mgr JACEK BOGUSŁAW OLSZEWSKI

Podobne dokumenty
lek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała

Wstęp ARTYKUŁ REDAKCYJNY / LEADING ARTICLE

Katedra i Zakład Biochemii Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. Ewa Birkner

Lek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją

Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe

Wybrane szlaki metaboliczne w mózgu w zwierzęcym modelu depresji

Katarzyna Durda STRESZCZENIE STĘŻENIE KWASU FOLIOWEGO ORAZ ZMIANY W OBRĘBIE GENÓW REGULUJĄCYCH JEGO METABOLIZM JAKO CZYNNIK RYZYKA RAKA W POLSCE

Ocena potrzeb pacjentów z zaburzeniami psychicznymi

STRESZCZENIE Słowa kluczowe: Wstęp Cel pracy

Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży

Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study

POZYTYWNE I NEGATYWNE SKUTKI DOŚWIADCZANEJ TRAUMY U CHORYCH PO PRZEBYTYM ZAWALE SERCA

STOSUNEK HEMODIALIZOWANYCH PACJENTÓW Z ZABURZENIAMI


Wpływ cukrzycy na jakość życia kobiet ciężarnych

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego

oraz stężenie ceruloplazminy (CER)), stresu oksydacyjnego ((stężenie dialdehydu malonowego (MDA), stężenie nadtlenków lipidowych (LPH) i całkowity

GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY

Updated Action Plan received from the competent authority on 4 May 2017

SESJA PRAC ORYGINALNYCH PLAKATY MODEROWANE, CZĘŚĆ 2 SESSION OF ORIGINAL ARTICLES MODERATED POSTER SESSION, PART 2

Akademia Morska w Szczecinie. Wydział Mechaniczny

Zarządzenie Rektora Politechniki Gdańskiej Nr 39/2018 z 20 grudnia 2018 r.

Kamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE

Spearman.

powstawanie zaburzeń głosu z powodu stresu mają czynniki osobowościowe i temperamentalne. Najistotniej odznaczał się w tym aspekcie neurotyzm

Mgr Paweł Musiał. Promotor Prof. dr hab. n. med. Hanna Misiołek Promotor pomocniczy Dr n. med. Marek Tombarkiewicz

ZEWNĄTRZKOMÓRKOWEJ U PACJENTÓW OPEROWANYCH Z POWODU GRUCZOLAKA PRZYSADKI

OCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH NA TEMAT DODATKÓW DO ŻYWNOŚCI

Gdański Uniwersytet Medyczny Wydział Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej. Beata Wieczorek-Wójcik

Ocena zależności stężeń interleukin 17, 22 i 23 a wybranymi parametrami klinicznymi i immunologicznymi w surowicy chorych na łuszczycę plackowatą

Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report

Czynniki ryzyka zaburzeń związanych z używaniem alkoholu u kobiet

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH

Etiologia, przebieg kliniczny i leczenie udarów mózgu w województwie śląskim w latach

ANKIETA ŚWIAT BAJEK MOJEGO DZIECKA

Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Wydział Lekarski. Jarosław Woźniak. Rozprawa doktorska

Wskaźniki włóknienia nerek

INSTYTUT GENETYKI I HODOWLI ZWIERZĄT POLSKIEJ AKADEMII NAUK W JASTRZĘBCU. mgr inż. Ewa Metera-Zarzycka

ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:.

Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją

XT001_ INTRODUCTION TO EXIT INTERVIEW PYTANIE NIE JEST ZADAWANE W POLSCE W 2006 ROKU. WCIŚNIJ Ctrl+R BY PRZEJŚĆ DALEJ. 1.

EDYTA KATARZYNA GŁAŻEWSKA METALOPROTEINAZY ORAZ ICH TKANKOWE INHIBITORY W OSOCZU OSÓB CHORYCH NA ŁUSZCZYCĘ LECZONYCH METODĄ FOTOTERAPII UVB.

Konsorcjum Śląskich Uczelni Publicznych

Obrazowanie kręgosłupa w badaniu TK i MR w różnych grupach wiekowych

SSW1.1, HFW Fry #20, Zeno #25 Benchmark: Qtr.1. Fry #65, Zeno #67. like

Assessment of motor function of the upper extremity after biofeedback training in patients with ischemic stroke preliminary results

TRANSPORT W RODZINNYCH GOSPODARSTWACH ROLNYCH

Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn

Has the heat wave frequency or intensity changed in Poland since 1950?

Maciej Pawlak. Zastosowanie nowoczesnych implantów i technik operacyjnych w leczeniu przepuklin brzusznych.

