Redakcja (praca zbiorowa) MS OFFICE czyli programy biurowe (Word+Excel wersje 2007 i 2010) SAMOUCZEK dla dinozaurów (seniorów młodych duchem i z poczuciem humoru) Komputerowa Oficyna Wydawnicza HELP
Praca zbiorowa pod redakcją Piotra Gomolińskiego by Piotr Gomoliński & Komputerowa Oficyna Wydawnicza HELP Michałowice 2010 Nigdy nie jest za późno na naukę obsługi komputerowych programów biurowych! Można się tego nauczyć w każdym wieku, również w wieku seniora/ dinozaura. Dla takich osób przygotowaliśmy właśnie książkę, którą masz w ręku. Stanowi ona kompilację dwóch naszych samouczków (o Wordzie i o Excelu) przeredagowaną specjalnie dla seniorów. W samouczku tym omawiamy polskojęzyczne wersje 2010 i 2007 Worda oraz Excela, które występują we wszystkich odmianach Office 2010 i Office 2007. Inne programy z pakietu Office nie są omawiane. Większość rysunków i dokładne brzmienie komunikatów pochodzą z wersji 2010. Tam gdzie jakaś czynność wykonuje się w wersji 2007 całkiem inaczej, wyraźnie to zaznaczamy i opisujemy czynność oddzielnie dla każdej wersji. Zakładamy, że czytelnik zna podstawy Windows przynajmniej na poziomie któregoś z naszych samouczków dotyczących tego systemu operacyjnego, np. Windows 7 i Internet. Samouczek dla dinozaurów. Do nauki wystarczy dostęp do komputera z zainstalowaną którąś z wersji Microsoft Office (2007 lub 2010), dobre chęci i... ten samouczek. Kolejne kroki zilustrowane rysunkami pozwolą Ci szybko opanować podstawy obsługi komputera! Nudna informatyczna teoria zredukowana do niezbędnego minimum. Każde zagadnienie umieszczamy na sąsiednich stronach, aby można je było widzieć jednocześnie bez odwracania kartek. Wydawca: Komputerowa Oficyna Wydawnicza HELP, Piotr Gomoliński ul. Dworcowa 8, 05-816 Michałowice (pod Warszawą) tel./faks (0-22) 723 89 21, 723 87 64, tel. awaryjne: 0-604 298 099, 0-602 633 452, 0-602 248 550 poczta elektroniczna: piotr@besthelp.pl www.besthelp.pl Druk: A-Z DRUK Raszyn, ul. Słowikowskiego 21c, tel. 720 35 61 Oprawa: Raszyn, ul. Cicha 45, tel. 0-601 22 37 20 ISBN-13 978-83-7603-042-5
Spis treści Wstęp... 7 Lekcja 1 Podstawy... 13 Uruchamianie Worda... 14 Elementy okna programu Word... 16 Elementy okna Worda ćwiczenia... 18 Suwak powiększania... 20 Zamykanie Worda... 21 Zapisanie dokumentu na dysku... 22 Piszemy tekst... 24 Piszemy tekst cd.... 26 Automatyczne sprawdzanie pisowni... 28 Polskie litery... 30 Lekcja 2 Dalej do przodu... 33 Otwarcie zapisanego dokumentu... 34 Otwarcie zapisanego dokumentu drugi sposób... 36 Pomoc elektroniczna... 38 Pomoc elektroniczna cd.... 40 Wydawanie poleceń za pomocą przycisków na wstążce... 42 Cofanie wykonanej operacji... 44 Wydawanie poleceń za pomocą klawiatury... 46 Najczęściej używane klawisze skrótu... 47 Widok Backstage (za kulisami)... 48 Opcje Worda... 50 Zaznaczanie fragmentu tekstu... 52 Przesuwanie i kopiowanie metodą przeciągnij i upuść... 54 Schowek... 56 Schowek przenoszenie... 57 Schowek kopiowanie... 58 Schowek podsumowanie... 59 Drukowanie w Office 2010... 60 Drukowanie w Office 2007... 61 Pasek szybkiego dostępu i Szybkie drukowanie... 62 Blaski i cienie automatyzacji... 63 MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów 3
Lekcja 3 Formatowanie... 65 Ustawienia strony... 66 Marginesy... 68 Pisanie tekstu średniej długości... 70 Jak Word interpretuje wpisywany tekst... 72 Formatowanie akapitu... 74 Formatowanie akapitu ćwiczenia... 76 Formatowanie akapitu cd... 78 Malarz formatów... 79 Wyliczanki... 80 Czcionki, czyli formatowanie znaków... 82 Czcionki, czyli formatowanie znaków ćwiczenia... 84 Podział na strony i widoki... 86 Miękkie a twarde zakończenie strony... 88 Dzielenie wyrazów... 89 Automatyczne dzielenie wyrazów... 90 Lekcja 4 Praca na długim dokumencie... 91 Poruszanie się po dokumencie za pomocą klawiatury... 