Polityka dla przemysłu gazu ziemnego

Minister Gospodarki Polityka dla przemysłu gazu ziemnego Warszawa, 20 marca 2007 r. Zgłaszający: Minister Gospodarki 1

Spis treści Polityka dla przemysłu gazu ziemnego... 1 Spis treści... 2 Założenia wstępne... 3 Cel... 4 1. Podsumowanie Programu restrukturyzacji i prywatyzacji Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A. z 5 października 2004 r. (Program)... 5 2. Podsumowanie Programu wprowadzania konkurencyjnego rynku gazu ziemnego i harmonogramu jego wdrażania przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 27 kwietnia 2004 r. (Program konkurencyjnego rynku)... 9 3. Program działań dla poprawy bezpieczeństwa energetycznego.... 11 I. Główne zadania z zakresu bezpieczeństwa energetycznego oraz niezbędne działania dla rozwoju konkurencyjnego rynku gazu... 11 Wdrożenie Dyrektywy 2003/55/WE... 12 Sieć przesyłowa... 12 Połączenia międzysystemowe... 14 Magazyny gazu ziemnego... 14 Subsydiowanie skrośne... 14 II. Działania prowadzone przez przedstawicieli Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na forum Unii Europejskiej... 14 III. Działania legislacyjne dotyczące sektora gazu ziemnego... 15 IV. Cele polityki gospodarczej państwa w stosunku do poszczególnych spółek sektora.... 15 Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A... 15 OGP Gaz-System S.A.... 17 EuRoPol Gaz S.A.... 17 Zakończenie... 18 Zgłaszający: Minister Gospodarki 2

Założenia wstępne Jednym z najbardziej istotnych zadań postawionych przed Ministrem Gospodarki jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju 1, poprzez dywersyfikację źródeł i kierunków dostaw gazu ziemnego. Aby skutecznie kreować politykę bezpieczeństwa energetycznego kraju oraz nadzorować jej wykonywanie, konieczne jest opracowanie kierunków działań administracji rządowej i spółek sektora gazowego. 3 stycznia 2006 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę 2 zobowiązującą ministra właściwego do spraw gospodarki do podjęcia działań w celu przygotowania decyzji inwestycyjnych i handlowych dla dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego ze szczególnym uwzględnieniem budowy terminala do odbioru gazu skroplonego oraz dostaw gazu z innych źródeł. Ponadto Uchwała nałożyła na Ministra Gospodarki obowiązek podjęcia działań mających na celu realizację inwestycji umożliwiających zwiększenie wydobycia gazu na terytorium RP oraz zwiększenie pojemności magazynowych gazu ziemnego. 31 maja 2006 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę 3, w której uznała połączenie polskiego systemu przesyłowego ze złożami gazu ze Skandynawii i dostawy gazu z tego kierunku oraz budowę terminala do odbioru gazu skroplonego na polskim wybrzeżu za zgodne z założeniami dywersyfikacji dostaw gazu do RP i polityką Rządu. Konieczność opracowania Polityki dla przemysłu gazu ziemnego [dalej: Polityka dla przemysłu gazowego lub Polityka] wynika z trzech głównych powodów: konieczności podsumowania realizacji Programu restrukturyzacji i prywatyzacji Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A. przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 5 października 2004 r. oraz Programu wprowadzania konkurencyjnego rynku gazu ziemnego i harmonogramu jego wdrażania przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 27 kwietnia 2004 r., konieczności uwzględnienia dywersyfikacji źródeł dostaw gazu ziemnego do Polski wyrażonej uchwałami Rady Ministrów z 3 stycznia oraz 31 maja 2006 r., konieczności uwzględnienia zmian zachodzących w sektorze gazu ziemnego w otoczeniu zewnętrznym w działaniach na rzecz bezpieczeństwa energetycznego prowadzonych przez spółki energetyczne i administrację rządową, wynikających z: polityki Unii Europejskiej na rzecz liberalizacji sektora, polityki głównych dostawców gazu ziemnego do państw członkowskich UE. Polityka dla przemysłu gazowego stanowi wytyczne dla administracji rządowej i spółek strategicznych sektora gazowego w odniesieniu do działań mających na celu poprawę bezpieczeństwa energetycznego Polski. Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A (PGNiG S.A.) oraz Gaz-System S.A. (Gaz-System) są spółkami strategicznymi ze względu na politykę bezpieczeństwa energetycznego RP 4. 1 Z art. 9 ust. 2 pkt 1 Ustawy o działach administracji rządowej [ustawa z dnia 4 września 1997 r., (Dz. U. Nr 159 poz. 1548)], do ministra właściwego do spraw gospodarki należą w szczególności sprawy funkcjonowania krajowych systemów energetycznych, z uwzględnieniem zasad racjonalnej gospodarki i potrzeb bezpieczeństwa energetycznego kraju. 2 Uchwała Nr 3/2006 Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2006 r. w sprawie działań mających na celu dywersyfikację dostaw nośników energii. 3 Uchwała Nr 77/2006 Rady Ministrów z dnia 31 maja 2006 r. w sprawie działań zwiększających bezpieczeństwo energetyczne Rzeczypospolitej Polskiej. 4 Ponadto obie spółki na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 13 grudnia 2005 r. (Dz. U. Nr 260, poz. 2174) w sprawie listy spółek o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego, są spółkami o istotnym znaczeniu dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego. Zgłaszający: Minister Gospodarki 3

