KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. SPRAWIEDLIWOŚCI I KONSUMENTÓW

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA DS. SPRAWIEDLIWOŚCI I KONSUMENTÓW Bruksela, 18 stycznia 2019 r. REV1 niniejszy dokument zastępuje zawiadomienie dla zainteresowanych stron z dnia 21 listopada 2017 r. ZAWIADOMIENIE DLA ZAINTERESOWANYCH STRON WYSTĄPIENIE ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA Z UE A PRZEPISY UE W DZIEDZINIE WYMIARU SPRAWIEDLIWOŚCI W SPRAWACH CYWILNYCH I PRAWA PRYWATNEGO MIĘDZYNARODOWEGO W dniu 29 marca 2017 r. Zjednoczone Królestwo złożyło notyfikację o zamiarze wystąpienia z Unii Europejskiej zgodnie z art. 50 Traktatu o Unii Europejskiej. Oznacza to, że od dnia 30 marca 2019 r. od godz czasu środkowoeuropejskiego ( dzień wystąpienia ) 1 Zjednoczone Królestwo będzie państwem trzecim 2. Przygotowania do wystąpienia mają znaczenie nie tylko dla UE i władz krajowych, lecz również dla podmiotów prywatnych. W związku z niepewnością dotyczącą ratyfikacji umowy o wystąpieniu wszystkim zainteresowanym stronom przypomina się o skutkach prawnych, które trzeba będzie uwzględnić w sytuacji, kiedy Zjednoczone Królestwo stanie się państwem trzecim. Z zastrzeżeniem okresu przejściowego, przewidzianego w projekcie umowy o wystąpieniu 3, od dnia wystąpienia przepisy UE dotyczące wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych nie będą już mieć zastosowania do Zjednoczonego Królestwa. Wiąże się to z następującymi konsekwencjami 4 : 1 Zgodnie z art. 50 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej Rada Europejska, w porozumieniu ze Zjednoczonym Królestwem, może jednomyślnie zadecydować, że Traktaty przestaną być stosowane z późniejszą datą. 2 Państwo trzecie to państwo niebędące członkiem UE. 3 Zob. część czwarta projektu Umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej uzgodnionego na szczeblu negocjatorów w dniu 14 listopada 2018 r. ( 4 Należy przypomnieć, że Zjednoczone Królestwo nie w pełni uczestniczy w dorobku prawnym w zakresie współpracy sądowej w sprawach cywilnych i handlowych.

2 1. JURYSDYKCJA KRAJOWA Prawo prywatne międzynarodowe UE ustanawia zharmonizowane przepisy dotyczące jurysdykcji krajowej w sprawach cywilnych i handlowych, w tym w sprawach dotyczących niewypłacalności oraz prawa rodzinnego 5. Ogólnie rzecz biorąc te zharmonizowane przepisy mają zastosowanie jedynie w przypadku, gdy pozwany ma miejsce zamieszkania lub siedzibę w państwie członkowskim UE Sprawy zawisłe w dniu wystąpienia W przypadku postępowania z udziałem pozwanego mającego miejsce zamieszkania lub siedzibę w Zjednoczonym Królestwie, które to postępowanie będzie się toczyć przed sądem państw członkowskich UE-27 6 w dniu wystąpienia, przepisy UE dotyczące jurysdykcji krajowej w dalszym ciągu będą mieć zastosowanie Sprawy wszczęte w dniu wystąpienia W przypadku postępowania z udziałem pozwanego mającego miejsce zamieszkania lub siedzibę w Zjednoczonym Królestwie, które to postępowanie zostanie wszczęte w dniu wystąpienia lub po dniu wystąpienia w państwach członkowskich UE-27, przepisy dotyczące jurysdykcji krajowej zawarte w aktach prawnych UE w dziedzinie prawa cywilnego i handlowego oraz prawa rodzinnego nie będą już mieć zastosowania, chyba że akty prawne UE ustanawiają przepisy dotyczące jurysdykcji w odniesieniu do państw trzecich 7. Jurysdykcja krajowa będzie więc określana na podstawie przepisów krajowych państwa członkowskiego, w którym wystąpiono do sądu. W niektórych przypadkach zastosowanie mają konwencje międzynarodowe, takie jak konwencje opracowane przez Haską Konferencję Prawa Prywatnego Międzynarodowego 8, pod warunkiem że zarówno UE/państwa członkowskie UE, jak i Zjednoczone Królestwo są stronami 2. UZNANIE I WYKONANIE Prawo prywatne międzynarodowe UE określa zasady ułatwiające uznanie i wykonanie orzeczeń sądowych wydanych przez państwo członkowskie Niniejsze zawiadomienie nie odnosi się konkretnie do kwestii ochrony konsumentów. Kwestię tę poruszono natomiast w zawiadomieniu do zainteresowanych stron pt. Wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z UE a przepisy UE dotyczące ochrony konsumentów i praw pasażerów, opublikowanym w dniu 27 lutego 2018 r. Chociaż traktaty UE przewidują szczególne ustalenia dotyczące (braku) udziału Irlandii i Danii w tej części dorobku prawnego UE, pojęcie UE-27 stosuje się dla uproszczenia. Dzieje się tak na przykład w przypadku sporów dotyczących konsumentów (zob. przypis 5). 2

