Dane makroekonomiczne z Polski Wykonanie budżetu państwa dane Ministerstwa Finansów Dochody z VAT w latach 2012-2018, mld zł 80,0 60,0 40,0 68,8 70,7 20,0 51,8 45,2 53,3 49,6 52,9 0,0 Dochody z VAT Według szacunkowych danych opublikowanych przez Ministerstwo Finansów, dochody budżetu państwa po maju 2018 r. wyniosły 154,0 mld zł, wobec 143,3 mld zł przed rokiem. Analizując dostępne dane warto odnotować, iż wzrost dochodów ogółem (o 10,7 mld zł w porównaniu ze stanem sprzed roku) wynika głównie ze wzrostu dochodów podatkowych (o 9,3 mld zł r/r). Należy przy tym podkreślić, iż wzrost dochodów podatkowych dotyczył przede wszystkim wpływów z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych (o 3,3 mld zł r/r) oraz podatku dochodowego od osób prawnych (o 2,4 mld zł r/r). W tym samym okresie wpływy z podatku VAT wzrosły o 1,9 mld zł r/r (wykres obok). Równocześnie, wydatki po maju 2018 r. były wyższe niż przed rokiem zaledwie o 0,9 mld zł, co pozwoliło na osiągnięcie nadwyżki budżetowej (9,6 mld zł, wobec 0,2 mld zł deficytu przed rokiem). Niski poziom wydatków po maju to głównie zasługa wyraźnie niższych niż przed rokiem (o 5,3 mld zł) dotacji z budżetu państwa do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Raportowane przez resort finansów mniejsze niż przed rokiem dotacje do FUS oraz wyższe niż przed rokiem wpływy z podatku dochodowego od osób fizycznych korespondują z danymi GUS o systematycznej poprawie sytuacji na rynku pracy (wzrost zatrudnienia i wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw), która wspiera wpływy ze składek na ubezpieczenia społeczne. W tych warunkach, dopóki koniunktura na rynku pracy pozostaje korzystna, wykonanie tegorocznego budżetu nie wydaje się zagrożone. 1
Stopa bezrobocia rejestrowanego dane GUS Stopa bezrobocia rejestrowanego 12,0% 10,2% 10,0% 8,5% 9,1% 8,2% 8,0% 6,0% 6,9% 7,3% 6,1% 6,6% 4,0% 2,0% 0,0% sty lut mar kwi maj cze lip sie wrz paź lis gru 2 016 2 017 2 018 Według finalnych danych opublikowanych przez GUS, stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec maja br. ukształtowała się na poziomie 6,1 % (tj. o 1,2 pp. mniej niż na koniec maja 2017 r.). Liczba zarejestrowanych bezrobotnych wyniosła 1 002,2 tys. osób (tj. spadła o 40,3 tys. m/m). Dane za maj są potwierdzeniem bardzo dobrej sytuacji na rynku pracy, która powinna wspierać w najbliższych miesiącach wzrost konsumpcji. Odnotowując niski poziom bezrobocia na koniec maja br., należy równocześnie zwrócić uwagę, iż tempo poprawy sytuacji na rynku pracy wyhamowuje (miesięczny spadek liczby bezrobotnych w maju br. o 40,3 tys. osób był najsłabszym wynikiem dla tego okresu porównawczego od 2010 r.). 2
Wydarzenia W serwisie NBP opublikowano dane dotyczące cen nieruchomości mieszkaniowych w Polsce w I kw. 2018 r. Prezentowana przez NBP co kwartał baza cen nieruchomości mieszkaniowych powstaje na podstawie przekazywanych danych przez pośredników w obrocie nieruchomościami oraz deweloperów. Badanie obejmuje zarówno ceny ofertowe, jak i transakcyjne na rynku pierwotnym oraz wtórnym dla 16 stolic województw (Białystok, Bydgoszcz, Gdańsk, Katowice, Kielce, Kraków, Lublin, Łódź, Olsztyn, Opole, Poznań, Rzeszów, Szczecin, Warszawa, Wrocław, Zielona Góra). Dane NBP wskazują na wzrost średnich cen transakcyjnych w większości miast wojewódzkich zarówno na rynku pierwotnym, jak i wtórnym. W porównaniu z IV kwartałem 2017 r. średnie ceny transakcyjne na rynku pierwotnym były wyższe w 10 z 16 miast