z 173 856 dokumentów powstałych i umieszczonych w rejestrze w ciągu tego roku). 3. Liczba przeanalizowanych dokumentów i przypadków odmowy publicznego dostępu W okresie referencyjnym Sekretariat Generalny przeanalizował 9 184 dokumenty, z których 7 844 (6 475 w całości, a 1 369 częściowo) udostępniono w fazie wstępnej (odpowiedzi udzielił w imieniu Rady Sekretariat Generalny). W odniesieniu do 181 dokumentów złożono 28 ponownych wniosków, w wyniku czego Rada postanowiła udostępnić dodatkowych 118 dokumentów (38 w całości i 80 częściowo). Tak więc spośród 9 184 dokumentów przeanalizowanych w okresie referencyjnym (wnioski wstępne i ponowne łącznie) dostępu odmówiono w przypadku 1 340, co oznacza, że pozytywnej odpowiedzi udzielono na 70,5 % wniosków (dokumenty będące przedmiotem wniosku i ujawnione w całości) lub 85,4 % wniosków, jeśli wziąć pod uwagę również dokumenty, do których udzielono dostępu częściowego. 18 19 W latach 2005 2007 wartości te równomiernie wzrastały (22,5 % w 2005 roku, 24,5 % w 2006 roku oraz 26,8 % w 2007 roku). Spośród dokumentów udostępnionych w całości po wniosku o publiczny dostęp 12,6% dotyczyło środowiska, 12,6% obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, 11,7% wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, 6,9 % podatków, a 6,3 % polityki społecznej. Z całkowitej liczby udostępnionych dokumentów (w całości lub w części) 14,2 % dotyczyło obszaru wolności i bezpieczeństwa, 12,6 % środowiska, 11% wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, 6,4 % polityki społecznej, a 6 % podatków. 13

III. ZASTOSOWANIE WYJĄTKÓW OD PRAWA PUBLICZNEGO DOSTĘPU Powody odmowy W przypadku wniosków wstępnych najczęściej przywoływanym powodem odmowy była w 2010 roku ochrona procesu decyzyjnego dotyczyło to jednej trzeciej przypadków (33 %); kolejnymi powodami były: ochrona interesu publicznego w odniesieniu do stosunków międzynarodowych (24,3 %), do bezpieczeństwa publicznego (7 %) oraz do kwestii obronnych i wojskowych (1,9 %). W 31,7% przypadków powołano się na kilka powodów odmowy: w 45,3% przypadków odmówiono dostępu ze względu na ochronę interesu publicznego w odniesieniu do bezpieczeństwa publicznego w połączeniu z ochroną interesu publicznego w odniesieniu do stosunków międzynarodowych, a w 37,4 % ze względu na ochronę instytucyjnego procesu decyzyjnego, regularnie wspominając przy tym o konieczności ochrony interesu publicznego w odniesieniu do stosunków międzynarodowych, w tym negocjacji handlowych, rozszerzenia itp. Jeśli chodzi o ponowne wnioski, na ochronę interesu publicznego w odniesieniu do stosunków międzynarodowych powołano się w 2010 roku w 55,5 % przypadków (14,5 % w 2009 roku), a na ochronę interesu publicznego w odniesieniu do bezpieczeństwa publicznego w 38,1% przypadków (7,6 % w 2009 roku). W 4,8 % przypadków powołano się na kilka powodów. Najczęściej była nim ochrona interesu publicznego w odniesieniu do bezpieczeństwa publicznego w połączeniu z ochroną interesu publicznego w odniesieniu do stosunków międzynarodowych (66,6 % przypadków). Na ochronę postępowania sądowego i porady prawnej (wyjątek ustanowiony w art. 4 ust. 2 tiret drugie rozporządzenia (WE) nr 1049/2001) jako na powód całkowitej odmowy dostępu powołano się w 2010 roku w fazie wstępnej w 0,8% przypadków (wobec 0,4 %, również w fazie wstępnej, w 2009 roku); w przypadku ponownych wniosków w roku 2010 ani razu nie powołano się na nią jako na jedyny powód odmowy całkowitego dostępu, co było powtórzeniem sytuacji z roku 2009. Jeśli wspomnianym wyjątkom podlegają tylko pewne fragmenty