Cel Bezpieczeństwo energetyczne w sektorze gazowym rozumiane jest jako zapewnienie nieprzerwanych dostaw gazu ziemnego do odbiorców po możliwie niskich cenach. Tak rozumiane bezpieczeństwo energetyczne zależy od wielu czynników, w szczególności: stopnia dywersyfikacji źródeł dostaw gazu ziemnego do kraju, dostępnej pojemności magazynowej gazu ziemnego w kraju w czasie, stanu technicznego i funkcjonalności systemów dystrybucyjnych i przesyłowego gazu ziemnego, tempa wzrostu wydobycia gazu ziemnego w kraju, kontroli właścicielskiej państwa nad kluczową infrastrukturą przesyłową gazu ziemnego, jakości regulacji prawnych w zakresie dotyczącym inwestycji infrastrukturalnych (w tym liniowych), jakości regulacji prawnych w zakresie funkcjonowania całego sektora gazowego, w szczególności w zakresie prowadzenia działalności związanej z obrotem, magazynowaniem, przesyłem i dystrybucją gazu ziemnego, jakości regulacji prawnych w zakresie bezpieczeństwa energetycznego, w tym mechanizmów i procedur antykryzysowych, polityki państw europejskich i Komisji Europejskiej w zakresie bezpieczeństwa energetycznego. Głównym celem Polityki dla przemysłu gazowego jest określenie działań zmierzających do poprawy bezpieczeństwa energetycznego RP oraz rozwój rynku gazu ziemnego w kraju. Mając na uwadze powyższe czynniki, Polityka definiuje następujące cele cząstkowe: 1. Kontraktowe zapewnienie zaspokojenia zapotrzebowania krajowego rynku na gaz ziemny w perspektywie długoletniej. 2. Budowa i rozbudowa infrastruktury umożliwiającej dywersyfikację źródeł i dróg dostaw gazu ziemnego do RP z zapewnieniem nieprzerwanych dostaw do odbiorców. 3. Stworzenie mechanizmu reagowania w sytuacjach kryzysowych. 4. Zabezpieczenie interesów państwa w strategicznych spółkach sektora gazowego. Narzędziami kreowania polityki w zakresie bezpieczeństwa energetycznego kraju są działania legislacyjne regulujące funkcjonowanie sektora gazowego, w tym w sytuacjach kryzysowych oraz nadzór właścicielski nad strategicznymi spółkami energetycznymi. Polityka dla przemysłu gazowego składa się z trzech części: 1. Podsumowanie Programu restrukturyzacji i prywatyzacji Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A. z 5 października 2004 r. 2. Podsumowanie Programu wprowadzania konkurencyjnego rynku gazu ziemnego i harmonogramu jego wdrażania przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 27 kwietnia 2004 r. 3. Program działań dla poprawy bezpieczeństwa energetycznego. Zgłaszający: Minister Gospodarki 4

1. Podsumowanie Programu restrukturyzacji i prywatyzacji Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A. z 5 października 2004 r. (Program) I. W zakresie działań restrukturyzacyjnych Program zakładał m.in. 5 (kolejność za Programem): przeprowadzenie przez Zarząd PGNiG S.A. negocjacji z wierzycielami w sprawie zawarcia umowy leasingu operacyjnego składników systemu przesyłowego między PGNiG S.A. a Operatorem Systemu Przesyłowego (Gaz-System S.A.), zbycie przez PGNiG S.A. do 31 grudnia 2004 r. na rzecz Skarbu Państwa 100% udziałów w OSP, zawarcie przez PGNiG S.A. z OSP umowy leasingu operacyjnego składników systemu przesyłowego. W marcu 2005 r. PGNiG S.A. podpisał stosowne aneksy do umów kredytowych oraz uzyskał zgodę euroobligatariuszy na umorzenie obligacji wyemitowanych w 2001 r. Proces umorzenia euroobligacji zakończono ostatecznie 6 kwietnia 2005 r. 28 kwietnia 2005 r. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy PGNiG S.A. wyraziło zgodę na nieodpłatne zbycie 100% udziałów OGP Gaz-System Sp. z o.o. na rzecz Skarbu Państwa. 13 maja 2005 r. udziały OGP Gaz-System Sp. z o.o. zostały przekazane na rzecz Skarbu Państwa. 18 września 2006 r. Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników OGP Gaz-System Sp. z o.o. podjęło uchwałę o przekształceniu Spółki w spółkę akcyjną. Obecnie Gaz-System S.A. nadal leasinguje od PGNiG S.A. majątek przesyłowy służący głównie do prowadzenia działalności przesyłowej. W latach 2005-2006 OGP Gaz-System S.A. pozyskał aktywa przesyłowe o łącznej wartości 1,18 mld PLN poprzez wniesienie przez Skarb Państwa wkładu niepieniężnego przysługującego Skarbowi Państwa tytułem dywidendy niepieniężnej z zysku wypracowanego przez PGNiG S.A. II. W dalszej perspektywie Program określał 6 : rozdzielenie w Grupie Kapitałowej PGNiG S.A. działalności handlowej od dystrybucyjnej i wyposażenie spółek dystrybucyjnych we wszystkie składniki majątkowe, finansowe i instytucjonalne niezbędne do pełnienia funkcji operatora systemu dystrybucyjnego, najpóźniej do 1 lipca 2007 r., zgodnie z warunkami określonymi w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2003/55/WE, wydzielenie ze struktur PGNiG S.A. działalności poszukiwawczo-wydobywczej do końca 2006 r. po uprzednich analizach skutków ekonomiczno-finansowych takiej operacji. Obecnie w PGNiG S.A. trwa proces rozdziału działalności handlowej od działalności dystrybucyjnej. Zgodnie z informacją Zarządu Spółki, przewidywany czas zakończenia procesu to 30 czerwca 2007 r. Nie wydzielono z PGNiG S.A. działalności poszukiwawczo-wydobywczej zgodnie ze stanowiskiem Rady Ministrów w tej sprawie. III. Program wskazywał na konieczność 7 : ukształtowania dokumentów korporacyjnych PGNiG S.A., operatora sieci oraz umowy leasingu składników systemu przesyłowego w sposób umożliwiający ministrowi 5 Program Restrukturyzacji i Prywatyzacji PGNiG S.A., dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 5 października 2004 r., s. 12 pkt. 1,2,3. 6 Program, s. 13-14, pkt. 8,9. 7 Program, s. 13, pkt. 7. Zgłaszający: Minister Gospodarki 5

