dr Danuta Czekaj dj.czekaj@gmail.com RACHUNKOWOŚĆ I FINANSE RIF _ TiR_I_NST3 Ćwiczenia 2 E _ LEARNING _ 2 GODZINY Temat Analiza dokonań finansowych przedsiębiorstwa na podstawie rachunku zysków i strat 20.01. 2019 r.
RIF ĆWICZENIA Fot. 1. Jedna z propozycji wzoru banknotu 500 zł. Źródlo:http://www.google.com/search?q=wzory+banknotów+polskich&tbm=isch& tbo=u&source=univ&sa=x&[ 05.11.2018].
Plan Wprowadzenie Wynik finansowy przedsiębiorstwa Kategorie wynikowe kształtujące wynik finansowy Księgowy rachunek zysków i strat Przykłady sporządzania rachunku zysków i strat Mierniki dokonań finansowych przedsiębiorstwa Studium przypadku Podsumowanie Bibliografia Sprawdzanie wiedzy i umiejętności
Wprowadzenie Od wiedzy rachunkowej do inteligencji finansowej [1] Celem zajęć jest zapoznanie Studentów z kategoriami finansowymi wpływającymi na wynik finansowy i wykształcenie umiejętności w zakresie sporządzania rachunku zysków i strat według zasad określonych w Ustawie o rachunkowości i analizy rentowności sprzedaży w aspekcie oceny dokonań finansowych przedsiębiorstwa [1].K. Berman, J.Knight, J. Case, Inteligencja finansowa: co kryją liczby. Przewodnik menedżera, ONEPRESS, Warszawa 2014.
Wprowadzenie Ćwiczenia zawierają Część teoretyczną w formie PP ( plik 1) Część praktyczną (formie WORD), w tym trzy załączniki: Załącznik 1. Wzór rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym (plik 2) Załącznik 2. Wzór rachunku zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym ( plik3) Załącznik 3. Część1. Analiza studialna. Część 2. Zadanie do samodzielnego rozwiązania ( plik4)
Wynik finansowy przedsiębiorstwa Kwantyfikacja [1] WYNIK FINANSOWY (WF) = PRZYCHODY KOSZTY ZYSK gdy PRZYCHODY > KOSZTY czyli (WF + ) Lub STRATA gdy PRZYCHODY < KOSZTY czyli (WF - ) [1] P. Szczypa, Zasady rachunkowości: teoria,przykłady, zadania, CEDEWU, Warszawa 2017, s 191.
Wynik finansowy przedsiębiorstwa cd. Rodzaje Wynik finansowy ze sprzedaży produktów ( zysk lub strata ) Wynik finansowy z działalności gospodarczej ( zysk lub strata) Wynik finansowy brutto z działalności operacyjnej ( zysk brutto lub strata netto z działalności gospodarczej) Wynik finansowy brutto ( zysk przed opodatkowaniem ), (zysk brutto lub strata brutto ) Wynik finansowy netto ( po opodatkowaniu),(zysk netto lub strata netto) [ 1] [1] Wynik finansowy wykazywany w bilansie na koniec roku obrotowego.
Wynik finansowy przedsiębiorstwa cd. Źródło informacji Księgowy rachunek zysków i strat roczne sprawozdanie finansowe [1] [1] Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (UOR), Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591, Dz. U. z 2018 r. poz. 1629, http:// prawo.sejm.gov.pl /isap.nsf/docdetails.xsp?, [29.09.2018]; D. Czekaj, Finanse i rachunkowość w zarządzaniu, WSHGiT, Warszawa 2003, s. 184; I.Olchowicz, Postawy rachunkowości. Wykład, DIFIN, Warszawa 2016;
Kategorie wynikowe kształtujące wynik finansowy Przychody i zyski Koszty i straty Podatek dochodowy
Kategorie wynikowe kształtujące wynik finansowy cd. Przychody i zyski Przychody i zyski według UOR to uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów lub zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli[1] Przychody powstają przede wszystkim w wyniku transakcji sprzedaży dóbr i usług, z których uzyskiwane są środki pieniężne w formie gotówki lub należności [1] Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości UOR), Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591, Dz. U. z 2018 r. poz. 1629, http:// prawo.sejm.gov.pl /isap.nsf/docdetails.xsp?, [29.09.2018].
Kategorie wynikowe kształtujące wynik finansowy cd. Koszty i straty Koszty i straty w UOR definiowane są jako uprawdopodobnione zmniejszenia w okresie porównawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów lub zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli [1] [1] Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości UOR), Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591, Dz. U. z 2018 r. poz. 1629, http:// prawo.sejm.gov.pl /isap.nsf/docdetails.xsp?, [29.09.2018].