dokumentu, o którego udostępnienie występuje wnioskodawca, pozostałe jego fragmenty zostają udostępnione zgodnie z art. 4 ust. 6 rozporządzenia. Powodem częściowej odmowy dostępu, na który w 2010 roku powoływano się w fazie wstępnej najczęściej, była ochrona procesu decyzyjnego w ponad połowie przypadków (51,7% wobec 40% w 2009 roku), a w dalszej kolejności ochrona interesu publicznego w odniesieniu do stosunków międzynarodowych (11,9%) oraz ochrona postępowania sądowego i porady prawnej (8,1%). Jeżeli chodzi o wnioski ponowne, w 2010 roku najczęściej przywoływanym powodem częściowej odmowy dostępu były: ochrona interesu publicznego w odniesieniu do stosunków międzynarodowych (26,2%) i ochrona procesu decyzyjnego (15%). W 57,7% przypadków, kiedy to w 2010 roku częściowego dostępu udzielono w następstwie ponownych wniosków, powołano się na kilka powodów. Najczęściej była to ochrona interesu publicznego w odniesieniu do bezpieczeństwa publicznego w połączeniu z ochroną interesu publicznego w odniesieniu do stosunków międzynarodowych (60,3% przypadków). 14

IV. NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA 1. Wniosek o przekształcenie rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 W dniu 7 maja 2008 r. Komisja przedłożyła Parlamentowi i Radzie wniosek o przekształcenie rozporządzenia 1049/2001 20 ; przekształcenie ma służyć zmodyfikowaniu niektórych przepisów tego rozporządzenia, tak by przede wszystkim uwzględnić w nich wejście w życie rozporządzenia w sprawie konwencji z Aarhus 21 o dostępie do informacji w sprawach dotyczących środowiska oraz orzecznictwo w dziedzinie dostępu do dokumentów. Parlament Europejski nie zdążył zakończyć pierwszego czytania przed wyborami w czerwcu 2009 roku, ale podjął na nowo prace nad tym dossier w 2010 roku. Jeżeli chodzi o Radę, oczekuje się, że gdy Parlament zakończy pierwsze czytanie, co ma nastąpić w pierwszej połowie 2011 roku, Grupa Robocza ds. Informacji powróci do analizy wniosku przekształceniowego. Wejście w życie w dniu 1 grudnia 2009 r. traktatu z Lizbony spowodowało, że rozporządzenie należy dostosować do przepisów tego traktatu, zwłaszcza rozszerzyć prawo publicznego dostępu do dokumentów wszystkich instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii. W związku z tym Komisja w nocie wyjaśniającej dotyczącej dostosowania wniosku do traktatu 22 oświadczyła, że zmiany dopasowujące rozporządzenie do art. 15 ust. 3 TFUE można zawrzeć w przekształconej wersji rozporządzenia 1049/2001, ale jeżeli obecna procedura legislacyjna nie będzie postępować w rozsądnym tempie, Komisja jest skłonna rozważyć przedłożenie wniosku zmieniającego rozporządzenie 1049/2001, ograniczając się w nim do zmian wymaganych w związku z art. 15 ust. 3 TFUE. 2. Międzyinstytucjonalny komitet ds. dostępu do dokumentów W myśl art. 15 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 instytucje mają ustanowić komitet międzyinstytucjonalny, który będzie się zajmował analizą sprawdzonych rozwiązań, rozstrzyganiem ewentualnych sporów i omawianiem przyszłych zmian w publicznym dostępie do dokumentów. Od grudnia 2009 roku komitet nie spotkał się ani razu na szczeblu politycznym. Pięć razy w 2010 roku spotkali się jednak przedstawiciele działów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji odpowiedzialnych za wykonanie rozporządzenia (WE) nr 1049/2001; chcieli przy tej okazji porównać i wymienić praktyczne doświadczenia związane z wykonywaniem rozporządzenia, również w świetle najnowszego orzecznictwa w sprawie dostępu do dokumentów. 20 21 22 COM(2008) 229 wersja ostateczna. Zob. także roczne sprawozdanie Rady dotyczące publicznego dostępu do dokumentów za rok 2008, s. 15 16. Rozporządzenie (WE) nr 1367/2006, zob. załącznik 3. Zob. dok. 5461/10. 15

