2 SPIS TREŚCI KADRY I PŁACE 1. Pytania i odpowiedzi... str. 3 2. Wygaśnięcie stosunku pracy nauczycieli z powodu braku kwalifikacji... str. 5 3. Zasady przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego... str. 19 GOSPODARKA FINANSOWA 1. Wewnętrzna kontrola finansowa rachunkowość jednostki... str. 40 2. Zmiany w zamówieniach publicznych... str. 57 ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE 1. Legalność jednostki dokumentacja... str. 58 INNOWACJE 1. Święto szkoły scenariusz zajęć... str. 62
3 Pytania i odpowiedzi 1. Dyrektorzy szkół i placówek z niektórych rejonów kraju pytają, czy jest zgodna z prawem zalecana przez organy prowadzące szkoły wykładnia do przepisów art. 2 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz.U. Nr 160 poz. 1080 ze zm.), zgodnie z którą prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej nabywają tylko nauczyciele, którzy są zatrudnieni na czas określony, na okres roku szkolnego (tj. od 1 września do 31 sierpnia) lub na okres od 1 września danego roku kalendarzowego do 30 czerwca roku następnego? Organy te nie wyrażają zgody na wypłacanie wynagrodzenia rocznego nauczycielom zatrudnianym na czas określony w trakcie roku szkolnego. Uważam, że jest to nadinterpretacja prawa, bowiem w świetle art. 2 ust. 2 i 3 wymienionej ustawy przepracowanie co najmniej 6 miesięcy warunkujących nabycie prawa do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej nie jest wymagane w przypadku nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem, zgodnie z organizacją pracy szkoły. Organizację pracy szkoły należy interpretować łącznie z art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela, zgodnie z którym w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, z osobą rozpoczynającą pracę w szkole, z nauczycielem kontraktowym, mianowanym lub dyplomowanym, stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony. Wynika z tego jednoznacznie, że przepracowanie przez nauczyciela na umowie zawartej na czas określony, niezależnie od czasu jej trwania, daje prawo do wynagrodzenia rocznego. Za realizację uprawnień nauczycieli do dodatkowego rocznego wynagrodzenia odpowiada pracodawca (dyrektor szkoły), a nie organ prowadzący. Pracodawca, który nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi podlega karze grzywny (art. 282 1 Kodeksu pracy). Nadzór i kontrolę przestrzegania przepisów prawa pracy sprawuje Państwowa Inspekcja Pracy (art. 18 4 Kodeksu pracy). (...)
4 Wygaśnięcie stosunku pracy nauczyciela z powodu braku kwalifikacji Bieżący rok szkolny 2005/2006 jest rokiem szczególnym z wielu przyczyn dla wielu nauczycieli jest to ostatni rok pracy pedagogicznej. Niektórzy przejdą na emerytury nauczycielskie, ale dla części koniec pracy wynikał będzie z braku kwalifikacji. Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 2000 r. o zmianie ustawy Karta Nauczyciela oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 19, poz. 239), nauczyciele zatrudnieni w dniu wejścia w życie ustawy (był to 6 kwiecień 2000r.) z tym dniem uzyskali z mocy prawa stopień nauczyciela mianowanego i stali się nauczycielami zatrudnionymi na podstawie mianowania, z tym, że z nauczycielami zatrudnionymi na podstawie mianowania, którzy nie posiadali wymaganych kwalifikacji, stosunek pracy wygasa