wojewódzkich, zaś na rynku wtórnym ceny były wyższe niż w poprzednim kwartale w 11 z 16 miast wojewódzkich. W ujęciu rocznym wzrost cen był jeszcze bardziej powszechny. Na rynku pierwotnym ceny były niższe niż przed rokiem jedynie w Kielcach (o 0,5 %), zaś na rynku wtórnym w każdym z miast wojewódzkich ceny były wyższe niż przed rokiem. Systematyczny wzrost cen nieruchomości mieszkaniowych w Polsce wspiera zarówno dobra sytuacja na rynku pracy (GUS raportuje w ostatnich latach spadek bezrobocia, któremu towarzyszy wzrost zatrudnienia i przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw), jak i utrzymywanie przez Radę Polityki Pieniężnej od marca 2015 r. stóp procentowych na historycznie najniższym poziomie. Odnotowując wzrost cen na rynku nieruchomości mieszkaniowych warto zwrócić uwagę, iż nadal nie powróciły one do wartości notowanych w okresie koniunktury z lat 2007-2008 (z danych NBP wynika, iż średnio dla 7 największych miast w Polsce, ceny za metr kwadratowy mieszkań na rynku pierwotnym w I kw. 2018 r. były niższe niż w latach 2007-2008 o 2,3 %, zaś na rynku wtórnym o 6,3 %). Powyższe uwarunkowania wskazują, iż dalszy wzrost cen mieszkań w Polsce jest nadal możliwy. Instytut badawczy Ifo opublikował wyniki najnowszego badania nastrojów podmiotów gospodarczych w Niemczech. W cyklicznym badaniu bierze udział ok. 7 000 niemieckich firm z różnych branż (przetwórstwo przemysłowe, budownictwo, handel hurtowy i detaliczny). Wartość indeksu Ifo w czerwcu br. wyniosła 101,8 pkt, co jest najniższym poziomem od czerwca 2017 r. Opublikowane w minionym tygodniu dane korespondują ze wskazaniami innych badań nastrojów gospodarczych w strefie euro (ZEW, PMI), które sugerują, iż koniunktura w tym roku może być słabsza niż w 2017 r. Ze względu na silne relacje handlowe łączące państwa strefy z Polską, słabsze nastroje w gospodarce strefy euro zwiększają ryzyko, iż w najbliższych miesiącach polska gospodarka może spowolnić. Dyrekcja Generalna ds. Gospodarczych i Finansowych Komisji Europejskiej opublikowała dane dotyczące koniunktury gospodarczej dla strefy euro oraz poszczególnych państw członkowskich Unii Europejskiej. Syntetyczny indeks nastrojów w gospodarce konstruowany jest na podstawie wyników ankiet przeprowadzanych przez krajowe ośrodki badawcze (w Polsce przez GUS) wśród przedsiębiorstw. Poszczególne branże mają różny udział w tworzeniu głównego indeksu (przemysł 40 %, usługi 30 %, handel detaliczny 5 %, budownictwo 5 %). Dodatkowo, 20 % udział w głównym indeksie mają wyniki badania przeprowadzanego wśród konsumentów. Wprawdzie opublikowane dane wskazują na to, iż koniunktura zarówno w strefie euro, jak i w Polsce jest słabsza niż na początku roku, to jednak nadal pozostaje korzystna. Taka opinia wynika m.in. stąd, iż odnotowany w tym miesiącu wynik dla Polski (109,9 pkt, bez zmian m/m) utrzymał się powyżej wieloletniej średniej, która wynosi 100 pkt (dane dla Polski prezentowane są od października 1993 r.), co oznacza, iż zdaniem ankietowanych koniunktura gospodarcza pozostaje lepsza niż w latach poprzednich. Podobnie prezentuje się ocena koniunktury przez ankietowane podmioty w strefie euro, gdzie indeks nastrojów osiągnął w czerwcu 2018 r. 112,3 pkt (spadek o 0,2 pkt m/m). Odnotowując korzystne oceny koniunktury warto równocześnie zwrócić uwagę, iż od początku roku nastroje w strefie euro nieznacznie słabną, co może być konsekwencją niepewności odnośnie funkcjonowania gospodarki w warunkach ograniczenia przez Europejski Bank Centralny od początku 2018 r. programu skupu aktywów do poziomu 30 mld euro miesięcznie, wobec 60 mld euro miesięcznie realizowanych do końca 2017 r., a także narastających obaw o eskalację wojen handlowych. 3