V. SKARGI ZŁOŻONE DO EUROPEJSKIEGO RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH I WNIESIONE POZWY SĄDOWE 1. Skarga złożona do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich Ta część sprawozdania odnosi się do skarg przeciwko Radzie dotyczących stosowania przez nią rozporządzenia (WE) nr 1049/2001. Jedyna wniesiona przeciwko Radzie w roku 2010 skarga dotycząca publicznego dostępu jest opisana poniżej. Ta skarga została zamknięta przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich decyzją z dnia 22 listopada 2010 r. Obecnie Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich rozpatruje jeszcze jedną skargę przeciwko Radzie dotyczącą niewłaściwego administrowania w ramach stosowania przez Radę rozporządzenia (WE) nr 1049/2001; sprawa ta opisana jest w rocznym sprawozdaniu za rok 2009, do którego odsyła się czytelnika 23. Zgodnie z art. 3 ust. 2 statutu Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich dwa dokumenty związane z wyżej wspomnianymi skargami zostały poddane kontroli przez służby Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w siedzibie Sekretariatu Rady w dniu 10 września i 11 listopada 2010 r. Ponadto Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich wydał w roku 2010 decyzje w trzech sprawach dotyczących skarg przeciwko Radzie wniesionych w roku 2008 i 2009. W sprawach 944/2008/OV 24 i 90/2009/(JD)OV 25, które zostały zamknięte w dniach 29 czerwca i 23 lipca 2010 r., Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich orzekł, że Rada miała prawo zastosować kwestionowany wyjątek, by odmówić publicznego dostępu do odnośnych dokumentów i że w związku z tym nie dopuściła się niewłaściwego administrowania. Jeśli chodzi o skargę 523/2009/TS 26, Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich zamknął sprawę w dniu 14 października 2010 r. i orzekł, że Rada, odmawiając pełnego publicznego dostępu do dokumentu, o który wnioskowano, należycie dopełniła obowiązku wydania stosownego uzasadnienia i że w związku z tym nie dopuściła się niewłaściwego administrowania. Skarga 1505/2010/VIK przedłożona Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich w dniu 5 lipca 2010 r. Skarga ta odnosi się do decyzji Rady z dnia 31 maja 2010 r., w której Rada odmówiła na mocy art. 4 ust. 1 lit. 1 tiret pierwsze rozporządzenia 1049/2001 (ochrona interesu publicznego w odniesieniu do bezpieczeństwa publicznego) pełnego dostępu publicznego do dokumentu 16869/1/09 REV 1 z dziedziny wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, a konkretnie do dokumentu dotyczącego kwestii małoletnich bez opieki przybywających na terytorium UE. Jednak zgodnie z art. 4 ust. 6 rozporządzenia Rada udzieliła częściowego dostępu do tych fragmentów dokumentu, które uznała za niepodlegające wyżej wspomnianemu wyjątkowi. Skarżący utrzymywał w swojej skardze, że decyzja Rady, by nie ujawniać niektórych fragmentów dokumentu 16869/1/09 REV 1, była niewłaściwa. Stwierdził, że Rada powinna była udzielić mu dostępu do całego dokumentu. 23 24 25 26 Skarga 1170/2009/KM złożona do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w dniu 30 kwietnia 2009 r. (wciąż w toku) jest streszczona w rocznym sprawozdaniu Rady dotyczącym publicznego dostępu do dokumentów za rok 2009, s. 18. Zob. roczne sprawozdanie Rady za rok 2008 dotyczące publicznego dostępu do dokumentów, s. 17. Zob. roczne sprawozdanie Rady za rok 2009 dotyczące publicznego dostępu do dokumentów, s. 17. Zob. roczne sprawozdanie Rady za rok 2009 dotyczące publicznego dostępu do dokumentów, s. 17 18. 16