Kategorie wynikowe kształtujące wynik finansowy cd. Koszty i straty cd. Koszty wiążą się z celowym zużyciem czynników produkcji ( np. amortyzacja środków trwałych- koszt rodzajowy związany ze zużyciem środków) lub powstają z tytułu prawa (np. podatek kosztowy- VAT)[1] Straty wiążą się z nieefektywnym gospodarowaniem zasobami przedsiębiorstwa lub są wynikiem zdarzeń losowych [1] Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Dz. U. z 2017 r. poz. 1221, 2491, Dz. U. z 2018 r. poz.1669, http:/ /prawo. sejm.gov.pl/i sap.nsf/download.xsp/, [29.09.2018].
Kategorie wynikowe kształtujące wynik finansowy cd. Podatek dochodowy Podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) w wysokości 19% ( podatek liniowy ) obciążający wynik finansowy brutto[1] [1] Ustawa z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych, Dz.U. 1992 Nr 21 poz. 86,Dz.U. z 2018r. poz1669, http:// prawo.sejm.gov. pl/isap.nsf/ download. xsp/,[29.09.2018];ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości UOR), Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591, Dz. U. z 2018 r. poz. 1629, http:// prawo.sejm.gov.pl /isap.nsf/docdetails.xsp?, [29.09.2018].
Księgowy rachunek zysków i strat Pojęcie [1] Roczne sprawozdanie finansowe, drugie po bilansie, sporządzane według Ustawy o rachunkowości na koniec roku obrotowego Informacja o sposobie osiągnięcia wyniku finansowego netto, którego wartość zostaje wykazana w bilansie [1] Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości UOR), Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591, Dz. U. z 2018 r. poz. 1629, http:// prawo.sejm.gov.pl /isap.nsf/docdetails.xsp?, [29.09.2018].
Księgowy rachunek zysków i strat Warianty Rachunek zysków i strat w wariancie porównawczym ( koszty podstawowej działalności operacyjnej w układzie rodzajowym) [1] [1] Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości UOR), Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591, Dz. U. z 2018 r. poz. 1629, http:// prawo.sejm.gov.pl /isap.nsf/docdetails.xsp?, [29.09.2018]; B. Gierusz, Podręcznik samodzielnej nauki księgowania, ODDK, Gdańsk 2018;Wzór w załączniu1, (plik 2 w formie WORD do ćwiczeń formie PP ).
Księgowy rachunek zysków i strat cd. Warianty cd. Rachunek zysków i strat w wariancie kalkulacyjnym ( koszty podstawowej działalności operacyjnej w układzie kalkulacyjnym [1] [1] Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości UOR), Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591, Dz. U. z 2018 r. poz. 1629, http:// prawo.sejm.gov.pl /isap.nsf/docdetails.xsp?, [29.09.2018].; B. Gierusz, Podręcznik samodzielnej nauki księgowania, ODDK, Gdańsk 2018; Wzór w załączniu2,( plik 3 w formie WORD do ćwiczeń formie PP ).
Księgowy rachunek zysków i strat cd. Warianty cd. Przedsiębiorstwo ma do wyboru wariant porównawczy lub kalkulacyjny Wybór wariantu musi być wykazany w polityce rachunkowości przyjętej w danym roku obrotowym ( informacja w zakładowym planie kont)
Przychody i koszty w księgowym rachunku zysków i strat A. Podstawowe przychody i koszty 1. Przychody z podstawowej działalności operacyjnej przychody ze sprzedaży produktów przychody ze sprzedaży towarów i materiałów 2. Koszty podstawowej działalności operacyjnej koszty w układzie rodzajowym lub koszty w układzie kalkulacyjnym wartość sprzedanych towarów i materiałów w cenie nabycia
Przychody i koszty w księgowym rachunku zysków i strat cd. B. Pozostałe przychody i koszty operacyjne 1. Pozostałe przychody operacyjne: przychody ze sprzedaży środków trwałych otrzymane darowizny, kary, grzywny i odszkodowania (z wyjątkiem odsetek za zwłokę) odpisane zobowiązania przedawnione i umorzone otrzymane darowizny inne
Przychody i koszty w księgowym rachunku zysków i strat cd. B. Pozostałe przychody i koszty operacyjne cd. 2. Pozostałe koszy operacyjne wartość netto sprzedanych środków trwałych zapłacone kary, grzywny i odszkodowania niezwiązane z nieterminową regulacją zobowiązań lub stratami losowymi (z wyjątkiem odsetek za zwłokę) odpisy aktualizujące wartość zapasów niedobory i szkody, jeśli nie są zdarzeniem losowym przekazane darowizny inne