92 i za pomocą polecenia Przejdź do... 93 Poruszanie się za pomocą myszy i paska przewijania... 94 Znajdowanie w Word 2010... 96 Znajdowanie w Word 2007 i inny sposób dla 2010... 97 Zamiana... 98 Numeracja stron... 100 Lekcja 5 Tabele i szablony... 103 Tworzenie tabel... 104 Zaznaczanie komórek w tabeli... 106 Szablony tworzenie życiorysu... 108 Tworzenie życiorysu... 110 Wstawianie i usuwanie komórek tabeli... 111 Lekcja 6 Podstawy Excela... 113 Elementy okna programu Excel... 114 Okno skoroszytu w oknie Excela... 116 Skoroszyty, arkusze i komórki... 118 Skoroszyty, arkusze i komórki cd.... 120 Poruszanie się między arkuszami... 122 Zapisanie skoroszytu na dysku... 123 Pierwsze obliczenia... 124 Otwieranie nowych skoroszytów... 126 Praca na kilku skoroszytach... 128 4 MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów
Zamykanie skoroszytów... 130 Lekcja 7 Praca na arkuszu... 133 Poznajemy arkusz za pomocą klawiatury... 134 Poznajemy arkusz za pomocą klawiatury cd.... 136 A teraz Przechodzenie do... 137 Poruszanie się za pomocą myszy... 138 Wprowadzanie danych tekstowych... 140 Zmiana szerokości kolumny... 142 Wprowadzanie danych liczbowych... 144 Edycja komórki... 146 Zaznaczanie zakresu komórek... 148 Zaznaczanie zakresu komórek - cd.... 150 Wstawianie nowych kolumn i wierszy... 152 Wypełnianie... 154 Lekcja 8 Formuły i ich kopiowanie... 157 Wprowadzanie formuł... 158 Przeliczanie formuł... 160 Wprowadzanie formuł przez wskazywanie komórek... 161 Przenoszenie typu przeciągnij i upuść... 162 Przenoszenie za pomocą Schowka... 163 Kopiowanie danych przez Schowek... 164 Więcej o Schowku... 165 Kopiowanie metodą przeciągnij i upuść... 166 Kopiowanie formuł za pomocą uchwytu wypełniania... 167 Adresy względne i bezwzględne w formułach... 168 Adresy względne i bezwzględne w formułach cd.... 170 Funkcje... 172 Wprowadzanie funkcji SUMA za pomocą przycisku... 173 Kopiowanie funkcji... 174 Wprowadzanie dowolnej funkcji... 175 Wprowadzanie dowolnej funkcji cd.... 176 Wprowadzanie dowolnej funkcji cd.... 178 Lekcja 9 Formatowanie w Excelu... 179 Formatowanie komórek format liczbowy... 180 Format księgowy... 182 Wyrównywanie tekstu... 183 Czcionki... 184 Obramowanie... 185 Linie siatki... 186 Formatowanie fragmentu tekstu... 187 MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów 5
Kopiowanie i przenoszenie sformatowanych komórek... 188 Lekcja 10 Drukowanie w Excelu... 189 Ustawienia strony... 190 Obszar wydruku... 192 EXCEL 2010: Drukujemy podgląd... 194 EXCEL 2010: Drukowanie... 196 EXCEL 2007: Podgląd wydruku... 197 EXCEL 2007: Wpasuj w stronę... 198 EXCEL 2007: Drukujemy... 200 Co dalej... 200 6 MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów
Wstęp Nigdy nie jest za późno na naukę obsługi komputerowych programów biurowych! Można się tego nauczyć w każdym wieku, również w wieku seniora/ dinozaura. Dla takich osób przygotowaliśmy właśnie książkę, którą masz w ręku. Stanowi ona kompilację dwóch naszych samouczków (o Wordzie i o Excelu) przeredagowaną specjalnie dla seniorów. Uwzględniamy polskojęzyczne wersje 2007 oraz 2010 Worda i Excela. Inne programy z pakietu Office nie są omawiane. Microsoft Office jako pakiet programów biurowych Microsoft Office (czytaj majkrosoft ofis) nazywamy krócej MS Office, lub po prostu Office. Przedrostek Microsoft (krócej MS) oznacza producenta programu, wielką firmę programistyczną, która jest również autorem systemu operacyjnego Windows. MS Office jest pakietem (czyli zestawem) różnych programów biurowych. Programy te można często kupić oddzielnie, ale większość osób kupuje je i używa w ramach pakietu Office. Jakie to programy? A to już z kolei zależy od wersji pakietu Office. W skład wszystkich wersji wchodzą w zasadzie tylko dwa programy Word i Excel. Dlatego m.in. tylko one są opisane w naszej