W dniu 27 lipca 2010 r. Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich poinformował Radę i skarżącego, że w pierwszej kolejności uważa za użyteczne zapoznać się ze spornym dokumentem. W dniu 11 listopada 2010 r. przedstawiciele urzędu Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich zapoznali się z dokumentem w siedzibie Rady. W wyniku tej kontroli Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich orzekł, że nie ma wystarczających podstaw do otwarcia dochodzenia w sprawie tej skargi, i w związku z tym zamknął sprawę. 2. Pozwy sądowe Oddalone lub usunięte z rejestru przez Sąd wnioski o stwierdzenie nieważności W roku 2010 Sąd wydał dwa postanowienia we wniesionych przeciwko Radzie sprawach o stwierdzenie nieważności jej decyzji dotyczących publicznego dostępu do dokumentów tej instytucji. Sprawa T-359/09 Jurašinović przeciwko Radzie dotyczy wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji wydanej w dniu 17 czerwca 2009 r. przez Sekretariat Generalny Rady dotyczącej odmowy publicznego dostępu do sprawozdań Unii Europejskiej z działań prowadzonych przez obserwatorów w okolicach miasta Knin w Chorwacji w sierpniu 1995 r.; sprawa dotyczy także wniosku o stwierdzenie nieważności dorozumianej decyzji Rady o odrzuceniu ponownego wniosku złożonego przez wnioskodawcę 27. W postanowieniu z dnia 17 czerwca 2010 r. Sąd oddalił wniosek o stwierdzenie nieważności jako niedopuszczalny ze względu na to, że podważa on odpowiedź Sekretariatu Generalnego na wniosek wstępny, i stwierdził, że nie istnieje potrzeba orzekania co do pozostałej części wniosku o stwierdzenie nieważności, ponieważ wnioskodawca nie ma już interesu we wszczynaniu postępowania przeciwko dorozumianej ponownej decyzji Rady. Sprawa T-3/08 Coedo Suárez przeciwko Radzie dotyczy wniosku o stwierdzenie nieważności decyzji Rady z dnia 30 października 2007 r. odmawiającej publicznego dostępu do sprawozdania sporządzonego przez Biuro Bezpieczeństwa podlegające Sekretariatowi Generalnemu Rady na temat wypadku, w którym uczestniczyło dwóch członków personelu 28. Po otrzymaniu od wnioskodawcy informacji o chęci zakończenia postępowania Sąd, postanowieniem z dnia 10 stycznia 2011 r., usunął sprawę z rejestru. Wnioski o stwierdzenie nieważności nadal rozpatrywane przez Sąd Pięć spraw, w których podważono zgodność z prawem decyzji o odmowie dostępu podjętych przez Radę na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1049/2001, jest obecnie rozpatrywanych przez Sąd; trzy z nich zostały opisane w sprawozdaniu Rady za rok 2009 dotyczącym publicznego dostępu do dokumentów 29. Dwie sprawy wniesione do Sądu przeciwko Radzie w roku 2010 są streszczone poniżej. Nowe wnioski o stwierdzenie nieważności decyzji Rady o odmowie publicznego dostępu do dokumentów W roku 2010 złożono dwa wnioski o stwierdzenie nieważności decyzji Rady o odmowie dostępu publicznego do dokumentów na podstawie rozporządzenia (WE) nr 1049/2001. 27 28 29 Zob. roczne sprawozdanie Rady za rok 2009 dotyczące publicznego dostępu do dokumentów, s. 19. Zob. roczne sprawozdanie Rady za rok 2008 dotyczące publicznego dostępu do dokumentów, s. 18. T-233/09 Access Info Europe przeciwko Radzie, T-465/09 Jurašinović przeciwko Radzie oraz T-529/09 Sophie In't Veld przeciwko Radzie. Zob. roczne sprawozdanie Rady za rok 2009 dotyczące publicznego dostępu do dokumentów, s. 19. 17