właściwemu do spraw gospodarki realizację polityki energetycznej państwa, a zwłaszcza zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Cele Programu w zakresie zmian statutu PGNiG S.A. zostały w dużej mierze zrealizowane. Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Spółki w październiku 2006 r. uchwaliło zmianę Statutu polegającą na doprecyzowaniu procesu decyzyjnego Spółki w zakresie realizacji projektów związanych z poprawą bezpieczeństwa energetycznego. Polityka dla przemysłu gazowego zaleca kontynuowanie realizacji celu wskazanego w Programie dotyczącego zmian dokumentów korporacyjnych w zakresie umożliwiającym ministrowi właściwemu do spraw gospodarki realizację polityki energetycznej kraju i rekomenduje wprowadzenie analogicznych zmian w statucie spółki Gaz System S.A. IV. Ponadto Program za kluczowe uznał 8 : możliwość pełnego dysponowania systemem przesyłowym przez operatora oraz zagwarantowanie możliwości dopuszczania podmiotów zewnętrznych do korzystania z systemu, konieczność rozbudowy systemu przesyłowego w kierunkach umożliwiających zwiększenie jego przepustowości jako warunek faktycznej liberalizacji rynku gazu ziemnego. Wykonanie zakresu rzeczowego i poziomu nakładów na inwestycje w rozbudowę sieci przesyłowej należy ocenić negatywnie. Powtarzające się przerwy w dostawach gazu z importu wschodniego 9 wykazały brak wystarczających rezerw przepustowości systemu przesyłowego dla utrzymania ciągłości dostaw do odbiorców. Sieć przesyłowa w osi północ-południe jest bardzo słabo rozwinięta, co skutkuje brakiem rezerw przepustowości zwłaszcza w północnej i zachodniej części kraju. Gaz ziemny odbierany jest w tej części kraju w Lasowie (900 mln m³ rocznie) oraz z gazociągu jamalskiego we Lwówku (ok. 1,2 mld m³ rocznie). Są to zbyt małe ilości, aby możliwe było zaspokojenie lokalnego zapotrzebowania na gaz i sukcesywny rozwój rynku. W konsekwencji w przypadku zwiększonego zapotrzebowania na gaz w Polsce północnej i zachodniej nie ma możliwości utrzymania ciągłości dostaw. Wadliwie funkcjonuje również sieć dystrybucyjna ze względów na niewykonanie inwestycji pierścieniowych zwłaszcza w północno-wschodniej Polsce. Program nie brał również pod uwagę systemowych dostaw z innych źródeł niż z kierunku wschodniego, ignorując oczywiste zagrożenie przerw i zakłóceń w dostawach. Dlatego nie zakładano w Programie rozbudowy sieci przesyłowej w osi północ-południe. V. W zakresie procesu prywatyzacji Program zakładał 10 : przeprowadzenie prywatyzacji PGNiG S.A. poprzez emisję dodatkowych akcji Spółki w celu podwyższenia kapitału zakładowego Spółki, możliwość zaoferowania przez Skarb Państwa w terminie do 6 miesięcy od rozpoczęcia notowań akcji, mniejszościowego pakietu akcji i następnie wydanie akcji uprawnionym pracownikom. 8 Program, s. 11. 9 Zakłócenia w dostawach pojawiały się w Polsce w ostatnich kilku latach wielokrotnie. W lutym 2004 r. przez dwie doby zostały wstrzymane dostawy gazu ziemnego w punkcie odbioru gazu w Kondratkach. Na przełomie 2005 i 2006 r. ciśnienie w punkcie odbiorczym w Drozdowiczach gwałtownie spadło, co skutkowało ograniczeniem dostaw gazu ziemnego do odbiorców końcowych. Podobne zakłócenia pojawiły się również w październiku 2006 r., kiedy przez dwie doby odnotowano spadek ciśnienia w stacjach odbiorczych w Drozdowiczach. 10 Program, s. 14-15, pkt. 1. Zgłaszający: Minister Gospodarki 6

Program dopuszczał 11 branżowemu. udostępnienie mniejszościowego pakietu akcji Spółki inwestorowi W dniu 23 września 2005 r. podwyższono kapitał zakładowy PGNiG S.A. poprzez giełdową emisję nowych akcji Spółki 12. W jej wyniku 15,25% akcji Spółki znalazło się w rękach mniejszościowych akcjonariuszy. Skarb Państwa nadal posiada pakiet większościowy (84,75%). Od 20 października 2005 r. akcje Spółki notowane są na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Nie dokonano oferty sprzedaży przez Skarb Państwa pakietu mniejszościowego akcji PGNiG S.A. Przed upublicznieniem akcji PGNiG S.A. Skarb Państwa nie zabezpieczył się przed utratą pośredniej kontroli nad akcjami spółki SGT EuRoPol Gaz S.A. 13, w której PGNiG S.A. pozostaje 48% akcjonariuszem. Pozostałe akcje należą do OAO Gazprom (48%) i Gas-Trading S.A. (4%). Zgodnie ze statutem EuRoPol Gaz S.A. prawo pierwokupu akcji Spółki mają jej założyciele (OAO Gazprom i Gas- Trading S.A.). Ponadto przed upublicznieniem akcji PGNiG S.A., nie przeniesiono do spółki Gaz-System S.A. prawa własności strategicznych aktywów systemu przesyłowego. Udostępnienie ich przez PGNiG S.A. na rzecz Gaz-System S.A. zostało dokonane w drodze 17-letniej umowy leasingowej, generującej nowe wysokie koszty w łańcuchu wartości import-przesył-obrót gazem ziemnym. W ten sposób podniesiono wprawdzie znacznie wartość akcji PGNiG S.A., ale jednocześnie w sposób znaczny obciążono finansowo spółkę Gaz-System S.A., będącą w 100% własnością Skarbu Państwa. W konsekwencji wszystkie nowe inwestycje w rozbudowę systemu przesyłowego, które są prowadzone przez Gaz-System S.A. wymagają porozumienia z PGNiG S.A. i stają się przedmiotem umowy leasingowej na takich samych zasadach jak pozostały majątek przesyłowy. Rozbudowa systemu przesyłowego każdorazowo wymaga uzgadniania planów inwestycyjnych przez PGNiG S.A z Gaz- System S.A. Rozwiązanie takie jest pod względem formalno-prawnym bardzo skomplikowane (np. pozwolenia budowlane, nieuregulowany stan prawny nieruchomości) i narusza zalecenia Dyrektywy 2003/55/WE mówiące o pełnej samodzielności w przygotowywaniu planów rozwoju systemu przez operatora. Należy też podkreślić, że decyzja o prywatyzacji PGNiG S.A. nie została podjęta dla poprawy pozycji finansowej Spółki, a plany inwestycyjne nie były przygotowane w stopniu umożliwiającym szybkie wykorzystanie środków uzyskanych z emisji akcji. Rozpoczęcie procesu prywatyzacji PGNiG S.A., zanim państwo nie zapewniło sobie wyłącznego wpływu na najistotniejsze, a znajdujące się pod kontrolą PGNiG S.A. decyzje, mogące mieć wpływ na bezpieczeństwo energetyczne kraju, należy ocenić negatywnie. Z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego kraju warte odnotowania są zmiany w polityce rynkowej prowadzonej przez najważniejsze spółki sektora funkcjonujące w regionie, a zwłaszcza przez największego dostawcę OAO Gazprom. W rządowej Strategii energetycznej Federacji Rosyjskiej do roku 2020 z 28 sierpnia 2003 r. zamieszczono następujące stwierdzenie: Strategicznymi celami rozwoju przemysłu gazowego są: (...) zabezpieczenie politycznych interesów Rosji w Europie i w Państwach sąsiedzkich, a także w regionie azjatyckim i Oceanu Spokojnego" 14. OAO Gazprom monopolista w zakresie eksportu i przesyłu gazu w FR jest naturalnym wykonawcą tej strategii 15. W tak rozumianej strategii należy wyróżnić m.in. próby uzyskania przez OAO Gazprom dostępu 11 Program, s. 15, pkt. 3. 12 Cena debiutu akcji PGNiG S.A. 23 września 2006 r. wyniosła 3,81 PLN. Na ostatnim notowaniu w 2006 r. (29 grudnia) cena akcji osiągnęła 3,6 PLN. 13 Spółka EuRoPol Gaz S.A. prowadzi działalność handlową gazem ziemnym (import i eksport) oraz w zakresie budowy i eksploatacji gazociągów (par. 2 ust. 7 Statutu Spółki). Posiada koncesje Urzędu Regulacji Energetyki na obrót gazem w kraju, za granicą oraz na przesył i dystrybucję gazu ziemnego. Spółka jest właścicielem polskiego odcinka gazociągu Jamał-Europa. 14 Wersja elektroniczna dokumentu znajduje się na stronie Ministerstwa Przemysłu i Energetyki Federacji Rosyjskiej, http://www.minprom.gov.ru/docs/strateg/1; cytat pochodzi z dokumentu oficjalnego, s. 71, rozdz. VI, pkt. 3. Zgłaszający: Minister Gospodarki 7