książce. A jakie mamy wersje Office? O tym niżej. Wersje MS Office Jeden ze sklepów internetowy oferował w sierpniu 2010 roku następujące wersje i odmiany Office: Microsoft Office 2010 dla Użytkowników Domowych i Uczniów PL PKC Microsoft Office 2010 dla Użytkowników Domowych i Uczniów PL DVD Microsoft Office 2008 Mac Home Student English DVD Microsoft Office 2007 Home and Student ANG Microsoft Office 2007 Standard PL AE Microsoft Office 2007 Standard ANG AE Microsoft Office 2010 dla Użytkowników Domowych i Małych Firm PL PKC Microsoft Office 2007 Professional ANG AE Microsoft Office 2007 Professional PL AE Microsoft Office Multi Language Pack 2007 English DVD Microsoft Office 2007 Standard PL UPG Microsoft Office 2007 Standard ANG UPG Microsoft Office 2008 Mac ANG UPG DVD MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów 7
Microsoft Office Ultimate 2007 English Intl AE Not to US DVD Microsoft Office 2010 dla Użytkowników Domowych i Małych Firm PL DVD Microsoft Office 2007 Small Business Edition PL UPG Microsoft Office 2007 Small Business Edition ANG UPG Microsoft Office 2007 Professional ANG UPG Microsoft Office 2008 Mac Media Edition ENG UPG DVD Microsoft Office 2010 Professional PL PKC Microsoft Office 2008 Mac Business Ed Mac English DVD Microsoft Office 2007 Standard PL Microsoft Office 2007 Standard ANG Microsoft Office 2008 Mac ANG DVD Microsoft Office 2007 Small Business Edition PL Microsoft Office 2007 Small Business Edition ANG Microsoft Office 2007 Professional PL Microsoft Office 2007 Professional ANG Microsoft Office 2010 Professional PL DVD Microsoft Office 2008 Mac Media Edition ENG DVD Microsoft Office Ultimate 2007 English UPG DVD Microsoft Office Ultimate 2007 English DVD Uff! Może się zakręcić w głowie? Spróbujmy to wszystko rozszyfrować. Zacznijmy od prawej strony tych oznaczeń: DVD oznacza, że program sprzedawany jest na płycie DVD, w przeciwieństwie do oznaczenia PKC, co oznacza, że program trzeba sobie ściągnąć z Internetu a dokupić do niego tylko tzw. kod aktywacji ; UPG oznacza upgrade (uaktualnienie), co oznacza niższą cenę dla posiadaczy starszych wersji programu; PL oznacza, że program jest w wersji polskojęzycznej, tzn. komunikuje się z użytkownikiem po polsku, analogicznie English (lub EN albo ANG) oznacza wersje angielskojęzyczną a Multi Language Pack, że język sobie można wybrać; Mac oznacza, że jest to wersja na komputery Mackintosh (Mac, imac), wersje nie mające tego oznaczenia przeznaczone są dla komputerów z systemem Windows; 8 MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów
Standard, Professional, Dla użytkowników domowych itd. oznaczają różną zawartość pakietu Office, tzn, jakie zawierają programy oprócz Worda i Excela; Rok, czyli 2007 albo 2010 oznacza rok wydania pakietu, przy czym pakiety oznaczone jako np. 2010 zawierają również poszczególne programy z tego roku, np. Word 2010 i Excel 2010. By sprawę uporządkować przedstawiamy tabelkę z podstawowymi wersjami Office 2007 i 2010. Wcześniejszych wydań pakietu (2003, 2002/XP, 2000 i jeszcze starsze) już dawno nie ma w sprzedaży, ale ciągle często spotyka się je zainstalowane i działające na starszych komputerach. Odmiany Office 2007 i 2010 i ich zawartość Pakiet Zawartość Office 2007 Standard Word 2007, Excel 2007, PowerPoint 2007, Outlook 2007 Office 2007 dla Użytkowników Domowych Office 2007 Small Business Edition Word 2007, Excel 2007, PowerPoint 2007, OneNote 2007 Word 2007, Excel 2007, PowerPoint 2007, Outlook 2007, Publisher 2007 Office 2007 Professional Office 2010 Starter (dostępny tylko z nowymi komputerami) Office 2010 dla Użytkowników Domowych i Uczniów Office 2010 dla Użytkowników Domowych i Małych Firm Office 2010 Professional Word 2007, Excel 2007, PowerPoint 2007, Outlook 2007, Publisher 2007, Access 2007 Word 2010, Excel 2010 Word 2010, Excel 2010, PowerPoint 2010, OneNote 2010 Word 2010, Excel 2010, PowerPoint 2010, OneNote 2010, Outlook 2010 Word 2010, Excel 2010, PowerPoint 2010, OneNote 2010, Outlook 2010, Access 2010, Publisher 2010 MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów 9
