Systemy zarządzania ruchem i ich wdrażanie w polskich miastach. Piotr Krukowski Wrocław Wrzesieo 2010 r.
Plan prezentacji 1. Definicja zarządzania ruchem (ZR) 2. Przykłady wdrożeo 3. Zidentyfikowane problemy 4. Rynek
Definicja #1 Zarządzanie ruchem to zespół działao mających na celu możliwie najlepsze wykorzystanie infrastruktury transportowej (drogi, ulice, parkingi, urządzenia na nich zainstalowane itp.) dla zapewnienia bezpiecznego i efektywnego ruchu osób i towarów S.Gaca, W. Suchorzewski, M. Tracz, Inżynieria ruchu drogowego. Teoria i praktyka WKiŁ, 2008
Definicja #2 Norma ISO 14813-1:2007 dotycząca Inteligentnych Systemów Transportowych (ITS) definiuje zarządzanie ruchem (ZR) poprzez usługi: adaptacyjne sterowanie ruchem poprzez sygnalizację świetlną, monitorowanie ruchu, preferencyjne traktowanie niektórych kategorii pojazdów (np. priorytety dla transportu publicznego), zarządzanie parkowaniem, rozpowszechnianie informacji o ruchu,.
Przykłady wdrożeo #1 miasto liczba skrzyżowao ZR / liczba sygnalizacji ogółem liczba skrzyżowao ZR z priorytetem dla TP liczba skrzyżowao objętych monitoringiem wideo Warszawa 37/700 9 22 (+ 13 - Infokorki) Kraków 72/240 33 (+7 - zwrotnice) 9 (+26 -Trax) inne środki ZR łącznośd 5 VMS, portal światłowód mapa utrudnieo + 26 VMS Trax światłowód Łódź 64/248 38 5 mapa utrudnieo światłowód Wrocław 153/227 113 68 20 VMS + naprowadz. + mapa utrudnieo hybrydowa Poznao 202/276 55 160 - hybrydowa Trójmiasto 141/280 141 61 26 VMS, portal, naprowadzanie na parkingi światłowód + GPRS Olsztyn 39/73 1 śluza 7 +35 - światłowód Rzeszów 5/48 - - - radio Lubin 4/23-6 - światłowód
Przykłady wdrożeo #2 miasto planowana rozbudowa obsada / czas pracy algorytm sterowania ruchem wykonawca realizacja Inwestycji Warszawa tak 3/7:00-15:00 Motion&TASS Siemens 2006-08 Kraków tak 2/7:30-15:30 Motion Siemens 2005-09 Łódź tak 3/6:00-22:00 SCATS ADT/Tyco 2007-08 Wrocław 24h/7dni?? plan od 2011 r. Poznao tak 4/7:00-15:00; 1/15:00-7:00 Okna czasowe Vialis & MSR Traffic 1997-2010 Trójmiasto 24h/7dni?? plan od 2011 r. Olsztyn tak 2/6:00-18:00 SCATS ADT/Tyco 2007-08 Rzeszów? SCATS ADT/Tyco 2005 Lubin tak 1/8:00-16:00 PIACON Vialis 2008
Korzyści z wprowadzenia obszarowego sterowania ruchem Miasto Redukcja czasów przejazdu w % Southampton 18.0 Tuluza 10.0 Los Angeles 18.0 Kolonia 8.0 Toronto 8.0 Średnio 12.4 źródło: Transplan
Priorytet dla transportu publicznego składniki czasu podróży transportem publicznym czas na pętlach 17% czas, który można optymalizowad przyspieszenie / zwalnianie 15% postój przed światłami sygn. 17% jazda 34% czas na przystankach 17% czas, który nie można optymalizowad źródło:
Korzyści z wprowadzenia priorytetu dla pojazdów TP na skrzyżowaniach Miasto Redukcja czasów przejazdu w % Cardiff 11.0 Monachium 14.0 Glasgow 10.0 London 8.0 Turyn 14.0 Zakres redukcji czasów przejazdu w % Ateny 15.5 12-19 Goeteborg 15.0 Tuluza 7.5 5-10 Sapporo 6.0 Lyon 12.5 11-14 Melbourne 8.0 6-10 Średnio 11.0 źródło: Transplan
Korzyści #1 W Warszawie wyniki pomiarów wykonanych w listopadzie 2008r. porównano z wynikami pomiarów przeprowadzonych przed uruchomieniem systemu w 2006 r. Na analizowanym odcinku Al. Jerozolimskich (Pl. Zawiszy Rondo Waszyngtona) stwierdzono: skrócenie czasu przejazdu tramwaju od 3,6% do 9,1%; tylko w jednym przypadku (kierunek wschód-zachód w szczycie porannym) czas wydłużył się o 6,7%; znaczne skrócenie czasu przejazdu samochodem - dla kierunków ruchu o wyższym natężeniu rzędu 31-38%; równie znacząca była redukcja liczby zatrzymao. W przypadku Wisłostrady oszczędności czasu różniły się znacznie w zależności od odcinka, kierunku i pory dnia. Dla odcinka północnego wahały się one od 3,6% do nawet 60%. Gorsze efekty odnotowano na odcinku południowym. źródło: BIT
Korzyści #2 w Łodzi przeciętny czas podróży tramwajem w obszarze zarządzanym przez system uległ skróceniu o ok.10%. Czas podróży samochodem osobowym nie uległ zmianie, w Olsztynie przeciętny czas podróży samochodem osobowym w obszarach zarządzanych przez system uległ skróceniu średnio o 17,7 %.