do rynków detalicznych poprzez kontrolę sieci przesyłowych i dystrybucyjnych w krajach-odbiorcach gazu, a także poszukiwanie nowych dróg przesyłu gazu z pominięciem krajów tranzytowych, w tym Polski. Polityka dla przemysłu gazowego stanowi próbę dostosowania strategicznych interesów RP do polityki prowadzonej wobec tego sektora zarówno przez państwo-największego dostawcę gazu do Polski, jak i Komisję Europejską. 15 5 lipca 2006 r. izba niższa Zgromadzenia Federalnego Duma Państwowa na wniosek deputowanych Jednej Rosji przyjęła Ustawę o eksporcie gazu nadającą Gazpromowi wyłączne prawo do przesyłu gazu na terytorium FR i jego eksportu. 18 lipca 2006 r. Ustawa została podpisana przez Prezydenta Federacji Rosyjskiej. (Ustawa o eksporcie gazu, http://duma.consultant.ru/doc.asp?id=34809) Zgłaszający: Minister Gospodarki 8

2. Podsumowanie Programu wprowadzania konkurencyjnego rynku gazu ziemnego i harmonogramu jego wdrażania przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 27 kwietnia 2004 r. (Program konkurencyjnego rynku) Jako cel Programu konkurencyjnego rynku 16 wskazano wprowadzenie mechanizmów rynkowych, przy utrzymaniu niezawodności i rozwoju systemów przesyłowych gazu ziemnego a także zgodności z wymaganiami Unii Europejskiej w zakresie funkcjonowania wewnętrznego rynku gazu ziemnego. Założono, że w wyniku realizacji Programu konkurencyjnego rynku powstanie konkurencyjny rynek gazu, na którym usługi sieciowe pozostaną działalnością regulowaną, natomiast ceny gazu dla odbiorców uprawnionych do wyboru dostawcy staną się cenami umownymi, wyłączonymi spod regulacji. Określono reguły funkcjonowania konkurencyjnego rynku gazu, jego docelową strukturę organizacyjną, sposoby likwidacji zidentyfikowanych barier ograniczających rozwój konkurencji. Wskazano również konieczność monitorowania rozwoju rynku oraz wpływu tego procesu na bezpieczeństwo dostaw, a także niezbędne działania legislacyjne i prorozwojowe. Dla osiągnięcia celów Programu konkurencyjnego rynku wyodrębniono działania o charakterze organizacyjnym, regulacyjnym, infrastrukturalnym i prorozwojowe oraz określono harmonogram ich realizacji. Należy podkreślić, że działania ujęte w dokumencie nie wyczerpywały katalogu niezbędnych działań i obszarów związanych z realizacją celów programu. Ponadto niezaprzeczalny jest fakt znacznych opóźnień w realizacji zadań określonych w harmonogramie. W odniesieniu do założonych w Programie konkurencyjnego rynku działań organizacyjnych, które dotyczyły określenia procedury i dokonania wyodrębnienia operatora przesyłowego wraz z majątkiem i pojemnościami szczytowymi magazynów gazu należy wskazać, iż wbrew założeniom dokumentu, popełniono zasadnicze błędy w procesie wydzielenia działalności przesyłowej dotyczące własności infrastruktury oraz działalności inwestycyjnej. Zawarta umowa leasingu systemu przesyłowego między PGNiG S.A. i OGP Gaz-System S.A. w istotny sposób narusza strategiczne interesy państwa, generuje znaczące koszty, a przede wszystkim blokuje rozwój inwestycyjny. Zakończenie działań dotyczących wyznaczenia i rozpoczęcia funkcjonowania operatorów systemów dystrybucyjnych założono na II kw. 2004 r., a dokonanie rozdzielenia pod względem prawnym na IV kw. 2005 r. Terminy te nie zostały dotrzymane, a prace nad utworzeniem operatorów dystrybucyjnych w przewidzianym w Dyrektywie 2003/55/WE terminie, tj. do 1 lipca 2007 r. rozpoczęto w styczniu 2006 r. Program konkurencyjnego rynku zakładał również podjęcie działań regulacyjnych w zakresie nowelizacji ustawy Prawo energetyczne i rozporządzeń wykonawczych (termin realizacji na II i III kw. 2004 r.). Terminy te nie były realne. Nowelizacja Prawa energetycznego weszła w życie dopiero 3 maja 2005 r. Jednocześnie podjęte zostały prace nad rozporządzeniami wykonawczymi. Ich zakończenie planowane jest na I kw. 2007 r. Kodeks sieci przesyłowej został opracowany, a następnie zatwierdzony przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki w części dotyczącej bilansowania i zarządzania ograniczeniami systemowymi w dniu 21 czerwca 2006 r., natomiast kodeksy sieci dystrybucyjnych są obecnie w trakcie uzgodnień z URE (zakończenie tych działań planowano na II kw. 2004 r.). Pozostałe wymienione w Programie konkurencyjnego rynku działania mają charakter ciągły. Wśród nich należy wymienić: kwestie eliminacji subsydiowania skrośnego pomiędzy grupami odbiorców, budowę i wdrażanie systemów informatycznych oraz opomiarowania sieci, działania prorozwojowe (aktualnie koncentrują się one na pozyskaniu środków z funduszy strukturalnych oraz funduszu spójności UE w perspektywie finansowej 2007-2013. Realizacja 16 Program wprowadzania konkurencyjnego rynku gazu ziemnego i harmonogram jego wdrażania, dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 27 kwietnia 2004 r., s. 8. Cele i założenia programu. Zgłaszający: Minister Gospodarki 9

Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, uwzględniającego zadania zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i rozwoju sieci gazowych powinna znacząco ułatwić realizację przedsięwzięć inwestycyjnych). Warto podkreślić, że zadanie mające na celu rozwój infrastruktury systemu gazowego, zdefiniowane w dokumencie jako istotne dla rozwoju rynku, są nadal oceniane jako czynnik kluczowy dla pełnego otwarcia rynku oraz zagwarantowania dostępu stron trzecich do usług infrastrukturalnych. Podsumowując wykonanie zadań ustalonych w omawianym Programie należy wskazać, iż znacząca większość z nich została zrealizowana lub ich realizacja dobiega końca. Polityka dla przemysłu gazowego określa dalsze działania w zakresie rozwoju konkurencyjnego rynku gazu. Zgłaszający: Minister Gospodarki 10