Konkretny program ujęty w prawej kolumnie tabelki, np. Word 2010, działa tak samo niezależnie od tego w którym pakiecie Office został zawarty. Jego działanie będzie się natomiast trochę różniło od działania swego poprzednika Worda 2007. A co robią te poszczególne programy? Word pisanie i redagowanie tekstów opisujemy go w tym samouczku; Excel tzw. arkusz kalkulacyjny służy do gromadzenia i przetwarzania danych (głównie liczbowych) w arkuszu podzielonym na kolumny i wiersze opisujemy go w tym samouczku; PowerPoint tworzenie prezentacji multimedialnych; Outlook pomoc w organizacji czasu oraz zarządzanie pocztą elektroniczną (e-mail); Publisher tworzenie prostych publikacji; Access tworzenie i zarządzanie bazami danych; OneNote tworzenie i organizowanie notatek. W samouczku tym omawiamy polskojęzyczne wersje 2010 i 2007 Worda i Excela, które występują we wszystkich odmianach Office 2010 i Office 2007. Inne programy z pakietów Office nie są omawiane. Większość rysunków i dokładne brzmienie komunikatów pochodzą z wersji 2010. Tam gdzie jakaś czynność wykonuje się w wersji 2007 całkiem inaczej, wyraźnie to zaznaczamy i opisujemy czynność oddzielnie dla każdej wersji. Jaką mam wersje Office? Proszę przeczytać to na pudełku z oprogramowaniem lub dysku instalacyjnym. Jeśli nie możesz ich znaleźć, to na stronie 14. pokażemy Ci, jak sprawdzić to na komputerze. Istotne jest, by była to wersja 2007 albo 2010. Wszystkie odmiany Office zawierają Worda i Excela, a tylko te składniki pakietu omawiamy, tak więc mniej istotne jest jaką masz odmianę Office 2007 i 2010 (np. Standard czy Dla użytkowników domowych) Wersje 2007 i 2010 pracują prawie tak samo a niewielkie w tym różnice zaznaczamy w tym samouczku. Jeśli masz, którąś ze starszych wersji Office (np. 2003), to samouczek ten prawie na nic Ci się nie przyda, gdyż programy zawarte w wersjach do 2003 włącznie obsługiwane były w zupełnie inny sposób (było klasyczne menu a nie wstążka). 10 MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów
Założenia samouczka W samouczku tym omawiamy dwa podstawowe i najbardziej popularne programy pakietów Office Word i Excel. Równolegle uwzglednione są wersje 2007 i 2010 tych programów oczywiście polskojęzyczne. Najpierw omawiamy Worda, gdyż jest on częściej używany a także łatwiejszy. Potem zabieramy się za Excela. Wiele rzeczy w Wordzie i Excelu jest takich samych lub bardzo podobnych, dlatego gdy jakieś zagadnienie omawiamy w rozdziałach o Wordzie, nie powtarzamy tego zwykle w rozdziałach o Excelu tam koncentrujemy się już na funkcjach właściwych dla Excela. Nie masz żadnego lub masz jedynie niewielkie doświadczenie w pracy z komputerem. Jeśli jesteś doświadczonym użytkownikiem komputera, ten samouczek nie jest przeznaczony dla Ciebie. Masz, najlepiej nieskrępowany, dostęp do komputera. Samouczek ten nie jest książką do poduszki! Ćwiczenia tego samouczka musisz przerobić osobiście na komputerze. Nauczenie się pracy z komputerem na sucho jest tak samo realne jak nauczenie się prowadzenia samochodu jedynie za pomocą książki. Na komputerze, do którego masz dostęp, jest prawidłowo zainstalowana któraś odmiana pakietu MS Office 2007 lub MS Office 2010. Ważne by był Word 2007 lub 2010 i Excel 2007 lub 2010. Teorię komputerową i informatyczną ograniczamy do niezbędnego minimum. Minimum to musi być jednak zachowane. W szczególności musisz zrozumieć pojęcia systemu operacyjnego, pliku i folderu. Zasadniczą ideą samouczka jest nauka przez ćwiczenia, dlatego jesteś proszony o wykonywanie na