Ryzyka inwestycyjne w warunkach wspólnego rynku energii.

Transkrypt

1 Ryzyka inwestycyjne w warunkach wspólnego rynku energii. Seminarium eksperckie Kancelarii Prezydenta RP Finansowanie projektów sektora energii w nowej perspektywie finansowej Warszawa 4 lipca 2013 roku 1

2 Wspólny rynek energii w UE a inwestycje W 2011 roku szefowie państw UE przyjęli założenia, zgodnie z którymi do końca 2015 roku w Europie ma się zakończyć budowa wspólnego rynku energii co w założeniu ma zapewnić w szczególności: Swobodny przepływ energii elektrycznej i gazu pomiędzy krajami UE. Likwidację energetycznych wysp, jak kraje bałtyckie czy Malta. Możliwość dokonywania wspólnych zakupów paliw czy energii. Wykonano istotne prace w kierunku powstania wspólnego rynku energii określone w III pakiecie energetycznym. Powołano ENTSOE i ENTSOG Europejska Sieć Operatorów Systemów Przesyłowych Energii i Gazu Przyjęto rozporządzenie REMIT wykrywanie nadużyć cenowych na rynku. Powołano Agencję ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER ). Przyjęto pakiet na rzecz infrastruktury energetycznej ustanawiający korytarze przesyłowe. Przygotowano uproszczenia w procesie uzyskiwania zezwoleń. Urzędy regulacyjne wydały koncesje około 50 operatorom systemów przesyłowych na terenie UE. Szacowane przez Komisję Europejską nakłady inwestycyjne to w najbliższych 10 latach około 200 mld, w tym: 140 mld na systemy przesyłowe wysokiego napięcia oraz inteligentne sieci. 70 mld na gazociągi, magazynowanie, terminale LNG oraz infrastrukturę w zakresie zwrotnego przesyłu. 2,5 mld ma zostać przeznaczone na infrastrukturę transportową CO 2. Aktualnie prowadzona jest identyfikacja priorytetowych projektów infrastrukturalnych 1-sza ogólnoeuropejska lista ma powstać do 31 lipca

3 Wspólny rynek energii w UE a inwestycje W krajach UE powstają pierwsze wspólne rynki energii przykładami są: Kraje skandynawskie (Norwegia, Szwecja, Finlandia, Dania) lata 90-te ubiegłego wieku. Luksemburg, Niemcy, Austria, Francja, Holandia, Belgia. Czechy, Słowacja, Węgry (od IX 2012) + potencjalnie Polska i Rumunia (w 4Q 2013). Zakładane skutki dla uczestników rynku - tj. koncernów energetycznych i klientów: Dostęp do większego rynku, większa konkurencja, przejrzyste środowisko biznesowe. Konieczność ponoszenia znaczących nakładów na infrastrukturę przesyłową, systemy informatyczne, aktywa wytwórcze. Klient z dostępem do ofert sprzedawców bez względu na kraj pochodzenia. Kluczowe ograniczenia dla sprawnego wdrożenia wspólnego rynku energii: Myślenie jedynie w kategoriach interesu własnego kraju a nie wspólnotowego. Ograniczenia techniczne wąskie gardła w przesyle energii pomiędzy krajami UE. Ograniczenia prawne konieczność harmonizacji zasad przesyłu i zamawiania mocy. Bariery w wolnym handlu energią w niektórych krajach UE. Duże różnice w poziomie zaawansowania rozwoju energetyki w krajach wspólnoty. 3

4 Ryzyka związane z realizacją inwestycji w perspektywie wspólnego rynku energii. Kluczowe ryzyka po stronie polskiego sektora energetycznego Niekonkurencyjny na tle UE segment wytwarzania energii dominujący udział wyeksploatowanej, wysokoemisyjnej energetyki opartej na węglu kamiennym i brunatnym - poddawanej silnej presji polityki klimatycznej UE (CO 2 ). Presja na wyniki operacyjne polskich koncernów energetycznych wywołana przez konkurencję wolnego rynku energii w UE, będzie powodowała ograniczenie ich możliwości inwestycyjnych. Zdolność pozyskiwania długu na inwestycje określana jest wskaźnikiem Dług netto/ebitda, na maksymalnym poziomie 3-3,5 krotności. Obniżenie EBITDA powoduje ograniczenie możliwości zadłużania się. Dodatkowo stałe przekroczenie wskaźnika 3,5 krotności, może skutkować utratą ratingu inwestycyjnego, a co za tym idzie brakiem możliwości pozyskiwania finansowania na rynkach zagranicznych oraz z instytucji multilateralnych. Znacząco niższy poziom zaawansowania rozwoju biznesowego polskich koncernów energetycznych na tle europejskich konkurentów - przerosty zatrudnienia, brak zaawansowanych systemów CRM itd. Potencjalnie kolidujące interesy spółek energetycznych (w tym spółek publicznych) z interesami UE. Z perspektywy Polski, czynnikami ograniczającymi możliwość efektywnego udziału we wspólnym rynku energii są: Niedostatecznie rozbudowane połączenia transgraniczne - obecne zdolności przesyłowe podawane przez OSP to, dla importu ok. 4% a dla eksportu 7% do zapotrzebowania szczytowego na moc. W perspektywie 2020 wg danych PSE, zdolności te mają wzrosnąć do18% (import) i 23% (eksport). Negatywne nastawienie KE do paliwa węglowego i nałożone zobowiązania związane z redukcją emisji CO 2. 4