3. Program działań dla poprawy bezpieczeństwa energetycznego. Warunkiem koniecznym dla osiągnięcia bezpieczeństwa energetycznego jest dywersyfikacja źródeł dostaw gazu ziemnego do granic administracyjnych kraju. O ile osiągane są wskaźniki dywersyfikacji wynikające z rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie minimalnego poziomu dywersyfikacji dostaw gazu z zagranicy 17, to nie są one wystarczające do zapewnienia ciągłości dostaw z importu ze względu na utrzymującą się niekorzystną strukturę umów na dostawy. W 2006 r. ok. 91,5% importu gazu ziemnego do RP pochodziło z kierunku wschodniego (w tym: 68,2% z Federacji Rosyjskiej 18 ). W powyższym świetle negatywnie należy ocenić przerwanie procesu zapewnienia Polsce dywersyfikacji źródeł dostaw gazu ziemnego poprzez zaniechanie realizacji umów na dostawy gazu zawartych przez PGNiG S.A. z dostawcami z Danii i Norwegii. Obie umowy zostały podpisane i weszły w życie w 2001 r. i wymagały od dostawców budowy gazociągów łączących Polskę ze złożami gazu na Morzu Północnym. I. Główne zadania z zakresu bezpieczeństwa energetycznego oraz niezbędne działania dla rozwoju konkurencyjnego rynku gazu. Kluczowymi zadaniami ze względu na poprawę bezpieczeństwa energetycznego Polski w zakresie gazu ziemnego są: uwzględnienie w działaniach spółek o istotnym znaczeniu dla bezpieczeństwa energetycznego zadań związanych z dywersyfikacją dostaw gazu ziemnego: bezpośrednie połączenie gazociągiem ze złożami skandynawskimi, budowa terminala do odbioru gazu skroplonego na polskim wybrzeżu, zapewnienie kontraktów długoterminowych na dostawy gazu ziemnego ze źródeł innych niż wschodnie, zabezpieczenie kontroli państwa nad strategiczną infrastrukturą służącą do przesyłu gazu ziemnego, rozbudowa systemu przesyłowego gazu ziemnego, zwiększenie pojemności czynnych podziemnych magazynów gazu, zwiększenie potencjału wydobywczego gazu krajowego, ograniczenie ryzyka dla bezpieczeństwa energetycznego RP powstałego wskutek upublicznienia akcji PGNiG S.A., uzyskanie przez Grupę PGNiG S.A. dostępu do złóż ropy naftowej i gazu ziemnego, w tym w drodze nabycia za granicą. 17 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2000 r. (Dz. U. Nr 95, poz.1042) w sprawie minimalnego poziomu dywersyfikacji dostaw gazu z zagranicy. 18 Źródło: PGNiG S.A. Zgłaszający: Minister Gospodarki 11

Wdrożenie Dyrektywy 2003/55/WE Polska w pełni wdrożyła przepisy dotyczące liberalizacji rynku gazu. Jednakże tempo liberalizacji zależeć będzie w dużej mierze od czterech głównych czynników: rozbudowy systemu przesyłowego w kierunkach umożliwiających zwiększenie jego przepustowości, rozbudowy pojemności i mocy podziemnych magazynów gazu ziemnego, zrealizowania przez PGNiG S.A. i Gaz-System S.A. projektów dywersyfikujących dostawy gazu ziemnego, stopniowej eliminacji subsydiowania skrośnego w taryfach. Sieć przesyłowa Polska sieć przesyłowa różni się zasadniczo od swoich zachodnich odpowiedników. Ilość przesłanego gazu ziemnego w ciągu roku przypadająca na 1 km gazociągu sieci przesyłowej wynosi ok. 0,9 mln m³. Dla porównania podobny wskaźnik dla operatorów w Hiszpanii czy Belgii wynosi odpowiednio 3,62 i 4,37 mln m³ na 1 km sieci przesyłowej rocznie. Zestawienie odpowiednich wskaźników przedstawia poniższa tabela: Kraj Operator Długość Konsumpcja Konsumpcja gazu Ilość gazu Ilość gazu sieci w km 19 gazu w mld m³ (w mln m³) na 1 km w mld m³ przesłanego w 2004 r. 20 sieci przesyłowej 21 przesłanego (w mln m³) w 2005 r. 22 przypadająca na 1 km sieci przesyłowej 23 Belgia Fluxys 3 730 16,3 4,37 21,4 5,74 Francja GdF 31 589 44,7 1,42 67,9 2,15 Hiszpania Enagas Group 7 538 27,3 3,62 37,4 4,96 Holandia Gasunie 11 600 43,5 3,75 97,3 8,39 Wielka National Grid 6 880 98 14,24 Brak danych Brak danych Brytania Włochy Snam Rete 30 712 73,3 2,39 80,4 2,62 Gas Polska Gaz-System 14 830 13,2 0,89 15,4 24 1,04 Niski wskaźnik przesłanego gazu na 1 km sieci przesyłowej w przypadku polskiego systemu przesyłowego wynika między innymi z braku rezerw przepustowości szczególnie w północno-zachodniej Polsce oraz słabego rozwoju sieci w północno-wschodniej Polsce. Dodatkowym poważnym czynnikiem hamującym rozwój konkurencyjnego rynku gazu oraz pogarszającym bezpieczeństwo dostaw jest fakt, że system przesyłowy nie jest w stopniu wystarczającym zdywersyfikowany pod względem źródeł handlowych i fizycznych dostaw gazu. Dywersyfikacja fizyczna 19 Dane zawarte na stronach internetowych poszczególnych operatorów systemu: Belgia, http://www.fluxys.net Francja, http://www.gazdefrance.com Hiszpania, http://www.enagas.es Holandia, http://www.nvnederlandsegasunie.nl Wielka Brytania, http://www.nationalgrid.com Polska, http://www.gaz-system.pl 20 Źródło: BP Statistical Review of World Energy June 2005 r. 21 Źródło: Ministerstwo Gospodarki, obliczenia własne. 22 Dane zawarte na stronach internetowych poszczególnych operatorów systemu. Ministerstwo Gospodarki, obliczenia własne. 23 Źródło: Ministerstwo Gospodarki, obliczenia własne. 24 Dane nie uwzględniają tranzytu gazociągiem Jamał-Europa, którego właścicielem jest EuRoPol Gaz S.A. Zgłaszający: Minister Gospodarki 12