3 2.1. Orzeczenia objęte procedurą exequatur W przypadku gdy dany instrument przewiduje procedurę exequatur, jeżeli orzeczenie sądu ze Zjednoczonego Królestwa zostało objęte tą procedurą w UE-27 przed datą wystąpienia, ale nie zostało jeszcze wykonane przed tą datą, orzeczenie może być nadal wykonywane w UE-27, a fakt, że pierwotnie orzeczenie wydane zostało przez sądy w Zjednoczonym Królestwie, nie ma znaczenia Sprawy zawisłe w dniu wystąpienia Jeżeli przed dniem wystąpienia orzeczenie sądu ze Zjednoczonego Królestwa nie zostało objęte procedurą exequatur, unijne przepisy dotyczące uznawania i wykonywania takich orzeczeń ze Zjednoczonego Królestwa nie będą miały zastosowania do orzeczenia sądu ze Zjednoczonego Królestwa, które nie zostało wykonane przed dniem wystąpienia, nawet jeżeli: orzeczenie wydano przed dniem wystąpienia; lub procedury w celu wykonania orzeczenia rozpoczęto przed dniem wystąpienia Sprawy wszczęte w dniu wystąpienia lub po tym dniu W przypadku procedur mających na celu wykonanie orzeczenia sądu ze Zjednoczonego Królestwa, które rozpoczęły się od dnia wystąpienia w UE- 27, przepisy UE nie będą już mieć zastosowania. Uznanie i wykonanie będzie regulowane przez przepisy krajowe państwa członkowskiego uznania/wykonania. W niektórych przypadkach zastosowanie mają konwencje międzynarodowe, takie jak konwencje opracowane przez Haską Konferencję Prawa Prywatnego Międzynarodowego 9, pod warunkiem że zarówno UE/państwa członkowskie UE, jak i Zjednoczone Królestwo są stronami Wszystkim zainteresowanym stronom zaleca się, aby wzięły to pod uwagę przy ocenie decyzji umownych dotyczących jurysdykcji krajowej. 3. SZCZEGÓLNE PROCEDURY UNIJNE W prawie UE dotyczącym współpracy sądowej w sprawach cywilnych przewidziano kilka szczególnych procedur, takich jak europejski nakaz zapłaty 10 lub europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń Rozporządzenie (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty, Dz.U. L 399 z , s. 1. 3