W sprawie T-63/10 Jurašinović przeciwko Radzie skarżący złożył wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji Rady z dnia 7 grudnia 2009 r., w której Rada odrzuciła ponowny wniosek skarżącego dotyczący publicznego dostępu do dokumentów przekazanych przez tę instytucję Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu dla Byłej Jugosławii (MTKJ) w ramach postępowania prowadzonego przez Trybunał przeciwko Antemu Gotovinie, a także do korespondencji wymienionej w tym względzie między instytucjami Unii Europejskiej a MTKJ. W skierowanej do Sądu sprawie T-452/10 ClientEarth przeciwko Radzie Unii Europejskiej skarżący podważył decyzję Rady o odmowie pełnego publicznego dostępu do dokumentu 6865/09 zawierającego opinię Służby Prawnej Rady na temat wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji (przekształcenie), a w szczególności do zalecanych poprawek Parlamentu Europejskiego zamieszczonych w sprawozdaniu z lutego marca 2009 roku, którego autorem był Michael Cashman, sprawozdawca PE. Pozwy sądowe wniesione przeciwko Komisji dotyczące publicznego dostępu do dokumentów (z udziałem Rady) W roku 2010 Trybunał Sprawiedliwości wydał wyrok dotyczący odwołania od wyroku w sprawie C-28/08 P Komisja przeciwko Bavarian Lager Co. Ltd, w której wzięła udział Rada, popierając argumenty Komisji. W wyroku z dnia 29 czerwca 2010 r. Trybunał Sprawiedliwości dokonał wykładni zależności między rozporządzeniem (WE) 1049/2001 a rozporządzeniem (WE) nr 45/2001 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2000 r. o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych przez instytucje i organy wspólnotowe i o swobodnym przepływie takich danych 30. W szczególności Trybunał uznał, że w przypadku gdy we wniosku opartym na rozporządzeniu (WE) nr 1049/2001 wnioskodawca zwraca się o dostęp do dokumentów zawierających dane osobowe, instytucje są zobowiązane stosować przepisy rozporządzenia 45/2001 w całej rozciągłości. VI. UWAGI KOŃCOWE Doświadczenia Rady związane z wykonywaniem rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 w roku 2010 wskazują, że jej rejestr publiczny jest ważnym narzędziem wyszukiwania, przydatnym obywatelom pragnącym korzystać z przysługującego im prawa dostępu do dokumentów. Jak stwierdzono w pierwszej części niniejszego sprawozdania, całkowita liczba odwiedzin w 2010 roku wyniosła 1 411 312, a liczba wyświetleń (mierzona liczbą obejrzanych ekranów) 17 110 172. Na dzień 31 grudnia 2010 r. rejestr zawierał 1 545 754 dokumenty (we wszystkich językach łącznie), z których 1 163 489 (75,3%) było dokumentami ogólnodostępnymi, udostępnionymi w formacie do pobrania (PDF lub HTML). Stanowiło to wzrost o 12,7% w stosunku do liczby dokumentów zawartych w rejestrze w roku 2009 (1 545 754 na koniec 2010 roku wobec 1 371 608 na koniec grudnia 2009 roku) i wzrost o 11,8 % liczby dokumentów dostępnych bezpośrednio przez rejestr (1 163 489 na koniec 2010 roku wobec 1 039 973 na koniec 2009 roku). Należy również zwrócić uwagę, że 75,5% dokumentów Rady sporządzonych w 2010 roku tj. 131 204 z 173 856 dokumentów umieszczonych w tym właśnie roku w rejestrze zostało bezpośrednio upublicznionych, gdy tylko znalazły się w obiegu. 30 Dz.U. L 8 z 12.1.2001, s. 1. 18