jest tutaj rozumiana jako połączenia infrastrukturalne polskiego systemu z terminalami odbiorczymi gazu skroplonego lub bezpośrednimi gazociągami, przez które pojawiłaby się możliwość dostarczania gazu ziemnego do Polski od producentów innych niż dotychczasowi. Polski system przesyłowy, w porównaniu z podobnymi systemami w krajach UE posiada bardzo ograniczone możliwości dostarczania gazu ziemnego innego, niż od dostawców/producentów wschodnich. Zestawienie możliwości pozyskiwania gazu przez wybrane kraje przedstawia poniższa tabela: kraj Belgia Francja Hiszpania Holandia Wielka Brytania Włochy Polska Źródła gazu ziemnego w systemie (infrastruktura istniejąca i w budowie) 1 terminal importowy, bloki regazyfikacyjne w budowie (gaz z Algierii, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Australii, Nigerii, Omanu, Kataru), połączenie z Wielką Brytanią, Norwegią, Holandią, Niemcami, i Francją 2 terminale importowe (Algieria, Nigeria, Oman, Katar, Egipt, Zjednoczone Emiraty Arabskie), 1 terminal w budowie (gaz z Egiptu), połączenie z Belgią, Hiszpanią, Niemcami, Szwajcarią, Włochami. 4 terminale importowe, 2 terminale w budowie (gaz z Algierii, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Australii, Libii, Malezji, Nigerii, Omanu, Kataru, Trynidadu i Tobago), gazociąg z Maroka/Algierii, Portugalii i Francji, kolejne połączenie z Algierią Medgaz w budowie połączenie bezpośrednie z szelfem norweskim, połączenie z Niemcami, Belgią, w budowie połączenie z Wielką Brytanią 1 terminal (gaz z Algierii, Trynidadu i Tobago), 2 terminale w budowie (m.in. gaz z Kataru), bezpośrednie połączenie z szelfem norweskim i platformami wydobywczymi na Morzu Północnym, połączenie z Irlandią oraz z Belgią i Holandią 1 terminal importowy, 2 terminale w budowie, połączenie z Tunezją/Algierią, z Francją, Szwajcarią, Austrią i Chorwacją, połączenie z Algierią w budowie połączenie z Niemcami (gaz od dostawców niemieckich głównie pochodzenia rosyjskiego), połączenie z Białorusią i Ukrainą (gaz rosyjski i azjatycki tranzytem przez Rosję) brak innych możliwości sprowadzania gazu Źródło: Ministerstwo Gospodarki na podstawie World LNG Map, 2006 edition, Petroleum Economist Ltd. oraz materiałów własnych. Taka struktura wejść do systemu i kierunki jego rozbudowy determinuje dywersyfikację handlową dostaw gazu do danego kraju: Pozyskany gaz* Dywersyfikacja pod względem źródeł handlowych dostaw gazu ziemnego (w 2005 r.) Udział dostaw z poszczególnych krajów w imporcie Kraj Produkcja własna (%) Import (%) Algieria Belgia Dania Egipt Holandia Katar Libia Malezja Niemcy Nigeria Norwegia Oman Federacja Rosyjska i tranzyt przez FR Wielka Brytania Inni (ZEA, Trynidad i Tobago) Belgia** 0% 100% 15% 39% 6% 37% 1% 1% Francja 0% 100% 15% 4% 2% 17% ok.0,2% 9% 29% ok.0,16% 24% Hiszpania 0% 100% 44% 11% 14% 3% 1% 15% 6% 5% ok.2% Holandia** 84% 16% 2% 33% 32% 20% 13% Wielka Brytania 89% 11% 3% 12% 2% 7% 76% ok.0,5% Włochy 16% 84% 38% 11% 6% 3% 9% 32% 1% Polska 33% 67% 3% 5% 92% Źródło: Ministerstwo Gospodarki na podstawie BP Statistical Review of World Energy oraz materiałów własnych. * Pozyskany gaz jest tutaj rozumiany jako suma gazu wyprodukowanego przez dany kraj z importem do danego kraju (bez uwzględnienia eksportu). Belgia, Holandia i Wielka Brytania w 2004 r. i 2005 r. były eksporterami netto gazu ziemnego. ** Dane za 2004 r. 92% gazu ziemnego sprowadzanego do Polski z zagranicy wchodzi do systemu przesyłowego przez punkty odbiorcze na granicy wschodniej i z gazociągu jamalskiego, a cała sieć przesyłowa zorientowana jest na przesył gazu ze wschodu na zachód. Zgłaszający: Minister Gospodarki 13

Taka struktura sieci zwiększa ryzyko przerw w dostawach z powodów handlowych i technicznych (awarie, przedłużone okresowe remonty, spory płatnicze itp.) jak i politycznych (spory między rządem FR a rządami Białorusi i Ukrainy). Polityka dla przemysłu gazowego definiuje działania mające na celu rzeczywistą dywersyfikację dostaw gazu do Polski poprzez budowę terminala do odbioru gazu skroplonego na polskim wybrzeżu oraz bezpośredniego połączenia ze źródłami gazu w Skandynawii. Oba warianty dywersyfikacji są wobec siebie komplementarne. Ponadto dzięki infrastrukturalnym połączeniom dywersyfikującym dostawy gazu oraz rozbudowie systemu przesyłowego i zwiększeniu jego przepustowości, technicznie możliwym stanie się zwiększenie stopnia korzystania z systemu przez strony trzecie. Połączenia międzysystemowe Do czasu wykonania decyzji zawartych w uchwałach Rady Ministrów z 3 stycznia i 31 maja 2006 r. w zakresie dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego do RP, tworzenie połączeń, które skutkować będą dalszym uzależnieniem dostaw gazu do Polski od jednego producenta lub podmiotów od niego zależnych będą sprzeczne z założeniami niniejszej Polityki. Magazyny gazu ziemnego Zbyt małe pojemności podziemnych magazynów gazu ziemnego w połączeniu z ograniczeniami przepustowości systemu hamują rozwój konkurencyjnego rynku gazu, w tym praktyczne zastosowanie zasady dostępu stron trzecich do sieci przesyłowej. Pojemność czynna podziemnych magazynów gazu w Polsce wynosi ok. 1 600 mln m³. Nawet całkowite napełnienie magazynów nie wystarcza do utrzymania ciągłości dostaw do odbiorców końcowych w przypadku nagłych, krótkotrwałych przerw w dostawach ze wschodu. Warunkiem koniecznym funkcjonowania konkurencyjnego rynku gazu oraz podnoszącym bezpieczeństwo i ciągłość dostaw gazu do odbiorców jest rozbudowa pojemności i mocy podziemnych magazynów gazu ziemnego. Subsydiowanie skrośne Utrzymuje się mechanizm subsydiowania skrośnego w taryfach (zwłaszcza subsydiowanie małych odbiorców gazu przez dużych odbiorców). Sytuacja taka wpływa niekorzystnie na kształtowanie się konkurencyjnego rynku gazu. Minister właściwy do spraw gospodarki podejmie odpowiednie działania w zakresie zmiany rozporządzeń taryfowych, których celem będzie zwiększenie tempa eliminacji subsydiowania skrośnego. II. Działania prowadzone przez przedstawicieli Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na forum Unii Europejskiej. Członkowie Rady Ministrów oraz przedstawiciele Rządu Rzeczypospolitej Polskiej będą wspierać działania organów UE na rzecz ratyfikacji przez Federację Rosyjską Traktatu Karty Energetycznej i podpisania Protokołu Tranzytowego do Traktatu Karty Energetycznej oraz rozszerzenia grupy państw sygnatariuszy Traktatu Karty Energetycznej. Minister Gospodarki na bieżąco będzie monitorował działania na forum UE dotyczące polityki energetycznej oraz aktywnie uczestniczył w pracach grup roboczych oraz komisji poświęconym zagadnieniom bezpieczeństwa energetycznego oraz rynku gazu ziemnego 25. 25 W tym między innymi: WPENER (Grupa Robocza ds Energii), TENS (Trans European Energy Networks komitet doradczy Komisji Europejskiej), powołana przez KE Grupa Koordynacyjna ds Gazu, Forum Madryckie ds regulacji rynku gazu (w tym inicjatywy: Gas Regional Initiatives South South East oraz GRI North North West) oraz inne. Zgłaszający: Minister Gospodarki 14