Charakterystyka rynku systemów ZR w Polsce Brak obciążeo przeszłością Typowy rynek wschodzący czyli niedojrzały Dominacja dostawców Słabośd niezależnego doradztwa technicznego Subsydiarnośd instytucji rządowych
Zidentyfikowane problemy #1 1. Normy, standardy, dobre praktyki 2. Otwartośd systemu algorytmy sterowania protokoły komunikacji 3. Rozwój systemu przestrzeganie zasady konkurencyjności okres trwania umowy z wykonawcą 4. Tryb realizacji zaprojektuj&buduj najpierw zaprojektuj a potem wybuduj z FIDIC-em czy bez?
Porównanie wariantów struktury systemu Wariant Zalety Wady Struktura jednorodna Struktura niejednorodna kompatybilność urządzeń, protokółów i podsystemów większa łatwość obsługi i szkolenia personelu dywersyfikacja dostawców potencjalnie niższe ceny możliwość włączenia polskich producentów większa efektywność lepsze dostosowanie metod sterowania do potrzeb uzależnienie od jednego dostawcy wyższy koszt rozbudowy trudności w komunikacji i integracji systemów większa trudność obsługi i szkolenia personelu źródło: Transplan
Zidentyfikowane problemy #2 5. Rozpowszechnianie informacji dla podróżujących brak krótkoterminowej prognozy zatłoczenia, brak planerów podróży, brak systemów obliczania czasu podróży i dynamicznego wskazywania trasy, brak systemów RDS/TMC, nieprzydatnośd dla kierowców elektronicznych tablic o zmiennej treści (VMS), 6. Organizacja pracy i personel obsługujący system
Modele organizacyjne Centrum ZR rozproszony hybrydowy unitarny Różnice pomiędzy modelami dotyczą kosztów, zależności pomiędzy sobą różnych jednostek organizacyjnych i spółek komunalnych, podległości służbowej pracowników, podstaw prawnych działania
Model rozproszony Centrum ZR zarządca ruchu zarządca miejskiego transportu publicznego komunalny przewoźnik CENTRUM ZARZĄDZANIA RUCHEM zarządu dróg miejskich bezpieczeostwo i zarządz. kryzysowe
Model hybrydowy Centrum ZR zarządca ruchu zarządca miejskiego transportu publicznego komunalny przewoźnik CENTRUM ZARZĄDZANIA RUCHEM zarządu dróg miejskich bezpieczeo -stwo i zarządz. kryzysowe
Model unitarny Centrum ZR komunalny przewoźnik zarządca ruchu zarząd dróg miejskich MIEJSKIE CENTRUM ZARZĄDZANIA RUCHEM zarządca miejskie -go TP bezpieczeo -stwo i zarządz. kryzysowe
Warianty integracji centrów ZR A. odrębny B. umiejscowiony C. zintegrowany
Wariant A - odrębny współpraca Centrum Zarządzania Ruchem GDDKiA (oddziałowe/regionalne) służby ratownicze, policja i inne źródło: SZReK2
Wariant B - umiejscowiony Miejskie Centrum Zarządzania Ruchem zarządzanie drogami miejskimi zarządzanie drogami ekspresowymi i autostradami Oddział GDDKiA służby ratownicze, policja i inne źródło: SZReK2
Wariant C - zintegrowany Miasto współfinansowanie współfinansowanie Oddział GDDKiA źródło: SZReK2
Łącznośd na potrzeby ZR Dylematy światłowód czy radio? własne czy dzierżawione? Jeśli radio to czy jesteśmy skazani tylko na GPRS? Nie trzeba hamletyzowad wystarczy zaakceptowad rozwiązania hybrydowe o jednakowym poziomie bezpieczeostwa Warto mied własne rurociągi kablowe Warto rozważyd własny system szerokopasmowej łączności radiowej własny = będący własnością JST
TRISTAR system łączności Źródło: Zintegrowany System Zarządzania Ruchem TRISTAR, 2007
Dane wizyjne Technologia IP spowodowała przełom zdjęcie i film to pliki, które można przesyład poprzez sieci komputerowe, przetwarzad i składowad Obraz z wielu kamer monitorujących skrzyżowania nie jest dostępny w Centrum ZR lecz w Centrum Zarządzania Kryzysowego, Straży Miejskiej lub Policji Brak rozwiązao inteligentnych, umożliwiających automatyczną analizę obrazu np. w celu wykrywania zdarzeo Dostępnośd technologii ARTR (Automatycznego Rozpoznawania Tablic Rejestracyjnych), która może byd wykorzystana do ZR
Firmy uczestniczące w postępowaniach przetargowych na budowę systemów ZR 1. VIALIS (d.nh Polska), Poznao 2. MSR Traffic, Poznao 3. PEEK Traffic, Rudawa k.krakowa 4. Siemens, Warszawa 5. ADT (d.tyco), Warszawa 6. IBM, Warszawa 7. WASCO, Gliwice
Czy za wszystko muszą płacid JST?
Dziękuję za uwagę pełna wersja prezentacji dostępna u autora Piotr Krukowski Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta we Wrocławiu tel.:71 376 0013, 501 425 835 pkrukowski@zdium.wroc.pl