z dniem 31 sierpnia 2006 r., o ile wcześniej nauczyciele ci nie uzupełnią kwalifikacji lub nie zostanie z nimi rozwiązany stosunek pracy w innym trybie. W przypadku nauczycieli, którzy do dnia 31.12.2006 r. nabyliby uprawnienia emerytalne, o których mowa w art. 88 ust. 1 i 2 Karty Nauczyciela, stosunek pracy wygasa z dniem 31 grudnia 2006 r. Na podstawie tego przepisu nauczyciele, którzy nie spełniają wymagań kwalifikacyjnych tracą zatrudnienie z końcem roku szkolnego 2006, najpóźniej z końcem roku kalendarzowego 2006. Ustanie zatrudnienia ma formę wygaśnięcia, a więc nie wymaga żadnych oświadczeń ze strony pracodawcy dyrektora i nie jest uzależnione od jego woli. Utrata zatrudnienia następuje tu bowiem z mocy prawa, a nie wskutek rozwiązania przez pracodawcę. Problem kwalifikacji nauczyciela musi być w tym przypadku rozstrzygany indywidualnie. Nie jest praktycznie możliwe zbiorcze opracowanie, jacy nauczyciele mają kwalifikacje, a jacy są ich pozbawieni. Rozstrzyganie w tych kwestiach należy rozpocząć od analizy przepisów określających wymagania kwalifikacyjne nauczycieli. Zgodnie z art. 9 Karty Nauczyciela, stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która: 5. posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje, 6. przestrzega podstawowych zasad moralnych, 7. spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania zawodu. Najwięcej wątpliwości budzi kwestia wykształcenia jako wymogu kwalifikacyjnego. Nieprawdziwa jest obiegowa opinia, że 31 sierpnia 2006 r. wygasają stosunki pracy wszystkich nauczycieli, którzy nie mają wyższego wykształcenia. (...)
5 Zasady przydziału środków ochrony indywidualnej, odzieży i obuwia roboczego Zgodnie z treścią art. 237 8 rodzaje środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego a także przewidywane okresy użytkowania odzieży i obuwia roboczego ustala PRACODAWCA. Odzież i obuwie robocze pracodawca dostarcza nieodpłatnie wówczas gdy: 1) własna odzież pracownika może ulec zniszczeniu lub znacznemu zabrudzeniu, 2) wynika to z wymagań technologicznych, sanitarnych lub bhp. Zasady stosowania środków ochrony indywidualnej określa załącznik do rozporządzenia M.P.iP.S., który przedstawiamy poniżej. W dalszej części proponujemy przykładowe normy przydziału odzieży i obuwia roboczego opracowane na podstawie nieobowiązującej uchwały nr 44 Rady Ministrów z dnia 27 marca 1990 r. w sprawie zasad przydzielania pracownikowi środków ochrony indywidualnej oraz dostarczania odzieży roboczej. SZCZEGÓŁOWE ZASADY STOSOWANIA ŚRODKÓW OCHRONY INDYWIDUALNEJ (załącznik nr 2 do rozporządzenia MPiPS w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy Dz. U. z 1997 r. Nr 129, poz. 844 z późn. zm.) 1. Środki ochrony indywidualnej powinny być stosowane w sytuacjach, kiedy nie można uniknąć zagrożeń lub nie można ich wystarczająco ograniczyć za pomocą środków ochrony zbiorowej lub odpowiedniej organizacji pracy. 2. Dostarczane pracownikom do stosowania środki ochrony indywidualnej powinny: 1. być odpowiednie do istniejącego zagrożenia i nie powodować same z siebie zwiększonego zagrożenia, 2. uwzględniać warunki istniejące w danym miejscu pracy, 3. uwzględniać wymagania ergonomii oraz stan zdrowia pracownika, 4. być odpowiednio dopasowane do użytkownika po wykonaniu niezbędnych regulacji.