III. Działania legislacyjne dotyczące sektora gazu ziemnego. Aby poprawić bezpieczeństwo energetyczne RP zakłada się następujące działania w zakresie zmiany prawa: 1. Zrewidowanie i odpowiednią zmianę obecnego systemu taryfikacji cen gazu ziemnego w ten sposób, aby ekonomicznie uzasadnionym były inwestycje związane z budową i rozbudową podziemnych magazynów gazu ziemnego oraz systemu przesyłowego. 2. Stopniowe eliminowanie subsydiowania skrośnego w taryfach. 3. Minister Gospodarki we współpracy z wymienionymi w Polityce dla przemysłu gazowego spółkami sektora gazowego w terminie jednego miesiąca od przyjęcia przez Radę Ministrów Polityki dla przemysłu gazowego opracuje listę barier prawnych w realizacji inwestycji infrastrukturalnych sektora na terytorium Polski, a także dotyczących akwizycji zagranicznych i przedłoży je w trybie informacji Radzie Ministrów. 4. Ministrowie właściwi do spraw: gospodarki, budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, gospodarki morskiej, transportu, finansów publicznych, środowiska, spraw wewnętrznych oraz Skarbu Państwa określą zakres prac legislacyjnych niezbędnych do usunięcia barier zidentyfikowanych przez Ministra Gospodarki w celu ułatwienia szybkiej realizacji koniecznych inwestycji infrastrukturalnych w sektorze gazowym, ze szczególnym uwzględnieniem infrastruktury gazociągów przesyłowych oraz terminala do odbioru gazu skroplonego w terminie jednego miesiąca od przedłożenia wskazanego w pkt. 3. Określone w ten sposób prace legislacyjne zostaną przeprowadzone w terminie nie dłuższym niż 7 miesięcy od przedłożenia wskazanego w pkt. 3., we współpracy z URE, Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów i Urzędem Zamówień Publicznych. 5. Dopuszcza się możliwość uproszczenia procedur inwestycyjnych dla PGNiG S.A. i Gaz- System S.A. w celu dotrzymania terminów realizacji projektów inwestycyjnych mających wpływ na bezpieczeństwo energetyczne kraju. 6. Minister Gospodarki we współpracy ze spółkami z sektora gazowego opracuje mechanizm pozwalający na informowanie operatora systemu przesyłowego o kierunkach rozwoju rynku gazu ziemnego w perspektywie 10 lat celem przygotowania odpowiednich planów rozbudowy sieci przesyłowej. Informacje zostaną przygotowane do końca 2007 r. i będą aktualizowane co 2 lata. IV. Cele polityki gospodarczej państwa w stosunku do poszczególnych spółek sektora. Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. Przyjmuje się następującą koncepcję działań wobec PGNiG S.A.: 1. W zakresie restrukturyzacji zakłada się, że PGNiG S.A. zakończy proces rozdziału działalności handlowej od działalności dystrybucyjnej. Po rozdziale spółki gazownicze z Grupy Kapitałowej PGNiG S.A. staną się operatorami systemów dystrybucyjnych wyposażonymi w majątek właściwy dla działalności dystrybucyjnej. 2. Niezwłocznie, nie później niż 1 lipca 2007r., nastąpi wyłączenie aktywów właściwych dla systemu dystrybucyjnego z umowy leasingowej między PGNiG S.A. i Gaz System S.A. i wniesienie ich do Zgłaszający: Minister Gospodarki 15

spółek gazowniczych przyszłych operatorów systemów dystrybucyjnych. Kryteria podziału majątku ustalą zainteresowane spółki. 3. Dopuszcza się możliwość powołania przez ministra właściwego do spraw gospodarki specjalnego zespołu mającego na celu nadzorowanie procesu wyłączania z umowy leasingowej wymienionych w pkt. 2. aktywów i opiniowanie przyjętych rozwiązań z punktu widzenia bezpieczeństwa funkcjonowania sieci przesyłowej. 4. Dywidenda Skarbu Państwa z zysku PGNiG S.A. za lata 2006 i 2007 będzie miała charakter rzeczowy. Skarb Państwa podwyższy kapitał zakładowy spółki Gaz System S.A. poprzez wniesienie do niej aktywów przesyłowych otrzymanych w drodze dywidendy. 5. PGNiG S.A. w najkrótszym możliwym terminie dokona zbycia na rzecz Gaz System S.A. aktywów przesyłowych będących własnością Spółki, objętych umową leasingową i nie wchodzących w skład dywidendy rzeczowej za lata 2006 i 2007. 6. Do czasu rozwiązania kwestii zakazu reeksportu w kontraktach PGNiG S.A. nie przewiduje się wydzielenia ze struktur PGNiG S.A. spółki poszukiwawczo-wydobywczej. Przeprowadzone jeszcze w 2004 r. 26 analizy pokazały zasadność pozostawienia działalności poszukiwawczo-wydobywczej w strukturach PGNiG S.A. Działalność wydobywcza stanowi czynnik stabilizujący dostawy w okresie zwiększonego zapotrzebowania na gaz. 7. PGNiG S.A. będzie kontynuować działania związane z uzyskaniem dostaw gazu ze źródeł innych niż dotychczasowe, zgodnie z kierunkami przedstawionymi w uchwałach Rady Ministrów z dnia 3 stycznia i 31 maja 2006 r. w zakresie dywersyfikacji dostaw nośników energii. Planowany czas zakończenia realizacji projektów dywersyfikacyjnych to 2010/2011 r. 8. PGNiG S.A. wykona odpowiednie analizy ekonomiczne i opracuje plan rozbudowy podziemnych magazynów gazu ziemnego (PMG) z uwzględnieniem współfinansowania ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego), który po przyjęciu przez organy korporacyjne Spółki będzie podstawą do dokonania niezbędnych inwestycji mających na celu rozbudowę istniejących oraz budowę nowych PMG do pojemności niezbędnych dla zapewnienia bezpieczeństwa i ciągłości dostaw gazu do odbiorców w kraju. 9. Grupa Kapitałowa PGNiG S.A. pozostanie właścicielem i operatorem posiadanych i wybudowanych przez siebie PMG. 10. Rekomenduje się PGNiG S.A. zakończenie analiz możliwości zwiększenia krajowego wydobycia gazu ziemnego w perspektywie 10 lat oraz opracowanie planów inwestycyjnych mających na celu zwiększenie krajowego wydobycia węglowodorów. Aby koordynować rozwój inwestycji w sektorze gazu ziemnego analizy te powinny być wykonane w terminie zbliżonym z terminem składania wniosków o współfinansowanie przez Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko innych projektów związanych z bezpieczeństwem energetycznym. 11. Wspierane będą działania PGNiG S.A. mające na celu pozyskanie dostępu PGNiG S.A. do złóż gazu ziemnego i ropy naftowej poza granicami kraju, a także pozyskiwanie nowych źródeł i dróg dostaw gazu ziemnego. 26 Program Restrukturyzacji i Prywatyzacji PGNiG S.A., 5 października 2004 r., s. 6-7 Zgłaszający: Minister Gospodarki 16