Pomimo rosnącej liczby dokumentów bezpośrednio udostępnianych społeczeństwu przez rejestr, gdy tylko znajdą się w obiegu, w okresie referencyjnym odnotowano wzrost liczby wniosków o udzielenie dostępu (o 3,6%). Wnioski o udzielenie dostępu dotyczyły głównie dokumentów zawartych w rejestrze. Jak wynika z danych statystycznych przedstawionych w załączniku do niniejszego sprawozdania, ok. 28 % złożonych w 2010 roku wniosków o udzielenie dostępu do dokumentów Rady odnosi się do wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, stosunków zewnętrznych oraz wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Wyraźnie rośnie również zainteresowanie dokumentami Rady dotyczącymi środowiska oraz polityki gospodarczej i pieniężnej (15,1% wniosków). Łącznie 617 rozpatrywanych dokumentów (czyli ok. 7% dokumentów, o których udostępnienie zwrócono się w 2010 roku) było dokumentami niejawnymi (z czego 41 było opatrzone klauzulą CONFIDENTIEL UE, a 576 klauzulą RESTREINT UE). W często bardzo złożonym procesie analizy takich dokumentów uczestniczy personel Rady odpowiedzialny za jak najszybsze rozpatrywanie otrzymanych wniosków, lecz także urzędnicy różnych działów, które przygotowały przedmiotowe dokumenty; urzędnicy ci są regularnie proszeni w ramach wewnętrznych procedur konsultacji między Działem Przejrzystości a służbami opracowującymi dokumenty o przeanalizowanie dokumentów będących przedmiotem wniosku na podstawie przepisów rozporządzenia (WE) nr 1049/2001. Przy tej okazji należy zwrócić uwagę na udział Grupy Roboczej ds. Informacji w rozpatrywaniu ponownych wniosków i analizie skarg skierowanych do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich. W roku 2010 grupa ta zebrała się 12 razy. Jej główne zadania to między innymi analiza dokumentów, których dotyczą ponowne wnioski, oraz analiza i ostateczne redagowanie projektów odpowiedzi na takie wnioski, które w niektórych przypadkach dotyczą złożonych zagadnień związanych z bezpieczeństwem publicznym, kwestiami obronnymi i wojskowymi lub ze stosunkami międzynarodowymi. W 2010 roku Sekretariat Generalny Rady skorzystał z możliwości wydłużenia terminu przewidzianego na analizę wniosków wstępnych w 28% przypadków. Średni czas rozpatrywania wniosków wyniósł w 2010 roku 17 dni roboczych (wobec 14 dni w 2009 roku). Co do ponownych wniosków, które analizuje Grupa Robocza ds. Informacji, by następnie przedłożyć projekt odpowiedzi w ich sprawie Coreperowi i Radzie do przyjęcia, w 2010 roku średni czas ich rozpatrywania wyniósł 28 dni roboczych wobec 26 dni roboczych w 2009 roku. Dokładna analiza wniosków wstępnych pozwoliła w ostatnich latach zmniejszyć liczbę ponownych wniosków z wartości szczytowej wynoszącej 2,4% w roku 2005 do około 1% obecnie. W roku 2010 złożono 28 ponownych wniosków, co odpowiada 1% wniosków wstępnych. Zarówno analiza sposobu rozpatrywania wniosków o dostęp do dokumentów, jak i korzystania przez obywateli z udogodnień pozwalających egzekwować prawo dostępu wskazują, że cele ustanowione w Traktatach i rozporządzeniu (WE) nr 1049/2001 zostały osiągnięte także w roku 2010. 19

DANE STATYSTYCZNE DOTYCZĄCE PUBLICZNEGO DOSTĘPU DO DOKUMENTÓW RADY Stan na 31/12/2010 1. Liczba wniosków złożonych na mocy rozporządzenia nr 1049/2001 2006 2007 2008 2009 2010 2.224 1.964 2.238 2.666 2.764 2. Liczba dokumentów będących przedmiotem wniosków wstępnych 2006 2007 2008 2009 2010 11.353 7.809 10.732 8.444 9.184 3. Dokumenty udostępnione przez Sekretariat Generalny Rady w fazie wstępnej 2006 2007 2008 2009 2010 9.606 6.123 9.215 31 6.453 32 7.844 33 częściowo/w całości częściowo/w całości częściowo/w całości częściowo/w całości częściowo/w całości 1.155 / 8.451 945 / 5.178 1.540 / 7.675 1.117 / 5.336 1.369 / 6.475 4. Liczba ponownych wniosków (ponowny wniosek można złożyć, jeśli wniosek wstępny został rozpatrzony odmownie) 2006 2007 2008 2009 2010 40 18 24 33 28 5. Liczba dokumentów rozpatrzonych przez Radę w następstwie ponownych wniosków + liczba udostępnionych dokumentów 2006 2007 2008 2009 2010 142 30 74 351 181 99 częściowo/w całości 53 / 46 15 częściowo/w całości 9 / 6 43 częściowo/w całości 19 / 24 88 częściowo/w całości 27 / 61 118 częściowo/w całości 80 / 38 31 32 33 W oparciu o 10.719 rozpatrywanych dokumentów. W oparciu o 8.444 rozpatrywane dokumenty. W oparciu o 9.184 rozpatrywane dokumenty. 21