komputerze poszczególnych czynności związanych z omawianym zagadnieniem. W wykonywaniu tych czynności pomagają Ci ilustracje. Możesz porównać wygląd ekranu Twojego komputera z ilustracją w samouczku. Wyraźny wskaźnik pokazuje miejsce na ekranie związane z czynnością oznaczoną kolejnym numerem. Uwaga! Wygląd ekranu Twojego komputera może się różnić w mniejszych lub większych szczegółach od ilustracji w samouczku. System Windows i programy Office są bardzo plastyczne i dostosowują się do możliwości sprzętu oraz do preferencji użytkownika. By zwiększyć Twoją wygodę, każde zagadnienie umieszczamy zawsze na sąsiadujących stronach, które możesz widzieć jednocześnie bez konieczności przewracania kartek. MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów 11
Samouczek ten nauczy Cię tylko podstawowych umiejętności i nawyków potrzebnych do pracy z Wordem i Excelem. Nie pretenduje on do tego, żeby nauczyć Cię wszystkich możliwości i narzędzi tych programów. Na lekcji 2. (strona 38.) powiemy Ci natomiast, gdzie i jak szukać w razie potrzeby dodatkowych informacji. W systemie Windows i programach Office większość czynności można wykonać na wiele różnych sposobów. Samouczek pokazuje Ci zwykle tylko jeden sposób wykonania danej czynności. W ten sposób nie jesteś na wstępie obciążany zbyt dużą ilością informacji. Samouczek ten podzielony jest na 10 lekcji. Każda lekcja zawiera w założeniu materiał na jedno posiedzenie. Przerabianie materiału jednej lekcji może trwać od kilkunastu do kilkudziesięciu minut. Sugerujemy, żebyś przy pierwszym przerabianiu samouczka ograniczył się do ścisłego wykonywania naszych poleceń. Lekcje są tak skonstruowane, że jedna wynika z drugiej i samowolne eksperymenty na jednej lekcji mogą spowodować, że w następnej coś Ci nie będzie wychodzić. Zastrzeżenie to obowiązuje tylko w stosunku do pierwszego przerobienia samouczka. Potem możesz zacząć wszystko od początku i pogłębiać swą wiedzę samodzielnymi eksperymentami, do których bardzo zachęcamy. 12 MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów
Lekcja 1 Podstawy Na tej i na następnej lekcji powtórzymy wiadomości z samouczków HELP dotyczących Windows w zakresie uruchamiania programów, zapisywania dokumentów (plików) na dysku i innych podstawowych dla systemu Windows czynności. Przypomnimy także podstawy maszynopisania komputerowego. W tamtych samouczkach omawialiśmy to na przykładzie prostego edytora WordPad (i Notatnika). Na tej lekcji pokażemy, jak czynności te przebiegają w Wordzie. W Excelu czynności te przebiegają praktycznie tak samo, tak więc, gdy opanujesz je w Wordzie, to dasz sobie z nimi radę w Excelu. Na tej lekcji: Uruchamianie Worda... 14 Elementy okna programu Word... 16 Suwak powiększania... 20 Zamykanie Worda... 21 Zapisanie dokumentu na dysku... 22 Piszemy tekst... 24 Automatyczne sprawdzanie pisowni... 28 Polskie litery... 30 Na początku lekcji: 1. Włącz komputer i uruchom Windows. MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów 13
Uruchamianie Worda Uruchamianie programu komputerowego polega na jego załadowaniu z twardego dysku do pamięci operacyjnej komputera (więcej na ten temat powiedzieliśmy w samouczkach dotyczących Windows). Dopiero wtedy można rozpocząć pracę z programem. Jakby dobrze policzyć, to Worda uruchomić można chyba na co najmniej kilkanaście sposobów. Nie musisz ich znać wszystkich. Na tej i następnej lekcji podamy Ci tylko kilka. Generalnie rzecz biorąc, metody uruchamiania programów Windowsowych i ładowania do nich dokumentów (danych) podzielić można na dwie podstawowe grupy: 1. Najpierw uruchamiamy program, a potem ładujemy do niego dokument albo tworzymy nowy dokument. 