5 Podstawowe czynniki ryzyka w procesach inwestycyjnych rynku energetycznego w Polsce. W obecnych realiach rynkowych, ryzyka inwestycyjne w polskim sektorze energetycznym stymulowane są przez szeroko rozumianą niepewność w szczególności w obszarach: Regulacyjnym i prawnym. OZE. Kogeneracja. PZP procedury odwoławcze. Finansowym. Możliwość pozyskania finansowania. Kondycja finansowa banków. Ryzyko walutowe. Gospodarczym. Przewidywalność cen - energii, zielonych certyfikatów, CO 2.. Kondycja finansowa firm sektora budowlanego (PBG, Polimex, Alpine Bau). Pozostałe. Organizacje ekologiczne. Personalne kadencyjność. 5

6 Powody ograniczenia inwestycji w segmencie wytwarzania energii w Polsce. Wpływ niepewności na plany inwestycyjne w segmencie wytwarzania energii. -44% 21,5 GW 2008 r. 18,1 GW 2012 r. 12,1 GW 2013 r. Z uwagi na aktualny poziom cen na rynku energii obserwujemy impas w inwestycjach. Dla opłacalności inwestycji węglowych, energia powinna kosztować 200 PLN/MWh Dla opłacalności wielkoskalowych inwestycji gazowych, cena EUA powinna wynosić 67 /tonę - dla zrównania jednostkowych kosztów zmiennych elektrowni węglowych i gazowych, przy obecnych cenach paliw. Dla opłacalności projektów wiatrowych przy zachowaniu obecnej relacji ceny świadectw pochodzenia do opłaty zastępczej (40%), ich produktywność powinna wynosić 2700 h/rocznie - tj. 31% wykorzystania mocy. Negatywny trend na rynku cen energii. XII 2010 rok 229 PLN/MWh V 2013 rok 149 PLN/MWh Negatywny trend na rynku zielonych certyfikatów, związany z nadpodażą (4,1 TWh 2012). II 2011 rok PLN IV 2013 rok -122PLN -55% - 35% 6

7 Tam gdzie stabilność tam inwestycje - segment dystrybucji energii w Polsce. Inwestycje w segmencie dystrybucji, polskich koncernów energetycznych w ostatnich latach rosły stabilnie głównie z uwagi na stabilne regulacje, tj. określony zwrot nakładów inwestycyjnych w taryfie dystrybucyjnej. Inwestycje rozumiane nie tylko jako sieć ale również jakość obsługi klienta. Planowane nakłady inwestycyjne w dystrybucji w kolejnych latach potwierdzają pozytywny sentyment. Dane uzyskane na podstawie uzgodnionych z URE planów rozwoju (OSD + OSP). Dodatkowo inwestycje w sieci energetyczne wzmocni Ustawa o korytarzach przesyłowych Nakłady inwestycyjne w dystrybucji energii elektrycznej w mld PLN 2,8 3,75 4,6 5, Planowane inwestycje w dystrybucji w kolejnych latach - mld PLN 6,25 7,46 7,

8 Wnioski i rekomendacje. Sektor energetyczny w Polsce uwzględniając jedynie krajowe uwarunkowania zmaga się z dużą dozą niepewności, a co za tym idzie ryzyk w podejmowanych decyzjach inwestycyjnych, szczególnie w segmencie wytwarzania energii. Wprowadzenie wspólnego rynku energii w krajach UE, dostarczy kolejnych czynników niepewności. Wolny rynek to wolna konkurencja, zatem polski sektor energetyczny stanie przed wyzwaniem rywalizacji z bardziej dojrzałymi konkurentami z krajów starej UE. Rolą organów regulacyjnych powinno być stworzenie stabilnego otoczenia prawno regulacyjnego, które zapewni warunki do podejmowania odpowiedzialnych decyzji inwestycyjnych oraz umożliwi pozyskiwanie finansowania z rynku dłużnego. Inwestorzy stosunkowo łatwo przyswajają ryzyka rynkowe, natomiast trudniej radzą sobie z ryzykami regulacyjnymi. Organy statutowe polskich koncernów energetycznych (Zarządy, Rady Nadzorcze, Zgromadzenia Akcjonariuszy), powinny wypracować warunki do podejmowania decyzji inwestycyjnych dla wielkoskalowych projektów energetycznych, oceniając je w długiej perspektywie oraz uwzględniając interesy strategiczne kraju i wspólnoty unijnej. Dziękuję za uwagę Hubert Rozpędek 8