Dane makroekonomiczne ze świata Strefa euro Inflacja konsumentów (wstępne dane Eurostat) Inflacja konsumentów, r/r 2,50% 2,00% 2,0% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00% Inflacja konsumentów, r/r Według wstępnych danych opublikowanych przez Eurostat, inflacja w strefie euro w czerwcu 2018 r. wyniosła 2,0 % r/r, wobec 1,9 % r/r w maju br. Wzrost inflacji był konsekwencją m.in. wzrostu dynamiki cen związanych z energią (w tym paliw) z 6,1 % r/r w maju do 8,0 % r/r w czerwcu. Najnowszy odczyt w ujęciu rocznym, potwierdza, iż zmiany inflacji w ostatnich miesiącach są przede wszystkim konsekwencją wpływu czynników niezależnych od polityki monetarnej (m.in. zmian cen surowców na światowych rynkach). Biorąc pod uwagę zbieżność cyklu gospodarczego w strefie euro i Polsce, a także fakt, że w ostatnich latach zarówno na wskaźniki inflacji w strefie euro, jak i w naszym kraju głównie oddziaływały ceny surowców (w tym paliw), można oczekiwać, że także w Polsce w czerwcu miał miejsce wzrost inflacji konsumentów (wobec 1,7 % r/r w maju br.), który był jednak determinowany głównie przez czynniki globalne. Szczegółowa informacja o wskaźniku inflacji konsumentów w Polsce w czerwcu br. zostanie przedstawiona przez GUS 13 lipca br. 4
Rynki finansowe Rynek stóp procentowych 1,90% 1,82% 1,80% 1,78% 1,79% 1,82% 1,78% 1,79% 1,70% 1,64% 1,70% 1,70% 1,60% 1,64% 1M 3M 6M 9M 1Y 22.06.2018 29.06.2018 W minionym tygodniu rynkowe stawki WIBOR/WIBID w głównych tenorach nie zmieniły się. Brak sygnałów ze strony większości przedstawicieli Rady Polityki Pieniężnej o możliwych zmianach w poziomie stóp NBP w perspektywie najbliższych miesięcy powinien sprzyjać stabilizacji rynkowych stawek także w kolejnych tygodniach. Najbliższe posiedzenie decyzyjne RPP odbędzie się w dn. 10-11 lipca 2018 r. Oczekuje się, iż stopy NBP pozostaną w lipcu bez zmian. Średnie rynkowe stopy procentowe w okresie 25 29.06.2018 r. OKRES WIBOR EURIBOR LIBOR-USD LIBOR-CHF LIBOR-GBP 1M 1,64% -0,37% 2,10% -0,78% 0,50% 3M 1,70% -0,32% 2,34% -0,73% 0,67% 6M 1,78% -0,27% 2,50% -0,65% 0,78% 1Y 1,82% -0,18% 2,77% -0,52% 0,96% 5
Rynek walutowy 4,5 4,315 4,324 4,337 4,343 4,357 4,362 4,2 3,9 3,737 3,757 3,760 3,767 3,776 3,770 3,6 3,698 3,709 3,715 3,735 3,771 3,744 3,3 22.06 25.06 26.06 27.06 28.06 29.06 EUR/PLN USD/PLN CHF/PLN Złoty pozostaje słaby wobec głównych walut, lecz warto podkreślić, iż na kierunek zmian mają głównie wpływ czynniki zewnętrzne. W tym kontekście, wśród czynników, które mają niekorzystny wpływ na notowania złotego należy wymienić m.in. obawy o eskalację wojen handlowych. Działania protekcjonistyczne stanowią czynnik ryzyka dla dotychczasowych relacji handlowych między największymi gospodarkami świata, co jest potencjalnym zagrożeniem dla dalszego rozwoju koniunktury także w Polsce. Wśród czynników, które w najbliższych tygodniach mogą również negatywnie wpływać na notowania złotego należy wskazać także perspektywę narastających różnic w poziomie stóp procentowych między USA a innymi gospodarkami. Władze monetarne w USA są jedynymi spośród głównych banków centralnych (strefa euro, Japonia, Szwajcaria), które konsekwentnie deklarują podwyżki stóp procentowych w najbliższych miesiącach. W warunkach utrzymywania się wielu czynników ryzyka na rynkach finansowych umocnienie złotego wobec głównych walut w najbliższych dniach wydaje się mało prawdopodobne. WYSZCZEGÓLNIENIE 22.06.2018 29.06.2018 ZMIANA USD/PLN 3,6977 3,7440 1,3% EUR/PLN 4,3149 4,3616 1,1% CHF/PLN 3,7367 3,7702 0,9% 6
