Dodatkowe wynagrodzenie roczne dla nauczycieli (tzw. trzynastka ).

Transkrypt

1 KADRY I PŁACE 5 Dodatkowe wynagrodzenie roczne dla nauczycieli (tzw. trzynastka ). Zgodnie art. 48 Karty Nauczyciela regulację prawną tego wynagrodzenia stanowią przepisy ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (Dz.U. Nr 160, poz ze zm.). Przepisy ustawy określają zasady nabywania, ustalania wysokości oraz wypłacania trzynastki również nauczycielom. A. Nabywanie prawa do trzynastki W świetle przepisów art. 2 wymienionej ustawy nauczyciel nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości uzależnionej od okresu przepracowanego w danej szkole (placówce): 1) w pełnej wysokości po przepracowaniu całego roku kalendarzowego, 2) w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego w roku kalendarzowym, pod warunkiem, że: a) okres ten wynosi co najmniej 6 miesięcy, b) okres wynosi poniżej 6 miesięcy, z następujących przyczyn: nawiązanie stosunku pracy nastąpiło w trakcie roku kalendarzowego zgodnie z organizacją pracy szkoły; przepis ten należy stosować spójnie z art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela, zgodnie z którym w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, z osobą rozpoczynającą pracę w szkole, z nauczycielami kontraktowymi, mianowanymi i dyplomowanymi, stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony. Oznacza to, że każda praca nauczyciela wykonana w oparciu o ten przepis uprawnia do wynagrodzenia rocznego i ograniczanie tego uprawnienia przez niektórych dyrektorów szkół w oparciu o przepisy rozporządzenia MENiS z dnia 18 kwietnia 2002 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz. U. Nr 46, poz. 432 ze zm.) jest naruszeniem prawa ustawowego; powołanie nauczyciela do czynnej służby wojskowej albo do spełnienia obowiązku zastępczej służby poborowych;

2 KADRY I PŁACE 11 Dokumentacja pracownicza cz. IV WYDAWANIE ŚWIADECTW PRACY Zakończenie stosunku pracy obliguje każdego pracodawcę do wydania pracownikowi świadectwa pracy. Treść oraz zasady wydawania tego dokumentu określone są w art. 97 i 99 Kodeksu pracy oraz w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz. U. z 30 maja 1996 r. Nr 60, poz. 282 z późn. zm.). Poniższe opracowanie stanowi powiązanie tych aktów prawnych. OBOWIĄZEK WYDANIA ŚWIADECTWA PRACY Art. 97 Kodeksu pracy W związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy pracodawca jest obowiązany niezwłocznie wydać pracownikowi świadectwo pracy. Wydanie świadectwa pracy nie może być uzależnione od uprzedniego rozliczenia się pracownika z pracodawcą. ( 1) W przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia umowy o pracę z pracownikiem, z którym dotychczasowy pracodawca nawiązuje kolejną umowę o pracę bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy o pracę, pracodawca jest obowiązany wydać pracownikowi świadectwo pracy, tylko na jego żądanie. ( 1 1 ) 2a rozporządzenia W przypadku określonym powyżej, pracownik zgłasza pracodawcy żądanie wydania świadectwa pracy najpóźniej w dniu poprzedzającym dzień, w którym następuje rozwiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy. TREŚĆ ŚWIADECTWA PRACY Art. 97 Kodeksu pracy W świadectwie pracy należy podać informacje dotyczące: - okresu i rodzaju wykonywanej pracy, - zajmowanych stanowisk,