12. Do czasu zrealizowania celów niniejszej Polityki nie przewiduje się dalszej prywatyzacji PGNiG S.A., w tym udostępnienia tzw. akcji pracowniczych. Ryzyko możliwości blokowania zmian przez akcjonariuszy mniejszościowych wynika z faktu upublicznienia Spółki. Dlatego zbywanie przez Skarb Państwa akcji Spółki zwiększa ryzyko trwałego zablokowania realizacji celów przyjętych w Polityce dla przemysłu gazowego i przez to może uniemożliwić osiągnięcie celu głównego, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Skarb Państwa podejmie adekwatne działania mające na celu zminimalizowanie powyższego ryzyka. OGP Gaz-System S.A. Przyjmuje się następującą koncepcję działań wobec Gaz-System S.A.: 1. Skarb Państwa pozostanie 100% akcjonariuszem Gaz System S.A., operatora sieci przesyłowych gazu ziemnego w kraju. 2. Dywidenda Skarbu Państwa z zysku PGNiG S.A. za lata 2006 i 2007 będzie miała charakter rzeczowy w postaci części aktywów przesyłowych objętych umową leasingową z Gaz- System S.A. Skarb Państwa podwyższy kapitał zakładowy spółki Gaz System S.A. poprzez wniesienie aktywów otrzymanych w drodze dywidendy. 3. Aby poprawić funkcjonalność systemów przesyłowego i dystrybucyjnego niezwłocznie i nie później niż 1 lipca 2007 r. nastąpi wyłączenie aktywów właściwych dla systemu dystrybucyjnego z umowy leasingowej między PGNiG S.A. i Gaz System S.A. i wniesienie ich do spółek gazowniczych przyszłych operatorów systemów dystrybucyjnych. Kryteria podziału majątku ustalą zainteresowane spółki. 4. Gaz-System S.A. w najkrótszym możliwym terminie dokona wykupu aktywów przesyłowych będących własnością PGNiG S.A. objętych umową leasingową i nie wchodzących w skład dywidendy rzeczowej za lata 2006 i 2007. 5. Gaz-System S.A. podejmie adekwatne działania w celu obniżenia wysokości taryfy przesyłowej poprzez zwiększenie efektywności Spółki. 6. Gaz-System S.A. opracuje i przeprowadzi inwestycje związane z rozbudową systemu przesyłowego o odpowiednim potencjale mocy. System powinien umożliwić wprowadzenie dodatkowych ilości gazu ziemnego z kierunku północnego w terminach określonych przez PGNiG S.A. dla projektów dywersyfikacyjnych i związanych z nimi kontraktów na dostawy. 7. Środki na rozbudowę systemu przesyłowego będą uzupełnione z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w latach 2007-2013 oraz ze środków własnych Spółki i otwartego rynku pieniężno-kredytowego. 8. Pozostałe inwestycje mające na celu rozbudowę systemu przesyłowego gazu ziemnego, w tym zwiększenie wydajności istniejącego systemu przesyłowego oraz związane z poprawą bezpieczeństwa energetycznego kraju zostaną przeprowadzone zgodnie z planami inwestycyjnymi Spółki w miarę rozwoju krajowego rynku gazu. EuRoPol Gaz S.A. Skarb Państwa będzie dążył do zabezpieczenia się przed utratą kontroli nad majątkiem EuRoPol Gaz S.A. oraz przed pomniejszeniem wpływu na zarządzanie spółką. Zgłaszający: Minister Gospodarki 17

Zakończenie Inwestycje wynikające z realizacji Polityki dla przemysłu gazowego będą podlegały analizie skutków środowiskowych zgodnie z obowiązującymi przepisami. Inwestycje będą przeprowadzone przez wymienione w dokumencie spółki sektora gazowego z ich środków. Wobec projektów współfinansowanych ze środków unijnych będą obowiązywać odpowiednie przepisy związane z wykorzystaniem tych środków. Minister właściwy do spraw gospodarki wraz z ministrem właściwym do spraw zagranicznych będzie wspierał działania spółek z sektora w zakresie pozyskiwania dostępu do złóż gazu ziemnego oraz nowych źródeł i dróg dostaw gazu do kraju. Z dniem wejścia z życie Polityki dla przemysłu gazowego tracą moc postanowienia dotychczas obowiązującego Programu Restrukturyzacji i Prywatyzacji PGNiG S.A. przyjętego przez Radę Ministrów w dniu 5 października 2004 r. Realizacja niniejszej Polityki przyczyni się do wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego RP, uporządkowania struktury właścicielskiej w sektorze gazu ziemnego oraz zwiększy konkurencyjność krajowego rynku gazu ziemnego. Minister właściwy do spraw gospodarki, do którego należą m.in. sprawy funkcjonowania krajowych systemów energetycznych, z uwzględnieniem zasad racjonalnej gospodarki i potrzeb bezpieczeństwa energetycznego kraju, sprawować będzie nadzór nad realizacją Polityki dla przemysłu gazowego. Co dwa lata do 2015 r. minister odpowiedzialny za bezpieczeństwo energetyczne będzie przedstawiał Radzie Ministrów sprawozdanie z realizacji Polityki dla przemysłu gazowego. Zgłaszający: Minister Gospodarki 18