2. Znajdujemy plik dokumentu i otwieramy go, co automatycznie spowoduje uruchomienie programu, w którym ten dokument został utworzony. Powyższe uwagi odnoszą się również do uruchamiania programu Word. W samouczku tym przypomnimy najpierw jeden ze sposobów z pierwszej grupy za pomocą przycisku Start umieszczonego standardowo w lewym dolnym rogu ekranu. 1. Wydaj polecenie Start Wszystkie programy Microsoft Office Microsoft Word 2010 (lub 2007). (Takim skrótem myślowym oznaczamy w SAMOUCZKACH HELP następujący ciąg czynności: kliknięcie przycisku Start, wybranie pozycji Wszystkie programy, wybranie pozycji Microsoft Office, kliknięcie pozycji Microsoft Word.) W tym miejscu możesz ustalić, czy masz Worda 2007, czy 2010. Zwróć po prostu uwagę, czy w menu startowym przedstawia się jako Word 2010, czy jako Word 2007. UWAGA! Pozycja Microsoft Word może być umieszczona w innym miejscu menu startowego (na przykład: Start Wszystkie programy Microsoft Word). Będziesz ją musiał wtedy poszukać. System Windows jest systemem bardzo plastycznym i wygląd menu startowego (oraz inne rzeczy) można bardzo łatwo modyfikować. My podajemy zawsze ustawienia standardowe. Powyższa uwaga odnosić się jeszcze będzie do wielu innych ustawień Windows i Worda. W toku przerabiania samouczka może się czasem zdarzać, że pewne rzeczy będą się u Ciebie różniły od stanu w nim opisywanego. W większości wypadków wynikać to będzie ze zmiany ustawień standardowych. Będziemy się starać ostrzegać o takich możliwościach, lecz nie zrobimy tego w każdym możliwym wypadku. 14 MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów
1 Po uruchomieniu programu na ekranie ukaże się jego okno. Na rysunku na następnej stronie przedstawimy jego podstawowe elementy. Pokazujemy okno Worda w jego ustawieniu standardowym. Twoje okno może się od niego nieco różnić. MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów 15
Elementy okna programu Word Na poniższym rysunku pokazujemy typowy wygląd okna Worda. W związku z niejednokrotnie przypominaną plastycznością programów Windowsowych, okno to może się nieco różnić od okna na Twoim ekranie. Spójrz na rysunek i porównaj go z wyglądem Twojego Worda. karta Plik pasek szybkiego dostępu pasek tytułowy i jego przyciski wstążka z kartami na rysunku wybrana jest karta Narzędzia główne w ramach każdej karty jest mnóstwo przycisków zgrupowanych w grupy (np. grupa Czcionka) paski przewijania: tu pionowy przycisk pomocy przełączanie linijek pasek zadań Windows pasek stanu, przyciski widoków i suwak powiększenia Na górze widać poczynając od lewej: karta Plik jej kliknięcie powoduje przejście do widoku Backstage (za kulisami), w którym wykonuje się działania na plikach, a który szerzej omówimy na stronie 48; UWAGA W OFFICE 2007 INACZEJ W programach Office 2007 zamiast karty Plik mamy przycisk pakietu Office (będziemy go nazywać krócej przyciskiem Office) jego 16 MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów
kliknięcie spowoduje rozwinięcie się menu znacznie uboższego od widoku Backstage w wersji 2010. pasek szybkiego dostępu umieszczone są na nim przyciski do wykonywania najczęściej używanych czynności; są one cały czas widoczne i dostępne; pasek tytułowy Worda (z nazwą dokumentu i napisem Microsoft Word). Po prawej stronie paska tytułowego znajdują się trzy standardowe przyciski okna ( Minimalizuj, Maksymalizuj lub Przywróć oraz Zamknij). Jeśli nie znasz działania tych przycisków, to rekomendujemy powtórzenie naszego samouczka dotyczącego Windows. Jeśli okno Worda nie jest zmaksymalizowane, to proszę kliknąć środkowy przycisk ( Maksymalizuj), tak by zajęło ono cały ekran (poza Wordem widoczny być powinien jedynie pasek zadań Windows). Wstążka Poczynając od wersji 2007 Worda zastąpiła znane z poprzednich (do Worda 2003 włącznie) wersji programu system menu oraz paski narzędziowe. Zawiera przyciski, za pośrednictwem których można wydawać polecenia programowi. Za pomocą kliknięcia w karty na górze