Przychody i koszty w księgowym rachunku zysków i strat cd. C. Przychody i koszty finansowe 1. Przychody finansowe przychody ze sprzedaży papierów wartościowych, przychody z posiadania udziałów w innych jednostkach (otrzymane odsetki i dywidendy) otrzymane odsetki od pożyczek i należności w tym, odsetki zwłoki w zapłacie dodatnie różnice kursowe składników majątku wyrażone w walutach obcych inne
Przychody i koszty w księgowym rachunku zysków i strat cd C. Przychody i koszty finansowe cd. 2. Koszty finansowe wartość w cenach nabycia sprzedanych udziałów, akcji i papierów wartościowych oraz koszty z tą sprzedażą związane zapłacone odsetki od otrzymanych pożyczek i zobowiązań (w tym odsetki za zwłokę) odsetki i prowizje od kredytów bankowych ujemne różnice kursowe na środkach pieniężnych i rozrachunkach inne
Wyniki nadzwyczajne w księgowym rachunku zysków i strat D. Zyski i straty nadzwyczajne- wyniki nadzwyczajne Wyniki nadzwyczajne są to zyski i straty nadzwyczajne powstające w wyniku zdarzeń losowych 1. Zyski nadzwyczajne - dodatnie efekty finansowe zdarzeń powstających niepowtarzalnie poza zwykłą działalnością jednostki w tym : odszkodowania będące skutkiem zdarzeń losowych, obniżenie zobowiązań wobec kontrahentów na skutek uprawomocnienia się postępowania układowego lub naprawczego Zyski nadzwyczajne wpływają na powiększenie wyniku finansowego
Wyniki nadzwyczajne w księgowym rachunku zysków i strat cd. D. Zyski i straty nadzwyczajne- wyniki nadzwyczajne cd. 2. Straty nadzwyczajne ujemne efekty finansowe, które powodują zmniejszenie składników majątku przedsiębiorstwa głównie z powodów losowych, takich jak: pożar kradzież nadużycie Straty nadzwyczajne wpływają na pomniejszenie wyniku finansowego
Przykłady rachunku zysków i strat Przykład 1. Uproszczony rachunek zysków i strat spółki BETA S.A. w wariancie porównawczym na dzień 31.12. 2018 r.[ w tys. PLN] A. Przychody ze sprzedaży 5.000 1. Przychody ze sprzedaży produktów. 4.000 2. Przychody ze sprzedaży towarów 1.000 B. Koszty działalności operacyjnej 3.400 1. Koszty w układzie rodzajowym 2.000 2. Wartość sprzedanych towarów w cenie nabycia 1.400 C. Zysk na działalności operacyjnej (sprzedaży) (A-B) 1.600 (WYNIK I) D. Pozostałe przychody operacyjne 200 E. Pozostałe koszty operacyjne 500 F. Zysk na działalności gospodarczej (C+D-E) 1.300 (Wynik II) G. Przychody finansowe 400 H. Koszty finansowe 600 I. Zysk brutto na działalności operacyjnej (C+D-E) 1.100 (WYNIK III) J. Zyski nadzwyczajne 100 K. Straty nadzwyczajne 200 L. Zysk brutto (I+J-K) 1.000 (WYNIK IV) M Podatek dochodowy (19%) 190 N. Zysk netto (L-M) 810 (WYNIK V)
Przykłady rachunku zysków i strat cd. Przykład 2.Uproszczony rachunek zysków i strat spółki BETA S.A. w wariancie kalkulacyjnym na dzień 31.12. 2018 r.[ w tys. PLN] A. Przychody ze sprzedaży 5.000 1. Przychody ze sprzedaży produktów. 4.000 2. Przychody ze sprzedaży towarów 1.000 B. Koszty działalności operacyjnej 3.400 1. Koszty w układzie kalkulacyjnym 2.000 2. Wartość sprzedanych towarów w cenie nabycia 1.400 C. Zysk na działalności operacyjnej (sprzedaży) (A-B) 1.600 (WYNIK I) D. Pozostałe przychody operacyjne 200 E. Pozostałe koszty operacyjne 500 F. Zysk na działalności gospodarczej (C+D-E) 1.300 (WYNIK II) G. Przychody finansowe 400 H. Koszty finansowe 600 I.Zysk brutto na działalności operacyjnej (C+D-E) 1.100 (WYNIK III) J. Zyski nadzwyczajne 100 K. Straty nadzwyczajne 200 L. Zysk brutto (I+J-K) 1.000 (WYNIK IV) M Podatek dochodowy (19%) 190 N. Zysk netto (L-M) 810 (WYNIK V)
Mierniki dokonań finansowych przedsiębiorstwa Zyski księgowe[1] Zysk z działalności operacyjnej (ze sprzedaży) Zysk z działalności gospodarczej Zysk brutto z działalności operacyjnej Zysk brutto ( zysk przed opodatkowaniem) Zysk netto ( zysk po opodatkowaniu ) [1] I. Olchowicz, Postawy rachunkowości. Wykład, DIFIN, Warszawa 2016, s. 370.