Łukasz Reszka Wiceprezes Zarządu

BSSSC Baltic Sea States Subregional Co-operation. operation good practices presentation

Czynniki genetyczne sprzyjające rozwojowi otyłości

European Crime Prevention Award (ECPA) Annex I - new version 2014

OCENA MECHANIZMÓW POWSTAWANIA PĘKNIĘĆ WĄTROBY W URAZACH DECELERACYJNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ROLI WIĘZADEŁ WĄTROBY

Ocena zależności pomiędzy stężeniami wifatyny i chemeryny a nasileniem łuszczycy, ocenianym za pomocą wskaźników PASI, BSA, DLQI.

Analiza epidemiologiczna występowania i uwarunkowań pylicy górników kopalń węgla kamiennego w województwie śląskim w latach

Proposal of thesis topic for mgr in. (MSE) programme in Telecommunications and Computer Science

Ocena wartości badań kwestionariuszowych, laboratoryjnych i pomiarów wybranych cech skóry w atopowym zapaleniu skóry

Wpływ wysiłku pływackiego na stężenie mitochondrialnego cholesterolu oraz metabolizm energetyczny w warunkach stresu oksydacyjnego

Ocena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością

4. STRESZCZENIE Wstęp: Cel pracy: Materiał i metody: Wyniki:

ZMIANY ODŻYWIANIA SIĘ KOBIET W CZASIE CIĄŻY

Zastosowanie spektroskopii EPR do badania wolnych rodników generowanych termicznie w drotawerynie

Lekarz Mateusz Zamłyński ZASTOSOWANIE INDOMETACYNY W LECZENIU PŁODÓW Z PRZEPUKLINĄ

ERASMUS + : Trail of extinct and active volcanoes, earthquakes through Europe. SURVEY TO STUDENTS.

Urszula Coupland. Zaburzenia neurologiczne u dzieci wertykalnie zakażonych HIV. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych

ANALIZA WPŁYWU INDUKCJI PORODU CIĄŻ DONOSZONYCH NA SPOSÓB UKOŃCZENIA CIĄŻY ORAZ POURODZENIOWY STAN NOWORODKÓW OCENIANY W SKALI APGAR

ROZPRAWA NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH (obroniona z wyróżnieniem )

LEARNING AGREEMENT FOR STUDIES

Recenzja. Promotor: Prof. dr hab. n. med. Adrian Chabowski. Promotor pomocniczy: dr n. biol. Ewa Żebrowska

6. FORMULARZ DLA OGŁOSZENIODAWCÓW INSTYTUCJA: UNIWERSYTET OPOLSKI-INSTYTUT NAUK PEDAGOGICZNYCH

Ocena wybranych parametrów funkcjonalnych stawu kolanowego u osób z uszkodzeniem więzadła krzyżowego przedniego

Polska Szkoła Weekendowa, Arklow, Co. Wicklow KWESTIONRIUSZ OSOBOWY DZIECKA CHILD RECORD FORM

Strategie radzenia sobie ze stresem u osób z głuchotą prelingwalną, korzystających z implantu ślimakowego od okresu dorosłości

Cracow University of Economics Poland. Overview. Sources of Real GDP per Capita Growth: Polish Regional-Macroeconomic Dimensions

Wstęp. Cel pracy. l. Dynamiczna ocena rodzaju i jakości mchów globalnych u noworodków urodzonych. Materiał

Lek. med. Arkadiusz Soski. Streszczenie

SYSTEMU DO REEDUKACJI CHODU TRZECIEJ GENERACJI NA PARAMETRY CZASOWO-PRZESTRZENNE CHODU

Knovel Math: Jakość produktu

Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 122 SECTIO D 2004

:001.4

ISSN ISSN Aesthetics and ethics of pedagogical action Issue 11

Alicja Drohomirecka, Katarzyna Kotarska

jako markerów wczesnego zakażenia noworodków urodzonych przedwcześnie

ZGŁOSZENIE WSPÓLNEGO POLSKO -. PROJEKTU NA LATA: APPLICATION FOR A JOINT POLISH -... PROJECT FOR THE YEARS:.