wstążki przełączasz się do innego zestawu przycisków. W ramach jednej karty przyciski pogrupowane są w grupy, których nazwy umieszczone są na dole wstążki. Przycisk pomocy. Wywołuje system pomocy Worda, który omówimy szerzej później (na stronie 38.). Kliknięcie tego przycisku równoznaczne jest z naciśnięciem klawisza F1 na klawiaturze. Paski przewijania. Służą do przewijania okna dokumentu wg ogólnych reguł przewijania obowiązujących w Windows. Pasek stanu. Informuje o różnych aspektach pracy w dokumencie (np. na której stronie się znajdujesz). Po prawej stronie paska znajdują się przyciski przełączające widoki wygląd dokumentu na ekranie oraz suwak powiększania (nie mają one wpływu na wygląd wydruku dokumentu). Pasek zadań Windows. Nie należy do okna Worda, ale do pulpitu Windows. Powinieneś go dobrze znać z naszego samouczka dotyczącego Windows. MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów 17
Elementy okna Worda ćwiczenia 1. Kliknij kartę Plik (w OFFICE 2007 przycisk Office ). Zaobserwuj, że otworzył się widok Backstage (lub proste menu). Kliknij ponownie Plik (Office), by go zamknąć. 2. Kliknij przycisk pomocy. Otworzy się okienko pomocy. 3. Zamknij okienko pomocy kliknij jego przycisk Zamknij. 18 MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów
4. Ustaw widok na Wersja robocza. Na razie będziemy pracować w takim widoku. Pamiętaj, że rodzaj widoku określa tylko widok na ekranie, nie na wydruku. 5. Zaobserwuj, jaka karta wybrana jest na wstążce. U nas na rysunku jest to Narzędzia główne. Kliknij jakąś inną kartę np. Wstawianie. Zauważ, że zmienił się zestaw przycisków na wstążce. Wybierz ponownie Narzędzia główne. 6. Klikaj przycisk przełączający widoczność linijki i obserwuj jak linijka pojawia się i znika. W widoku Wersja robocza dostępna jest tylko linijka pozioma. 7. Napisz coś. (Naciskaj klawisze na klawiaturze a tekst powinien się pojawiać w miejscu kursora tekstowego. Więcej o pisaniu tekstu od str. 24.) MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów 19
Suwak powiększania 1. Przesuwaj suwak powiększania (kliknij suwak i nie zwalniając przycisku poruszaj myszką; zwolnij przycisk w miejscu docelowym). Zaobserwuj jak powiększa (lub pomniejsza) się obraz. Procent powiększenia wyświetlany jest na lewo od suwaka. 2. Po zakończeniu eksperymentów ustaw suwak na standardowe 100%. Powiększanie dotyczy tylko wyświetlania dokumentu na ekranie. Nie ma wpływu na wydruk. 20 MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów
Zamykanie Worda Pokazaliśmy już, jak uruchomić program Word. Teraz powiemy, jak go zamknąć. Robi się to w ten sam sposób jak w innych aplikacjach Windows. Najwygodniej za pomocą przycisku Zamknij umieszczonego zawsze w prawym górnym rogu okna programu. 1. By zamknąć program Word, kliknij przycisk Zamknij. 2. Word pyta się, Czy chcesz zapisać zmiany... Odpowiedz Nie. (Odpowiedź Zapisz (lub Tak) spowoduje zapisanie dokumentu przed jego zamknięciem, Anuluj powrót do dokumentu bez jego zamykania.) MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów 21
Zapisanie dokumentu na dysku Jeśli przerobiłeś nasz samouczek dotyczący Windows, to wiesz już, że pracując z komputerem operujesz na danych komputerowych (w naszym przypadku na tekstach dokumentów), które są na bieżąco przechowywane w pamięci operacyjnej komputera. Pamięć ta jest pamięcią ulotną zapomina wszystko po zamknięciu programu a tym bardziej po (zamierzonym lub spowodowanym na przykład awarią elektryczną) wyłączeniu komputera. Aby zachować napisane teksty na dłużej, musisz zapisać je w pamięci stałej najwygodniej na twardym dysku komputera. Dokumenty zapisywane są w formie plików w wybranym folderze. 