Groch siewny odmiany ogólnoużytkowe W roku 2014 powierzchnia upraw materiału kwalifikowanego odmian ogólnoużytkowych grochu siewnego wyniosła 1,2 tys. ha i była większa o około 500 ha w porównaniu do roku 2013. Duże znaczenie roślin strączkowych w płodozmianie jest powszechnie uznawane zwłaszcza w gospodarstwach z produkcją ekologiczną. Rodzime gatunki strączkowych przegrywają konkurencję cenową z soją pochodzącą z eksportu. Krajowa produkcja soi pomimo wielu prób rozszerzenia uprawy jest jak na razie marginalna. Obecnie w Krajowym rejestrze w grupie odmian ogólnoużytkowych są wyłącznie formy wąsolistne, o żółtych nasionach łącznie 14. Wąsolistność odmian jest nieodwracalnym kierunkiem hodowli. Doświadczenia z grochem siewnym w woj. lubelskim realizowane są w trzech miejscowościach: Cicibór, Bezek, Czesławice. W ostatnim roku badano 14 odmian grochu. Najwyższe plony zebrano w Czesławicach 48,5 dt/ha. Najlepiej plonowały odmiany: Arwena, Milwa, Mentor i Batuta. Tabela 1. Groch siewny. Odmiany badane. Rok zbioru. Lp Rodzaj ulistnienia Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce. 1 2 4 1 Akord SL 2012 Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa 5 63-004 Tulce 2 Arwena SL DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27 64-000 Kościan 3 Audit SL 2014 Limagrain Spółka Europejska Oddział w Polsce ul. Ks Piotra Wawrzyniaka 62-052 Komorniki 4 Batuta SL 2009 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27 64-000 Kościan 5 Boruta SL 2007 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27 64-000 Kościan 6 Ezop SL 2004 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27 64-000 Kościan 7 Hubal* LPP 2005 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27 64-000 Kościan 8 Lasso SL 2008 Hodowla Roślin Strzelce sp. z o.o. Grupa IHAR ul. Główna 20 99-307 Strzelce 9 Mecenas SL 2012 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o Grupa IHAR Smolice 146 63-740 Kobylin 10 Mentor SL 2011 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o Grupa IHAR Smolice 146 63-740 Kobylin 11 Milwa* SL 2005 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o Grupa IHAR Smolice 146 63-740 Kobylin 12 Model* SL 2011 Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o Grupa IHAR Smolice 146 63-740 Kobylin 13 Tarchalska SL 2004 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27 64-000 Kościan 14 Turnia* SL 2011 Poznańska Hodowla Roślin sp. z o.o. ul. Kasztanowa 5 63-004 Tulce SL wąsy czepne zamiast listków (typ afila); LPP Liście parzystopierzaste * - odmiana pastewna
Tabela 2. Groch siewny. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru. Miejscowość SDOO Cicibór ZDOO Bezek ZDOO Czesławice Powiat bialski chełmski puławski Kompleks rolniczej przydatności gleby żytni bardzo dobry pszenny dobry pszenny dobry Klasa bonitacyjna gleby IIIb IIIa II ph gleby w KCL 6,07 7,3 6,0 Przedplon ziemniaki jęczmień jary Pszenica jara Data siewu 10-04 14-04 11-04 Obsada nasion ( szt/m 2 ) 110 100-110 100-110 Data zbioru 31-07 31-07 10-08 Nawożenie mineralne N (kg/ha) 12 30 18 P 2O 5 (kg/ha) 40 15 60 K 2O (kg/ha) 114 200 150 Nitragina dla grochu Zaprawiono nasiona Zaprawiono nasiona Oprysk pola przed siewem Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Vitavax 20 FS Sarox T 500 Fs Funaben T Herbicyd (nazwa,dawka/ha) Afalon dysp. 450 SC 1,0L + Afalon dysp. 450 SC 1,0L Linurex 500 SC 0,9 L Herbicyd (nazwa,dawka/ha) Comand 480 SC 0,15 L Command Basagram 480 480 EC1,0+0,2L SL 0,6L Basagram 480 SL 0,6L Insektycyd (nazwa,dawka/ha) Sumi-Alpha 050EC 0,2L Sumi-Alpha 050EC 0,2L Sumi-Alpha 050EC 0,2L Insektycyd (nazwa,dawka/ha) Sumi-Alpha 050EC 0,2L Sumi-Alpha 050EC 0,2L Sumi-Alpha 050EC 0,2L Insektycyd (nazwa,dawka/ha) - - Tabela 3. Groch siewny. Wyniki doświadczeń. Rok zbioru. Lp. Cecha Cicibór Bezek Czesławice 