Mierniki dokonań finansowych przedsiębiorstwa cd. Wskaźniki rentowności[1] WRO= (ZO / P) x100 WRB =(ZB / P) x100 WRN= (ZN /P) x100 Gdzie: WRO- wskaźnik rentowności operacyjnej WRB- wskaźnik rentowności brutto WRN- wskaźnik rentowności netto ZO- zysk netto; ZB- zysk brutto ZN- zysk netto P- przychody ze sprzedaży Im większa wartość wskaźników tym większe korzyści ekonomiczne. Wzrost wartości wskaźników świadczy o rosnącej efektywności finansowej. [1] D. Czekaj, Finanse i rachunkowość w zarządzaniu, WSHG it, Warszawa 2003, s.224-225.
Studium przypadku Analiza rentowności sprzedaży przedsiębiorstwa na podstawie księgowego rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym i kalkulacyjnym [1] [1] Załącznik 3.Część 1. Analiza studialna (plik w formie WORD do ćwiczeń formie PP).
Podsumowanie Rachunek zysków i strat sporządzony zgodnie z przepisami Ustawy o rachunkowości : stanowi kluczowe źródło informacji o kategoriach wynikowych kształtujących wynik finansowy przedsiębiorstwa na koniec roku obrotowego przedstawia sposób osiągania wyniku finansowego z prowadzonych rodzajów działalności przedsiębiorstwa: operacyjnej ( podstawowej i pozostałej, finansowej i nadzwyczajnej) prezentuje stopień realizacji celu finansowego, którego miernikiem jest wynik finansowy netto, który jest wykazywany w bilansie służy długofalowemu zarządzaniu dochodami przedsiębiorstwa może być przekształcony w decyzyjny rachunek wyników uwzględniający koszty zmienne i stałe na potrzeby bieżącego zarządzania dochodami przedsiębiorstwa
Bibliografia Berman K, Knight J., Case J., Inteligencja finansowa: co kryją liczby. Przewodnik menedżera ONEPRESS, Warszawa 2014. Czekaj D., Finanse i rachunkowość w zrządzaniu, WSHG i T, Warszawa 2003. Gierusz B., Podręcznik samodzielnej nauki księgowania, ODDK, Gdańsk 2013. Olchowicz I., Postawy rachunkowości. Wykład, DIFIN, Warszawa 2016. Szczypa P., Zasady rachunkowości: teoria,przykłady, zadania, CEDEWU, Warszawa 2017.
Bibliografia cd. Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (UOR), Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591, Dz. U. z 2018 r. poz. 1629, http:// prawo.sejm.gov.pl /isap.nsf/docdetails.xsp?, [29.09.2018]. Ustawa z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych, Dz.U. 1992 Nr 21 poz. 86,Dz.U. z 2018r. poz1669, http:// prawo.sejm.gov. pl/isap.nsf/ download. xsp/,[29.09.2018]. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, Dz. U. z 2017 r. poz. 1221, 2491, Dz. U. z 2018 r. poz.1669, http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/, [29.09.2018].
Sprawdzanie wiedzy i umiejętności Pytania sprawdzające wiedzę Co to jest wynik finansowy przedsiębiorstwa? Jakie kategorie finansowe wpływają na wynik finansowy przedsiębiorstwa? Pojęcie i znaczenie rachunku zysków i strat w analizie dokonań finansowych przedsiębiorstwa? Jaka grupa kategorii finansowych decyduje o wariancie rachunku zysków i strat? Jakie wskaźniki finansowe służą do oceny rentowności sprzedaży?
Sprawdzanie wiedzy i umiejętności cd. Zadanie sprawdzające wiedzę i umiejętności[1] [1] Załącznik 3. Część 2. Zadanie do samodzielnego rozwiązania (plik w formie WORD do ćwiczeń w formie PP).
RACHUNKOWOŚĆ I FINANSE ĆWICZENIA E_LEARNING Dziękuję za udział w zajęciach dr Danuta Czekaj