3. W przypadku występowania więcej niż jednego zagrożenia i konieczności jednoczesnego stosowania kilku środków ochrony indywidualnej środki te powinny dać się dopasować względem siebie bez zmniejszenia ich właściwości ochronnych. 4. W zależności od stopnia zagrożenia, częstości narażenia na zagrożenie, cech stanowiska pracy każdego pracownika i skuteczności działania środków ochrony indywidualnej pracodawca powinien określić warunki stosowania środków ochrony indywidualnej, a w szczególności czas i przypadki, w których powinny być używane. 5. Środki ochrony indywidualnej powinny być przeznaczone do osobistego użytku. W wyjątkowych przypadkach środek ochrony indywidualnej może być używany przez więcej niż jedną osobę, o ile zastosowano działania wykluczające niepożądany wpływ takiego użytkowania na zdrowie lub higienę użytkowników. 6. 1. Środki ochrony indywidualnej powinny być stosowane zgodnie ze swoim przeznaczeniem, z wyłączeniem szczególnych i wyjątkowych sytuacji zgodnie z instrukcją przekazaną przez pracodawcę. W razie potrzeby w celu zapewnienia właściwego używania środków ochrony indywidualnej pracodawca powinien zorganizować pokazy używania tych środków. 2. Instrukcja, o której mowa w ust. 1, powinna być zrozumiała dla pracowników oraz powinna określać sposoby używania środków ochrony indywidualnej, ich kontroli i konserwacji. 7. 1. Przed nabyciem środków ochrony indywidualnej pracodawca powinien ocenić, czy środki, które zamierza zastosować, spełniają wymagania określone w 2 i 3. Ocena taka powinna obejmować: 1) analizę i ocenę zagrożeń, których nie można uniknąć innymi metodami, 2) określenie cech, jakie muszą posiadać środki ochrony indywidualnej, aby skutecznie chroniły przed zagrożeniami, o których mowa w pkt 1, uwzględniając wszelkie ryzyko, jakie mogą stwarzać te środki same z siebie, 3) porównanie cech dostępnych na rynku środków ochrony indywidualnej z cechami, o których mowa w pkt 2. 2. Ocena, o której mowa w ust. 1, powinna być ponawiana w sytuacji wystąpienia zmian któregokolwiek z jej elementów. 6
8. Przy ustalaniu środków ochrony indywidualnej niezbędnych do stosowania przy określonych pracach pracodawca powinien uwzględniać wskazania zawarte w tabelach nr 1 3. (...) 7
8 Legalność jednostki c.d. Dokumentacja szkoły (przedszkola) DOKUMENTACJA ORGANIZACYJNA, nie wymieniona w części I (w numerze lutowym Biuletynu) 1. OGÓLNA 2. instrukcja ochrony danych osobowych, 3. książka kontroli zewnętrznej, 4. książka kontroli wewnętrznej, 5. książka zarządzeń dyrektora, 6. rejestry (ewidencje): 7. uchwał rady pedagogicznej, 8. decyzji administracyjnych, 9. zarządzeń dyrektora, 10. zaświadczeń, 11. upoważnień, 12. inne. 13. wykaz osób upoważnionych do przetwarzania danych osobowych, 14. kronika, 15. inne dokumenty. 2. OŚWIATOWA 3. plany pracy, 4. dokumentacja nadzoru pedagogicznego, 5. dokumentacja i procedury awansu zawodowego, 6. dokumentacja mierzenia jakości pracy, 7. regulamin rady pedagogicznej, 8. księga protokołów rady pedagogicznej, DOKUMENTACJA MERYTORYCZNA SZKOŁY Dokumentacja podstawowa 1. księga ewidencji dzieci i młodzieży, 2. księga uczniów (wychowanków), 3. dzienniki lekcyjne, 4. dzienniki zajęć: 1. biblioteki, 2. dydaktyczno wyrównawczych,
9 3. rewalidacyjnych, 4. socjoterapeutycznych, 5. świetlicowych, 6. innych specjalistycznych (koła przedmiotowe, zainteresowań, sportowe itp), 7. pedagoga, psychologa, 8. inne. 5. arkusze ocen, 6. księgi arkuszy ocen, 7. świadectwa szkolne: 5. promocyjne, 6. ukończenia szkoły, 7. dojrzałości, 8. dyplomy. 8. legitymacje szkolne, 9. dokumentacja wydawanych duplikatów, świadectw, dyplomów i legitymacji, 10. rejestry: 9. uchwał rady pedagogicznej, 10. wydawanych świadectw i legitymacji, 11. duplikatów świadectw i legitymacji, 12. wypadków uczniów szkoły, 13. inne rejestry. (...)