Chronotyp i struktura temperamentu jako predyktory zaburzeń nastroju i niskiej jakości snu wśród studentów medycyny

Evaluation of the main goal and specific objectives of the Human Capital Operational Programme

STRESZCZENIE / ABSTRACT

Dr hab. Kinga Sałat, prof. UJ Kraków, Katedra Farmakodynamiki UJ CM ul. Medyczna 9, Kraków

Cracow University of Economics Poland


ROZPRAWA DOKTORSKA. Mateusz Romanowski

Machine Learning for Data Science (CS4786) Lecture11. Random Projections & Canonical Correlation Analysis

NIPT Nieinwazyjny Test Prenatalny (ang. Non-Invasive Prenatal Test)

Metodyki projektowania i modelowania systemów Cyganek & Kasperek & Rajda 2013 Katedra Elektroniki AGH

STRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ

С R A C OV I E N S I A

Transkrypt:

mgr JACEK BOGUSŁAW OLSZEWSKI Wpływ prenatalnego stresu niekontrolowanego na rozwój ośrodkowego układu nerwowego u szczura Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor prof. dr hab. n. med. Jadwiga Jośko-Ochojska Katedra i Zakład Medycyny i Epidemiołogii Środowiskowej Kierownik: prof. dr hab. n. med. Jadwiga Jośko-Ochojska Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach ZABRZE 2018

Streszczenie Wstęp Wpływ stresu na przebieg procesu neurogenezy w hipokampie u dorosłych osobników został szeroko opisany w literaturze naukowej. Po stresowe zaburzenia tego procesu są jednym z czynników ryzyka rozwoju chorób psychicznych i neurodegeneracyjnych. W literaturze coraz częściej opisuje się przypadki chorób i zaburzeó psychicznych u dzieci, których matki zmagały się ze stresem w trakcie ciąży. Tylko nieliczne prace przedstawiają wpływ stresu prenatalnego na naurogenezę wczesnego rozwoju, natomiast nie ma jednoznacznych informacji na temat wpływu prenatalnego stresu niekontrolowanego na rozwój OUN płodu. Cel pracy l. Określenie, czy i w jaki sposób stres niekontrolowany ciężarnej samicy szczura wpływa na neurogenezę w ośrodkowym układzie nerwowym u płodu. 2. Prześledzenie dynamiki zmian w procesie neurogenezy w ośrodkowym układzie nelwowym u potomstwa w okresie postnatalnym. 3. Określenie, czy istnieje korelacja pomiędzy stężeniem kortykosteronu w surowicy krwi ciężarnej samicy a przebiegiem neurogenezy w ośrodkowym układzie nerwowym u potomstwa. Materiały i metody Badania przeprowadzono na 38 ciężarnych samicach szczura szczepu Wistar. Przed przystąpieniem do doświadczenia zwierzęta losowo przydzielono do grup kontrolnych i stresowanych. Zwierzęta z grup stresowanych zostały poddane procedurze wywoływania stresu niekontrolowanego wg modelu Seligmana w modyfikacji własnej. Wszystkim samicom z grupy stresowanej pobrano krew w celu oznaczenia poziomu kortykosteronu w surowicy trzy dni przed pierwszą sesją stresu i po ostatniej sesji stresu. Samicom z grup kontrolnych krew pobrano jednorazowo w 18 dniu ciąży. W celu wyznakowania komórek proliferujących wszystkim samicom z grup stresowanych podano BrdU po przeprowadzeniu procedury stresowania i analogicznie w głupach kontrolnych. Młode samic stresowanych i kontrolnych zostały poddane procedurze wokalizacji ultradźwiękowej, a następnie eutanazji (zgodnie z procedurą), w celu pobrania mózgowia do barwień immunohistochemicznych irnrnunofluorescencyjnych.

Wyniki Prenatalny stres niekontrolowany (foot shock), któremu zostały samice poddane ciężarne w badanym modelu doświadczalnym mial wpływ na przebieg procesu naurogenezy prenatalnej oraz wpływał na przeżywa lno ść nowych neuronów w okresie postnatalnym. Zmiany indukowane stresem miały różne nasilenie w zależności od badanej struktury w OUN. Stwierdzono hamujący wpływ prenatalnego stresu niekontrolowanego na naurogenezę w hipokampie oraz strefie okołokomorowej komór bocznych u noworodków w PO oraz częściowo u 14-dniowych młodych. Ponadto zaobserwowano zmiany w ilo śc i nowych neuronów w podwzgórzu i ciele migdałowatym oraz nadekspre sję receptora GR w hipokampie i podwzgórzu u 14-dniowych młodych. W badaniach wokalizacji zaobserwowano nadreaktywność emocjonalną noworodków w sytuacji stresowej (separacja od matki). Potwierdzono także korelację pomiędzy poziomem kortykosteroml w surowicy krwi ciężarnej a przebiegiem naurogenezy w strefie okołokomorowej komór bocznych oraz ilością nowych neuronów w ciele migdałowatym u noworodków. Wnioski l. Stres niekontrolowany ciężarnej samicy szczura zaburza funkcjonowanie jej osi HPA, a u płodu wpływa na neurogenezę w OUN, indukuje nadekspresję receptora GR i wywołuje zmiany behawioralne. 2. U noworodków potwierdzono hamujący wpływ stresu na neurogenezę w hipokampie oraz strefie okołokomorowej komór bocznych. Zaobserwowano także wzrost łiczby nowych neuronów w podwzgórzu i ciele migdałowatym. Badania wokalizacji wykazały, że noworodki stresowane mają zwiększoną reaktywność emocjonalną w stosunku do kontroli. 3. U szczurów w 14 dniu po urodzeniu, zmiany w przebiegu neurogenezy dotyczyły jedynie zakrętu zębatego hipokampa. Zaobserwowano także zwiększenie ilości nowych neuronów w podwzgórzu, natomiast badania wokalizacji wykazały, że reaktywno ść emocjonalna u 7 i 14-dniowych młodych zanikała w trakcie rozwoju postnatalnego. 4. Wykazano korelację pomiędzy poziomem kortykosteronu w surowicy krwi matki a neurogenezą w strefie okołokomorowej komór bocznych oraz ilością nowych neuronów w ciele migdałowatym u noworodków. Słowa kluczowe: stres, prenatalny stres niekontrolowany, neurogeneza, mózg, rozwój mózgu, choroby psychiczne i neurodegeneracyjne

