Technika, Informatyka 2018, t. VI, s. 71 79 http://dx.doi.org/10.16926/tiib.2018.06.05 al. Armii Krajowej 19 B, 42 Streszczenie. n ich pracy. ciwnowotworowych, potocznie zwanych cytostatykami. Leki cytostatyczne (inaczej: leki r nimi (tj. podczas ich rozpuszczania, podawania czo miczne, personel medyczny, pacjent, leki cytostatyczne.
72 Abstract. Due to the type of their work and profession practised, people employed in the health protection sector are particularly exposed to a number of harmful and dangerous factors which exist in their workplace, posing a thread to the health and even life of medical personnel and putting them at risk of workplace accidents and occupational diseases. The etiology of those threads is directly connected with the workplace and specific nature of work of medical personnel. This paper discusses, from among other threads to which medical personnel is exposed in their everyday work, the adverse health effects of handling antineoplastic agents popularly referred to as cytostatics. Cytostatic (or cytotoxic) drugs are natural and synthetic substances used in chemotherapy to treat cancer, having a toxic effect on neoplastic cells. Cytostatic drugs can constitute a serious thread to health of medical personnel, having prolonged contact with those agents (i.e. while dissolving and administering the drugs or even looking after the patients undergoing cytostatic treatment). The aforesaid health threads are discussed with a view to increasing the feeling of health safety among healthcare personnel and patients. Keywords: health safety, health protection system, chemical threads, medical personnel, patient, cytostatic drugs. Wprowadzenie tam pra przy u w zne niami
73 z z kontaktem z lekami stosowanymi w leczeniu n i upadkami; i wy, wiska pracy personelu medycznego, w niow ciami poziomem siedzepodczas przemieszczania pacjenta (podnoszenie, szkiel przesuwanie) towego; malze stresem tencjalnym t w przebiegu cykl zeciwnowotworowych o w dawkach dozowanych t c 1 ; to grupa substancji naturalnych i synrowe charak, 1 Apoptoza ko zob. T. Sessler, S. Healy, A. Samali, E. Szegezdi, Structural determinants of DISC function: new insights into death receptormediated apoptosis signalling, Pharmacol Ther 140(2), s. 186 199.
74 tolerowanych dawkach nie jest w stanie ( odrzu dermatok cytostatyku w klinicznie przynych wadzi do wzmocnionego ozna z nich poje worowych 2. jest terapia skojarzona 3 n do i szanse na czyli ma na celu spowolnienie, zahamowanie rozwoju nowotworu, a nawet ca j ne, radioterapia oraz chemioterapia, farmakoterapia (czyli tzw. przeciwnowotworowe leczenie systemowe 4 ). I tak operacja chirurgiczna lub radi 2 Zob. https://www.zwrotnikraka.pl/cytostatykidzialanirodzaje/. 3 Terapia skojarzona ia z powodu jego agresyw, czy toksyczne lecze w onkologii. Przy podejmowaniu decyzji konieczna jest analiza wszys d 4 Przeciwnowotworowe leczenie systemowe (inaczej: podawanych w trz sposoby tego leczenia: chemioterapia hormonoterapia woju); leczenie biologiczne ukierunkowane na
75 liwych tworowych z pierwotnego ogniska. u m czynnikiem ryzyka zawodowego t cytostatycznych w proce jaz u wotne spowodowane cytostatykami dla personelu medycznego W literaturze przedmiotu 5 wadzo leki cytost on 5 zob. https://onkologia.mp.pl/leczenie/84482. filaktyki: badanie przekrojowe, Medycyna Pracy Zagro., Problemy Higieny i Epidemiologii ca, K. Kocka, A. Pietraszek, A. Bartoszek, M. CharzyckGula, rowotne pracy w n, Journal of Education, Health and Sport 574; M. Jakubowski, Monitoring biologiczny nar, Medycyna Pracy, 2008, 59(3), s. 13 18; J. Walusiak, E. growskkoski, Zdrowie, 2008, nr 3, s. 38 40.
76 ubel r Ponadto wykazeciej n 6. e w lipidy war Manipulowanie lekami strzykawek y opisano pojedyncze przypadki 7. st ustalenie granicy bezpotencjalnie niebezpieczny, dlatego konieczne jest przestrzeganie zasad pracy z cy po dzenia s cytostatykami. stwa pracy z cytostatykami i opieki nad chorymi poddawanymi chemioterapii. statycznych oraz opiece nad pacjentem poddawanym chemioterapii, musi bez 6 Zob. http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3882. 7 Por. B. Bilski,, Medycyna Pracy 247.
77 dla pacjenta wotne spowodowane cytostatykami w trakcie leczenia chemioterapeutyczne i j w od 0,1% do 6% wszystki od 8. Nal z pozostawianiem po sobie wymioty, owrzodzenia jamy ustnej,, stres 9 i teratogenne 10. a 8 9 profilaktyki 2012, 69(12), s. 1283 1286., Prz 10 w obumarcia zarodka. zenie).
78 r ny, inne bliskie osoby czy opiekunowie. leczniczym, st, aby z i j u k stosowanie k Z kolei, niom zdrowotnym dla pacjenta, k wymiarze indywidualnym, y selekcjo
79 Literatura [1] Aktualne z, 2012, 69(12). [2] Bilski B., nymi, Medycyna Pracy 2004, 55(3). [3] A., CharzyckGula M.,, Journal of Education, Health and Sport 2016, 6(9). [4] Jakubowski M.,, Medycyna Pracy 2008, 59(3). [5] Sessler T., Healy S., Samali A., Szegezdi E., Structural determinants of DISC function: new insights into death receptormediated apoptosis signalling, Pharmacol Ther 2013, 140(2), DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.pharmthera.2013.06.009 [6]. Co, Problemy Higieny i Epidemiologii 2010, 91(4). [7] Koski E.,, Praca i Zdrowie 2008, nr 3. [8] nych zawodowej ekspozycji na cytostatyki u personelu medycznego w Pracy 2003, 54(3). [9] http://ojs.ukw.edu.pl/index.php/johs/article/view/3882. [10] https://onkologia.mp.pl/leczenie/84482. [11] https://www.zwrotnikraka.pl/cytostatykidzialanirodzaje/. : badanie przekrojowe, Medycyna