3 KADRY I PŁACE 12 - trybu rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy, - a także inne informacje niezbędne do ustalenia uprawnień pracowniczych i uprawnień z ubezpieczenia społecznego. Ponadto w świadectwie pracy zamieszcza się wzmiankę o zajęciu wynagrodzenia za pracę w myśl przepisów o postępowaniu egzekucyjnym. Na żądanie pracownika w świadectwie pracy należy podać także informację o wysokości i składnikach wynagrodzenia oraz o uzyskanych kwalifikacjach. ( 2) Informacje niezbędne do ustalenia uprawnień ze stosunku pracy i uprawnień z ubezpieczenia społecznego: 1) wymiar czasu pracy pracownika w czasie trwania stosunku pracy, 1a) podstawa prawnej rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, 2) urlop wypoczynkowy wykorzystanego przez pracownika w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy, 3) wykorzystanie dodatkowego urlopu albo innego uprawnienia lub świadczenia, przewidzianego przepisami prawa pracy, 4) należności ze stosunku pracy uznane i nie zaspokojone przez pracodawcę do dnia ustania tego stosunku, z powodu braku środków finansowych, 5) okres korzystania z urlopu bezpłatnego i podstawa prawna jego udzielenia, 6) wykorzystanie urlopu wychowawczego, 7) liczba dni, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie, zgodnie z art. 92 Kodeksu pracy 1), w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy, 8) wykorzystanie w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy, zwolnienia od pracy przewidzianego w art. 188, 2) 9) okres, za który pracownikowi przysługuje odszkodowanie w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia umowy o pracę na podstawie art K.p., 3) 10) okres odbytej czynnej służby wojskowej lub jej form zastępczych, 11) okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, 12) okresy nieskładkowe, przypadające w okresie zatrudnienia, którego dotyczy świadectwo pracy, uwzględniane przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty, 13) dane, które są zamieszczane na żądanie pracownika.

4 ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE 31 Placówki Opiekuńczo Wychowawcze w świetle prawa oświatowego 1. Zmiany porządku prawnego placówek opiekuńczo - wychowawczych. W świetle przepisów art. 2 i 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. Nr 67, poz. 329), w ramach systemu oświaty funkcjonowały : placówki opiekuńczo wychowawcze i resocjalizacyjne zapewniające nauczanie, wychowanie i opiekę dzieciom i młodzieży uczącej się, pozbawionym całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej, rodziny zastępcze, ośrodki adopcyjno - opiekuńcze inicjujące i wspomagające zastępcze formy wychowania rodzinnego. W zależności od potrzeb środowiskowych powoływano odpowiednio do tych potrzeb następujące typy placówek opiekuńczo - wychowawczych: państwowe pogotowia opiekuńczo - wychowawcze, państwowe domy dziecka, domy małego dziecka, rodzinne domy dziecka oraz ośrodki adopcyjno - opiekuńcze (rodzinne ośrodki diagnostyczno - konsultacyjne). Obok tych placówek, w ramach systemu oświaty, dla dzieci i młodzieży pozbawionych całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej, kuratorzy oświaty organizowali opiekę w rodzinach zastępczych. Nauczyciele i wychowawcy zatrudnieni w placówkach opiekuńczo wychowawczych podlegali całkowicie przepisom pragmatyki nauczycielskiej, czyli Karcie Nauczyciela. W miarę poszerzania zakresu pomocy społecznej organizowanej przez organy administracji rządowej i samorządowej dla osób i rodzin potrzebujących przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych: bytowych, materialnych, rodzinnych i wychowawczych, w kolejnych latach, po roku 1998, następował proces przejmowania placówek opiekuńczo - wychowawczych z systemu oświaty do systemu pomocy społecznej. Do najważniejszych etapów tego procesu należy zaliczyć: 1) uchylenie z dniem 1 stycznia 1999 r. ustawą z dnia 25 lipca 1998 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty (Dz. U. Nr 117, poz. 759), punktu 6 art. 2 ustawy o systemie oświaty, dotyczącego rodzin