10 ŚWIĘTO SZKOŁY Scenariusz uroczystości szkolnej Prezentowany poniżej scenariusz przygotowano z okazji Święta Szkoły. Może być on także wykorzystany jako konkurs literacki, popularyzujący twórczość Jana Brzechwy. 1. Program uroczystości: 1. Ogólnoszkolne dyktando Skarżypyta, Samochwała i inni prowadzą wychowawcy w salach lekcyjnych. 2. Historia szkoły apel w sali gimnastycznej (przewodniczący SU). 3. Prezentacja i ocena portretów patrona szkoły. 4. Inscenizacje wierszy Jana Brzechwy (klasy I VI). 5. Konkurs literacki: Bohaterowie wierszy Jana Brzechwy (kl. I VI) w trzech częściach: 9. Kto to powiedział? 10. Kto to zgubił? 11. Kto to jest? KONKURS LITERACKI Bohaterowie wierszy Jana Brzechwy 2. Cele: o upowszechnianie twórczości Jana Brzechwy, o rozwijanie umiejętności czytania ze zrozumieniem, o wskazanie na ponadczasową wartość twórczości J. Brzechwy w zakresie postaw etycznych i warstwy językowej. W konkursie uczestniczą trzyosobowe drużyny z poszczególnych klas. Poziom trudności zadań konkursowych dostosowano do grup wiekowych uczniów (z podziałem na klasy I III i IV VI). Pytania konkursowe przygotowano na podstawie zbioru wierszy poety pt. Brzechwa dzieciom. Poszczególnym częściom konkursu nadano następujące tytuły: Kto to powiedział? Kto to zgubił? Kto to jest? KTO TO POWIEDZIAŁ?
11 1. Klasy I III (drużyny wybierają po dwa cytaty wg numeracji). Na podstawie cytatu podaj tytuł wiersza lub postać, która te słowa wypowiada. (0 2 pkt.). 1) (jestem) wiotka, słodka i powabna (Samochwała); 2) Doprawdy, słońce jest niczym / Ze swym błyszczącym obliczem (Zapałka); 3) Piotruś nie był dzisiaj w szkole (Skarżypyta); 4) Proszę pana, proszę pana / rzecz się stała niesłychana (Kłamczucha); 5) Kto indykom guziki zapina? (Pytalski); 6) Grunt to dobre wychowanie (Kwoka); 7) O, wypraszam to sobie! Jak to? Ja nic nie robię (Leń); 8) Dziadek już od roku siedzi i obmyśla odpowiedzi (Pytalski); 9) I dodała Próżne słowa. Takich nikt już nie wychowa (Kwoka); 10) A to feler (seler Na straganie ); 11) Przychodzimy z muchami wojować! Ty nas królu, na wojnę prowadź (Grzyby); 12) Zaszemrały modraczki: Mamy całkiem zniszczone fraczki (Grzyby). KTO TO POWIEDZIAŁ? 2. Klasy IV VI (drużyny wybierają po trzy cytaty wg numeracji). 2. Dostanę chrypki, być może / Głos jeszcze stracę, broń Boże (zięba Ptasie plotki ); 3. A ono powiada, że to bajka, bo w wapnie trzyma się jajka (Jajko); 4. Chociaż Włoszka, ale gorzka (Arbuz); 5. Ja mam tylko cztery nogi, a stonoga ma ich sto (Koziołeczek); 6. Trzeba znać się na dowcipie (Prot i Filip); 7. A ja jestem smaczny i bez pani (Rzepa i Miód); 8. Jak to po co? To jest praca. /Każda praca się opłaca (Chrząszcz); (...)