1. Uruchom ponownie Worda i w nowym dokumencie wpisz tekst: To jest pierwszy dokument 2. Kliknij przycisk Zapisz na pasku szybkiego dostępu. Ukaże się teraz okienko dialogowe Zapisz jako. Najpierw musimy zdecydować, w którym folderze chcemy zapisać nasz plik. Word (i inne programy Office) sugeruje standardowo zapisanie plików w folderze Moje dokumenty. Dobrze jest tworzyć oddzielne foldery na pliki związane z danym zagadnieniem. Na potrzeby tego samouczka stworzymy folder Kurs Worda będący podfolderem foldera Moje dokumenty. 3. Kliknij przycisk Nowy folder. 4. W panelu pojawi się nowy folder z podświetloną nazwą Nowy folder, z podświetloną, tak abyś od razu mógł ją zmienić. Wpisz Kurs Worda i naciśnij Enter. 5. Podwójnie kliknij nowoutworzony folder, żeby do niego wejść. 22 MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów
3 4 6. Musisz teraz podać nazwę dokumentu. Nie musisz zgadzać się na nazwę sugerowaną przez Worda. Wpisz Pierwszy dokument. W okienku tym możesz także zmienić typ zapisywanego dokumentu. Zwykle będzie to Dokument programu Word. Jeśli współpracujesz z osobami, które używają starszych niż wersja 2007 wersji Worda, to zapisuj pliki jako typ Dokument programu Word 97-2003. Ty nie odczujesz różnicy a bez problemu odczytają go posiadacze starszych wersji programu. Więcej na ten temat i jak to ustawić na stałe na stronie 50. 7. Kliknij przycisk Zapisz. Po pierwszym zapisaniu dokumentu, z czym wiąże się nadanie mu nazwy i przypisanie do określonego folderu, następne zapisania będą znacznie prostsze. Wystarczy kliknąć przycisk Zapisz, by aktualna wersja dokumentu została zapisana bez żadnych dalszych pytań. Tylko wtedy, gdy chcemy zapisać dokument w innym folderze, jako inny typ lub pod inną nazwą, musimy wydać polecenie Plik Zapisz jako. Przechodzimy wtedy tę samą procedurę, co przy zapisywaniu pliku po raz pierwszy. WAŻNE!!! Musisz pamiętać o systematycznym zapisywaniu dokumentów na dysku, w przeciwnym wypadku możesz (np. w wypadku przerwy w zasilaniu) stracić swoją pracę. MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów 23
Piszemy tekst Omówimy teraz absolutne podstawy pisania komputerowego. Będzie to w dużym stopniu powtórzenie informacji z samouczka dotyczącego Windows, choć zakładamy, że znasz już dobrze klawiaturę komputera omówioną dokładnie w tamtym samouczku. Większość obszaru ekranu zajmuje biała płaszczyzna. Jest to miejsce na wpisywany tekst, jakby pusta kartka. Migająca mała pionowa pałeczka to kursor tekstowy, zwany także punktem wstawiania, gdyż określa on miejsce, w którym ukaże się wpisywany tekst. Nie myl kursora tekstowego z kursorem (wskaźnikiem) myszy. Wskaźnik myszy przesuwasz za pomocą ruchów myszy. Kursor tekstowy przesuwany jest za pomocą naciskania odpowiednich klawiszy klawiatury. Przesuwanie kursora tekstowego za pomocą klawiatury 1. Za pomocą klawiszy ze strzałkami poziomymi ( i ) przesuwaj kursor tekstowy. Zauważ, że można przesuwać kursor tylko w obrębie napisanego tekstu. Ponieważ cały nasz tekst mieści się w jednym wierszu, nie możemy użyć klawiszy ze strzałkami pionowymi. Przesuwanie kursora tekstowego za pomocą myszy 2. Przesuń teraz kursor tekstowy w dowolne miejsce napisanego tekstu za pomocą myszy. Trzeba przesunąć wskaźnik myszy we właściwe miejsce i tam kliknąć. Przesuń kursor na koniec napisanego tekstu. Pisanie 3. Dopisz do dotychczas napisanego tekstu: napisany przeze mnie Robi się to oczywiście przez naciskanie odpowiednich klawiszy na klawiaturze. W naszym przykładzie musisz najpierw nacisnąć klawisz spacji długi klawisz na dole klawiatury. Zauważ, jak wraz z pisaniem tekstu przemieszcza się kursor tekstowy. Usuwanie klawisz Delete a klawisz Backspace 4. Ustaw teraz kursor tekstowy na początku wyrazu napisany. Naciśnij klawisz Delete (oznaczony często skrótem Del). Niknie litera n litera na prawo od kursora tekstowego. Przesuń teraz kursor o jedną pozycję w 24 MS Office. SAMOUCZEK dla dinozaurów