1 Pełnia wschodów (dzień, m-c) 30-04 04-05 27-04 2 Ocena wschodów (skala 9 ) 8,5 8,5 9,0 3 Początek kwitnienia (dzień, m-c) 11-06 11-06 13-06 4 Ocena stanu ogólnego (skala 9 ) 9,0 7,9 9,0 5 Wyleganie w fazie początku kwitnienia (skala 9 ) 8,9 9,0 9,0 6 Koniec kwitnienia (dzień, m-c) 22-06 28-06 03-07 7 Wyleganie w fazie końca kwitnienia (skala 9 ) 8,3 8,9 7,6 8 Wysokość roślin (cm) 91,5 72,1 103,1 9 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 ) 3,5 3,8 5,2 10 Porażenie przez fuzariozę (skala 9 ) 9,0 9,0 9,0 11 Porażenie przez askochytozę (skala 9 ) 9,0 9,0 8,3 12 Dojrzałość techniczna (dzień, m-c) 23-07 19-07 22-07 13 Pękanie strąków (skala 9 ) 9,0 9,0 9,0 14 Równomierność dojrzewania (skala 9 ) 7,9 9,0 8,0 15 Masa 1000 ziarn (g) 205,7 222,8 236,6 16 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 8,9 12,8 10,4 17 Plon ziarna (dt z ha) 66,3 48,9 57,6
Tabela 4. Groch siewny. Plon nasion odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru. Lp. Cicibór Bezek Czesławice Wzorzec, dt z ha 40,6 33,6 48,5 1 Akord 112 91 112 2 Arwena 113 107 113 3 Audit 99 90 99 4 Batuta 93 101 93 5 Boruta 100 98 100 6 Ezop 93 93 93 7 Hubal 88 99 88 8 Lasso 108 101 108 9 Mecenas 99 117 99 10 Mentor 103 118 103 11 Milwa 111 105 111 12 Model 98 103 98 13 Tarchalska 111 100 111 14 Turnia 71 77 71 Tabela 5 Groch siewny. Plon nasion odmian (% wzorca). Lata zbioru, 2014, 2013. Lp. 2014 2013 2014- Wzorzec, dt z ha 40,9 57,6 42,8 49,3 47,1 1 Akord 101 90 101 96 97 2 Batuta 104 120 100 112 108 3 Boruta 95 99 108 97 101 4 Ezop 92 102 94 97 96 5 Lasso 102 102 106 102 103 6 Mecenas 102 103 101 103 102 7 Mentor 107 101 108 104 105 8 Tarchalska 101 106 107 104 105 9 Turnia 82 81 92 82 85 10 Audit 95 106 101 11 Hubal 97 12 Milwa 108 13 Model 102 14 Arwena 113 Ilość doświadczeń 3 3 3 6 9
Tabela 6. Groch siewny. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, 2014,2013. Lp. Liczba lat badań Mączniak właściwy Fuzarioza Askochytoza Wzorzec, (skala 9 o ) 8,8 8,8 9,0 9,0 8,9 9,0 1 Akord 3 0,1 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 2 Batuta 3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 3 Boruta 3-0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 4 Ezop 3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 5 Lasso 3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 6 Mecenas 3-0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 7 Mentor 3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 8 Tarchalska 3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 9 Turnia 3 0,1 0,1 0,0 0,0-0,1 0,0 10 Audit 2 0,0-0,1* 0,0 0,0* 0,0 0,0* 11 Hubal 1 0,1 0,0 0,0 12 Milwa 1 0,0 0,0 0,0 13 Model 1-0,1 0,0 0,0 14 Arwena 1 0,0 0,0-0,1 Liczba doświadczeń 3 9 3 9 3 9 Skala 9 : 9 - oznacza ocenę najkorzystniejszą, 1 - najmniej korzystną, 5 - średnią, * średnia z lat 2014- Tabela 7. Groch siewny. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, 2014, 2013. Lp. Liczba lat badań w fazie końca kwitnienia Wyleganie (skala 9 o ) przed zbiorem Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) Wzorzec 8,9 7,7 5,8 4,4 88,9 97,7 210,3 223,0 1 Akord 3 0,1-0,3-0,3-0,5-0,1-4,1 9,7 1,8 2 Batuta 3-0,3 0,2 0,4 0,5 1,0 2,0 2,2-4,5 3 Boruta 3-0,2 0,0 0,4 0,1 6,7 6,6 24,4 33,8 4 Ezop 3 0,1 0,1-0,2 0,0 4,2 4,2 24,7 18,9 5 Lasso 3-0,4-0,1 0,0-0,3 1,4 1,1-7,3-9,2 6 Mecenas 3 0,1 0,3-0,1 0,3-2,1 0,5-8,4-6,4 7 Mentor 3-0,3 0,2-0,1 0,4 2,7 3,7-23,1-19,6 8 Tarchalska 3-0,3 0,1-0,1-0,2 0,8 1,8 18,4 12,5 9 Turnia 3-0,1-0,4-0,1-0,1 1,4 0,2-15,3-32,6 10 Audit 2 0,1 0,3* 0,7 0,5* -0,6 4,9* 2,6-5,6* 11 Hubal 1-1,1-0,5 0,6-7,5 12 Milwa 1 0,0 0,1-8,3-17,1 13 Model 1 0,1-0,1-0,8-3,1 14 Arwena 1 0,1-0,1-7,0-0,4 Liczba doświadczeń 3 9 3 9 3 9 3 9 Skala 9 : 9 - oznacza ocenę najkorzystniejszą, 1 - najmniej korzystną, 5 - średnią * średnia z lat 2014-