4 Zasady dotyczące jurysdykcji oraz uznania i wykonania przedstawione w sekcjach 1 i 2 niniejszego zawiadomienia mają zastosowanie również do tych szczególnych procedur. 4. PROCEDURY WSPÓŁPRACY SĄDOWEJ MIĘDZY PAŃSTWAMI CZŁONKOWSKIMI Prawo Unii w zakresie współpracy sądowej w sprawach cywilnych przewiduje ułatwienie współpracy sądowej (np. w odniesieniu do doręczania dokumentów 12, przeprowadzania dowodu 13 lub w ramach europejskiej sieci sądowej w sprawach cywilnych i handlowych 14 ). Począwszy od dnia wystąpienia państwa członkowskie UE-27: nie będą kontynuować takich toczących się procedur współpracy sądowej z udziałem Zjednoczonego Królestwa; oraz nie będą rozpoczynać nowych procedur współpracy sądowej z udziałem Zjednoczonego Królestwa na podstawie prawa UE. Takie procedury mogą być kontynuowane zgodnie z prawem krajowym dotyczącym współpracy sądowej z państwami trzecimi. W niektórych przypadkach zastosowanie mają konwencje międzynarodowe, takie jak konwencje opracowane przez Haską Konferencję Prawa Prywatnego Międzynarodowego 15, pod warunkiem że zarówno UE/państwa członkowskie UE, jak i Zjednoczone Królestwo są stronami konwencji 16. Zaleca się, by wszystkie krajowe organy centralne oceniły, czy istnieją procedury współpracy sądowej, które mogą być w toku w dniu wystąpienia, oraz czy procedury te będą mogły być kontynuowane na mocy prawa krajowego lub odpowiedniej konwencji międzynarodowej. W przypadku gdy Rozporządzenie (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń, Dz.U. L 199 z , s. 1. Rozporządzenie nr 1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 listopada 2007 r. dotyczące doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych ( doręczanie dokumentów ), Dz.U. L 324 z , s. 79. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1206/2001 z dnia 28 maja 2001 r. w sprawie współpracy między sądami państw członkowskich przy przeprowadzaniu dowodów w sprawach cywilnych lub handlowych, Dz.U. L 174 z , s. 1. Zob. art. 8 decyzji Rady 2001/470/WE z dnia 28 maja 2001 r. ustanawiającej Europejską Sieć Sądową w sprawach cywilnych i handlowych, Dz.U. L 174 z , s. 25. Na przykład w przypadku uprowadzenia dziecka za granicę wniosek złożony przez organ centralny, który skierował wniosek, może zostać rozpatrzony przez organ centralny, do którego skierowano wniosek, na mocy konwencji haskiej z 1980 r. dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę. 4

5 kontynuowanie procedury na mocy prawa krajowego lub odpowiedniej konwencji międzynarodowej jest możliwe, organ centralny powinien rozważyć złożenie dodatkowego wniosku na mocy odpowiednich przepisów prawa krajowego / postanowień konwencji międzynarodowej, który to wniosek byłby uzależniony od wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii bez umowy o wystąpieniu. 5. INNE KWESTIE Rozporządzenie (UE) 2016/ znosi wymóg uzyskania apostille i upraszcza formalności związane z niektórymi dokumentami urzędowymi (np. aktami urodzenia), ułatwiając w ten sposób przepływ tych dokumentów. Stosowanie rozporządzenia (UE) 2016/1191 nie jest uzależnione od daty wydania dokumentu urzędowego, ale od dnia przedstawienia go organom innego państwa członkowskiego. W związku z tym rozporządzenie (UE) 2016/1191 nie będzie już miało zastosowania do dokumentów urzędowych wydanych przez organy Zjednoczonego Królestwa, które zostaną przedstawione organom państwa członkowskiego UE-27 od dnia wystąpienia, bez względu na datę wydania i okres ważności dokumentu urzędowego wydanego przez organy Zjednoczonego Królestwa. Komisja udostępnia szereg narzędzi informacyjnych na temat krajowego systemu sądowego za pośrednictwem portalu e-sprawiedliwość 18. Od dnia wystąpienia, portal e-sprawiedliwość nie będzie już zawierał informacji dotyczących Zjednoczonego Królestwa, w tym interaktywnych formularzy i zestawień informacji na temat Zjednoczonego Królestwa. Informacje dotyczące wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych można znaleźć na europejskim portalu e-sprawiedliwość ( oraz na prowadzonej przez Komisję stronie internetowej na ten temat ( W razie potrzeby na stronach tych będą zamieszczane dodatkowe informacje. Komisja Europejska Dyrekcja Generalna ds. Sprawiedliwości i Konsumentów Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1191 z dnia 6 lipca 2016 r. w sprawie promowania swobodnego przepływu obywateli poprzez uproszczenie wymogów dotyczących przedkładania określonych dokumentów urzędowych w Unii Europejskiej, Dz.U. L 200 z , s