5 ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE 32 zastępczych, co oznaczało wyprowadzenie tej formy pomocy dzieciom z systemu oświaty; 2) nowelizacja przepisów ustawy o systemie oświaty i Karty Nauczyciela dotyczących placówek opiekuńczo - wychowawczych, wprowadzona ustawą z dnia 27 czerwca 2003 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 137, poz.1304), która dokonała: uchylenia z dniem 1 stycznia 2004 r. punktu 3 w art. 1 ust. 1 Karty Nauczyciela, co oznacza, że z tym dniem zostały zlikwidowane uprawnienia pracownicze Karty dla nauczycieli i wychowawców zatrudnionych od tego dnia w placówkach opiekuńczo - wychowawczych, wprowadzenia z dniem 1 stycznia 2004 r. nowego ust. 1a w art.1 Karty Nauczyciela, w brzmieniu: 1a. Ustawie podlegają również nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr.137, poz. 1304) w publicznych placówkach opiekuńczo - wychowawczych oraz o środkach adopcyjno - opiekuńczych działających na podstawie ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414 ze zm.) W myśl tego przepisu, nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w placówkach opiekuńczo - wychowawczych oraz ośrodkach adopcyjno - opiekuńczych od dnia 31 grudnia 2003 r., do dnia dzisiejszego zachowują wszystkie uprawnienia Karty Nauczyciela, pod warunkiem, że nie dokonano przekształcenia (zmiany) ich stosunku pracy, w związku z reorganizacją placówek, w oparciu o przepisy Kodeksu pracy. Oznacza to, że rozwiązanie stosunku pracy nawiązanego do 31 grudnia 2003 r. na podstawie przepisów Karty Nauczyciela i rozwiązanie go po tej dacie z równoczesnym nawiązaniem nowego stosunku pracy w oparciu o przepisy Kodeksu pracy, spowodowało utratę uprawnień nauczycielskich zawartych w Karcie Nauczyciela. Natomiast wszystkie osoby podejmujące pracę z dniem 1 stycznia 2004 r. w placówkach opiekuńczo - wychowawczych nie podlegają już przepisom Karty Nauczyciela,

6 ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE 58 Edukacja w szkołach i placówkach niepublicznych W polskim systemie oświaty coraz częściej, obok tradycyjnych szkół i placówek publicznych, pojawiają się niepubliczne formy edukacyjne. Rośnie też liczba pytań i problemów kierowanych do naszego Ośrodka przez osoby związane zawodowo z tym obszarem szkolnictwa. W odpowiedzi na to zapotrzebowanie przygotowujemy zestaw publikacji książkowych zawierających komplet przepisów, zasad i wzorów dotyczących zagadnień organizacyjno prawnych (w tym z zakresu prawa pracy) oraz administracyjno gospodarczych. Zgodnie z wcześniejszą zapowiedzią, na łamach naszego miesięcznika omówimy podstawowe zasady dotyczące zakładania i prowadzenia szkół i placówek niepublicznych. W kolejnych odcinkach przedstawimy istotne zagadnienia z zakresu prawa pracy oraz podstawowe zasady gospodarki finansowej. Bazę niniejszego opracowania stanowią zapisy ustawy o systemie oświaty. I. ZAKŁADANIE SZKÓŁ I PLACÓWEK NIEPUBLICZNYCH WPIS DO EWIDENCJI Zgodnie z art. 82 ust. 1 ustawy, szkoły i placówki niepubliczne mogą być zakładane przez osoby prawne i fizyczne po uzyskaniu wpisu do ewidencji prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego obowiązaną do prowadzenia odpowiedniego typu publicznych szkół i placówek. W przypadku zakładania niepublicznych szkół artystycznych, wpisu do ewidencji dokonuje minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego (ust. 1a). Zgłoszenie do ewidencji powinno zawierać: 1) oznaczenie osoby zamierzającej prowadzić szkołę lub placówkę, jej miejsca zamieszkania lub siedziby; 2) określenie odpowiednio typu i rodzaju szkoły lub placówki oraz daty rozpoczęcia jej funkcjonowania, w przypadku liceum profilowanego -