6. Odsetek dokumentów udostępnionych w ciągu całej procedury 34 2006 2007 2008 2009 2010 76,8% 87,7% 66,7% 78,9% 71,8% 86,4% 63,9% 77,5% 70,9% 86,7% 7. Liczba dokumentów wymienionych w publicznym rejestrze + liczba dokumentów upublicznionych/w formacie umożliwiającym pobranie 2006 2007 2008 2009 2010 727.685 483.577 (66,4%) 1.010.217 724.338 (71,7%) 1.195.509 883.748 (73,9%) 1.371.608 1.039.973 (75,8%) 1.545.754 1.163.489 (75,3%) 34 W oparciu o dokumenty udostępnione w całości (lewa kolumna) lub w całości + częściowo (prawa kolumna). 22

8. Profil zawodowy wnioskodawców (wnioski wstępne) Społeczeństwo obywatelskie Grupy nacisku związane z ochroną środowiska Inne grupy interesu Przemysł/ Handel Organizacje pozarządowe 2006 2007 2008 2009 2010 17,6% 14,2% 18,3% 1% 0,8% 3,8% 17,2% 4,6% 10,8% 11,1% Dziennikarze 2,3% 2,9% 2,8% 2,7% 2,6% Prawnicy 9,1% 8,8% 9,5% 11,4% 10,1% 1,6% 1,8% 18,3% Środowisko akademickie Pracownicy 32,2% 38,2% 32,6% 32,7% 32,5% naukowi 34,5 % 40% 33,7% 33,7% Biblioteki 2,3% 1,8% 1,1% 1% 1,2% 33,7 % Organy publiczne (instytucje spoza UE, przedstawiciele państw trzecich itp.) 6,9% 6,1% 7,6% 4,1% 5,6% Posłowie do Parlamentu Europejskiego i ich asystenci 1,5% 1,3% 1,8% 1,4% 1,1% Inne 14,5% 13,3% 14,7% 15,9% 14,6% Nie określono profilu zawodowego 13,6% 13,2% 10,9% 12,6% 13,4% 23

9. Profil zawodowy wnioskodawców (ponowne wnioski) Społeczeństwo obywatelskie Grupy nacisku związane z ochroną środowiska Inne grupy interesu Przemysł/ Handel Organizacje pozarządowe 2006 2007 2008 2009 2010 8,6% 0% 21% 0% 0% 6,2% 15,6 % 19,2% 0% 0% Dziennikarze 5,7% 18,7% 10,5% 6,2% 7,7% Prawnicy 11,4% 12,5% 10,5% 18,8% 11,5% 9,4% 3,9% 23,1% Środowisko akademickie Pracownicy 51,4% 50% 31,6% 46,9% 42,3% naukowi 54,3 % 56,2 % 31,6 % 46,9 % Biblioteki 2,9% 6,2% 0% 0% 0% 42,3 % Organy publiczne (instytucje spoza UE, przedstawiciele państw trzecich itp.) 0% 6,3% 0% 0% 0% Posłowie do Parlamentu Europejskiego i ich asystenci 0% 0% 5,3% 3,1% 0% Inne 11,4% 6,3% 5,3% 3,1% 7,7% Nie określono profilu zawodowego 8,6% 0% 15,8% 6,3% 7,7% 24

10. Rozmieszczenie geograficzne wnioskodawców (wnioski wstępne) 2006 2007 2008 2009 2010 Belgia 26,2% 26,4% 31% 28,3% 29,3% Bułgaria 0,6% 0,1% 0,2% 0,3% 0,2% Republika Czeska 1% 1,4% 0,9% 1,2% 1,1% Dania 1,3% 1,1% 1,2% 1% 1,6% Niemcy 15,5% 16% 14,5% 14,8% 13,9% Estonia 0,4% 0% 0% 0,1% 0,1% Grecja 1,3% 1,3% 0,7% 0,8% 0,8% Hiszpania 5,7% 5% 6,4% 5,9% 5,5% Francja 8,1% 7,1% 7% 8% 7,5% Irlandia 0,9% 0,6% 0,6% 0,9% 0,4% Włochy 6,6% 6% 5,9% 4,7% 5,4% Cypr 0,3% 0,3% 0,2% 0,2% 0% Łotwa 0,2% 0% 0,2% 0,2% 0,1% Litwa 0,4% 0,1% 0,1% 0,2% 0,3% Luksemburg 0,7% 1% 1,5% 1,8% 1,3% Węgry 0,5% 0,7% 0,9% 1% 0,7% Malta 0,2% 0,3% 0,2% 0,3% 0,4% Niderlandy 6% 5,8% 5,7% 5,7% 4,8% Austria 1,6% 1,7% 1,3% 1,9% 2,1% Polska 1,5% 1,5% 1,5% 1,4% 2,4% Portugalia 1,2% 0,9% 0,9% 0,8% 1,2% Rumunia 0,7% 1,1% 0,6% 1,2% 1% Słowenia 0,4% 0,4% 0,2% 0,4% 0,3% Słowacja 0,3% 0,3% 0,3% 0,6% 0,7% Finlandia 0,5% 0,8% 0,7% 0,2% 0,5% Szwecja 1,6% 1,8% 1,8% 1,8% 2% Zjednoczone Królestwo 7,9% 9,5% 7,4% 8,7% 9% Państwa trzecie Państwa kandydujące 1,7% 1% 0,4% 0,3% 0,3% Inne 6,8% 7% 7,3% 6,5% 6,5% Nie określono państwa 1,8% 0,8% 0,4% 0,8% 0,6% 25