Rynek towarowy 106,0 Ceny surowców - dane indeksowe, 22.06=100 105,1 104,0 102,0 100,0 100,0 98,7 98,0 96,0 97,8 22.06 25.06 26.06 27.06 28.06 29.06 Ropa Złoto Srebro W minionym tygodniu cena ropy (Brent) wzrosła o 5,1 %. Warto odnotować, iż wzrost cen miał miejsce pomimo uzgodnienia przez OPEC (22 czerwca br.) wzrostu wydobycia surowca do poziomów przewidzianych w porozumieniu z 2016 r. (w ostatnich miesiącach OPEC ograniczał produkcję wyraźnie ponad zakres wynikający z porozumień sprzed dwóch lat, link https://www.bloomberg.com/graphics/opecproduction-targets/). Czerwcowy komunikat o planowanym wzroście podaży powinien sprzyjać zatem spadkowi cen surowca. Odmienna reakcja rynku może wskazywać, iż niektórzy uczestnicy rynku pozostają rozczarowani skalą podjętych przez państwa OPEC działań, mających na celu wzrost produkcji w najbliższych miesiącach. Pomimo dotychczasowej reakcji rynku, wydaje się, iż przyjęty przez państwa OPEC kierunek (wzrost wydobycia w reakcji na wyższy poziom cen ropy na światowych rynkach), w połączeniu z oczekiwanym, dalszym wzrostem wydobycia w USA (według danych amerykańskiej agencji ds. energii w tygodniu zakończonym 22 czerwca br. wydobycie w tym kraju osiągnęło rekordowo wysoki poziom 10,9 mln baryłek dziennie), może odmienić globalny układ sił podaży i popytu, doprowadzając w najbliższych miesiącach do spadku cen ropy poniżej poziomu 70 dolarów za baryłkę. Data Cena ropy (USD/bbl) Cena złota (USD/oz.) Cena srebra (USD/oz.) 22.06 75,55 1268,49 16,43 25.06 74,73 1265,00 16,30 26.06 76,31 1258,64 16,25 27.06 77,62 1251,62 16,05 28.06 77,85 1247,88 15,96 29.06 79,44 1252,25 16,08 7
Rynek kapitałowy 25 600 2 815 25 000 2 715 24 400 2 615 23 800 2 515 23 200 2 415 WIG30 (prawa oś) Dow Jones (lewa oś) W minionym tygodniu WIG30 spadł o 1,1 %. Spadkom na polskim rynku akcji sprzyjało pogorszenie nastrojów na głównych rynkach (amerykański Dow Jones stracił 1,3 %). W warunkach utrzymującego się ryzyka (związanego z polityką pieniężną w USA, wojnami handlowymi, skomplikowaną sytuacją wobec Iranu), perspektywa trwałego wzrostu cen akcji pozostaje ograniczona. Kalendarium Kalendarium na najbliższy tydzień (02-06.07.2018 r.) Data Kraj Wskaźnik makro Okres Wartość poprzednia 6 lipca USA Stopa bezrobocia VI 3,8% DEPARTAMENT PLANOWANIA I ANALIZ Daniel Piekarek Analityk Makroekonomiczny, tel.: 22 539-54-97 Niniejsze opracowanie zostało sporządzone wyłącznie w celu informacyjnym i nie może być traktowane jako doradztwo ani porada inwestycyjna. W szczególności nie może być traktowane jako oferta ani propozycja zawarcia jakiejkolwiek transakcji, jak również nie jest formą reklamy ani ofertą sprzedaży jakiejkolwiek usługi świadczonej przez Bank BPS S.A. Przedstawione opinie i komentarze są niezależnymi opiniami Banku BPS S.A. i pozostają aktualne wyłącznie w momencie ich wydania. Przy ich opracowaniu wykorzystano źródła informacji, które są uważane za wiarygodne i dokładne, jednak zastrzegamy, iż mimo to mogą być one niekompletne lub skrócone. Niniejszy dokument stanowi własność Banku. Kopiowanie i rozpowszechnianie niniejszego dokumentu w całości lub w części możliwe jest wyłącznie po uprzednim uzyskaniu pisemnej zgody Banku. 8