Abstract Introduction The influence of stress on the course of the process of neurogenesls Ul the hippocampus in adult subjects has been widely described in the scientific literature. Postdismption of this proces s is one of the risk factors for the development of mental and neurodegenerative diseases. The literature describes cases of diseases and mental disorders in children whose mothers stmggled with stress during pregnancy. Only few papers present the effect of prenatal stress on postnatal naurogenesis, whereas there is no elear information about the influence of prenatal uncontrolled stress on the development of the fetal CNS. Aim of the study I. Determnation whether and how the uncontrolled stress of a pregnant female rat affects neurogenesis in the central nervous system of the fetus. 2. Tracking the dynamics of changes in the proces s of neurogenesis in the central nervous system in offspring in the postnatal period. 3. Determining ifthere is a coltelation between the concentration of corticosterone in the pregnant females semm and the process of neurogenesis in the central nervous system in the offspring. Materials and methods The study was conducted on 38 pregnant female Wistar rats. Prior to the experiment, the animals were randomly assigned to control and stress groups. Animals from stress groups have been subjected to the procedure of causing uncontrolled stress according to the Seligman model in their own modification. Stained blood was collected for all females from the stressed group to determine semm corticosterone levels three days before the first stress session and after the last stress session. From control-group females, the blood was collected once on day 18 of pregnancy. For labeling proliferating celi s, all females in the stress groups were treated with BrdU after the stress procedure and analogously in the control groups. Results Prenatal stress shock, which pregnant females underwent in the examined experimental model had an impact on the course ofthe prenatal naonal process and influenced the sm-vival of new neurons in the postnatal period.stress-induced changes varied in severity depending on the CNS structure. The inhibitory effect of prenatal uncontrolled stress on naurogenesis in the hippocampus and the periventricular zone of lateral ventrieles in newboms in PO and partially in 14-day old ones was found. In addition, changes in the

number of new neurons in the hypothalamus and amygdala were observed, as well as overexpression of the GR receptor in the hippocampus and hypothalamus in l4-day-old adolescents. In the vocalization studies, the emotional hyperactivity of newboms in a stressful situation was observed. The correlation between the level of colticosterone in the pregnant blood serum and the course of naurogenesis in the periventricular zone of the lateral ventric1es and the number of new neurons in the amygdala in the newbom were confilmed. Conc1usions l. Uncontrolled stress of a pregnant female rat disturbs the functioning of her HPA axis, influences CNS neurogenesis in the fetus, induces GR receptor overexpression and induces behavioral changes. 2. In the newboms, the inhibitory effect of stress on neurogenesis in the hippocampus and the periventricular zone of the lateral ventric1es was confirrned. An increase in the number of new neurons in the hypothalamus and amygdala was also observed. Vocalization studies have shown that stressful newboms have increased emotional reactivity in relation to contro!. 3. In rats at day 14 after birth, changes in the course of neurogenesis concemed only the hippocampal dentate gyrus. An increase in the number of new neurons in the hypothalamus was also observed, while vocalization studies showed that the emotional reactivity in 7 and 14-day-old youth disappeared during postnatal development. 4. There was a correlation between the level of corticosterone in the mother's blood serum and neurogenesis in the periventricular zone of the lateral ventric1es and the number of new neurons in the amygdala in neonates. Key words: stress, prenatal uncontrollable stress, neurogenesis, brain development, mental and neurodegenerative diseases