11. Rozmieszczenie geograficzne wnioskodawców (ponowne wnioski) 2006 2007 2008 2009 2010 Belgia 17,1% 37,5% 30% 22,6% 28% Bułgaria 0% 0% 0% 0% 0% Republika Czeska 0% 6,3% 5% 0% 4% Dania 0% 0% 0% 0% 0% Niemcy 22,8% 6,2% 20% 25,8% 20% Estonia 0% 0% 0% 0% 0% Grecja 0% 0% 0% 0% 0% Hiszpania 0% 0% 5% 9,7% 4% Francja 5,7% 6,2% 5% 6,4% 4% Irlandia 0% 0% 0% 0% 0% Włochy 8,6% 6,2% 5% 6,4% 4% Cypr 0% 0% 0% 0% 0% Łotwa 0% 0% 0% 0% 0% Litwa 0% 0% 0% 0% 0% Luksemburg 0% 0% 0% 3,2% 0% Węgry 2,9% 0% 0% 0% 0% Malta 0% 0% 0% 0% 0% Niderlandy 8,6% 6,3% 10% 6,5% 4% Austria 0% 0% 0% 0% 0% Polska 2,9% 0% 0% 0% 4% Portugalia 0% 0% 5% 0% 0% Rumunia 0% 0% 0% 0% 0% Słowenia 0% 0% 0% 0% 0% Słowacja 0% 6,3% 0% 0% 0% Finlandia 0% 0% 0% 0% 0% Szwecja 2,8% 0% 0% 0% 8% Zjednoczone Królestwo 22,9% 25% 5% 9,7% 16% Państwa trzecie Państwa 0% 0% 0% 0% 4% kandydujące Inne 5,7% 0% 0% 9,7% 0% Nie określono państwa 0% 0% 10% 0% 0% 26

12. Sektor 2006 2007 2008 2009 2010 Rolnictwo/Rybołówstwo 5,9% 6,8% 5,7% 7,3% 3,9% Rynek wewnętrzny 4,6% 2,9% 3,4% 7,7% 7,9% Badania 0,6% 0,4% 0,1% 0,5% 0,5% Kultura 1,1% 0,5% 0,3% 0,3% 0,2% Edukacja/Młodzież 1,2% 1,1% 0,5% 0,6% 1,1% Przemysł 0,3% 0,3% 0,7% 0,6% 0,1% Konkurencyjność 5,8% 1,1% 2,6% 1,9% 1,5% Energia 1,1% 2,1% 2% 3,5% 0,9% Transport 3,8% 3% 2,5% 1,9% 2,5% Środowisko 6,6% 8,2% 10% 8,6% 10,7% Zdrowie i ochrona konsumentów 2,3% 2,1% 1,9% 8,1% 5,6% Polityka gospodarcza i pieniężna 2,6% 2,2% 2,6% 2,6% 4,4% Kwestie podatkowe zagadnienia budżetowe 2,5% 2,4% 6,3% 7,6% 7,5% Stosunki międzynarodowe WPZiB 14,3% 18,1% 16,2% 12,2% 14,4% Ochrona ludności 0,1% 0,6% 0,2% 0,2% 0,1% Rozszerzenie 1,8% 1% 0,7% 1,4% 0,8% Kwestie obronne i wojskowe 2,4% 6% 3,4% 4,6% 4% Pomoc rozwojowa 0,7% 0,2% 0,1% 0,3% 0,2% Polityka regionalna oraz spójność gospodarcza i społeczna 1,2% 0,1% 0% 0% 0% Polityka społeczna 2,9% 1,9% 3% 3,4% 4% Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości 24,5% 26,7% 25,4% 15,3% 14% Kwestie prawne 3,8% 3,5% 3,5% 2,7% 2,6% Funkcjonowanie instytucji 1,7% 1,1% 0,9% 0,8% 2,1% Finansowanie Unii 0,6% 0,2% 0,1% 0,2% 0,1% (budżet, statut) Przejrzystość 0,6% 0,3% 0,1% 0,3% 0,3% Kwestie dotyczące polityki ogólnej 1% 0,4% 0,6% 0,5% 1% Zapytania poselskie 5,5% 5,4% 4,4% 4,1% 5,3% Różne 0,4% 0,4% 0,7% 0,5% 0,6% 27

13. Powody odmowy dostępu (odpowiedzi udzielone przez Sekretariat Generalny Rady w fazie wstępnej) 2006 2007 2008 2009 2010 # % # % # % # % # % Ochrona interesu publicznego w odniesieniu do bezpieczeństwa publicznego Ochrona interesu publicznego w odniesieniu do kwestii obronnych i wojskowych Ochrona interesu publicznego w odniesieniu do stosunków międzynarodowych Ochrona interesu publicznego w odniesieniu do finansowej, pieniężnej lub gospodarczej polityki Wspólnoty lub państwa członkowskiego 253 17,1% 219 13,3% 92 6,4% 109 5,6% 92 7% 67 4,5% 38 2,3% 35 2,4% 67 3,5% 25 1,9% 182 12,3% 249 15,1% 401 27,7% 442 22,9% 319 24,3% 1 0,1% 0 0% 0 0% 0 0% 6 0,5% Ochrona prywatności i integralności osoby fizycznej (ochrona danych osobowych) Ochrona interesów handlowych osoby fizycznej lub prawnej, w tym praw własności intelektualnej Ochrona postępowania sądowego i porady prawnej Ochrona celu kontroli, śledztwa i audytu Ochrona procesu decyzyjnego instytucji Kilka powodów równocześnie lub inne powody Dokument niebędący w posiadaniu Rady/Inny autor 5 0,3% 4 0,2% 7 0,5% 5 0,3% 5 0,4% 0 0% 1 0,1% 0 0% 1 0% 0 0% 29 2% 14 0,8% 22 1,5% 8 0,4% 11 0,8% 4 0,3% 0 0% 2 0,1% 1 0,1% 4 0,3% 637 43,2% 627 38% 519 35,9% 757 39,1% 434 33% 298 20,2% 498 30,2% 367 25,4% 544 28,1% 417 31,7% 0 0% 0 0% 1 0,1% 0 0% 1 0,1% 28